Μία από τις συναρπαστικότερες αληθινές ιστορίες του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, θα κυκλοφορήσει για πρώτη φορά στην Ελλάδα τον Ιούνιο, απ’ τις Εκδόσεις Εν Πλω σε συνεργασία με τον Athos Press. Πρόκειται για ένα βιβλίο (τίτλος πρωτ. ‘Dare to be Free’ Orion Books, UK) που δοξάζει την ελληνική ψυχή, ως best seller (500.000+) παγκοσμίως, απ’ το 1951 έως το 2005 -ακόμα και το Πανεπιστήμιο του Καίμπριτζ προέβη σε ειδική εκπαιδευτική έκδοση.
Η εξιστόρηση ξεκινάει απ’ τη Μάχη της Κρήτης το 1941, όπου μετά από θαρραλέες συμπλοκές, ο Νεοζηλανδός ‘Σάντυ’ Τόμας τραυματίζεται βαριά στη μάχη του Πλατανιά, και αιχμαλωτίζεται απ’ τους Ναζί. Μεταφέρεται σε διάφορα νοσοκομεία και στρατόπεδα αιχμαλώτων πολέμου, από τα οποία προσπαθούσε πάντα να αποδράσει, με κινηματογραφικούς τρόπους, ακόμα και μέσα σε φέρετρο. Τελικά, οι Ναζί αποφάσισαν να τον στείλουν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης, μέσω Θεσσαλονίκης. Εκεί, στο κολαστήριο του Παύλου Μελά, κατάφερε να δραπετεύσει και με τη βοήθεια πολλών Ελλήνων, περιπλανήθηκε με τα πόδια στη Χαλκιδική, με στόχο να εισέλθει στο Άγιο Όρος, ώστε να βρει άσυλο και τρόπο διαφυγής προς τη Μέση Ανατολή.
Στον ανήκουστο και πρωτοφανή, για ‘κείνον, κόσμο του Άθω, ήρθε αντιμέτωπος με περιπετειώδεις και πρωτόγνωρες καταστάσεις στις οποίες πρωτοστάτησαν απλοί μοναχοί ασκητές αλλά και επιφανείς Γέροντες Μοναστηριών. Όλοι τους, προσπαθούσαν να υποθάλψουν και να διαφυλάξουν τον Τόμας απ’ τα νύχια των Ναζί, που έκαναν ανάκατα όλο τον Άθω για να τον συλλάβουν και πάλι, ενώ εκείνος προσπαθούσε να διαφύγει εκτός ελλαδικού χώρου.
Η περιπέτεια του Νεοζηλανδού ‘Σάντυ’ Τόμας, δεν εξακολουθεί, απλώς, να παραμένει και σήμερα τόσο συναρπαστική όσο όταν πρωτοεκδόθηκε το 1951, αλλά η ελληνική έκδοση της, δεν θα μπορούσε να γίνει σε πιο επίκαιρη στιγμή, αφού η χώρα μας βρίσκεται, για πρώτη φορά μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, αντιμέτωπη και πάλι έναντι στις ασφυκτικές γερμανικές επικυρίαρχες προθέσεις και οι Έλληνες καλούνται να προτάξουν τις ανεξίτηλες υλικές και ηθικές καταστροφές που επιτέλεσαν οι Γερμανοί στην ελληνική επικράτεια, κατά τη διάρκεια της Ναζιστικής Κατοχής -στο βιβλίο αυτό αναφέρονται άγνωστες μέχρι τώρα ναζιστικές θηριωδίες σε χωριά της βορείου Ελλάδας.
Η ιστορία αυτή, έχει γραφτεί απ’ την αρχή μέχρι το τέλος, με αφοπλιστική αυτογνωσία, ειλικρίνεια και χωρίς ίχνος υπερβολής, παρόλες τις απρόσμενες καταστάσεις και τις ευχάριστες ή δυσάρεστες εκπλήξεις που επιφύλασσε στον πρωταγωνιστή της η εξαντλητική περιπέτεια του, μέχρι την τελευταία στιγμή. Δεν έχει ως αυτοσκοπό να προβάλλει απλά τον ηρωισμό ενός στρατιώτη, έστω κι αν άφησε οικειοθελώς τα αγαπημένα του πρόσωπα στην άλλη άκρη της Γης για να έρθει να πολεμήσει στην Ελλάδα τους Ναζί, αλλά καταγράφει και αναδεικνύει τον ηρωισμό των απλών Ελλήνων πολιτών και των Αγιορειτών Μοναχών, που ως αφανείς ήρωες έθεταν σε κίνδυνο τη ζωή τους, την οικογένεια ή την αδελφότητα τους, για να υποθάλψουν και να φυγαδεύσουν άγνωστους και κατατρεγμένους μαχητές, που αγωνίζονταν απεγνωσμένα να ξεφύγουν απ’ τον εχθρό και να επανενταχθούν στις δυνάμεις τους.
Ο Γιώργος Γ. Σπανός, ανακάλυψε το βιβλίο και από προσωπικό ενδιαφέρον εντόπισε τον Σάντυ Τόμας στην Αυστραλία. Αποφάσισε ν’ ακολουθήσει και να επιβεβαιώσει τα χνάρια του ήρωα μέσα στην ιστορία της τριπλής κατοχής του 1941-2 και προέβη στην απόδοση του έργου στα ελληνικά εμπλουτίζοντάς το, με καθοριστικές υποσημειώσεις. Ως επιστέγασμα και επίμετρο παρέθεσε το ιστορικό ντοκουμέντο της ιδιότυπης ευχαριστήριας επίσκεψης των Νεοζηλανδών αξιωματούχων στο Άγιο Όρος, τον Νοέμβριο του 1944, που αποτελείται από σπάνιο φωτογραφικό υλικό και την απομαγνητοφωνημένη, στα ελληνικά, ραδιοφωνική εκπομπή που έγινε το 1942 για αυτό το λόγο στο Εθνικό Ρ/Φ της Νέας Ζηλανδίας.
Ο 96χρονος, σήμερα, Νεοζηλανδός δραπέτης που αψήφησε επιδεικτικά τον Ναζισμό, εξελίχθηκε σ’ έναν αξιοθαύμαστο Στρατιωτικό, που δεν σταμάτησε ποτέ να επισκέπτεται και να ευχαριστεί την Ελλάδα. Έκανε μία λαμπρή στρατιωτική καριέρα και θεωρείται έκτοτε, ένας ζωντανός θρύλος. Σήμερα ζει στην Αυστραλία. Για τη ζωή του έχουν γίνει τηλεοπτικά αφιερώματα, ρεπορτάζ και ντοκιμαντέρ όχι μόνο στη Νέα Ζηλανδία, αλλά και στην Ελλάδα (από την ΕΤ3).
Η φροντισμένη και ιστορικά τεκμηριωμένη ελληνική έκδοση των 500 σελίδων, αποτελεί ήδη αντικείμενο διασκευής για κινηματογραφική ταινία, με σκοπό να γυριστεί, στα μέρη τα οποία αφορά και τιμά.
