Οι περισσότεροι από εμάς νομίζουμε ότι το πιο πολύτιμο προϊόν των μελισσών είναι το μέλι. Όμως το πολυτιμότερο αγαθό που μας δίνουν οι μέλισσες είναι η επικονίαση, δηλαδή η γονιμοποίηση των φυτών με τη μεταφορά γύρης.
Από την επικονίαση εξαρτάται απόλυτα το 1/3 των καλλιεργειών που καταλήγουν στο πιάτο μας. Όμως αυτό το τόσο πολύτιμο και ωφέλιμο έντομο απειλείται με αφανισμό εξαιτίας της χρήσης τριών νεονικοτινοειδών φυτοφαρμάκων -που χρησιμοποιούνται ευρέως και στη χώρα μας- των εταιριών Bayer και Syngenta. Μαζί με τις μέλισσες, τα επικίνδυνα φυτοφάρμακα απειλούν και τη διατροφή μας. Η Greenpeace καλεί τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ. Τσαυτάρη να απαγορεύσει άμεσα την διακίνησή τους στη χώρα μας και να στηρίξει τη πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για απαγόρευση των νεονικοτινοειδών φυτοφαρμάκων σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η επιστημονική έκθεση με τίτλο «Αντίο Μέλισσες- Γιατί οι μέλισσες αφανίζονται και η διατροφή μας κινδυνεύει;» (1) που δημοσίευσε η Greenpeace, σηματοδοτεί την έναρξη της νέας πανευρωπαϊκής εκστρατείας για να προωθηθεί η βιώσιμη γεωργία που παράγει τροφή χωρίς τα επικίνδυνα χημικά των πολυεθνικών αγροτεχνολογίας. Η έκθεση τονίζει τη μεγάλη περιβαλλοντική και οικονομική σημασία των υγιών πληθυσμών μελισσών και την επείγουσα ανάγκη να απαγορευθεί η χρήση των φυτοφαρμάκων που τους βλάπτουν. Η απαγόρευση αυτών των φυτοφαρμάκων θα ήταν ένα ιδιαίτερα σημαντικό και αποτελεσματικό βήμα για την προστασία των μελισσών, οι οποίες έχουν ζωτική σημασία για το οικοσύστημα και τη διατροφή μας, ειδικά σε χώρες με πλούσια βιοποικιλότητα και αγροτική παραγωγή, όπως η Ελλάδα.
Στην πρώτη ψηφοφορία για την απαγόρευση που έγινε τον Μάρτιο του 2013, εννέα χώρες, εκ των οποίων και η Ελλάδα, καταψήφισαν την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για απαγόρευση των τριών νεονικοτινοειδών. Νέα ψηφοφορία θα πραγματοποιηθεί αρχές Μαΐου.
Ο αφανισμός των μελισσών δεν αφορά μόνο τους μελισσοκόμους, αλλά όλους μας, αφού από την επικονίασή τους εξαρτάται το 1/3 των καλλιεργειών που καταλήγουν στο πιάτο μας. Δεδομένου ότι οι αποικίες μελισσών εμφανίζουν μείωση σε πολλές χώρες του πλανήτη, το πρόβλημα παίρνει πλέον παγκόσμιες διαστάσεις. Η έκθεση «Αντίο Μέλισσες- Γιατί οι μέλισσες αφανίζονται και η διατροφή μας κινδυνεύει;» της Greenpeace αποδεικνύει ότι η δραματική μείωση του πληθυσμού των μελισσών οφείλεται κυρίως στα νεονικοτινοειδή φυτοφάρμακα. Χωρίς τις μέλισσες κινδυνεύουν ολόκληρα οικοσυστήματα, κινδυνεύει η ίδια η γεωργία και βέβαια η παραγωγή τροφής.
Η Greenpeace έχει εντοπίσει επτά φυτοφάρμακα που πρέπει να απαγορευθούν άμεσα, από τα οποία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζητάει να απαγορευθούν τα τρία. Η λίστα περιλαμβάνει τα midacloprid και clothianidin της Bayer, το thiamethoxam της Syngenta, το fipronil της BASF, και τα clorpyriphos, cypermethrin και deltamethrin άλλων εταιρειών αγροχημικών. Όλες οι εταιρείες αγροχημικών έχουν σημαντικά κέρδη από την εκτεταμένη χρήση των φυτοφαρμάκων τους στη γεωργία.
«Είναι ξεκάθαρο: οι αρνητικές συνέπειες των φυτοφαρμάκων που σκοτώνουν τις μέλισσες υπερβαίνουν κατά πολύ οποιαδήποτε υποτιθέμενα “πλεονεκτήματά” τους, εφόσον θέτουν σε κίνδυνο τη διατροφή μας. Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν μπορεί να περιμένουν άλλο και πρέπει να αναλάβουν αμέσως δράση απαγορεύοντας τα φυτοφάρμακα που σκοτώνουν τις μέλισσες»,
δήλωσε η Έλενα Δανάλη, υπεύθυνη της εκστρατείας της Greenpeace για τη βιώσιμη γεωργία.
«Ο δραματικός αφανισμός των μελισσών είναι απλά ένα σύμπτωμα του μοντέλου εντατικής γεωργίας που εφαρμόζεται σήμερα και που οδηγεί στη χρήση επικίνδυνων χημικών και μεταλλαγμένων. Χρειάζεται επειγόντως να στραφούμε στο μοντέλο της βιώσιμης γεωργίας που είναι η μόνη λύση για να σωθούν τόσο οι μέλισσες, όσο και η γεωργία της Ελλάδας και ολόκληρου του πλανήτη»,
συνέχισε η Έλενα Δανάλη.
Στη χώρα μας χρησιμοποιούνται ευρέως 3 από τα εντομοκτόνα της ομάδας των νεονικοτινοειδών, τα οποία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέλει να απαγορεύσει.
1. δραστική ουσία: Clothianidin
Στην Ελλάδα κυκλοφορούν 3 εμπορικά ονόματα τα οποία ανήκουν στη Bayer. Χρησιμοποιούνται στις εξής καλλιέργειες: καλαμπόκι, πατάτες, αχλάδια, μήλα, νεκταρίνια, ροδάκινα, φοινικοειδή, ζαχαρότευτλα.
2. δραστική ουσία: Thiamethoxam
Στην Ελλάδα κυκλοφορούν 10 εμπορικά ονόματα, τα οποία ανήκουν στην Syngenta. Χρησιμοποιούνται στις περισσότερες καλλιέργειες της χώρας: ζαχαρότευτλα, βαμβάκι, πατάτες, καλαμπόκι, ηλίανθο, ελαιοκράμβη, αμπέλι, εσπεριδοειδή, αγγούρια, μελιτζάνες, πεπόνια, κολοκύθια, μαρούλια, αχλάδια, πιπεριές, τομάτα, δαμάσκηνα, μήλα, κεράσια, νεκταρίνια, ροδάκινα, σε καλλωπιστικά ποώδη.
3. δραστική ουσία: Imidacloprid
Το πιο διαδεδομένο στην Ελλάδα. Κυκλοφορούν 31 εμπορικές ονομασίες της Bayer. Χρησιμοποιείται στις περισσότερες καλλιέργειες της χώρας, όπως ζαχαρότευτλα, βαμβάκι, πατάτες, καλαμπόκι, ηλίανθο, ελαιοκράμβη, αμπέλι, εσπεριδοειδή, αγγούρια, μελιτζάνες, πεπόνια, κολοκύθια, μαρούλια, αχλάδια, πιπεριές, τομάτα, δαμάσκηνα, μήλα, κεράσια, νεκταρίνια, ροδάκινα, σε καλλωπιστικά ποώδη.
Η Greenpeace καλεί τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ. Τσαυτάρη να μεταστρέψει τη θέση του και:
-
Να στηρίξει κατ’ ελάχιστον την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για απαγόρευση των τριών νεονικοτινοειδών φυτοφαρμάκων(2) που σκοτώνουν τις μέλισσες και δηλητηριάζουν την τροφή μας.
-
Να προχωρήσει στην απαγόρευσή και των επτά φυτοφαρμάκων(3) στην Ελλάδα και την αντικατάστασή τους με ασφαλή για τις μέλισσες (τον άνθρωπο και το περιβάλλον) υποκατάστατα.
-
Να προωθήσει τη βιώσιμη γεωργία και όχι το σημερινό μοντέλο εντατικής γεωργίας που εφαρμόζεται σήμερα και οδηγεί στη χρήση επικίνδυνων χημικών και μεταλλαγμένων.
(1) Η έκθεση της Greenepeace (στα αγγλικά) “Bees in decline – a review of factors that put pollinators and agriculture in Europe at risk” εδώ: www.bees-decline.org
(2) Τα τρία νεονικοτινοειδή φυτοφάρμακα που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να απαγορευθούν στις χώρες της ΕυρωπαΪκής Ένωσης είναι τα clothianidin και imidacloprid (της Bayer) και το thiametoxam της Syngenta, τα οποία χρησιμοποιούνται ευρέως και στην Ελλάδα.
(3) Τα επτά πιο βλαβερά για τις μέλισσες φυτοφάρμακα: το imidacloprid και το clothianidin της Bayer, το thiamethoxam της Syngenta, το fipronil της BASF, και τα clorpyriphos, cypermethrin και το deltamethrin
