ΧΡΥΣΑ ΛΙΑΓΓΟΥ
Εντυπωσιακό come back μεγάλων ξένων επενδυτών αλλά και επιθετική είσοδος νέων καταγράφονται στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Στη δυναμικά αναπτυσσόμενη αγορά των ΑΠΕ που κινείται στους ρυθμούς του φιλόδοξου στόχου για αύξηση του μεριδίου της στο 55% το 2030 (έτος βάσης το 2016), η επίτευξη του οποίου ανοίγει ένα πεδίο δράσης για επενδύσεις ύψους 8,5 δισ. ευρώ, επεκτείνονται ελληνικοί όμιλοι που άνοιξαν την αγορά και εξακολουθούν να κρατάνε τα σκήπτρα, όπως η ΤΕΡΝΑ και η ΕΛ. ΤΕΧ. «Άνεμος», ενώ σε βασικό πυλώνα της στρατηγικής τους εντάσσουν πλέον τα ΑΠΕ και μεγάλοι ενεργειακοί όμιλοι, όπως τα ΕΛΠΕ και ο όμιλος Μυτιληναίου, που μπαίνουν πιο δυναμικά στον κλάδο. Η Μotor Oil αρχίζει να χτίζει το δικό της χαρτοφυλάκιο, ενώ ο όμιλος Κοπελούζου άνοιξε την πόρτα για την είσοδο της Κίνας στην εγχώρια αγορά ΑΠΕ με τη συμφωνία ελέγχου από τον όμιλο China Energy των αιολικών πάρκων που διαθέτει, ισχύος 1500 MW (λειτουργούντα και σε διάφορα στάδια αδειοδότησης). Δυναμική είσοδο σχεδιάζει και η ΔΕΗ με ένα επενδυτικό πλάνο εγκατάστασης 2,5 GW ΑΠΕ μέχρι το 2030.
Ολοι μιλούν με όλους
Εδώ και ένα χρόνο περίπου και με ορόσημο τους πρώτους διαγωνισμούς που πραγματοποίησε η ΡΑΕ πέρυσι τον Ιούνιο για νέα έργα ΑΠΕ στη βάση της διαμόρφωσης τιμής μέσω δημοπρασιών, στην αγορά επικρατεί μεγάλη κινητικότητα με τους μεγάλους ξένους και εγχώριους επενδυτές να έχουν βάλει στο στόχαστρο ώριμα έργα για εξαγορές, επιδιώκοντας με τον τρόπο αυτό να χτίσουν γρήγορα ένα χαρτοφυλάκιο που θα τους διασφαλίσει μια σημαντική θέση εκκίνησης στην αγορά για περαιτέρω ανάπτυξη. Η αγορά των ΑΠΕ, όπως αναφέρουν στην «Κ» εκπρόσωποι του κλάδου, έχει εισέλθει ήδη σε φάση συγκέντρωσης. Η εικόνα που μεταφέρουν είναι ότι όλοι μιλούν με όλους, μεγάλοι ξένοι επενδυτές έχουν απευθύνει προτάσεις συνεργασίας όχι μόνο σε μικρές εγχώριες εταιρείες αλλά και μεγάλες, αλλά και εγχώριοι όμιλοι, όπως τα ΕΛΠΕ για παράδειγμα που βλέπουν στρατηγικά την αγορά, αναζητούν διεθνή εταίρο για την ανάπτυξη του τομέα εντός και εκτός της χώρας. Σε αυτό το στάδιο, στην αγορά έχουν δημιουργηθεί νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες, όπως η διαμεσολάβηση μεταξύ πωλητών και αγοραστών. Άνθρωποι με γνώση της αγοράς δημιουργούν «πανέρια» από διάσπαρτα έργα μικρών επενδυτών και τα πουλάνε σε μεγάλες εταιρείες. Εναν τέτοιο ρόλο έπαιξε για παράδειγμα η εταιρεία Νostira στο μεγαλύτερο deal στον τομέα των ΑΠΕ, δηλαδή στην εξαγορά από την αμερικανική Fortress Investment Group χαρτοφυλακίου εννέα αιολικών πάρκων ισχύος 181 ΜW σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, που ανήκαν στη Libra του εφοπλιστή Λογοθέτη.
Η δυναμική είσοδος του αμερικανικού fund όπως και της πορτογαλικής EDP Renovaveis, θυγατρικής της ΕDP (της πορτογαλικής ΔΕΗ), η οποία εξαγόρασε ώριμες άδειες αιολικών, η επέκταση ξένων εταιρειών με την υλοποίηση νέων έργων, όπως η γαλλική EDF, η ιταλική ENEL και η Τotal Eren έπειτα από χρόνια στασιμότητας αλλά και η επάνοδος στην αγορά της ισπανικής Iberdrola και μάλιστα με την επανεκκίνηση του φιλόδοξου σχεδίου διασύνδεσης των νησιών Λέσβος, Λήμνος και Χίος στο Βόρειο Αιγαίο με το ηπειρωτικό σύστημα της χώρας και την εγκατάσταση 28 αιολικών πάρκων συνολικής ισχύος 706 MW, είναι ενδεικτικές κινήσεις του δυναμισμού που εμφανίζει η εγχώρια αγορά των ΑΠΕ. Προ των πυλών, σύμφωνα με πληροφορίες, βρίσκονται γερμανικές αλλά και αυστριακές εταιρείες του κλάδου που βρίσκονται πολύ κοντά σε συμφωνίες εξαγορών με εγχώριους επενδυτές. Μόλις προσφάτως εξάλλου έγιναν γνωστά επισήμως τα σχέδια της νορβηγικής Equinor (η πρώην κρατική Statoil) για την εγκατάσταση πλωτού αιολικού πάρκου στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Τήνου, Σύρου και Μυκόνου, με δυνατότητα να τροφοδοτεί με ηλεκτρικό ρεύμα 40.000 νοικοκυριά. Τα πλωτά αιολικά πάρκα είναι ένας αναπτυσσόμενος τομέας των ΑΠΕ διεθνώς που σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της αγοράς η χώρα μας όχι μόνο προσφέρεται για να τα φιλοξενήσει, αλλά θα πρέπει να δημιουργήσει άμεσα θεσμικό πλαίσιο για τη λειτουργία τους εάν θέλει να πιάσει τους στόχους για τη διείσδυση των ΑΠΕ το 2030. Σχέδια για πλωτά αιολικά πάρκα εξετάζει και η ΤΕΡΝΑ από τις πρωτοπόρους εταιρείες του κλάδου με εγκατεστημένη ισχύ 607 μεγαβάτ στην Ελλάδα, 293 MW στις ΗΠΑ και 132 MW στη ΝΑ Ευρώπη. Την επέκτασή της στα αιολικά πάρκα σχεδιάζει και η Siemens Gamesa.
Δηλώνουν παρόντες και οι πετρελαϊκοί κολοσσοί
Στις ανανεώσιμες πηγές βρίσκεται το ενεργειακό μέλλον του πλανήτη και προς τα εκεί στρέφονται πλέον ακόμη και οι κατ’ εξοχήν εκπρόσωποι των συμβατικών καυσίμων, όπως μεγάλοι πετρελαϊκοί κολοσσοί (ΒP, Shell, Total, Statoil κ.λπ.). Το ένα τρίτο της ενέργειας που παράγεται σε όλο τον κόσμο προέρχεται πλέον από ανανεώσιμες πηγές, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (IRENA). Υπολογίζεται ότι πάνω από 1 τρισ. ευρώ έχει επενδυθεί παγκοσμίως στη βιομηχανία των ΑΠΕ, ενώ έχουν δημιουργηθεί περίπου 10 εκατ. θέσεις εργασίας. Oι λόγοι που έχουν ωθήσει στη μείωση του κόστους των ΑΠΕ είναι οι τεχνολογικές εξελίξεις, η ανταγωνιστικότητα στην αγορά και η ύπαρξη πιο πεπειραμένων πλέον ειδικών στον τομέα. Η Ασία σημείωσε αύξηση 11% στην ανανεώσιμη ενέργεια πέρυσι, ενώ ο ρυθμός ανάπτυξης της Αφρικής ήταν λίγο πάνω από 8,4%. Τα δύο τρίτα της ενέργειας που προστέθηκε πέρυσι, σύμφωνα με τον IRENA, προέρχονται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και οι αναπτυσσόμενες χώρες ηγούνται των νέων προσθηκών. Σε ό,τι αφορά τις τεχνολογίες το 2018, η αιολική ενέργεια παρουσίασε αύξηση κατά περίπου 49 γιγαβάτ παγκοσμίως, ενώ η ηλιακή ενέργεια σημείωσε ακόμη μεγαλύτερη αύξηση, καθώς προστέθηκε ισχύς 94 γιγαβάτ. Οσον αφορά την υδροηλεκτρική ενέργεια, ενώ παραμένει η μεγαλύτερη ανανεώσιμη πηγή στον πλανήτη, η ανάπτυξή της έχει μειωθεί τα τελευταία χρόνια. Αλλες αξιοσημείωτες πηγές είναι η βιοενέργεια, η οποία παρουσίασε αύξηση τόσο στην Κίνα όσο και στο Ηνωμένο Βασίλειο, και η γεωθερμική ενέργεια, που αυξήθηκε στην Τουρκία, στην Ινδονησία και στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ασταθές χωροταξικό πλαίσιο, καθυστερήσεις στις άδειες
Οι επενδυτικές ευκαιρίες στην εγχώρια αγορά ΑΠΕ είναι η καλή όψη του νομίσματος. Υπάρχει όμως και η κακή που μπορεί να αποθαρρύνει το εγχώριο επενδυτικό ενδιαφέρον και να στρέψει σε φυγή τους ξένους που αναζητούν ευκαιρίες σε όλο τον πλανήτη, όπως έγινε και στο παρελθόν. Οι διαδικασίες αδειοδότησης παραμένουν εξαιρετικά χρονοβόρες και γραφειοκρατικές. Σημαντικές καθυστερήσεις παρατηρούνται στην αξιολόγηση έργων από τη ΡΑΕ και είναι χαρακτηριστικό ότι τους τελευταίους μήνες ελάχιστες αξιολογήσεις έχουν εκδοθεί, ενώ το απαιτούμενο χρονικό διάστημα από την κατάθεση της αίτησης μέχρι την έκδοση της άδειας παραγωγής για έργα ΑΠΕ ξεπερνά πλέον τους 18 μήνες. Οι επενδυτές επισημαίνουν ότι δεν υπάρχει σαφές χρονοδιάγραμμα των επόμενων διαγωνισμών ΑΠΕ, ούτως ώστε ο κάθε επιχειρηματίας να μπορεί να κάνει τον σχεδιασμό του. Ανησυχίες εκφράζονται και για την επικείμενη αναθεώρηση του ειδικού χωροταξικού σχεδιασμού για τις ΑΠΕ. «Αν και το ήδη υφιστάμενο πλαίσιο είναι αρκετά συντηρητικό, όλα τα μηνύματα που έρχονται σχετικά με τις σκέψεις που υπάρχουν για το νέο πλαίσιο, σε συνδυασμό μάλιστα με πολλά περιφερειακά πλαίσια χωροταξικού σχεδιασμού που ήδη έχουν εκδοθεί, όπως για παράδειγμα της Κρήτης όπου όλες οι περιοχές Natura θεωρούνται συλλήβδην περιοχές αποκλεισμού στα αιολικά πάρκα, δείχνουν ότι θα επιβληθούν πολλοί επιπρόσθετοι και παράλογοι χωροταξικοί περιορισμοί, κάτι που οδηγεί σε αύξηση της αβεβαιότητας και επενδυτικής ανασφάλειας», τονίζουν στην «Κ» εκπρόσωποι του κλάδου, επισημαίνοντας με έμφαση ότι «οι ΑΠΕ χρειάζονται σταθερούς και σαφείς κανόνες χωροθέτησης συμβατούς με τους εθνικούς στόχους για την ενέργεια και το κλίμα». Πρόσθετο πρόβλημα δημιουργούν οι δικαστικές διαδικασίες, οι οποίες είναι εξαιρετικά χρονοβόρες και αυτό σε συνδυασμό με την τάση να εξετάζονται αιτήσεις ακύρωσης αδειών επενδύσεων πολλούς μήνες ή και έτη μετά την έκδοσή τους, θέτει τις επενδύσεις σε καθεστώς ομηρίας. Εκπρόσωποι της αγοράς επισημαίνουν επίσης ως ανασταλτικό παράγοντα ανάπτυξης τη μη αξιοποίηση υβριδικών συστημάτων στα νησιά και κυρίως στην Κρήτη, η οποία αντιμετωπίζει ήδη από το φετινό καλοκαίρι πρόβλημα επάρκειας ισχύος, τη στιγμή μάλιστα που, όπως αναφέρουν, υπάρχουν ώριμα υβριδικά έργα που θα μπορούσαν να προχωρήσουν άμεσα σε υλοποίηση, συμβάλλοντας στην αντιμετώπιση του προβλήματος μέχρι την ολοκλήρωση της μεγάλης διασύνδεσης της νήσου.
Επείγον ζήτημα κατά την αγορά είναι και η διαμόρφωση ενός σαφούς θεσμικού πλαισίου επέκτασης του χρόνου λειτουργίας αιολικών πάρκων και ανανέωσης του εξοπλισμού τους (repowering), καθώς τα πρώτα εμπορικά αιολικά πάρκα που εγκαταστάθηκαν στο τέλος της δεκαετίας του ’90 φτάνουν ήδη στο τέλος της 20ετούς περιόδου λειτουργίας τους, και η πολιτεία έχει έως τώρα αντιμετωπίσει το θέμα με καθυστέρηση και προχειρότητα.
Δημοπράτηση ισχύος 500 MW
Το άμεσο ενδιαφέρον της αγοράς των ΑΠΕ είναι στραμμένο στον πρώτο κοινό διαγωνισμό αιολικών και φωτοβολταϊκών για τη δημοπράτηση συνολικής ισχύος 500 MW στις 15 Απριλίου. Ο διαγωνισμός ωστόσο δεν θα φέρει τελικά τα χαρακτηριστικά του κοινού αφού, σύμφωνα με πληροφορίες, συμμετοχή θα έχει μόνο ένα έργο αιολικό και τα υπόλοιπα θα είναι φωτοβολταϊκά. Ο σημαντικότερος παράγοντας σε αυτή την εξέλιξη είναι η έλλειψη ώριμων αιολικών έργων. Στον διαγωνισμό θα συμμετάσχουν, σύμφωνα με πληροφορίες, η ΔΕΗ ΑΠΕ για το φωτοβολταϊκό της Κοζάνης ισχύος 200 MW, η JUWI Hellas για φωτοβολταϊκό επίσης 200 MW, η Spes Solaris (όμιλος Παναγάκου) με δύο έργα συνολικής δυναμικότητας 104 MW που είναι ενταγμένα στο καθεστώς fast track, η Τέρνα Ενεργειακή, με «συγκρότημα» τριών αιολικών πάρκων συνολικής δυναμικότητας 65 MW στην Ευρυτανία και πιθανότατα η Μυτιληναίος μέσω της ΜΕΤΚΑ EGN που είχε σημαντική παρουσία και σε προηγούμενους διαγωνισμούς με φωτοβολταϊκά πρότζεκτ, αλλά και η ENEL και η EDF.
Αναδημοσίευση από : http://www.kathimerini.gr
