Του Στάθη Κουσούνη
Μια νέα μορφή τουρισμού κερδίζει συνεχώς έδαφος στην παγκόσμια ταξιδιωτική σκηνή, με την Ελλάδα να παραμένει εντελώς απούσα σε οργανωμένο επίπεδο για την προσέλκυση ξένων επισκεπτών. Πρόκειται για τον «αργό τουρισμό» (Slow Tourism), ο οποίος ως νέα ταξιδιωτική τάση αναδύθηκε από το επονομαζόμενο «αργό κίνημα/slow movement» – που με τη σειρά του γεννήθηκε μέσα από τη φιλοσοφία του «αργού φαγητού».
Εκτενή αναφορά για τον «αργό τουρισμό» κάνει σε τελευταία μελέτη του το Εργαστήριο Τουριστικών Ερευνών και Μελετών του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Σύμφωνα με τη μελέτη, ο νέος τύπος τουρισμού βασίζεται στην ανεξάρτητη εξερεύνηση από την πλευρά του τουρίστα με έναν αειφόρο τρόπο.
Αποτελεί στην ουσία μία αλλαγή από τα μαζικά τουριστικά πακέτα σε περισσότερο αυθεντικά ταξίδια. Στις μέρες μας, οι κύριες τάσεις στον τουρισμό είναι η απόκτηση εμπειριών με τρόπους που είναι φιλικοί στο περιβάλλον. Ο αργός τουρισμός καλύπτει τις απαιτήσεις της αειφορίας, της πραγματοποίησης ταξιδιών με αργό ρυθμό τα οποία προσδίδουν περισσότερο νόημα στον τουρίστα, αλληλεπίδραση με τους ντόπιους και γνωριμία με την τοπική κουλτούρα. Πρόκειται για μια νέα τάση, που έρχεται σε αντίθεση με τη μέχρι σήμερα επικρατούσα τάση του μαζικού ή γρήγορου τουρισμού/fast tourism.
Μέχρι σήμερα, τα ομαδικά ταξίδια του μαζικού τουρισμού δεν άφηναν στον ταξιδιώτη την ευκαιρία να δει πραγματικά τον τόπο που επισκέπτεται, να γνωρίσει τους κατοίκους και τις τοπικές παραδόσεις, να μυηθεί στην τοπική γαστρονομία και να κατανοήσει τον πολιτισμό. Γρήγορες εικόνες, επιφανειακές και πρόσκαιρες εμπειρίες, θολές αναμνήσεις είναι αυτά που πολλές φορές μένουν από ένα ταξίδι τύπου μαζικού τουρισμού.
Το αντίδοτο σ’ αυτό τον τύπο ταξιδιού είναι το αργό ταξίδι. Το πυρετώδες οργανωμένο ταξίδι τού «να δούμε όσο το δυνατόν περισσότερα» αντικαθίσταται από το αργό ταξίδι της απόλαυσης, των πραγματικών διακοπών. Ένα από τα καθοριστικά στοιχεία του αργού ταξιδιού είναι η ευκαιρία που έχει ο ταξιδιώτης να γίνει μέρος της τοπικής ζωής και να συνδεθεί με τον τόπο και τους ανθρώπους του. Ο αργός τουρισμός σημαίνει, επίσης, σύνδεση με τον τοπικό πολιτισμό. Έτσι, οι ταξιδιώτες μένουν σε ένα μέρος τουλάχιστον επί μία εβδομάδα.
Σήμερα υπάρχει δίκτυο πόλεων αργού τουρισμού (www.cittaslow. org/). Οι δήμοι που μετέχουν στο δίκτυο έχουν ως φιλοσοφία την «ανάκτηση του χρόνου», το ταξίδι όπου ο άνθρωπος εξακολουθεί να είναι πρωταγωνιστής, ο σεβασμός στην υγεία των πολιτών, η αυθεντικότητα των προϊόντων και το καλό φαγητό, η απόλαυση της πλούσιας παράδοσης, των πολύτιμων έργων τέχνης, των τόπων, των καταστημάτων, των χώρων του πνεύματος και των παρθένων τοπίων. Επίσης, δίνει σημασία στον αυθορμητισμό των θρησκευτικών τελετουργιών και εκδηλώσεων αλλά και τον σεβασμό των παραδόσεων μέσα από την απόλαυση της αργής και ήσυχης διαβίωσης.
Η μελέτη του Πανεπιστημίου Αιγαίου μετά την ανάλυση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι, λόγω της γεωγραφικής και γεωμορφολογικής ιδιαιτερότητας, τα νησιά των Κυκλάδων θεωρούνται ιδανική περίπτωση για ένταξή τους στο δίκτυο πόλεων αργού τουρισμού. Με τον τρόπο αυτό, επισημαίνεται, θα δοθεί η δυνατότητα προβολής τους και θα επιτευχθεί η γνωριμία τους με ένα ειδικό κοινό τουριστών που το χαρακτηρίζει το πολιτισμικό ενδιαφέρον.
