ΟΜΑΔΑ ΟΔΟΙΠΟΡΟΙ
ΚΟΣΜΑ ΠΟΛΙΤΗ
΄΄ΠΑΡΟΔΟΣ΄΄
(Από το μυθιστόρημα ΄΄Στου Χατζηφράγκου’’)
-ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΑΝΑΛΟΓΙΟ-
100 Χρόνια από τη Μικρασιατική καταστροφή
100 Χρόνια ΄΄χαμένες πατρίδες’’
΄΄Αφηγητής, ΄΄Στου Χατζηφράγκου΄΄ είναι η ίδια η μνήμη. Η πολιτεία δεν υπάρχει πια παρά μέσα στη μνήμη. Αλλά η μνήμη, καθώς καταργεί το χρόνο, αγνοεί τη χρονολογική διάταξη. Η μνήμη περιπλανάται ελεύθερα, συχνά με τη βοήθεια της φαντασίας και της επιθυμίας. Η πιο συνταρακτική ένδειξη του δεσμού του ανθρώπου με το χώμα της πατρίδας του, βρίσκεται στο τέλος της ΄΄Παρόδου΄΄, όπου ο Γιακουμής περιγράφει το θάνατο της γυναίκας του. ΄΄Η σίχλια γης ρούφηξε ούλο της το αίμα΄΄. Ο Γιακουμής εκπατρίζεται ενώ η Κατερίνα με το γιό της παραμένουν στη Σμύρνη [θαμμένοι στο χώμα]. Οι αισθηματικοί δεσμοί του είναι με το χώμα της Σμύρνης. Όμως έχασε το δικό του περιβόλι, και τώρα περιποιείται τον κήπο κάποιου βιομήχανου. Έχει στερηθεί τα πάντα, το σπίτι του, το περιβόλι του, τον αγαπημένο άνθρωπό του, και τη δυνατότητα να δημιουργήσει μιαν οικογένεια. Ο ξεριζωμός τον έχει καταστήσει στείρο. Η ΄΄Πάροδος΄΄ μας αναγκάζει να πάρουμε συνείδηση της πραγματικής φρίκης της καταστροφής΄΄. [ Γιώργος Σαββίδης ].
΄΄ Είναι και πάλι ένα όνειρο που ανατέλλει και γεμίζει το στερέωμα και βασιλεύει. Μνήμη, τίποτα ξένο. Μνήμη και σεβασμός για τον άνθρωπο, πάνω από το μίσος και τη βία, μια συνθήκη με το όνειρο, τις αστείρευτες, τις άσβεστες, τις αήττητες πηγές της ελευθερίας, τις πηγές που δεν έχουν γραμμένους νόμους, γιατί δεν έχουν δρόμους δηλωμένους, είναι τα μέτρα του. Κρατάνε την ψυχή του υπεράνω των υδάτων, πάνω απ΄τη λήθη, μακριά από την υστερόβουλη σκέψη, χωρίς αισθητικό ή άλλο λόγο ματαιότερο. Και η μνήμη του έφερε πίσω τη γλώσσα της χαμένης ιωνικής πολιτείας. Έλληνες, Τούρκοι, Εβραίοι, Εγγλέζοι, ΄΄Κατολίκ΄΄, όλοι λαλούν στο λόγο του, που είναι η μνήμη των προγόνων και αδελφών μας, όλοι αγκαλιάζουν με τη λαλιά του τον ίδιο κόσμο που ανοίγεται μπροστά στα μάτια τους ανάμεσα στο Σίπυλο, στον Ταύρο και στο Αιγαίο. Κι ένιωσε σωστά ο ίδιος το δρόμο όπου είχε προσχωρήσει ακολουθώντας την ανατολή αυτής της μνήμης, όταν ήρθε στο νου του η λέξη ΄΄Πάροδος΄΄. [Αλέξης Διαμαντόπουλος].
ΟΜΑΔΑ ΟΔΟΙΠΟΡΟΙ
ΚΟΣΜΑ ΠΟΛΙΤΗ
΄΄ΠΑΡΟΔΟΣ΄΄
(Από το μυθιστόρημα ΄΄Στου Χατζηφράγκου’’)
-ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΑΝΑΛΟΓΙΟ-
Πριν από 100 ακριβώς χρόνια, το 1922, η φωτιά έκαψε τη Σμύρνη και μαζί της αποτεφρώθηκε και η ΄΄μεγάλη ιδέα΄΄. Μα προπάντων κάηκαν ζωές και όνειρα, δημιουργήθηκαν καραβάνια προσφύγων και ξεριζωμένων, απροστάτευτων από όσους όφειλαν να τους συνδράμουν την ώρα της καταστροφής.
Ένας μοιραίος πόλεμος, η άφρονη εκστρατεία, ο ξεριζωμός και ο διωγμός, η καπνοί και η στάχτη της φωτιάς. Χάθηκε μια ΄΄αυτοκρατορία΄΄, ένας γηγενής πολιτισμός, για να στεριώσει ένα κράτος-προτεκτοράτο που δεν μας αντέχει κι ούτε το αντέχουμε. Και οι γείτονες ίδιοι, που συνεχίζουν να αλυχτούν, οι ξένοι ΄΄προστάτες΄΄ ίδιοι, που καιροφυλακτούν, οι δυνάστες ίδιοι, που παραμονεύουν.
Μικρασιάτες, οι παντοτινοί πρόσφυγες που μέσα στο δισάκι της μνήμης τους κρατάνε ακόμα τα φυλακτά των παππούδων τους, τους προστάτες αγίους τους και την ελπίδα της τσακισμένης τους ζωής . ΄΄Υπερασπιστής΄΄ τους υπήρξε πάντα ο λόγος. Ο λόγος ο ποιητικός, ο λαϊκός, ο έντεχνος. Σελίδες πεζές και έμμετρες γεμάτες θρύλους, παινέματα μα και πομπές μιας πληγωμένης Ρωμιοσύνης. Ελεγείες, μοιρολόγια, αμανέδες, ρεμπέτικα τραγούδια, συναξάρια πίστης και προδοσίας, παραμύθια και κατορθώματα που αφορούν τη ζωή των απλών ανθρώπων της Ανατολής, εικονογραφούνται με πόνο, δάκρυ και κρυφό σπαραγμό. Νοσταλγία και ελπίδα για την Αιολική γη, μια προίκα για μας μοναδική, μια μνήμη εναργής στο πέρασμα του χρόνου.
Το μυθιστόρημα ΄΄Στου Χατζηφράγκου΄΄ του Κοσμά Πολίτη, αποτελεί έναν ολοκληρωμένο και δικαιωμένο πίνακα του ιστορικού ανθρώπου και του κοινωνικού συνόλου. Στο κεφάλαιο ΄΄Πάροδος΄΄ μας υποβάλλει την εικόνα της καταστροφής και ταυτόχρονα την καταγγελία, το σφοδρό κατηγορητήριο των υπαιτίων της τραγωδίας και του δράματος των προσφύγων.
Για ακόμα μια φορά διαμεσολαβητές, με στόχο το κείμενο να μας μιλήσει και να το μιλήσουμε. Σε μορφή ΄΄θεατρικού αναλογίου΄΄ με ζωντανή μουσική και τραγούδι. Ανταποκρινόμαστε και πάλι σε προσκλήσεις συλλόγων εργαζομένων και φοιτητών, σε φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης, επιστημόνων, γυναικών και συνταξιούχων. Στο κέντρο, στην επαρχία, στα νησιά. Και όπως πάντα χωρίς κανένα αντίτιμο.
Άλλη μια εμπειρία από ένα σπουδαίο λογοτεχνικό κείμενο που θέλουμε να μοιραστούμε, να κοινωνήσουμε. Γιατί η προσφυγιά δεν τελειώνει ποτέ. Είναι παρούσα και σήμερα, είναι εδώ όλοι εκείνοι οι απόκληροι που το αίμα και ο ίδρος τους λογιάζονται στα χρηματιστήρια πιο φτηνά, πιο ευτελή από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Είναι εδώ όλοι εκείνοι που εξακολουθούν να είναι πρόσφυγες στον τόπο τους, ή όπως το γράφει ο Κοσμάς Πολίτης, ΄΄Καταφέρανε να ‘χω στον τόπο μου το αίσθημα του ραγιά΄΄.
ΟΜΑΔΑ ΟΔΟΙΠΟΡΟΙ
Περίοδος 2022-23
Κοσμά Πολίτη
΄΄ΠΑΡΟΔΟΣ΄΄
(Από το μυθιστόρημα ΄΄Στου Χατζηφράγκου’’)
-ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΑΝΑΛΟΓΙΟ-
100 Χρόνια από τη Μικρασιατική καταστροφή
100 Χρόνια ΄΄χαμένες πατρίδες’’
Συμπράττουν.
Χριστίνα Καγιάφα, τραγούδι
Χρύσανθος Μαρούλης, κιθάρα
Σαράντος Φράγκος, αφηγητής
