«Εξαφανίσθηκαν» παράνομες χωματερές…

Μεγάλη μείωση του αριθμού των παράνομων χωματερών στην Περιφέρεια Πελοποννήσου το τελευταίο εξάμηνο δείχνουν τα στοιχεία των υπουργείων Εσωτερικών και Περιβάλλοντος. Το ερώτημα, βέβαια, είναι… πού καταλήγουν σήμερα τα σκουπίδια ολόκληρων νομών, που επισήμως δεν διαθέτουν ούτε χωματερή αλλά ούτε και αδειοδοτημένους χώρους διάθεσης. Τα «σκήπτρα» στις παράνομες χωματερές έχουν πλέον τα αιγαιοπελαγίτικα νησιά.

Στις 2 Δεκεμβρίου 2014 η Ελλάδα υποχρεώθηκε να καταβάλει για πρώτη φορά πρόστιμο για τις παράνομες χωματερές. Το πρόστιμο επανυπολογίζεται και καταβάλλεται κάθε εξάμηνο, μέχρι το οριστικό κλείσιμο και την αποκατάσταση και της τελευταίας χωματερής. Η τελευταία ενημέρωση των κοινοτικών αρχών για την πορεία αποκατάστασης των χωματερών έγινε πριν από ένα μήνα, στις 2 Δεκεμβρίου 2016.

Σύμφωνα, λοιπόν, με τα τελευταία στοιχεία ο αριθμός των ενεργών χωματερών στη χώρα μας έχει πλέον μειωθεί στις 20, ενώ οι κλειστές χωματερές που δεν έχουν ακόμα αποκατασταθεί είναι 46.

Η πλειονότητα των ενεργών χωματερών βρίσκεται πλέον στα νησιά. Παράνομη χωματερή σε λειτουργία εξακολουθούν να έχουν: Αντικύθηρα, Ικαρία (2), Κάλυμνος, Κέα, Κύθηρα, Λέρος, Μήλος, Σαντορίνη, Σίκινος, Σίφνος, Πάτμος και Υδρα, ενώ μία έχει απομείνει και στη Νότια Εύβοια.

Οι υπόλοιπες έξι ενεργές χωματερές βρίσκονται στην Πελοπόννησο. Οι δύο στην Ηλεία (που διοικητικά ανήκει στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας), τρεις στη Μεσσηνία (Μεσσήνη, Τριφυλία, Οιχαλία) και μία στην Αρκαδία (Τρίπολη). Οι δύο τελευταίες περιοχές ανήκουν διοικητικά στην Περιφέρεια Πελοποννήσου. Αυτό λοιπόν που προκύπτει από τα τελευταία στοιχεία είναι ότι το τελευταίο εξάμηνο ολοκληρώθηκε το κλείσιμο μεγάλου αριθμού χωματερών στην Πελοπόννησο: Στον προηγούμενο απολογισμό, τον Ιούνιο του 2016 (βλ. «Κ» 18.9.16) στην Περιφέρεια Πελοποννήσου λειτουργούσαν 13 χωματερές, οι περισσότερες στη χώρα. Το ερώτημα βέβαια που προκύπτει είναι πού καταλήγουν τα σκουπίδια μεγάλων περιφερειακών ενοτήτων: ορισμένες πόλεις έχουν από καιρό εφαρμόσει προγράμματα ανακύκλωσης και κομποστοποίησης, ωστόσο ακόμα και στις περιπτώσεις αυτές «αποθηκεύονται» μεγάλες ποσότητες υπολειμμάτων. Αυτά στην καλύτερη περίπτωση.

Στην Περιφέρεια Πελοποννήσου μέσα στις επόμενες ημέρες πρόκειται να πραγματοποιηθεί περιφερειακό συμβούλιο για την έγκριση ή μη του νέου περιφερειακού σχεδιασμού. Αν ο σχεδιασμός εγκριθεί, τότε ανοίγει ο δρόμος για την υπογραφή σύμβασης (ΣΔΙΤ) με ιδιωτική εταιρεία που θα αναλάβει τη διαχείριση των απορριμμάτων για όσες περιοχές το επιθυμούν. Στα νησιά, στις περισσότερες περιπτώσεις βρίσκονται σε εξέλιξη εργασίες κατασκευής ΧΥΤΥ, που σε συνδυασμό με μια μικρή μονάδα διαλογής ή επεξεργασίας θα δώσει λύση στο πρόβλημα των σκουπιδιών. Υπάρχουν ωστόσο νησιά που βρίσκονται ακόμα πολύ πίσω: λ.χ. η Ικαρία, που έχει 2 παράνομες χωματερές σε λειτουργία, μόλις πρόσφατα ενέκρινε θέση για τη δημιουργία ΧΥΤΥ. Η αιτία στις περισσότερες περιπτώσεις δεν είναι άλλη από τις τοπικές αντιδράσεις. Πολλοί δήμοι, πάντως, έχουν υποβάλει προτάσεις έργων για ένταξη στο ΥΜΕΠΠΕΡΑΑ (επιχειρησιακό πρόγραμμα υποδομές μεταφορών, περιβάλλον και αειφόρος ανάπτυξη) και αναμένουν την έγκριση αυτών.

Κατά τα λοιπά, μετά την τελευταία μείωση των χωματερών, το εξαμηνιαίο πρόστιμο που θα κληθεί να καταβάλει η χώρα κυμαίνεται στα 4 εκατ. ευρώ. Υπενθυμίζεται ότι το αρχικό πρόστιμο (10 εκατ. ευρώ εφάπαξ) αφορούσε σε 293 χωματερές με συνολικά 363 παραβάσεις.

Ενα εξάμηνο μετά (2 Ιουνίου 2015) η χώρα κατέβαλε 10,4 εκατ. ευρώ, έχοντας μειώσει κατά 103 τις παραβάσεις. Το επόμενο εξάμηνο (2.12.2015), η χώρα κατέβαλε 9,8 εκατ. ευρώ, έχοντας μειώσει κατά 20 τις παραβάσεις. Τέλος, στις 2 Ιουνίου 2016 η χώρα κατέβαλε 7 εκατ. ευρώ, καθώς οι παραβάσεις είχαν μειωθεί περαιτέρω κατά 72. Συνολικά, λοιπόν, για τις παράνομες χωματερές μέχρι στιγμής έχουν καταβληθεί περίπου 41 εκατ. ευρώ (10 εκατ. εφάπαξ συν 31 εκατ. στα τέσσερα εξαμηνιαία πρόστιμα).

Η Ελλάδα έχει επίσης καταβάλει μέχρι τώρα περίπου 17 εκατ. ευρώ σε ευρωπρόστιμα για την απουσία αποχέτευσης και βιολογικών καθαρισμών σε πέντε μεγάλες πόλεις, όλες στην Ανατολική Αττική. Με δεδομένο ότι οι υποδομές δεν έχουν ακόμα κατασκευαστεί, μέρος του προστίμου θα πρέπει να καταβάλλεται τουλάχιστον έως το 2020. Τέλος, η χώρα μας κατέβαλε ακόμα 10 εκατ. ευρώ για τη διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων.