Στις 27 Μαΐου 2023, ερευνητική ομάδα του Τμήματος Βιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) εντόπισε, στις νοτιοδυτικές υπώρειες του Κέρκη στη δυτική Σάμο, έναν αξιόλογο πληθυσμό του φυτού Consolida samia, στην ίδια περίπου θέση (locus classicus) που πρωτοανακαλύφθηκε (26.5.1962) από τον Σουηδό βοτανικό ερευνητή Sven Snogerup. Στην αποστολή πεδίου συμμετείχαν οι βιολόγοι Αποστόλης Καλτσής και Σοφοκλής Μουρατίδης και ο συστηματικός μελετητής της χλωρίδας της Σάμου Γιώργος Φάκας.
Η ανακάλυψη έγινε στο πλαίσιο ερευνητικού προγράμματος του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (Τράπεζα Σπερμάτων ΕΚΠΑ, Τομέας Βοτανικής, Τμήμα Βιολογίας) με τίτλο “Αναζητώντας την εξαφανισμένη Consolida samia – εξερεύνηση στις σάρες του Όρους Κερκετεύς (Σάμος, Ελλάδα)” με χρηματοδότηση από το Ίδρυμα Mohamed bin Zayed Species Conservation Fund και επιστημονικό υπεύθυνο τον Ομότ. Καθηγ. Κώστα Θάνο. H αναζήτηση του φυτού ήταν παράλληλα τμήμα του έργου “Εποπτεία και αξιολόγηση του καθεστώτος διατήρησης ειδών χλωρίδας κοινοτικού και εθνικού ενδιαφέροντος στην Ελλάδα” του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας με επιστημονικό υπεύθυνο τον Ομότ. Καθηγ. Κυριάκο Γεωργίου και υπεύθυνο για την Consolida samia τον Ομότ. Καθηγ. Κώστα Θάνο.
Η Consolida samia P.H. Davis είναι μικρό, ετήσιο φυτό (θερόφυτο), τοπικό ενδημικό της Σάμου, που απαντά σε έναν μοναδικό πληθυσμό περιορισμένης έκτασης στο όρος Κέρκης. Το είδος προστατεύεται από το Προεδρικό Διάταγμα 67/81, έχει αξιολογηθεί (2011) ως Κρισίμως Κινδυνεύον (CR, Critically Endangered) από την IUCN (Διεθνή Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης), συμπεριλαμβάνεται στα “50 Κορυφαία (TOP 50) Φυτά των Νησιών της Μεσογείου” (2005, 2017) και αποτελεί ένα από τα 26 Ελληνικά φυτά Κοινοτικής Προτεραιότητας της “Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ (Οδηγία των Οικοτόπων – Habitats Directive) για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας”. Το φυτό παρέμενε ‘αγνοούμενο’ από την ημέρα της ανακάλυψής του έως σήμερα, παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες που έγιναν κατά καιρούς – ανάμεσά τους και η πρώτη αποστολή πεδίου του προγράμματός μας, τον Μάιο του 2022, στην οποία συμμετείχαν οι βιολόγοι Σπύρος Οικονομίδης και Ηλίας Δημητριάδης καθώς και ο Γιώργος Φάκας. Αξίζει ακόμη να τονιστεί ότι έως σήμερα γνωρίζαμε το φυτό μόνο από 5 αποξηραμένα δείγματα (που συνέλεξε ο Snogerup και φιλοξενούνται στα Βοτανικά Μουσεία Λουντ και Εδιμβούργου). Οι φωτογραφίες που συνοδεύουν το δελτίο τύπου είναι λοιπόν οι πρώτες που δημοσιεύονται με το φυτό ζωντανό στον φυσικό του οικότοπο.
Η ερευνητική ομάδα, στο πλαίσιο των ερευνητικών δραστηριοτήτων της, θα παρουσιάσει περισσότερα δεδομένα σε επιστημονικό συνέδριο τους επόμενους μήνες ενώ παράλληλα ετοιμάζει σχετική εργασία που θα υποβληθεί σύντομα προς δημοσίευση σε διεθνές επιστημονικό περιοδικό.
