Τους τελευταίους μήνες, ενόψει και των αυτοδιοικητικών εκλογών, έχει ξεκινήσει έντονη συζήτηση μεταξύ φορέων, πολιτικών κομμάτων, αρμόδιων υπουργείων, υποψηφίων για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, αλλά και οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών (ΜΚΟ, ομάδες γειτονιάς, σύλλογοι κ.λπ.) αναφορικά με το πρόβλημα της συγκέντρωσης επιβαρυμένων χρηστών ψυχοτρόπων ουσιών σε σημεία της Αθήνας.
Εσχάτως και όψιμα, πολιτικές δυνάμεις που έχουν ενστερνιστεί την αντιμετώπιση του προβλήματος με όρους «εκκαθάρισης», προσπαθούν να δείξουν ευαισθησία στους ανθρώπους και τα προβλήματά τους, παραβλέποντας ωστόσο –αποσιωπώντας ή, στην καλύτερη περίπτωση, μη αναδεικνύοντας– τη σημαντική δουλειά που κάνουν οι επίσημοι φορείς (ΟΚΑΝΑ, ΚΕΘΕΑ, 18ΑΝΩ, ΨΝΘ) στο πεδίο, αλλά και το υπουργείο Υγείας.
Με πρωτοβουλία του υπουργείου Υγείας –και για πρώτη φορά– έχει ξεκινήσει σε όλη την Ελλάδα, σε συνεργασία με τις Περιφέρειες και τους αναγνωρισμένους φορείς αντιμετώπισης των εξαρτήσεων, ένα ολοκληρωμένο σχέδιο ανάπτυξης υπηρεσιών σε όλο το φάσμα και για όλους όσοι τις έχουν ανάγκη, για συνανθρώπους μας που αντιμετωπίζουν ανάλογα προβλήματα.
Υπηρεσίες που ξεκινούν από δράσεις πρόληψης, έγκαιρης παρέμβασης για νέους που βρίσκονται σε κίνδυνο, προγράμματα για γονείς εξαρτημένων, αντιμετώπισης προβλημάτων από το αλκοόλ, μονάδες σωματικής αποτοξίνωσης για χρόνιους χρήστες, αλλά και υπηρεσίες μείωσης της βλάβης για ενεργούς χρήστες με συσσωρευμένα προβλήματα (αστεγία, πολυχρήση ουσιών, συννοσηρότητα εξάρτησης με ψυχικές παθήσεις κ.λπ.).
Σημαντική ενίσχυση των προγραμμάτων επανένταξης με προγράμματα ένταξης στην αγορά εργασίας (συμβουλευτική καριέρας και επιχειρηματικότητας, προγράμματα κατάρτισης, διασύνδεση με την αγορά εργασίας). Είναι επίσης η πρώτη φορά που σε τέτοιο βαθμό, υπό την ομπρέλα του υπουργείου Υγείας, οι επίσημοι φορείς αντιμετώπισης των εξαρτήσεων (ΟΚΑΝΑ, ΚΕΘΕΑ, ΨΝΑ-18ΑΝΩ, ΨΝΘ) συνεργάζονται για τον σχεδιασμό αυτών των δράσεων αλλά και για την υλοποίηση μέσω συνεργιών τους.
Αναφορικά με την πόλη της Αθήνας, ήδη έχουν ενισχυθεί σημαντικά οι φορείς ΚΕΘΕΑ και ΟΚΑΝΑ με επαγγελματίες για δουλειά στον δρόμο (street work), ενώ σύντομα οι παρεμβάσεις τους θα ενισχυθούν από κινητές μονάδες άμεσης φροντίδας.
Το πρώτο εξάμηνο αναμένεται να λειτουργήσουν Κέντρα Ημέρας και υπνωτήριο 90 θέσεων για τη φροντίδα των αστέγων εξαρτημένων.
Επίσης, το 2019 προγραμματίζεται να λειτουργήσει Κέντρο Σωματικής Αποτοξίνωσης για χρόνιους χρήστες με τη συνέργεια ΚΕΘΕΑ, ΟΚΑΝΑ, ΨΝΑ-18ΑΝΩ, στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αθηνών (Δαφνί), ενώ, διευθετώντας τις νομικές δυσκολίες, θα θεσμοθετηθούν οι εποπτευόμενοι χώροι χρήσης στο κέντρο της Αθήνας και θα λειτουργούν με στόχο την ασφαλή χρήση χρηστών που σε αυτή τη φάση δεν επιθυμούν άλλου τύπου φροντίδα.
Η οπτική του υπουργείου Υγείας για τις υπηρεσίες μείωσης της βλάβης για τους ενεργούς χρόνιους χρήστες δεν θα μπορούσε να είναι άλλη από τη θεσμοθέτηση υπηρεσιών και δομών που θα βελτιώσουν ή και θα σώσουν σε πολλές περιπτώσεις τις ζωές αυτών των συνανθρώπων μας, με απώτερο στόχο να δεχτούν τη μέγιστη δυνατή βοήθεια που επιθυμούν (υπηρεσίες υγείας, καθαριότητα, ένδυση, σίτιση, στέγη, ασφαλής χρήση). Η διασύνδεσή τους –μέσω των παραπάνω– με υπηρεσίες θεραπείας είναι πιθανό και επιθυμητό να οδηγήσει κάποιους από αυτούς σε μια προσπάθεια απεξάρτησης.
Συνεπώς, οι πολιτικές μείωσης βλάβης βασίζονται στη λογική ότι η πολιτεία οφείλει να φροντίζει, πέρα από τα άτομα που κάνουν χρήση ουσιών και επιθυμούν να απεξαρτηθούν, και για την υγεία των ατόμων που έχουν χαμηλό ή κανένα κίνητρο για θεραπεία καθώς και για τη δημόσια υγεία, αναγνωρίζοντας το δικαίωμα του κάθε ατόμου να κάνει επιλογές αναφορικά με την υγεία/ζωή του.
Στο πλαίσιο των παρεμβάσεων μείωσης της βλάβης εντάσσονται και οι χώροι εποπτευόμενης χρήσης (drug consumption rooms – DCRs), όπου τα παράνομα ναρκωτικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν υπό την επίβλεψη εκπαιδευμένου προσωπικού.
Οι χώροι αυτοί, που λειτουργούν στην Ευρώπη εδώ και τριάντα χρόνια, αποσκοπούν πρωτίστως στη μείωση των σοβαρών κινδύνων μετάδοσης ασθενειών μέσω της κοινής χρήσης, στην πρόληψη των θανάτων από υπερβολική δόση ναρκωτικών και στη σύνδεση των χρηστών υψηλού κινδύνου με υπηρεσίες θεραπείας των εξαρτήσεων καθώς και άλλες υγειονομικές και κοινωνικές υπηρεσίες.
Επιδιώκουν, επίσης, να συμβάλουν στη μείωση της χρήσης ναρκωτικών σε δημόσιους χώρους, ενώ σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για τα Ναρκωτικά «οι υπηρεσίες αυτές διευκολύνουν παρά καθυστερούν την είσοδο στη θεραπεία».
Σε κάθε περίπτωση, οι πολιτικές μείωσης της βλάβης δεν μπορεί παρά να αποτελούν μέρος της παρέμβασης της Πολιτείας στο πεδίο αντιμετώπισης της εξάρτησης, συμπληρώνοντας τις πολιτικές πρόληψης, θεραπείας και επανένταξης.
Άλλωστε, το όραμα του υπουργείου Υγείας στον τομέα αντιμετώπισης των εξαρτήσεων είναι η καθολική διασφάλιση του δικαιώματος των εξαρτημένων στη φροντίδα μέσα από ένα μοντέλο που θα συνδυάζει και θα ενσωματώνει όλες τις επιστημονικά τεκμηριωμένες θεραπευτικές προσεγγίσεις.
Τα αποτελέσματα όλων των παραπάνω δράσεων, για να αποτυπωθούν, χρειάζονται χρόνο, μεγιστοποίηση των προσπαθειών όλων μας, συνέργειες των αρμόδιων και εμπλεκόμενων φορέων με τις δομές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης όλων των βαθμών, αξιοποίηση ομάδων από την κοινωνία των πολιτών (ΜΚΟ, τοπικοί σύλλογοι, ομάδες πολιτών), σε μια προσπάθεια όπου δεν περισσεύει κανείς.
Θα πρέπει όλοι (κόμματα, οργανώσεις, υποψήφιοι στις αυτοδιοικητικές εκλογές, ομάδες πολιτών) να δεσμευτούν ότι η αντιμετώπιση του φαινομένου της εξάρτησης και ιδιαίτερα των πιο επιβαρυμένων συνανθρώπων μας από αυτό, δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί παρά με όρους φροντίδας, αξιοπρέπειας και ανθρωπιάς, στον αντίποδα πολιτικών «εκκαθάρισης» και «σκουπίσματος» των προβλημάτων, είτε προς την περιοχή του γείτονα είτε κρύβοντάς τα «κάτω από το χαλί» μιας πλαστής ευπρέπειας.
*αν. γενικός γραμματέας του υπουργείου Υγείας
Αναδημοσίευση από : https://www.efsyn.gr
