Μέχρι το τέλος του έτους αναμένεται να ξεκινήσουν οι διαγωνισμοί για την αποκρατικοποίηση έως και 22 περιφερειακών αερολιμένων από το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ). Μεταξύ αυτών και του πολιτικού σκέλους αεροδρομίων με μικτή χρήση, όπως της Αγχιάλου και του Αράξου.
Οι ιδιωτικοποιήσεις αυτές, που προβλέπονται από το Μνημόνιο, περιλαμβάνονται στην νέα εθνική στρατηγική για τα αεροδρόμια, που δημοσιοποίησε την Πέμπτη ο υπουργός Υποδομών και Ανάπτυξης Κωστής Χατζηδάκης.
Όπως σημείωσε ο διευθύνων σύμβουλος του ΤΑΙΠΕΔ Γιάννης Εμίρης έως και 22 περιφερειακοί αερολιμένες θα ενταχθούν σε δύο ή τρεις συστάδες αεροδρομίων, με στόχο την παραχώρηση της εκμετάλλευσής τους σε ιδιώτες επενδυτές, οι οποίοι θα αναλάβουν και επενδύσεις, άνω των 200 εκατ. ευρώ, που απαιτούν οι αερολιμενικές υποδομές.
Σύμφωνα με το υπουργείο και το ΤΑΙΠΕΔ στη λίστα των προς αξιοποίηση αερολιμένων δεν θα βρίσκεται το «Ελ. Βενιζέλος» της Αθήνας (η τύχη του επαφίεται στην επερχόμενη διαπραγμάτευση Δημοσίου και Hochtief για την επέκταση της συγκεκριμένης σύμβασης).
Εκτός της λίστας είναι και το αεροδρόμιο του Ηρακλείου, που συνδέεται με την κατασκευή του νέου διεθνούς αερολιμένα στο Καστέλι. Μάλιστα, όπως τόνισε ο κ. Χατζηδάκης, εξετάζεται η κατασκευή του Καστελίου να μην προχωρήσει με το υπάρχον σχήμα – δηλαδή της σύμβασης παραχώρησης – αλλά να ενταχθεί σε κάποια συστάδα αεροδρομίων. Όπως συμπλήρωσε, αυτή η απόφαση θα ληφθεί το αμέσως επόμενο διάστημα.
Όσα μικρά αεροδρόμια δεν αποκρατικοποιηθούν, θα ενταχθούν σε μία κρατική ανώνυμη εταιρία που θα τα λειτουργήσει είτε από μόνη της, είτε παραχωρώντας το μάνατζμεντ σε ιδιώτη. Εξαιρούνται οι αερολιμένες Καστοριάς και Κοζάνης, που θα παραχωρηθούν στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας.
Πάντως, όπως τόνισε ο κ. Χατζηδάκης, η κυριότητα, ο έλεγχος και η εποπτεία όλων των αερολιμένων θα παραμείνει στο Δημόσιο, αφού με επερχόμενο σχέδιο νόμου η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ) θα μετατραπεί σε ρυθμιστική αρχή αερολιμένων.
Εννέα στρατηγικοί άξονες
Σύμφωνα με το υπουργείο, οι εννέα στρατηγικοί άξονες που πρέπει να υπηρετηθούν από τη νέα αεροπορική πολιτική είναι:
– Η προσέλκυση επενδύσεων από τον ιδιωτικό τομέα
– Η παροχή ποιοτικών υπηρεσιών για την αναβάθμιση των αερολιμένων
– Η μετατροπή των περιφερειακών αεροδρομίων από πίστα προσαπογειώσεων σε τοπικούς πόλους ανάπτυξης
– Η στήριξη του τουρισμού
– Η παροχή ευνοϊκών συνθηκών για τους έλληνες και ξένους αερομεταφορείς για την αύξηση της επιβατικής κίνησης
– Η λειτουργικότερη συγκοινωνιακή σύνδεση όλων των περιοχών
– Η διευκόλυνση δια συνολικών ρυθμίσεων για την προσέλκυση αξιόπιστων επενδυτών
– Η εναρμόνιση με το κοινοτικό δίκαιο
– Τα άμεσα οικονομικά οφέλη για το κράτος και τους πολίτες, αλλά και η μη επιβάρυνση των φορολογουμένων
Τα τέλη θα αυξομειώνονται βάσει του διεθνούς ανταγωνισμού
Όπως τόνισε ο υπουργός Υποδομών και Ανάπτυξης, θα τηρηθούν δέκα βασικές αρχές.
Η πρώτη είναι η δημιουργία ενός σύγχρονου πλαισίου για τα αεροδρόμια. Όπως τόνισε, το δημόσιο θα διατηρήσει την ιδιοκτησία, την εποπτεία και τον έλεγχο των αερολιμένων. Πλην του «Ελ. Βενιζέλος» και του αερολιμένα Ηρακλείου, τα υπόλοιπα αεροδρόμια καλύπτουν τη μισή αεροπορική κίνηση της χώρας και θα δοθούν με μακροχρόνια παραχώρηση σε ιδιώτες.
Η δεύτερη είναι η επιδίωξη ομαδοποίησης των περιφερειακών αεροδρομίων, η οποία θα γίνει σε δύο ή τρεις συστάδες, όπου μεγαλύτεροι αερολιμένες θα ενωθούν με μικρότερους. Εάν στο μέλλον εμφανιστεί η πρόταση για αξιοποίηση και των πιο μικρών αερολιμένων, αυτή θα εξεταστεί. Έως τότε, τα μικρά αεροδρόμια, που δεν προσελκύουν επενδυτικό ενδιαφέρον, θα ενταχθούν σε κρατική, ανώνυμη εταιρία και θα λειτουργήσουν υπό ενιαία ομπρέλα.
Η τρίτη είναι η προσπάθεια για την παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών ανταγωνιστικές τιμές, δια της εφαρμογής της μεθόδους, «duall – till», η οποία θα ορίσει ειδικό περιθώριο κέρδους για τα εξ αεροπορικών δραστηριοτήτων έσοδα του παραχωρησιούχου. Έτσι, σε περίπτωση που το επιτρεπόμενο περιθώριο υπερβεί τον μέσο όρο χρεώσεων αντίστοιχων ανταγωνιστικών αεροδρομίων, θα αναπροσαρμόζεται προς τα κάτω
Η τέταρτη είναι η αξιολόγηση των υποψήφιων παραχωρησιούχων σχετικά με το ύψος, το είδος και την ποιότητα των επενδύσεών τους.
Η πέμπτη είναι η απρόσκοπτη αεροπορική μεταφορά των κατοίκων των νησιών, ενώ η έκτη ο εξορθολογισμός της δημόσιας δαπάνης και της χρήσης των αερολιμενικών υποδομών. Χαρακτηριστικά, όπως τόνισε ο κ. Χατζηδάκης τα αεροδρόμια Κοζάνης και Καστοριάς θα παραχωρηθούν στον Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας. Όπως τόνισε ο κ. Χατζηδάκης, κάθε επιβάτης αυτών των αεροδρομίων κοστίζει στον φορολογούμενο 600 ευρώ. Παράλληλα, η ΥΠΑ θα εκτελέσει τις αναγκαίες παρεμβάσεις διορθωτικού χαρακτήρα εξορθολογισμένα, μέχρι να προχωρήσει ο σχεδιασμός.
Η έβδομη, τόνισε ο υπουργός, είναι η αναδιοργάνωση της ΥΠΑ με βάση τα ευρωπαϊκά πρότυπα και τον διαχωρισμό των εποπτικών αρμοδιοτήτων από την εμπορική λειτουργία. Το σχετικό νομοσχέδιο θα παρουσιασθεί μέχρι τέλους του έτους, που θα συμπληρώνει τον «νόμο Ρέππα» για την ΥΠΑ.
Όγδοη αρχή, πρόσθεσε, θα είναι η τήρηση των κανόνων εθνικής ασφάλειας. Έτσι, στα αεροδρόμια μικτής χρήσης θα παραχωρούνται μόνο οι απολύτως αναγκαίες υποδομές των αεροσταθμών. Σε περίπτωση που χρειάζονται αναβάθμιση, επέκταση ή τροποποίηση των υποδομών αυτό θα γίνεται σε συνεννόηση με το υΥπουργείο Εθνικής Άμύνας.
Η ένατη αρχή έχει να κάνει με το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι, όπου πλέον θα υπάρχουν δύο επιλογές. Είτε να συνεχιστεί ο διεθνής διαγωνισμός με τους υφιστάμενους όρους (σύμβαση παραχώρησης κατασκευής και λειτουργίας) είτε να ενταχθεί σε κάποια συστάδα αεροδρομίων, την οποία όποιος αναλάβει, θα κληθεί να κατασκευάσει το νέο αεροδρόμιο. «Η απόφαση θα ληφθεί εντός του έτους και το έργο θα προχωρήσει χωρίς καθυστερήσεις» τόνισε.
Η δέκατη αρχή συσχετίζεται με το ζήτημα του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών. «Θεωρούμε πως είναι καιρός να επενεξετασθεί το θέμα της τιμολογιακής πολιτικής, καθώς τα τέλη είναι πολύ υψηλά. Βεβαίως, αυτό εναπόκειται στη διαπραγμάτευση που θα κάνει το ΤΑΙΠΕΔ σε σχέση με το μέλλον της σύμβασης παραχώρησης του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών» σημείωσε ο υπουργός. Για το ίδιο ζήτημα τοποθετήθηκε και η υπουργός Τουρισμού, κυρία Όλγα Κεφαλογιάννη, η οποία τόνισε ότι «ότι ανάκαμψη του τουρισμού, χωρίς ανάκαμψη της Αθήνας πολύ δύσκολα επιτυγχάνεται». «Και ανάκαμψη της Αθήνας σημαίνει – και – ένα ισχυρό, ανταγωνιστικό «Ελευθέριος Βενιζέλος»» είπε.
Θα δοθούν σε 2-3 «μπουκέτα»
Όπως σημείωσε ο διευθύνων σύμβουλος του ΤΑΙΠΕΔ, το εγχείρημα είναι υψηλής προτεραιότητα για τον φορέα και δεν θα γίνει ερήμην των τοπικών κοινωνιών.
Ο κ. Εμίρης σημείωσε ότι τα εν λόγω αεροδρόμια διαθέτουν το 50% της επιβατικής κίνησης της χώρας και έχουν σημαντικές δυνατότητας ανάπτυξης. Μάλιστα, συμπλήρωσε ότι παρόλη την κρίση, κατά μέσον όρο έχουν δείξει καλή οικονομική συμπεριφορά και τα μεγέθη τους είναι αυξητικά. Επίσης, συμπλήρωσε ότι τα περιφερειακά αεροδρόμια είναι καθαρά εξαγωγικός κλάδος, αφού είναι το 67% της κίνησής τους είναι διεθνής και τα έσοδά τους είναι αποστασιοποιημένα από την ύφεση.
Όπως υπογράμμισε ο διευθύνων σύμβουλος του ΤΑΙΠΕΔ, έχουν χωριστεί σε τέσσερις κατηγορίες.
Στην πρώτη ανήκουν Ρόδος, Θεσσαλονίκη, Κως, Κέρκυρα, Χανιά που έχουν κίνηση άνω του ενός εκατ. επιβατών κατ’ έτος (αθροιστικά το 2013 αναμένονται 13,4 εκατ. επιβάτες) και έχουν ανάγκη για υποδομές ύψους 104 εκατ. ευρώ.
Στη δεύτερη ανήκουν Ζάκυνθος, Σαντορίνη, Μυτιλήνη, Μύκονος, Σάμος, Κεφαλονιά, Άκτιο και Καβάλα, που έχουν επιβατική κίνηση μεταξύ 250.000 και 1 εκατ. επιβατών κατ’ έτος και συνολικά εκτιμάται ότι θα έχουν 3,9 εκατ. ταξιδιώτες το 2013. Οι ανάγκες τους σε επενδύσεις φτάνουν τα 95 εκατ. ευρώ.
Η τρίτη κατηγορία είναι τα αεροδρόμια στα οποία μετακινούνται από 75.000 έως 250.000 επιβάτες κάθε χρόνο (Σκιάθος, Λήμνος, Αλεξανδρούπολη, Ν. Αγχίαλος, Χίος, Ιωάννινα, Κάρπαθος, Καλαμάτα, Άραξος, Λήμνος) , που το 2013 εκτιμάται ότι θα χρησιμοποιηθούν από 1,3 εκατ. επιβάτες, ενώ υπολογίζεται ότι θα χρειαστούν 26 εκατ. ευρώ σε επενδύσεις.
Η τέταρτη κατηγορία είναι τα πολύ μικρά αεροδρόμια, με επιβατική κίνηση κάτω των 75.000 ατόμων κατ’ έτος που θα χρησιμοποιηθούν το 2013 από 0,3 εκατ. επιβάτες και θα χρειαστούν 14,2 εκατ. ευρώ σε επενδύσεις (Σητεία , Κύθηρα, Καστελόριζο, Ικαρία, Νάξος, Κάσος, Πάρος, Κάλυμνος, Σκύρος, Λέρος, Αστυπάλαια, Καστοριά, Μήλος, Σύρος, Κοζάνη).
Συνολικά, τόνισε ο κ. Εμίρης θα χρειαστούν 239 εκατ. ευρώ τα επόμενα τρία – τέσσερα χρόνια για τα εν λόγω αεροδρόμια, πέραν των ήδη προγραμματιζόμενων δημοσίων έργων.
Ο διαχωρισμός σε δύο ή τρία «μπουκέτα» θα γίνει κυρίως με βάση γεωγραφικούς όρους. Για τα μικρά αεροδρόμια, που δεν θα παραχωρηθούν άμεσα, θα συσταθεί ανώνυμη εταιρία διαχείρισης αερολιμένων (ΑΕΔΑ), η διαχείριση της οποίας θα επιχειρηθεί να δοθεί σε ιδιώτη.
Η παραχώρηση των αεροδρομίων θα γίνει για τουλάχιστον 30 έως 35 χρόνια. θα υπάρξει αρχικό εφάπαξ τίμημα υπέρ του δημοσίου και ετήσιες πληρωμές, πιθανώς αναλόγως των κερδών ή των εσόδων.
Η τιμολογιακή πολιτική θα γίνει με βάση τη βιωσιμότητα και την ανταγωνιστικότητα των αεροδρομίων, ο δε καθορισμός των ανώτατων τιμών θα προχωρά σε σχέση με τα ανταγωνιστικά και συγκρίσιμα αεροδρόμια.
Οι διαγωνισμοί θα προχωρήσουν σε τρεις φάσεις (πρόσκληση ενδιαφέροντος, έλεγχος προσφορών, οριστικοποίηση), που αναμένεται να διαρκέσουν τρία χρόνια.
Σύμφωνα με τον κ. Εμίρη, η διεθνής πρακτική θέλει την παραχώρηση να διαρκεί 50 χρόνια, αφού «απλώνονται» οι χρεώσεις και διασφαλίζεται η ανταγωνιστικότητα των αεροδρομίων. Όπως τόνισε, το εγχείρημα αποτελεί υψηλή προτεραιότητα και μπορεί να προσελκύσει διεθνές και επενδυτικό ενδιαφέρον και συνδέεται με την βαριά βιομηχανία της χώρας.
Στον ενδεχόμενο να διαμορφωθεί καρτέλ στην τιμολόγηση των αεροδρομίων, ο κ. Εμίρης απάντησε ότι η ΥΠΑ θα έχει ενισχυμένες ρυθμιστικές αρμοδιότητες και θα παρακολουθεί στενά τον ιδιώτη επενδυτή.
Σε ερώτηση του «Βήματος» για το εάν ο συνδυασμός των μαζικών αποκρατικοποιήσεων αερολιμένων άλλων χωρών και του αρνητικού ονόματος που έχει κάνει η Ελλάδα, λόγω της εμπλοκής των συμβάσεων παραχώρησης των οδικών αξόνων, μπορεί να ελαττώσει το επενδυτικό ενδιαφέρον για τα αεροδρόμια, ο κ. Εμίρης απάντησε ότι δεν πρέπει να συγχέονται τα αεροδρόμια με τους οδικούς άξονες, αφού πρόκειται για υποδομές κατασκευασμένες, που χρειάζονται σχετικά μικρές επενδύσεις, σε αντίθεση με τους δρόμους, που πρέπει να κατασκευαστούν από την αρχή. Επίσης, σημείωσε ότι οι αερολιμένες δεν επηρεάζονται στον ίδιο βαθμό από την κρίση, αφού το 70% της κίνησης προέρχεται από το εξωτερικό.
Σχετικά με το «Ελ. Βενιζέλος» ο κ. Εμίρης σημείωσε ότι επιδιώκεται η επιτάχυνση των κινήσεων, όμως χρειάζεται και η συμφωνία με τον έτερο μέτοχο για την επέκταση της παραχώρησης και τον εξορθολογισμό των τελών. Στόχος του ΤΑΙΠΕΔ, συμπλήρωσε, είναι η μεταβίβαση και άλλου ποσοστού, που κατέχει το δημόσιο στο «Ελ.Βενιζέλος». Βέβαια, παραδέχθηκε ότι δεν έχουν ξεκινήσει οι σχετικές διαπραγματεύσεις.
Αναφορικά με το αεροδρόμιο του Καστελίου, ο κ. Χατζηδάκης σημείωσε ότι η οποία απόφαση θα ληφθεί σε σχέση με το τι μακροοικονομικό κλίμα θα δημιουργηθεί στη χώρα τους επόμενους μήνες, που θα επηρεάσει και την πορεία των συγχρηματοδοτούμενων έργων.
Σχετικά με τον ενδεχόμενο το αεροδρόμιο «Μακεδονία» να γίνει αυτοτελής παραχώρηση, ο κ. Εμίρης σημείωσε ότι θα αποδυνάμωνε την οικονομικότητα τόσο του ιδίου όσο και των όμορων αεροδρομίων.
