ΣΤΟΝ ΤΕΤΑΡΤΟ ΧΡΟΝΟ
ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΦΟΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΙΚΟ ΣΕΙΣΜΟ ΤΗΣ ΣΑΜΟΥ
Διανύουμε ήδη τον τέταρτο χρόνο μετά τον σεισμό και η απρόσφορη διαχείριση των καταστροφικών συνεπειών του Εγκέλαδου στην πολύπαθη Σάμο συνεχίζεται.
Σχετικά πρόσφατα και μετά από συνδυαστικές αντιδράσεις της τοπικής Κοινωνίας και των φορέων της με το ΦΕΚ 6194 Β/27-10-2023 δόθηκε, επιτέλους, από την Κυβέρνηση παράταση για την είσπραξη της πρώτης αρωγής και την κατάθεση φακέλου για εργασίες στα σεισμόπληκτα μέχρι 31/12/24.
Εξ άλλου στις 31 /10/2023, θλιβερή επαύριο της τριετούς επετείου του φονικού και καταστροφικού σεισμού, έληξε η προθεσμία υποβολής φακέλου στην ΔΑΕΦΚ για όσους από τους σεισμόπληκτους είχαν εισπράξει το ποσόν της πρώτης αρωγής αλλά δεν κατάφεραν μέχρι τότε να καταθέσουν φάκελο τεχνικών εργασιών, έστω και ελλιπή.
Όλοι αυτοί πρέπει να επιστρέψουν τα χρήματα της πρώτης αρωγής στο μεγάθυμο Κράτος και μάλιστα εντόκως όπως πρέπει, δυστυχώς, να επιστρέψουν οι πολλοί και τη λεγόμενη επιστρεπτέα προκαταβολή που , ελλείψει εθνικού και ενιαίου τρόπου αντιμετώπισης των φυσικών καταστροφών, αλλού δωρίζεται και αλλού απαιτείται προφανώς για λόγους ψηφοθηρίας.
Η κρατική μέριμνα και πρόνοια σε όλη της την τραγική μεγαλοπρέπεια και μάλιστα ακόμα και στις δημογραφικά καταρρέουσες εσχατιές της Ελλάδας και της Ευρώπης..
Τόσα χρόνια μετά και το χάσμα που άνοιξε ο σεισμός παραμένει ακόμα τεράστιο.
Μας έταξαν πολλά, ειπώθηκαν και λέγονται ακόμα περισσότερα από τους κυβερνώντες και τους κάθε είδους θεσμικούς αλλά έγιναν πολύ λίγα συγκριτικά με αυτά που δικαιούνται τα νησιά μας.
Α).
1- Η υποστελέχωση της ΔΑΕΦΚ κεντρικά και η απουσία λειτουργικών γραφείων της στη Σάμο ευθύνονται, εν πολλοίς, για την τρομακτική καθυστέρηση των διαδικασιών αποκατάστασης σε Σάμο και Ικαρία..
Σ’ αυτά προστέθηκαν τελευταία και τα προβλήματα από τις θεσμικές μεταφορές των σχετικών αρμοδιοτήτων από Υπουργείου εις Υπουργείον με προφανή στόχο, εκτός των άλλων, να κερδηθούν από την Κυβέρνηση χρόνος και δικαιολογίες για τις πράγματι εξωφρενικές καθυστερήσεις..
Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, έχουν κατατεθεί μέχρι σήμερα στην ΔΑΕΦΚ από τη Σάμο επί συνόλου δισχιλίων και πλέον πραγματικών περιπτώσεων μόλις εξακόσιοι πλήρεις φάκελοι για έκδοση οικοδομικών αδειών και την συνακόλουθη χρηματοδότηση των αντίστοιχων επισκευαστικών εργασιών και από αυτούς έχουν υπογραφεί, δυστυχώς, μόνο περί τις ογδόντα (80) οικοδομικές άδειες….
Έτσι η διαδικασία εκταμίευσης του ύψους 140 και πλέον εκατομμυρίων Ευρώ ποσού που επαίρονται και καυχώνται από την κυβέρνηση ότι έχει προ πολλού δεσμευτεί για την αποκατάσταση των σεισμοπλήκτων της Σάμου ουσιαστικά καρκινοβατεί ή και ακινητεί πλήρως και επί μακρόν αποτελώντας προπέτασμα καπνού για την Πολιτεία και οδυνηρό εμπαιγμό για τους πολίτες των νησιών μας.. .
Τον συντονισμό αποκατάστασης των σεισμοπλήκτων της Σάμου έχει αναλάβει εξ αρχής, με απόφαση του Πρωθυπουργού, ο υφυπουργός κ. Χρήστος Τριαντόπουλος αντί του έμπειρου πρώην υπουργού και Δημάρχου της σεισμόπληκτης Καλαμάτας κ. Σταύρου Μπένου που είχαν προτείνει δημόσια και σε διαδικτυακή συνάντηση σε κυβερνητικά στελέχη πολιτικοί και αυτοδιοικητικοί παράγοντες του τόπου μας.
Οι νέες, ανά την Ελλάδα, μεγάλες φυσικές καταστροφές έθεσαν, σταδιακά, στο περιθώριο τη Σάμο και τα προβλήματα της.
Τόσο είναι πια το κυβερνητικό ενδιαφέρον για τη σεισμόπληκτη Σάμο που ο αρμόδιος υφυπουργός και ειδικός συντονιστής κ. Τριαντόπουλος έχει να επισκεφθεί το νησί ή και να συζητήσει συντονισμένα με τους φορείς του τόπου εδώ και ένα χρόνο περίπου.
2- Εκτός από την ανεπάρκεια της ΔΑΕΦΚ πρόβλημα επίσης δημιουργείται και από την πάγια υποστελέχωση της Εφορείας Νεωτέρων Μνημείων στη Μυτιλήνη που κατά νόμο εμπλέκεται στην διαδικασία χαρακτηρισμού των κτιρίων της Σάμου και της Ικαρίας και του ελέγχου των οικοδομικών παρεμβάσεων σ’ αυτά για την σεβαστική μετά τον σεισμό αποκατάσταση τους.
Β).Το κόστος αποκατάστασης των ζημιών είναι υπερβολικά μεγάλο και δυστυχώς διαρκώς αυξανόμενο.
Η δυσβάστακτη αυτή δαπάνη αποκατάστασης σε καμμιά περίπτωση δεν καλύπτεται από την ισχνή μεσοσταθμική αύξηση του περίπου 30% που έδωσε η Κυβέρνηση τον περασμένο χρόνο τροποποιώντας με μίζερη νομοθετική ρύθμιση την ισχύουσα τιμαριθμική πρόβλεψη του 2011..
Είναι επομένως αδήριτη ανάγκη να υπάρξει άμεση πρόβλεψη ανάλογη με τα ισχύοντα στα δημόσια έργα ως τρίμηνη αναπροσαρμογή των τιμών των οικοδομικών υλικών και η συνολική κρατική επιδότηση να καλύψει πλήρως το κόστος επισκευής των κάθε είδους σεισμόπληκτων κτισμάτων.
Διαφορετικά η πλειονότητα των σεισμόπληκτων κτηρίων θα παραμείνουν χρονίως ανεπισκεύαστα με αποτέλεσμα σοβαρά στεγαστικά προβλήματα, πολλαπλά πολεοδομικά τραύματα και σοβαρούς κινδύνους ατυχημάτων.
Γ).Η διάθεση της επιδότησης ενοικίου από το αρμόδιο Υπουργείο καθυστερεί σημαντικά με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την στέγαση και την εν γένει επιβίωση των σεισμοπλήκτων.
Δ).Μεγάλος αριθμός σχολικών μονάδων όλων των βαθμίδων κυρίως στη Σάμο στεγάζεται ακόμη σε προκατασκευασμένα οικήματα καθώς καθυστερούν σημαντικά οι οικοδομικές εργασίες αποκατάστασης των σχολικών κτιρίων.
Το ίδιο ισχύει και για το κεντρικό κτίριο του Πανεπιστημίου Αιγαίου στο Καρλόβασι (παλαιά Εμπορική Σχολή).
Ε). Το αρχαίο κάστρο του Πυθαγορείου και περί τις ογδόντα παλιές και νέες εκκλησίες σε Σάμο και Ικαρία παρουσιάζουν σοβαρά προβλήματα και χρειάζεται
σύντονη Φροντίδα για λόγους σεβαστικούς, πολιτισμού και λατρείας.
Καταγγέλλουμε, επί τη ευκαιρία, ότι ο νομός Σάμου παραμένει επί έτη χωρίς επιχώριο Προϊστάμενο της ομώνυμης Εφορείας Αρχαιοτήτων με την καίρια αυτή θέση χηρεύουσα αδικαιολόγητα και προκλητικά.
ΣΤ).Ο ιστορικός οικισμός του Άνω Βαθέος Σάμου ( η λεγόμενη Πλάκα της Σάμου) επλήγη υπερβολικά από τον φοβερό σεισμό της 30/10/2020.
Ο οικισμός είναι ανάγκη να ενταχθεί, με άμεση νομοθετική ρύθμιση, στις ευεργετικές διατάξεις πλεονεκτικής αποζημίωσης των παραδοσιακών οικισμών ώστε να υπερκεραστούν οι κοστοβόρες δυσχέρειες των απαραίτητων οικοδομικών εργασιών και των συναφών δράσεων στον ιδιαίτερο οικιστικό ιστό του και να επιτευχθούν , το συντομότερο δυνατόν και ως βέλτιστα η άρτια αποκατάσταση και η περαιτέρω παραγωγική αξιοποίηση του.
Είναι επίσης απαραίτητη για τον σκοπό αυτό η εκπόνηση ειδικού master plan σε συνεργασία του Δήμου Ανατολικής Σάμου και του ΕΜΠ.
Το ΕΜΠ έχει ήδη κάνει την πρόταση του και αναμένει από το κεντρικό κράτος ή την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου την ύψους 130.000 Euro χρηματοδότηση για να προχωρήσει.
Ανάλογοι δομικοί και νομοθετικοί κώδικες και συναφείς πολεοδομικές και αρχιτεκτονικές αναπλάσεις επιβάλλεται να προγραμματιστούν για τον παράλιο γραφικό οικισμό του Κοκκαρίου, για την παράκτια βιομηχανική ζώνη του Καρλοβάσου και για τον περίτεχνο οικισμό του Παλαιού που επίσης επλήγησαν καίρια από την σεισμική λαίλαπα.
Ζ).Ο συντονιστής υφυπουργός κ. Τριαντόπουλος είχε υποσχεθεί με δημόσια δέσμευση του κατά την τελευταία επίσκεψη του στη Σάμο την 8η Μαΐου 2023 ότι η Κυβέρνηση θα χρηματοδοτήσει την εκπόνηση του master plan της μετά σεισμό Σάμου.
Αναμένουμε ακόμα την υλοποίηση της υπόσχεσης- δέσμευσης του.
Η).Ο Πρωθυπουργός κατά την επίσκεψη του στη Σάμο την επομένη του σεισμού δεσμεύτηκε για την νομοθετική ρύθμιση κατεδάφισης όλων των επικίνδυνα ετοιμόρροπων κτιρίων με νέα νομοθετική ρύθμιση σε αντικατάσταση του νομοθετικού πλαισίου του 1929 που ισχύει μέχρι σήμερα και είναι πλήρως δυσκίνητο και αλυσιτελές.
Σημειωτέον ότι τα δύο αθώα παιδιά μας, θύματα του σεισμού της Σάμου, η Κλαίρη και ο Άρης, καταπλακώθηκαν από την κατάρρευση επικινδύνως ετοιμόρροπου κτιρίου που προϋπήρχε του σεισμού.
Θ).Για την πλήρη κοινωνική αποκατάσταση των σεισμοπλήκτων πρέπει να δοθούν, με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου, χαμηλότοκα δάνεια και επιπρόσθετα να επιδιωχθεί η στήριξη τους και από Ευρωπαϊκούς πόρους από τα διάφορα Ταμεία αντιμετώπισης Φυσικών Καταστροφών.
Ι).Στα νησιά του νομού Σάμου, Σάμο, Ικαρία και Φούρνους Κορσεών, στις εσχατιές της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που επλήγησαν επ’ εσχάτων από πλημμύρες και από την καταστροφική μανία τουΕγκέλαδου και υφίστανται, πάγια, τις παράλληλες επιπτώσεις της νησιωτικότητας, απαιτούνται γενναίες , γόνιμες και παραγωγικές παρεμβάσεις καθώς και ρηξικέλευθες τομές βιώσιμης και ανθρωποκεντρικής χωροταξικής ευταξίας ως καινοτόμοι μοχλοί Ανάπτυξης και Προόδου και ως φερέγγυες υποδομές ασφάλειας και ανθεκτικότητας εν όψει της κλιματικής κρίσης και της πλήρους και εγκληματικής αποδιοργάνωσης των φυσικών φαινομένων. .
Απαιτούνται ειδικές και αλληλέγγυες αναπτυξιακές Πολιτικές για την Υγεία, την Παιδεία , την Πρόνοια, την τοπική οικονομία, την ενέργεια , τις συγκοινωνίες και την κοινωνική συνοχή με ουσιαστικά κίνητρα υπέρβασης των προβλημάτων που προκαλούν η γεωγραφική ασυνέχεια , η πολλαπλή περιφερειακότητα και οι γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες τους.
Η αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων των νησιών μας με τον προσήκοντα σεβασμό στο διαχρονικό ανθρωπογενές και φυσικό τους αποτύπωμα αποτελεί τον πιο ασφαλή και αποτελεσματικό τρόπο επένδυσης για το Παρόν και το Μέλλον τους.
Τέτοιες πολιτικές βιώσιμης ανάπτυξης είναι εξ άλλου άκρως επείγουσες και εξαιρετικά απαραίτητες για την αντιμετώπιση της επί θύραις δημογραφικής κατάρρευσης που αποτελεί Εθνικό ζήτημα πρώτης προτεραιότητας, ιδιαίτερα στα ευαίσθητα μήκη και πλάτη του Αιγαίου Αρχιπελάγους…
Μανώλης Νικ. Κάρλας
Γιατρός
Πρώην αιρετός Πρόεδρος
της Επιτροπής του Περιφερειακού Συμβουλίου Βορείου Αιγαίου
για την παρακολούθηση της πορείας αποκατάστασης
των συνεπειών του σεισμού της Σάμου.
(Ιούνιος 2021- Δεκέμβριος2023)
ΣΥΜΠΑΡΑΤΑΞΗ ΠΟΛΙΤΩΝ ΤΟΥ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ
