Κατά τις συνεδριάσεις του Περιφερειακού Συμβουλίου (ΠΣ) της 24ης και 25ης Σεπτεμβρίου 2012 στη Χίο ο Ηλίας Γιαννίρης είχε την ευκαιρία να διατυπώσει τις θέσεις του συνδυασμού “Οικολογικός Άνεμος στο Βόρειο Αιγαίο” στα θέματα που συζητήθηκαν:
- Την πρώτη ημέρα του ΠΣ, που είχε ως μοναδικό θέμα την αποκατάσταση από την καταστρεπτική πυρκαγιά στη Χίο, σημειώσαμε ότι το ΠΣ συνεδριάζει για 2η φορά στη Χίο. Θυμόμαστε όλοι ότι κατά την περσινή συνεδρίαση ακούσαμε φωνές απόγνωσης από διάφορες ομάδες παραγωγών. Μπορούμε να φανταστούμε ποια είναι η κατάσταση σήμερα στη Χίο μετά από τη φετινή ΜΕΓΑ Φωτιά.
- Η Χίος είναι σε τροχιά ερημοποίησης. Πυρκαγιές και πλημμύρες είναι αυξανόμενες και εντεινόμενες. Το 1981 κάηκαν 70-80.000 στρ. Το 2012 κάηκαν 150.000 στρ, διπλάσια από ότι το 1981, μέσα σε 30 χρόνια.
Η ερημοποίηση έχει ανθρωπογενείς αιτίες. Στη Χίο είναι γνωστές και υποδηλώνουν μια έντονη σύγκρουση μεταξύ χρήσεων γης. Οι επικεφαλής της πυροσβεστικής μιλάνε για εμπρησμούς δεν μιλάνε για τον οικολογικό κύκλο της φωτιάς που έτσι κι αλλιώς συμβαίνει στα μεσογειακά περιβάλλοντα. Είναι αποδεδειγμένο ότι οι εμπρησμοί προκαλούν πολύ μεγαλύτερες καταστροφές από ότι οι φυσικές πυρκαγιές.
- Η Χίος όμως έχει και θετικά παραδείγματα από τα οποία πρέπει να διδαχτούμε: Έχει το σπουδαίο έργο της αναδάσωσης του Αίπους. Έχει σημαντικές πρωτοβουλίες πολιτών και εθελοντικών οργανώσεων. Προς τέτοιες κατευθύνσεις θα έπρεπε να κινείται η τοπική κοινωνία. Είναι μετρημένο ότι αν δεν δοθούν 10 για πρόληψη, μετά την καταστροφή απαιτούνται από 100 έως 1000, ανάλογα με τη φυσική καταστροφή.
- Το 85% των καμένων εκτάσεων είναι δημοτικές, γύρω στο 10% δημόσια και το υπόλοιπο είναι εκκλησιαστικά. Τα 180.000 € που παίρνει ο Δήμος Χίου κάθε χρόνο για πολιτική προστασία θα έπρεπε να τα διαχειρίζεται με βάση κάποιο μακροχρόνιο σχέδιο. Το ότι υπήρχε ασυντήρητος μηχανισμός του Δήμου για άμεσο εντοπισμό πυρκαγιάς στην καμένη περιοχή που ήθελε για συντήρηση 15.000 ευρώ, και αυτά δεν διατέθηκαν είναι εγκληματική παράλειψη. Το ότι αξιοποιούνται τα κονδύλια για πολιτική προστασία για οδοποιία όπως ανέφερε ο κ. Δήμαρχος, ενώ αυτό δεν επιτρέπεται, δείχνει την κατεύθυνση που ακολουθείται επί χρόνια. Οι δημοτικές εκτάσεις που είναι δάση και δασικές εκτάσεις χρειάζονται ορθολογική διαχείριση, εργασίες πρόληψης που είναι μάλιστα συμβατές και με τον εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα, έγκαιρο εντοπισμό, καλά οργανωμένες εθελοντικές ομάδες. Ακόμη και τα κονδύλια που υπάρχουν σήμερα για την κοινωνική εργασία θα πρέπει να έχουν τέτοιους προορισμούς, όπως είναι η στήριξη των εθελοντικών οργανώσεων. Ακούσαμε για τσιμεντένια φράγματα για ανάσχεση μελλοντικής πλημμύρας. Για μας είναι βασικό να μην δούμε καθόλου τσιμέντο στα καμένα. Μόνο χρήση φυσικών υλικών. Εκφράζουμε την αντίθεσή μας στη χρήση μηχανημάτων βαρέως τύπου και ερπυστριοφόρων για εργασίες αναδάσωσης.
Οι προτάσεις του Οικολογικού Ανέμου:
- Να γίνουν πολλά αντιπλημμυρικά φράγματα αλλά πέτρινα και όχι 2 μεγάλα, και μάλιστα με ξερολιθιές γιατί έτσι δημιουργείται φυσική αναδάσωση αλλά και εμπλουτίζεται και ο υδροφόρος ορίζοντας.
- Να γίνουν άμεσα αναβαθμοί από κορμοπλέγματα, όπως έγινε στην Ολυμπία, στην Πεντέλη και αλλού, ώστε να συγκρατηθεί το έδαφος από τις βροχοπτώσεις σε μεγάλες εδαφικές κλίσεις και να βοηθηθεί η φύση να κάνει φυσική αποκατάσταση. Εκεί να διατεθούν κυρίως οι όποιοι λιγοστοί πόροι.
- Είναι σημαντικό να διατεθούν ζωοτροφές στους κτηνοτρόφους για συνεχή ενσταυλισμό έτσι ώστε να αποφευχθεί η ελεύθερη βόσκηση για τουλάχιστον 3 χρόνια και να τηρηθεί η απαγόρευση βόσκησης στα καμένα.
- Πρέπει να απαγορευτεί το κυνήγι συνολικά σε όλη τη Χίο και όχι μόνο στην ευρύτερη περιοχή των καμένων περιοχών. Οι κυνηγοί ας κατευθυνθούν προς τη Λήμνο για να βοηθήσουν την καταπολέμηση της μάστιγας των αγριοκούνελων.
- Στο μέλλον θα πρέπει η αντιπυρική προστασία της Περιφέρειας να προγραμματίζει τις κατάλληλες δράσεις και έργα βασιζόμενη στην ετήσια έκθεση της Πυροσβεστικής που συντάσσεται για κάθε νησί.
- Θα πρέπει το Συμβούλιο Πολιτικής Προστασίας που λειτουργεί σε κάθε νησί να ορίσει ποιος παρακολουθεί την υλοποίηση των αποφάσεων του Συμβουλίου.
- Να συνταχθεί φάκελος καταστροφής από το όργανο της πολιτικής προστασίας Χίου για τις κινήσεις που κάνατε τις πρώτες ώρες, το πρώτο 24ωρο, το πρώτο 48ωρο τις πρώτες μέρες, το πρώτο 15νθήμερο, τον πρώτο μήνα. για την αντιμετώπιση της φυσικής καταστροφής, γιατί αυτές οι πρώτες ενέργειες «ξεχνιούνται» ενώ είναι κινήσεις που είναι πανομοιότυπες και επαναλαμβάνονται στο μέλλον είτε είναι πυρκαγιά, είτε πλημμύρα, είτε σεισμός. Εκεί φαίνονται και όλες οι παραλείψεις και οι ατέλειες του σχεδιασμού πρόληψης.
- Ήταν πρότασή μας στο προηγούμενο ΠΣ να ζητήσουμε την αξιοποίηση και των κονδυλίων φυσικών καταστροφών της ΕΕ. Χαιρόμαστε που στη σημερινή εισήγηση συμπεριλήφθηκε η πρότασή μας. Δυστυχώς τα κονδύλια του Πράσινου Ταμείου κατά 95% πάνε υπέρ του ΔΝΤ και μάλλον δεν θα ανταποκριθούν στο σημερινό αίτημα της Χίου για χρηματοδότηση. Επίσης, είναι γνωστό ότι τα κονδύλια του εθνικού προϋπολογισμού για φυσικές καταστροφές έχουν περικοπεί και πηγαίνουν και αυτά υπέρ του ΔΝΤ.
- Έχουμε τονίσει ήδη από την αρχή της λειτουργίας του Περιφερειακού Συμβουλίου ότι το κλειδί για το μέλλον των νησιών μας είναι ο χωροταξικός σχεδιασμός και οι χάρτες των χρήσεων γης ώστε να ξέρουμε ακριβώς που έχουμε δάσος, που καλλιέργειες, που βοσκότοπους κλπ και οι δασικοί χάρτες είναι το πρωταρχικό εργαλείο. Αυτοί οι χάρτες αποτρέπουν τις ορέξεις των εμπρηστών και δεν επιτρέπουν τις αλλαγές στις χρήσεις γης. Δυστυχώς όμως, εκτιμούμε ότι αν κάναμε ψηφοφορία μεταξύ μας μάλλον θα υπερψηφίζοταν η άποψη να μη συντάξουμε δασικούς χάρτες.
- Στα βουνά των νησιών μας έχουμε άλλη μια μεγάλη χρήση γης που έρχεται να επιβληθεί στα ευαίσθητα νησιώτικα περιβάλλοντα εκεί που ήδη υπάρχει ήδη μεγάλος ανταγωνισμός μεταξύ των υπαρχουσών χρήσεων γης, δηλαδή μεταξύ δασών, καλλιεργειών και κτηνοτροφίας. Η καμένη γη από μια Μέγα-Φωτιά είναι το καλύτερο τοπίο το πιο ταιριαστό για τις Βιομηχανικές Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας είτε είναι ανεμογεννήτριες Μαμούθ είτε τεράστια φωτοβολταϊκά πάρκα.
- Τέλος υιοθετούμε και προτείνουμε να δοθεί σημασία στις προτάσεις που διατύπωσε ο δασάρχης, καθώς και στις προτάσεις που λεπτομερώς διατύπωσαν προηγουμένως οι Οικολόγοι Πράσινοι.
Κατά τη συνεδρίαση της 25/9, διατυπώσαμε τις εξής θέσεις:
- Για τα έργα που εκτελούνται στη Χίο σημειώσαμε ότι υπάρχουν ορισμένα έργα που είναι πολύ θετικά, όπως το Ιατρικό Μουσείο που μπορεί να είναι πρωτοπόρο για όλη την Ελλάδα λόγω της μεγάλης ιατρικής ιστορίας της Χίου. Άλλο θετικό έργο είναι το Μουσείο Μαστίχας που έχει δρομολογηθεί, το οποίο όμως δεν υπήρχε στην εισήγηση της ΔΤΥ. Επίσης, δεν υπάρχει όραμα για το κάστρο της Χίου, που μοιάζει να είναι ένα τοπικό βάρος αντί να είναι ένα τοπικό πλεονέκτημα, όπως είναι τα κάστρα και οι παλιές πόλεις στη Ρόδο, στην Κέρκυρα, στα Χανιά και στο Ηράκλειο.
Είχαμε διατυπώσει ήδη προεκλογικά ότι πολλά έργα στο Β. Αιγαίο να γίνονται για τα έργα, χωρίς να υπάρχει ένας ευρύτερος σχεδιασμός. Αυτό είναι ιδιαίτερα εμφανές στη Χίο. Έτσι δεν αποδίδουν τα έργα, δεν υπάρχει συνέργεια και παράλληλα υπάρχει στέρηση πολύτιμων πόρων για άλλα έργα, που μπορεί να είναι μικρότερα, αλλά έχουν μεγάλη προστιθέμενη αξία και ικανοποιούν τα συμφέροντα του λαού της Χίου και όχι τα συμφέροντα των εργολάβων. Υπάρχουν έργα που δεν πρόκειται να ολοκληρωθούν ποτέ, άλλα που είναι κακοσχεδιασμένα, άλλα που είναι γιγαντιαία και ημιτελή. Έτσι γίνεται και διασπάθιση δημόσιου χρήματος. Σωστά ο κ. αντιπεριφερειάρχης Χίου έθεσε το θέμα της ιεράρχησης των έργων αναφέροντας ότι το έργο του Κατράρη είναι υψίστης σημασίας, και ως σκοπιμότητα το έργο στο Σαραπιό δεν θα πρέπει να είναι σε πρώτη προτεραιότητα.
Σε αυτή την κατεύθυνση ζητήσαμε από το Περιφ Συμβούλιο να πρωτοστατήσει στο συνολικό σχεδιασμό και προγραμματισμό, και οι υπηρεσίες του (τεχνικών υπηρεσιών, περιβάλλοντος, οικονομικών), να ιεραρχήσουν τα έργα που γίνονται από διάφορες πηγές χρηματοδότησης και να προτείνουν αυτή την ιεράρχηση στο ΠΣ για έγκριση αλλά και ως μπούσουλα στους δήμους όλων των νησιών.
- Για το ζήτημα του καθαρισμού χειμάρρων νήσου Λέσβου σημειώσαμε και έγινε δεκτό από το ΠΣ ότι πρέπει να αποφύγουμε τις κακές πρακτικές του παρελθόντος. Οι παρεμβάσεις θα πρέπει να γίνουν με την επίβλεψη της υπηρεσίας περιβάλλοντος για να υποδειχτούν τα ευαίσθητα οικοσυστήματα όπου χρειάζεται προσοχή και ειδικό χειρισμό και την επίβλεψη της τεχνικής υπηρεσίας για αποφυγή παράνομων αμμοληψιών.
- Για την πρόταση της έκδοσης ψηφίσματος κατά του σχεδίου ΠΔ που περιορίζει την εκτός σχεδίου δόμηση στα νησιά του Αιγαίου, μειοψηφήσαμε, μαζί με την παράταξη του κ. Τεντόμα από τις παρατάξεις των κκ Γιακαλή, Βογιατζή και Κόρακα. Η πρότασή μας ήταν το ΠΣ να ζητήσει ένα πρόγραμμα σταδιακής κατάργησης της εκτός σχεδίου δόμησης κατοικιών, βιομηχανιών, ξενοδοχείων με ταυτόχρονο εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας ώστε να παρέχεται γρήγορα πολεοδομημένη γη σε μελετημένες περιοχές για την κάλυψη των πραγματικών αναγκών και όχι να υπάρχουν καθυστερήσεις δεκαετιών στο σχεδιασμό. Η εκτός σχεδίου δόμηση ήταν μια πρακτική που εφαρμόστηκε κατά παρέκκλιση για την αντιμετώπιση επειγουσών καταστάσεων, όπως ήταν η έλευση προσφύγων αλλά και η μεταπολεμική ανάγκη για στέγαση και θα έπρεπε να έχει καταργηθεί από τη δεκαετία του ‘60. Η διατήρηση της οδήγησε σε πελατειακά εργολαβικά και πολιτικά κυκλώματα, διαστρέβλωσε τη συνείδηση των πολιτών και σήμερα προκαλεί μεγάλες αλλαγές στις χρήσεις γης, πυρκαγιές, εκχερσώσεις, καταπατήσεις κλπ.
Η γη έχει οικόπεδα, αγροτεμάχια, δασοτεμάχια κλπ και όχι οικόπεδα παντού, όπως πιστεύει ο κάθε ιδιοκτήτης γης. Η ανάγκη του σχεδιασμού και η απαίτηση για κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης έχουν επισημανθεί από όλες τις αρχιτεκτονικές σχολές, όλες τις περιβαλλοντικές οργανώσεις, πολλά κόμματα, το Σύλλογο Αρχιτεκτόνων, το ΤΕΕ. Επιπρόσθετα, η εκτός σχεδίου δόμηση ενθαρρύνει και την αυθαίρετη δόμηση. Η υποβάθμιση που προκαλεί είναι πλέον ορατή παντού στο Αιγαίο με ακραία παραδείγματα τη Μύκονο και την Πάρο. Οι ίδιοι οι επενδυτές αποθαρρύνονται να επενδύσουν γιατί δίπλα τους μπορεί να ξεφυτρώσουν κτίρια και αντιτιθέμενες χρήσεις που καταστρατηγούν την δική τους επένδυση. Δεν γίνονται επενδύσεις στη γη και πολύτιμα χρήματα είτε πάνε στο χρηματιστήριο είτε στο εξωτερικό αντί να υποστηρίζουν την πραγματική οικονομία. Είμαστε υποψιασμένοι για τις ενδεχόμενες προθέσεις του νομοθέτη. Επίσης, γνωρίζουμε ότι το Υπουργείο κινείται αποσπασματικά, χωρίς να κάνει σωστή και πλήρη διαβούλευση και χωρίς να έχει πρόγραμμα. Θεωρούμε όμως την πρόταση του ΠΔ για δόμηση στα τα 8 στρ και την κατάργηση των παρεκκλίσεων ότι είναι σε θετική κατεύθυνση, και προτείναμε να ισχύσει για όλη την Ελλάδα και να είναι ένα πρώτο βήμα.
- Για το πρόβλημα των απλήρωτων εργαζομένων στην εθελοντική εργασία αναφέραμε ότι έχουν διαμορφωθεί συνθήκες σύγχρονης σκλαβιάς γιατί οι 5μηνες συμβάσεις αποτρέπουν την ένταξη στο ταμείο ανεργίας (απαιτούνται 6 μήνες εργασίας), ο μισθός των 625 ευρώ είναι απαράδεκτος, τα χρήματα του ΕΣΠΑ διατίθενται όχι για εθελοντική εργασία αλλά για να ικανοποιούν πάγιες και διαρκείς ανάγκες σε φορείς του δημοσίου και των ΟΤΑ.
- Ζητήσαμε το επόμενο ΠΣ να γίνει στη Λήμνο και το ΠΣ του Δεκεμβρίου ή του Ιανουαρίου να γίνει στην Ικαρία. Σε αυτή την πρόταση εκφράστηκαν επιφυλάξεις για τις δυσκολίες μετάβασης και για τη δυνατότητα φιλοξενίας στην Ικαρία. Εμείς γι αυτό ακριβώς το λόγο θέλουμε να γίνει ένα ΠΣ στην Ικαρία μέσα στο Χειμώνα για να γίνει συνείδηση στο ΠΣ πόση διαφορά έχουν όλα τα άλλα νησιά σε δρομολόγια και υποδομές. Δεν υπήρξε άμεση απάντηση στο αίτημά μας.
- Τέλος, υποστηρίξαμε το αίτημα να μην κλείσουν τα κέντρα πρόληψης της Περιφέρειας λόγω υποχρηματοδότησης, και ζητήσαμε να δοθούν τα χρήματα που στάλθηκαν για τη μεταφορά μαθητών κατά προτεραιότητα στην Ικαρία όπου υπάρχουν απλήρωτες μεταφορές μαθητών από το 2009 και δεν υπάρχει ΚΤΕΛ.
Σχολιάζοντας τις δύο συνεδριάσεις του ΠΣ στη Χίο ο Ηλ. Γιαννίρης έκανε την παρακάτω δήλωση:
«Καταθέσαμε τις προτάσεις μας και θα συνεχίσουμε να συμβάλουμε δημιουργικά, χωρίς στείρο καταγγελτικό λόγο. Ειδικότερα, θεωρούμε ότι μακροπρόθεσμα και σε βάθος χρόνου η κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης θα αποβεί σε όφελος των νησιών μας γιατί θα χτίζουμε μόνο σε πολεοδομημένες περιοχές, όπως γίνεται σε όλη την υπόλοιπη Ευρώπη. Θυμίζουμε το ΠΔ προστασίας του Πηλίου που έγινε το 1966 και σήμερα έχει κάνει το Πήλιο μια εξαίρεση στον Ελληνικό χώρο. Δυστυχώς μειοψηφήσαμε εκκωφαντικά και το ΠΣ δεν δέχτηκε ούτε καν να θέσει το ζήτημα για τον εκσυγχρονισμό της πολεοδομικής νομοθεσίας ώστε να παρέχεται γρήγορα πολεοδομημένη γη.»
