Ελένη Σταύρου «Από την φανταστική, αποστειρωμένη, φοβική κοινωνία του Σαραμάγκου στην επόμενη μέρα μετά τον κοροναϊό.
Στο μυθιστόρημά του «περί τυφλότητας» ο Ζοζέ Σαραμάγκου περιγράφει μια «φανταστική» κοινωνία αποστειρωμένη, απομονωμένη, φοβική που έχει να διαχειριστεί έναν παγκόσμιο εχθρό. Έναν ιό που μεταδίδεται με ιλιγγιώδη ταχύτητα αδιακρίτως και προς κάθε κατεύθυνση και βυθίζει την παγκόσμια κοινότητα στο απόλυτο σκοτάδι.
Φαίνεται, πως έλαχε στη δική μας γενιά να δούμε την προφητεία του να επιβεβαιώνεται.
Σε καραντίνα βρίσκεται σήμερα όλος ο πλανήτης μπροστά στην παγκόσμια απειλή, τον αόρατο εχθρό, που δεν γνωρίζει σύνορα, τάξεις, ηλικίες και έχει εισβάλει για τα καλά στη ζωή μας χωρίς να μπορούμε να προβάλουμε αντιστάσεις. Και αυτό φαίνεται πως είναι μόνο η αρχή.
Ο γενικός φόβος και ο κίνδυνος για τη ζωή οδήγησαν δικαιολογημένα στον εγκλεισμό, ενώ παραμένει μεγάλος ο κίνδυνος της μόλυνσης των διαπροσωπικών σχέσεων και της κοινωνικής απομόνωσης.
Το ακραίο φοβικό σενάριο επιστημονικής φαντασίας των κλειστών συνόρων και της ελεγχόμενης συμπεριφοράς που ακούγαμε ως τώρα από εθνικιστές και λαϊκιστές βρίσκεται μπροστά μας, είναι σε πλήρη εξέλιξη και μεγάλος είναι ο φόβος να ευδοκιμήσουν κάτω από αυτές τις συνθήκες η ξενοφοβία, ο ρατσισμός, η απομόνωση και ο ανορθολογισμός.
Οι εξελίξεις τρέχουν και είναι ραγδαίες:
- Πάνω από 11.000 θάνατοι έχουν καταγραφεί διεθνώς μέχρι στιγμής, ενώ τα κρούσματα ξεπέρασαν σε παγκόσμιο επίπεδο τις 260.000 και ο κατάλογος μεγαλώνει κάθε λεπτό. https://www.worldometers.info/coronavirus/
- Σχολικές αίθουσες και πανεπιστημιακά αμφιθέατρα έχουν βάλει λουκέτο και η εκπαιδευτική διαδικασία γίνεται πιά μόνο μέσω διαδικτύου.
- Οι επιχειρήσεις κλείνουν η μια μετά την άλλη.
- Πάνω από 40.000 απολύσεις εργαζομένων έγιναν στην Ελλάδα τις πρώτες 15 ημέρες του Μαρτίου, σύμφωνα με το σύστημα ΕΡΓΑΝΗ.
- Η Ευρώπη κλείνει τα σύνορά της και το ίδιο αποφασίζουν χώρες ανά τον κόσμο.
- Πολλές είναι οι καταγγελίες για αισχροκέρδεια στα είδη προστασίας από την επιδημία, εις βάρος του Δημόσιου Συστήματος Υγείας και των πολιτών.
- Μεγάλη είναι η ευθύνη της ελληνικής Κυβέρνησης και της ορθόδοξης ελληνικής Εκκλησίας, που απέτυχαν για μεγάλο χρονικό διάστημα να προστατεύσουν τους πολίτες από τον κίνδυνο εξάπλωσης της πανδημίας, κρατώντας ανοιχτούς τους τρόπους λατρείας.
- Οι χαρές της ζωής μένουν στο περιθώριο, στην κατάψυξη, περιμένοντας την άνοιξη που δεν ξέρουμε πότε θα ξανάρθει.
Απειλές για την Παγκόσμια Κοινότητα
Τεράστιες είναι οι απειλές για την παγκόσμια κοινότητα. Η πανδημία βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και παραμένει ανεξέλεγκτη σε παγκόσμιο επίπεδο με τεράστιους κινδύνους για τη δημόσια υγεία και αντίστοιχες απώλειες σε ανθρώπινες ζωές καθημερινά.
Ο ΟΟΣΑ έχει χαρακτηρίσει την πανδημία ως τη μεγαλύτερη απειλή για την παγκόσμια οικονομία από την διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση του 2008. https://www.oecd.org/economic-outlook/
Ο Διεθνής Οργανισμός Εργασίας (ILO) εκτιμά ότι έως 25 εκατομμύρια θέσεις εργασίας θα χαθούν παγκοσμίως, λόγω της νέας παγκόσμιας οικονομικής κρίσης που αναμένεται να προκαλέσει η πανδημία και θα οδηγήσει εκατομμύρια εργαζόμενους στην ανεργία, την υποαπασχόληση και την φτώχεια, αν οι Κυβερνήσεις δεν λάβουν έγκαιρα, αποτελεσματικά και συντονισμένα μέτρα προστασίας. https://www.ilo.org/global/about-the-ilo/newsroom/news/WCMS_738742/lang–en/index.htm
Το κόστος για την παγκόσμια οικονομία το 2020 υπολογίζεται από τα Ηνωμένα Έθνη ότι θα φτάσει το 1 τρισεκατομμύριο δολάρια. https://news.un.org/en/story/2020/03/1059011
Στην Ελλάδα αναμένεται επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης του 60% των επιχειρήσεων, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Endeavor Greece
Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, περίπου 1,8 δισεκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως ζουν χωρίς στέγη ή σε ακατάλληλες συνθήκες στέγασης, χωρίς πρόσβαση σε νερό και αποχέτευση, με αποτέλεσμα να είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι στην πανδημία. Οι άστεγοι, οι άνθρωποι που ζουν σε ακατάλληλες συνθήκες στέγασης όπως οι πρόσφυγες και οι μετανάστες, αλλά και όσοι απειλούνται από πλειστηριασμούς ή εξώσεις λόγω απόλυσης ή οικονομικών δυσκολιών, είναι περισσότερο εκτεθειμένοι στους σημερινούς κινδύνους, αφού η κατοικία αποτελεί την πιο αποτελεσματική γραμμή άμυνας κατά της πανδημίας. Αντίστοιχους κινδύνους αντιμετωπίζουν τα άτομα τρίτης ηλικίας και όσοι έχουν προβλήματα υγείας. https://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=25727
Η πανδημία αναμένεται να προκαλέσει έξαρση των ανισοτήτων, αφού οι εργαζόμενοι σε επισφαλείς θέσεις εργασίας ή όσοι αμείβονται με χαμηλότερους μισθούς, όπως είναι οι γυναίκες, οι μετανάστες και γενικότερα οι ευάλωτες κοινωνικές ομάδες πρόκειται να πληγούν δυσανάλογα από την κρίση της απασχόλησης που αναμένεται.
Αναμένεται επίσης έξαρση της ενδοοικογενειακή βίας, αφού ο εγκλεισμός στο σπίτι επιτρέπει στους θύτες να αυθαιρετούν χωρίς τα θύματα – κακοποιημένες γυναίκες να έχουν τη δυνατότητα να ζητήσουν βοήθεια, λόγω των εξαιρετικά δύσκολων συνθηκών και της αδυναμίας πρόσβασής τους σε κοινωνικές δομές και ιατρική περίθαλψη.
Μπροστά σε αυτή την παγκόσμια απειλή, ακόμη και τα πιο ισχυρά Εθνικά Συστήματα Υγείας σε όλον τον κόσμο κλυδωνίζονται.
Στη χώρα μας το μεγάλο βάρος της άνισης απειλής αυτή τη στιγμή καλείται να αντιμετωπίσει το Εθνικό Σύστημα Υγείας, παρόλες τις δομικές ελλείψεις του, που οφείλονται στα μακροχρόνια μέτρα λιτότητας.
Με σημαντικές ελλείψεις σε γιατρούς και νοσηλευτικό προσωπικό, που παρά τις δύσκολες συνθήκες για τη ζωή και την ασφάλειά τους δίνουν καθημερινά τη μάχη για να σώσουν ανθρώπινες ζωές και με επίσης σημαντικές ελλείψεις στις Μονάδες Εντατικής Νοσηλείας, το ΕΣΥ ευτυχώς για όλους μας υπάρχει, αντιμετωπίζει τις νέες σοβαρές προκλήσεις και προσφέρει ανοιχτή πρόσβαση σε δωρεάν υγειονομική περίθαλψη για όλους χωρίς διακρίσεις.
Σκέψεις για την επόμενη μέρα
Μέσα από τις συνθήκες της απομόνωσης που σήμερα όλοι βιώνουμε, ας σκεφτούμε πως θα ξαναχτίσουμε όλοι μαζί την επόμενη μέρα για να αντιμετωπίσουμε τις άγνωστες προκλήσεις του αύριο.
Είναι πολύ σημαντικό σήμερα να συνειδητοποιήσουμε την αναγκαιότητα του Εθνικού Συστήματος Υγείας ως Δημόσιο αγαθό, να το θωρακίσουμε σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο και να αντισταθούμε σθεναρά σε κάθε προσπάθεια ιδιωτικοποίησής του στο μέλλον.
Μετά τις οδυνηρές εμπειρίες των μεγάλων διεθνών κρίσεων των τελευταίων ετών, είναι πολύ σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε επίσης ότι μόνο με τη διεθνή συνεργασία μπορούμε να χτίσουμε μια αποτελεσματική στρατηγική για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων κρίσεων, με τις λιγότερες οδυνηρές συνέπειες για τη ζωή, την εργασία, την οικονομία, την ασφάλεια, την κοινωνία.
Ας μην επιτρέψουμε να μολυνθεί η κοινωνία μας με την καχυποψία, τον ανορθολογισμό και τον κοινωνικό κανιβαλισμό.
Ας συνειδητοποιήσουμε εν τέλει πως από αυτή τη μεγάλη απειλή, από αυτή τη μεγάλη μάχη πρέπει να βγούμε πιο δυνατοί, αλλά και πιό ανοιχτοί και περισσότερο ανθρώπινοι.
Ας τα σκεφτούμε όλα αυτά σήμερα, αλλά και την επόμενη μέρα. Μήπως καταλάβουμε πως πήραμε τη ζωή μας λάθος κι αλλάξουμε ζωή.
========================
Η Ελένη Σταύρου είναι μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του Κινήματος Αλλαγής, Συντονίστρια του Δικτύου Γυναικών του ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ Δημοκρατών Σοσιαλιστών και στις βουλευτικές εκλογές Ιουλίου 2019 ήταν Υποψήφια Βουλευτής Δυτικού Τομέα με το Κίνημα Αλλαγής.
