Table of Contents
Η χειμερινή ώρα, κατά την οποία γυρίζουμε τους δείκτες μία ώρα πίσω, ισχύει από την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου 2023. Η τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου 2023 είναι η 29η Οκτωβρίου και επομένως την ώρα 04:00 τα ξημερώματα της Κυριακής 29 Οκτωβρίου, γυρίζουμε τα ρολόγια μας μία ώρα πίσω, δηλαδή να δείχνουν 03:00.
Στην Ελλάδα, αλλά και σε όλη την Ε.Ε. φέρνουμε τον δείκτη μια ώρα πίσω τον Οκτώβριο και μια ώρα μπροστά τον Μάρτιο, στην τελευταία Κυριακή των δύο αυτών μηνών. Η πρακτική αυτή ξεκίνησε για τη χώρα μας, όπως και για την υπόλοιπη Ευρώπη, το 1975. Το 1784, ο Βενιαμίν Φραγκλίνος σε άρθρο του σε γαλλική εφημερίδα πρότεινε οι άνθρωποι να ξυπνούν μία ώρα νωρίτερα.
Οι έρευνες που έγιναν κυρίως στις Η.Π.Α επιβεβαίωσαν τη θεωρία του Φραγκλίνου και έδειξαν ότι έτσι εξοικονομείται μεγάλο ποσοστό ενέργειας… Χρειάστηκε να περάσουν περισσότερα από 100 χρόνια για να εφαρμοστεί η πρόταση του Φραγκλίνου. Το 1905, ο Γουίλιαμ Γίλετ εγκαινίασε τον όρο θερινή ώρα, γνωστή και ως Daylight Saving Time και πρότεινε για 6 μήνες, από τον Απρίλιο έως και τον Σεπτέμβριο, οι άνθρωποι να ρυθμίζουν το ρολόι τους 20 λεπτά αργότερα.
Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος
Η πρώτη φορά που το ρολόι πήγε 60 λεπτά μπροστά κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, ήταν στη Γερμανία το 1916, όταν μαινόταν ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Ο λόγος ήταν για να εξοικονομήσουν περισσότερη ενέργεια και να εκμεταλλευτούν το φως του ήλιου.
Έτσι, το ανθρώπινο δυναμικό απέδιδε καλύτερα και κατά τη διάρκεια της ημέρας παρήγαγαν μεγαλύτερη ποσότητα πολεμικού εξοπλισμού, χωρίς να χρησιμοποιούν ηλεκτρικό ρεύμα. Αμέσως μετά, ο πρωθυπουργός της Αγγλίας Ουίνστον Τσώρτσιλ καθιέρωσε τη θερινή ώρα στη Μ. Βρετανία.
Σε περίοδο πολέμου οι χώρες ήταν πολύ ανταγωνιστικές κι έτσι με κάθε τρόπο προσπαθούσαν να εξοικονομήσουν ενέργεια. Στο παιχνίδι λίγο αργότερα μπήκαν και οι Η.Π.Α, οι οποίες ακολούθησαν το παράδειγμα των ευρωπαϊκών χωρών. Μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου όμως, το Κογκρέσο απέσυρε την καθιέρωση θερινής ώρας, καθώς δυσαρεστούσε πολύ κόσμο.
Οι αγρότες χρειάζονταν το φως του ήλιου από νωρίς το πρωί για να κάνουν τις αγροτικές τους εργασίες. Με την αλλαγή της ώρας το καλοκαίρι, εξαιτίας της ζέστης υπήρχε κίνδυνος να καεί η σοδειά τους. Επιπλέον, στις φάρμες τα ζώα αποδιοργανώνονταν από την αλλαγή της ώρας κάθε έξι μήνες, με αποτέλεσμα να συμπεριφέρονται τρελά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι κάποιες φάρμες στη Ρωσία όπου οι αγρότες δεν μπορούσαν το καλοκαίρι να αρμέξουν τις επιθετικές αγελάδες τους. Βέβαια, η καθιέρωση της θερινής ώρας δεν ενθουσίασε το ίδιο όλους τους ανθρώπους….
Όσοι έβαζαν το ξυπνητήρι τους νωρίς το πρωί, έχαναν μία ώρα ήλιου και αναγκάζονταν να πάνε στην δουλειά υπό το φως των ηλεκτρικών λαμπτήρων.
Πολλές φορές μπορούσε να δημιουργηθεί σύγχυση, όταν οι άνθρωποι προσπαθούσαν να ορίσουν την ώρα για κάποιο ραντεβού.
Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος
Στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Ρούσβελτ καθιέρωσε για όλο τον χρόνο τη θερινή ώρα, που πήρε την ονομασία «ώρα πολέμου» (War Time).
Η μέρα ήταν μεγαλύτερη και αυτό έκανε τους στρατιώτες πιο αισιόδοξους. Το ίδιο έκαναν και οι Βρετανοί, οι οποίοι του έδωσαν το όνομα «Double Summer Time». Μετά το τέλος του πολέμου, επανήλθε και η χειμερινή ώρα και έκτοτε είναι γνωστή ως «Peace Time», δηλαδή «ώρα ειρήνης».
Τελική καθιέρωση
Στη μεταπολεμική περίοδο οι περισσότερες χώρες συντόνισαν τα ρολόγια τους σύμφωνα με αυτό που είχε προτείνει ο Γουίλετ. Στην Ελλάδα καθιερώθηκε το 1975, όπως και στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Βέβαια, η πρώτη δοκιμή στην Ελλάδα έγινε το 1932, αλλά στέφθηκε με αποτυχία. Όπως και στις Η.Π.Α, ο αγροτικός πληθυσμός της Ελλάδας δεν ήταν καθόλου ευχαριστημένος με τις αλλαγές, που προκαλούσε στην καθημερινότητά του η αλλαγή της ώρας.
Στην Ευρώπη, ύστερα από το νόμο που επέβαλε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, η θερινή ώρα εφαρμόζεται από την τελευταία Κυριακή του Μαρτίου έως την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου, στη 1 π.μ ώρα Γκρήνουιτς. Αν και πολλές χώρες ήταν αντίθετες, ακολούθησαν τελικά το νόμο, γιατί υπήρχε πρόβλημα συνεννόησης όταν κάθε χώρα εφάρμοζε τη δική της ζώνη ώρας.
Πλέον, μετά από ηλεκτρονική διαβούλευση με εκατομμύρια Ευρωπαίους, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δηλώνει αποφασισμένη να καταργήσει την αλλαγή της ώρας, κάτι που συνεπάγεται ότι η Ελλάδα θα διατηρήσει όλο τον χρόνο τη θερινή ώρα.
Η κατάργηση
«Η αλλαγή της ώρας πρέπει να καταργηθεί», δήλωσε το 2018 πρώτος, ο τότε επικεφαλής της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, μετά από μια σχετική διαδικτυακή έρευνα σε ολόκληρη την ΕΕ. Το 84% όσων πήραν μέρος είχε συμφωνήσει με το τέλος αυτής της πρακτικής.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε τον Μάρτιο του 2019 υπέρ της κατάργησης της αλλαγής της ώρας από το 2021.
Η Κομισιόν προχώρησε στην πρόταση αυτή γιατί «το σύστημα των εξαμηνιαίων αλλαγών της ώρας αμφισβητείται ολοένα και περισσότερο από τους πολίτες, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και από αυξανόμενο αριθμό κρατών μελών. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή ανέλυσε τα διαθέσιμα στοιχεία, από τα οποία προκύπτει ότι είναι σημαντικό να υπάρχουν εναρμονισμένοι ενωσιακοί κανόνες στον τομέα αυτό για τη διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς.
Την άποψη αυτή υποστηρίζουν επίσης το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, καθώς και άλλοι παράγοντες (π.χ. στον τομέα των μεταφορών). Η Επιτροπή διεξήγαγε επίσης δημόσια διαβούλευση, κατά την οποία ελήφθησαν περίπου 4,6 εκατομμύρια απαντήσεις, εκ των οποίων το 84 % ήταν υπέρ του τερματισμού των εξαμηνιαίων αλλαγών της ώρας, ενώ το 16 % υποστήριζε τη διατήρησή τους. Εκπονήθηκε έκθεση σχετικά με τα αποτελέσματα της διαβούλευσης».
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η τελική απόφαση βρίσκεται επί του παρόντος στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Προκειμένου η πρόταση να αρχίσει να παράγει νομικά αποτελέσματα, θα πρέπει πρώτα να καταλήξουν σε συμφωνία.
Σύμφωνα με το πρακτορείο Bloomberg, «η ΕΕ σχεδίαζε να σταματήσει την αλλαγή της ώρας το 2021, αλλά ήρθε το Brexit και η πανδημία και κάποια άλλα ζητήματα διεθνούς γραφειοκρατίας».
Οι συνέπειες για τις τρεις ζώνες στην Ευρώπη
Οι συνέπειες οποιασδήποτε αλλαγής στο υπάρχον καθεστώς θα ήταν πράγματι πολύ σημαντικές. Υπάρχουν τρεις ζώνες ώρας στην ΕΕ, η μεγαλύτερη, αυτή της κεντρικής Ευρώπης, εκτείνεται από την Ισπανία έως την Πολωνία. Σε περίπτωση που καθιερωνόταν μια μόνιμη θερινή ώρα, το χειμώνα στα δυτικά αλλά και στα βορειοδυτικά της ηπείρου το φως θα εμφανιζόταν το πρωί. Στο Βίγκο, στις ισπανικές ακτές του Ατλαντικού, ο ήλιος θα ανέτελλε μέχρι τις 21 Δεκεμβρίου στις 10:01 π.μ., στη Βρέστη της γαλλικής Βρετάνης στις 10:07 π.μ. και στο Έμντεν στη βόρεια Γερμανία στις 9:45 π.μ.
Σε περίπτωση μόνιμης χειμερινής ώρας, το καλοκαίρι δεν θα σκοτείνιαζε μόνο μια ώρα νωρίτερα στη μπυραρία ή στο beach bar. Ο ήλιος θα ανέτελλε επίσης πολύ νωρίς στην ανατολική Ευρώπη. Στο Μπιαλίστοκ στην Πολωνία στις 21 Ιουνίου θα ανέτελλε στις 3:01 π.μ. στη Βαρσοβία στις 03:15 π.μ. και στο Βερολίνο στις 03.44 π.μ.
Ωστόσο, υπάρχει και μια άλλη πλευρά. Σύμφωνα με έρευνα του ασφαλιστικού φορέα υγείας DAK το 29% των ανθρώπων στη Γερμανία υποφέρει από προβλήματα σωματικής ή ψυχικής υγείας από την αλλαγή της ώρας. Αισθάνονται αδύναμοι και κουρασμένοι ή έχουν δυσκολίες στον ύπνο. Το 76% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι η αλλαγή της ώρας είναι περιττή και πρέπει να καταργηθεί.
