Τι είναι η οστεοπόρωση;
Η οστεοπόρωση είναι μία σκελετική διαταραχή που έχει σαν αποτέλεσμα την μείωση της οστικής αντοχής σε ένα άτομο και τη δημιουργία αυξημένου κινδύνου κατάγματος (NIH Consensus Development Panel on Osteoporosis).
Είναι συχνή πάθηση η οστεοπόρωση; Έχει επιπτώσεις στην κοινωνία;
Σύμφωνα με τα ελληνικά επιδημιολογικά στοιχεία:
- Στην Ελλάδα το 2010 συνέβησαν περίπου 86.000 οστεοπορωτικά κατάγματα (εκ των οποίων τα 15.000 του ισχίου) και τα οποία κόστισαν 680 εκατομμύρια ευρώ.
- Το 2025 αναμένονται 107.000 οστεοπορωτικά κατάγματα, με προβλεπόμενο κόστος 814 εκατομμύρια ευρώ.
- Από τα 680 εκατομμύρια ευρώ του 2010, μόνο το 13% αφορούσε το κόστος της πρόληψης.
- Κατά τους μετριότερους επιδημιολογικούς υπολογισμούς, μεταξύ των ατόμων άνω των 50 ετών, περίπου το 22-25% πρέπει να λαμβάνει αντιοστεοπορωτική αγωγή, αφού αναγνωρισθεί ως υψηλού κινδύνου για κάταγμα.
Ποιοι πρέπει να υποβάλλονται σε Μέτρηση Οστικής Πυκνότητας;
Αυτό εξαρτάται από την ηλικία του ατόμου. Πιο αναλυτικά:
- ΗΛΙΚΙΑ μικρότερη των 50 ΕΤΩΝ, όταν στο ιστορικό υπάρχει κάτι από τα παρακάτω:
- Κατάγματα χαμηλής βίας
- Υπογοναδισμός
- Πρώιμη εμμηνόπαυση (< 45 ετών)
- Σύνδρομα δυσαπορρόφησης
- Πρωτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός
- Φαρμακευτική αγωγή σχετιζόμενη με απώλεια οστικής μάζας ή/και κίνδυνο κατάγματος (πχ στεροειδή, αναστολείς αρωματάσης, κτλ)
- Έτερα παθολογικά νοσήματα σχετιζόμενα με απώλεια οστικής μάζας ή/και κίνδυνο κατάγματος (πχ Ρευματοειδής Αρθρίτιδα, Σύνδρομο Cushing, Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 1 ή 2, σοβαρή ΧΑΠ, HIV λοίμωξη, κ.ά.).
- ΗΛΙΚΙΑ 50 έως 64 ΕΤΩΝ, όταν στο ιστορικό υπάρχει κάτι από τα παρακάτω:
- Κάταγμα χαμηλής βίας μετά την ηλικία των 40 ετών
- Κάταγμα ισχίου γονέα
- Σπονδυλικό κάταγμα ή/και οστεοπενική απεικόνιση οστών σε ακτινογραφίες
- Χαμηλό βάρος (BMI < 20kgr/m2) ή/και απώλεια βάρους >10% από το βάρος του ασθενή στην ηλικία των 25 ετών
- Κατανάλωση οινοπνεύματος (≥ 25-30 γρ. ημερησίως) ή/και κάπνισμα
- Παράγοντες και νόσοι όπως αυτοί στην ηλικιακή ομάδα < 50 ετών
- ΗΛΙΚΙΑ ≥ 65 ΕΤΩΝ:
Όλοι οι άνδρες και γυναίκες
Αρκεί μια Μέτρηση Οστικής Πυκνότητας για να ξέρω αν πρέπει να πάρω αντιοστεοπορωτική αγωγή;
Όχι, δεν είναι αρκετή. Είναι σημαντικό να ελεγχθείτε από ειδικό ιατρό που θα κρίνει τον καταγματικό κίνδυνο. Η οστεοπόρωση είναι μία συστηματική σκελετική νόσος, χαρακτηριζόμενη από ελαττωμένη οστική μάζα και διαταραχή της μικροαρχιτεκτονικής των οστών, με συνέπεια
την αυξημένη ευθραυστότητα των οστών και την πιθανότητα κατάγματος. Επομένως, εξ’ ορισμού ο στόχος της αντιοστεοπορωτικής αγωγής είναι η πρόληψη καταγμάτων χαμηλής βίας (του πρώτου κατάγματος ή/και η αποφυγή νέων καταγμάτων στους ασθενείς με προϋπάρχοντα κατάγματα). Συνεπώς, εξαιρετική σημασία έχει η αναγνώριση των ασθενών με αυξημένο κίνδυνο κατάγματος.
Χρειάζονται κι άλλες εξετάσεις;
Συχνά, ο ασθενής χρειάζεται εξατομικευμένη διερεύνηση με ακτινογραφίες ή και ειδικές εξετάσεις αίματος. Το πιο σημαντικό,όμως, είναι πάντα η λήψη αναλυτικού σχετικού ιστορικού από τον ειδικό ιατρό.
Έχω οστεοπενία. Τί πρέπει να κάνω;
Παρ’ότι η συνήθης πρακτική είναι η χορήγηση ενός σκευάσματος ασβεστίου ή και βιταμίνης D, κάτι τέτοιο δεν έχει φανεί να μειώνει πραγματικά τον κίνδυνο καταγμάτων. Η οστεοπενία χρήζει εκτίμησης από τον ιατρό και σε κάποιες περιπτώσεις ακόμα και χορήγηση αντιοστεοπορωτικής αγωγής.
Έχω φυσιολογική Μέτρηση Οστικής Πυκνότητας. Τι πρέπει να κάνω;
Είναι σημαντικό να βεβαιωθεί κανείς ότι έχει πράγματι κάνει όλο τον απαραίτητο σχετικό έλεγχο και να μη βασιστεί αποκλειστικά σε ένα καλό αποτέλεσμα ΜΟΠ. Ο ειδικός γιατρός θα σας κατευθύνει για το τι πρέπει να κάνετε και πότε.
Διαβάστε επίσης Ο Ρευματολόγος Ιωάννης Σοφιανός επισκέπτεται την Ικαρία
Κάθε πότε να κάνω έλεγχο για την οστεοπόρωση;
Είναι συχνό φαινόμενο οι ασθενείς να κάνουν μία Μέτρηση Οστικής Πυκνότητας και είτε να παίρνουν μία αγωγή για πολλά χρόνια χωρίς ποτέ να επανεκτιμώνται, είτε έχοντας ένα καλό αρχικό αποτέλεσμα να εφησυχάζουν και να μην ασχολούνται ξανά με το θέμα. Ωστόσο και οι δύο αυτές πρακτικές εκθέτουν σε κίνδυνο τους ίδιους. Ο γιατρός τους πρέπει να καθορίσει το πλάνο της παρακολούθησής τους εξατομικευμένα.
Διαβάστε επίσης Ι. Σοφιανός – Ιατρός Ρευματολόγος: Άγχος και κατάθλιψη σε ασθενείς με ρευματικά νοσήματα
Να δούμε ένα παράδειγμα;
Ας δούμε μια γυναίκα, 62 ετών, με βάρος 70kg και ύψος 1,70m , καπνίστρια. Η Μέτρηση οστικής Πυκνότητας στο αριστερό ισχίο της δείχνει T-score = -2.1 (οστεοπενία). Από το αναλυτικό ιστορικό της προκύπτει ότι η μητέρα της είχε υποστεί κάταγμα ισχίου. Παρότι η μέτρηση έδειξε οστεοπενία και όχι οστεοπόρωση, η εξεταζόμενη αυτή είναι υποψήφια για αντιοστεοπορωτική αγωγή -και όχι απλώς για ασβέστιο και βιταμίνη D- λόγω αυξημένου κινδύνου καταγμάτων.
Διαβάστε επίσης Ρωτάμε το Ρευματολόγο: 10+1 ερωτήσεις για τη Ρευματοειδή Αρθρίτιδα
Πονάει η οστεοπόρωση;
Παρά την κοινή πεποίθηση, όχι. Δεν πονάει η οστεοπόρωση. Είναι μια “σιωπηλή νόσος”. Αυτό που μπορεί να πονέσει είναι τα οστικά κατάγματα που προκαλεί. Αν όντως υπάρχει πόνος, πρέπει να αναζητηθούν άλλα αίτια ή και κατάγματα.
Υπάρχει φάρμακο για την οστεοπόρωση;
Πλέον υπάρχουν αρκετά και αποτελεσματικά όπλα στη θεραπευτική μας φαρέτρα ενάντια στον κίνδυνο καταγμάτων. Τα κλασσικά φάρμακα στοχεύουν στη διακοπή της απώλειας οστικής μάζας, ενώ νεότερες θεραπείες ασκούν δράση υπέρ της αύξησής της.
Τα παραπάνω βασίζονται στις τελευταίες οδηγίες (2023) της Επιστημονικής Ομάδας Εργασίας Οστεοπόρωσης του Υπουργείου Υγείας και σε σχετικές επιστημονικές μελέτες.
Γιάννης Σοφιανός
Ρευματολόγος
Σάμος
τηλ.2273086970
