Βαγγέλης Παπαντώνης
Ουραγός η Λέσβος στο συγκεκριμένο τομέα ακόμα και μεταξύ των νησιών του Βορείου Αιγαίου
Οι καλά γνωρίζοντες τα του τουρισμού στο νησί μας αναρωτιόντουσαν το καλοκαίρι, μετά από ένα αντίστοιχο δημοσίευμα του «Ε» τον Αύγουστο, πόσο πιο χαμηλά θα μπορούσε να κινηθεί η κρουαζιέρα στη Λέσβο… Η απάντηση που δίνουν τα επίσημα στοιχεία της Ένωσης Λιμένων Ελλάδας, είναι πως τελικά μπορεί να τα πάει και χειρότερα απ’ ότι θα περίμενε κανείς.
Αναμφίβολα, απογοητευτικά είναι τα νούμερα που προκύπτουν από τη σύγκριση των επιδόσεων σε επίπεδο κρουαζιέρας μεταξύ των νησιών του Βορείου Αιγαίου, αφού όχι απλώς τα τελευταία χρόνια έχει περιοριστεί αισθητά ο αριθμός τους στις θάλασσες του βορειοανατολικού Αιγαίου, αλλά το 2018 μπορεί να καταγραφεί πια συγκεκριμένα για τη Λέσβο ως η χειρότερη χρονιά όλων των εποχών!
Σαφέστατα, το Βόρειο Αιγαίο δεν ήταν ούτε τα προηγούμενα χρόνια δημοφιλής προορισμός κρουαζιέρας, όμως αναμφίβολα η κατάσταση που επικρατεί σήμερα δεν μπορεί να συγκριθεί ούτε στο ελάχιστο με όσα συνέβαιναν πριν από μια εξαετία. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τους συνολικά 77.000 ταξιδιώτες σε Λέσβο, Λήμνο, Χίο και Σάμο κατά το 2015, μέσα στο 2018 καταγράφηκαν μόλις 17.109 επισκέπτες.
Μοναδική σε άνοδο η Σάμος
Τι φταίει; Αυτό διερωτώνται όλοι, βρίσκοντας εύκολα τη βολική απάντηση του προσφυγικού, που έπληξε τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου τα τελευταία χρόνια. Κι όμως, έρχεται η Σάμος για να διαψεύσει όλες αυτές τις επιφανειακές προσεγγίσεις. Το 2018 λοιπόν για τη Σάμο, που ήταν η χειρότερη της χρονιά σε σχέση με το προσφυγικό, ήταν η καλύτερη χρονιά σε επίπεδο κρουαζιέρας. Για πρώτη φορά το νησί υποδέχθηκε σχεδόν 100 κρουαζιερόπλοια (96 για την ακρίβεια), όταν όλα τα προηγούμενα χρόνια δεν είχε ξεπεράσει ποτέ σε αριθμό τα 51 (2016). Βέβαια, σε επίπεδο επισκεπτών υπάρχει αναντιστοιχία, αφού το 2016 τα κρουαζιερόπλοια που επισκέπτονταν τη Σάμο ήταν αρκετά μεγάλα, μεταφέροντας πολλούς περισσότερους ταξιδιώτες. Ωστόσο ακόμα κι αυτό το στοιχείο φανερώνει πως οι ενασχολούμενοι με τον κλάδο της κρουαζιέρας στη Σάμο, βρήκαν τον τρόπο να προσελκύσουν το ενδιαφέρον, έστω και μικρότερων πλοίων, ενισχύοντας την τοπική οικονομία.
Καθίζηση για τη Λέσβο
Στον αντίποδα, η Λέσβος τα πήγε ακόμα χειρότερα φέτος σε σχέση με το 2017. Όλο κι όλο, ένα κρουαζιερόπλοιο προσέγγισε το λιμάνι της Μυτιλήνης. Ο λόγος για το Salamis Filoxenia της κυπριακής Salamis Cruise Lines, που μετέφερε 260 ταξιδιώτες για λίγες ώρες στο νησί μας. Η πτώση της τελευταίας εξαετίας είναι διαρκής, ωστόσο αν και τα πρώτα χρόνια οι απώλειες ήταν οριακές, πλέον συνειδητοποιεί και ο πιο αδαής πως πρόκειται για ολική κατάρρευση του κλάδου και μάλιστα δίχως το παραμικρό ψήγμα αισιοδοξίας για έστω ένα μικρό σημάδι ανάκαμψης.
Συγκεκριμένα, το 2013 προσέγγισαν τη Μυτιλήνη 56 κρουαζιερόπλοια, τα οποία έγιναν 53 τόσο το 2014 όσο και το 2015, για να ξεκινήσει μια ελεύθερη πτώση το 2016 με 29 αφίξεις, που μετατράπηκαν σε μόλις 5 το 2017, φτάνοντας στη 1 και μοναδική μέσα στο 2018. Πρόκειται για μια μεταβολή που αγγίζει το -98,21% μέσα σε έξι μόλις χρόνια. Σε απόλυτα νούμερα ταξιδιωτών μέσω του κλάδου της κρουαζιέρας στη Λέσβο, από τους 42.423 επιβάτες του 2013 φτάσαμε στους 260 του 2018…
Πτωτικά και η Χίος, στα ίδια η Λήμνος
Σε πτώση βρέθηκε και η Χίος, που κατέγραψε απώλειες σε επίπεδο ταξιδιωτών που αγγίζουν το -90%, αφού τα 10 κρουαζιερόπλοια που προσέγγισαν το νησί αποβίβασαν μόλις 1.726 επιβάτες, όταν πέρυσι σε λιγότερες προσεγγίσεις (μόλις 7), οι ταξιδιώτες ήταν κατά πολύ περισσότεροι (16.445).
Στα ίδια επίπεδα πάντως με το 2017 κινήθηκε η Λήμνος, η οποία όμως και πάλι συγκριτικά με την προηγούμενη πενταετία καταγράφει τεράστια μείωση. Δύο ήταν τα κρουαζιερόπλοια που έφτασαν στο γειτονικό νησί με συνολικά 346 ταξιδιώτες, όπως και πέρυσι, όταν το 2015 προσέγγισαν 41 πλοία με 15.787 ταξιδιώτες.
Τι συμβαίνει στην υπόλοιπη Ελλάδα
Παρά τις γεωπολιτικές αναταράξεις στην ανατολική Μεσόγειο, η ελληνική κρουαζιέρα συνεχίζει να διατηρεί τη δυναμική της, καταγράφοντας το 2018 ίδιο αριθμό αφίξεων πλοίων με το 2017, αλλά μία ελαφρά άνοδο στις επισκέψεις επιβατών της τάξης περίπου του 3,5%.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Ένωση Λιμένων Ελλάδας, το 2018 καταγράφηκαν στο σύνολο των προορισμών κρουαζιέρας της χώρας μας, 3.410 αφίξεις κρουαζιερόπλοιων έναντι 3.415 το 2017 (το 2016 ήταν πάντως 4.307), με 4.788.642 επισκέψεις επιβατών κρουαζιέρας έναντι 4.625.363 το 2017 (το 2016 ανήλθαν σε 5.204.431).
Η πρώτη δεκάδα των προορισμών διατηρείται ίδια τα τελευταία 8 χρόνια, παρά τις όποιες μικρές ανακατατάξεις. Πέραν του Πειραιά, που είναι πρώτος σε αριθμό αφίξεων με 524 κρουαζιερόπλοια και 961.632 επιβάτες το 2018, ακολουθεί για το 2018 η Σαντορίνη με 474 αφίξεις και 749.286 επιβάτες και μετά η Κέρκυρα με 413 προσεγγίσεις και 735.832 επιβάτες. Στην 4η θέση συναντάται η Μύκονος με 484 αφίξεις κρουαζιερόπλοιων και 702.256 επιβάτες, ενώ τη σχετική 10άδα συμπληρώνουν Κατάκολο, Ηράκλειο, Ρόδος, Κεφαλονιά-Ιθάκη, Χανιά και Πάτμος.
Πού βρίσκεται η Λέσβος στο σχετικό πίνακα; Δυστυχώς στην 41η θέση μεταξύ των λιμένων όλης της χώρας, προσπερνώντας μόλις σε επίπεδο αφίξεων τα Κύθηρα, από όσα λιμάνια δέχθηκαν έστω και 1 κρουαζιερόπλοιο μέσα στο 2018, γιατί σε Πρέβεζα, Λαύριο και Άνδρο δεν καταγράφηκε κανένα φέτος. Το 2017 η Λέσβος βρισκόταν στην 35η θέση και το 2016 στην 27η θέση, όταν το 2015 είχε «σκαρφαλώσει» ακόμα και στη 18η θέση μεταξύ των λιμανιών όλης της Ελλάδας.
Ο Πρόεδρος των Τουριστικών Πρακτόρων Λέσβου, Παναγιώτης Χατζηκυριάκος, μιλά στο «Ε» για τις συντονισμένες προσπάθειες που απαιτούνται
«Δεν δουλεύουμε σωστά την κρουαζιέρα»
«Δεν θυμάμαι να έχουμε φτάσει ποτέ στο παρελθόν στο απόλυτο μηδέν. Και λέω μηδέν, γιατί για τη Λέσβο το 2018 ήταν στη ουσία ένα στρογγυλό μηδέν στον κλάδο της κρουαζιέρας. Εξάλλου και το ένα πλοίο που προσέγγισε το νησί μας το καλοκαίρι, από σπόντα ήρθε. Κατά τύχη…», αναφέρει στο «Ε» ο Πρόεδρος των Τουριστικών Πρακτόρων Λέσβου, Παναγιώτης Χατζηκυριάκος.
Προσπαθώντας να εξηγήσει τους λόγους που συμβαίνει αυτό τα τελευταία χρόνια, ο κ. Χατζηκυριάκος τονίζει: «Μπορούμε να εστιάσουμε σε τρεις παράγοντες. Αφ’ ενός στα όσα έγιναν στην Τουρκία μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016, τα οποία ανήγαγαν τη χώρα σε μη ασφαλή προορισμό κι έτσι πολλές εταιρείες που δραστηριοποιούνταν στον κλάδο, μείωσαν τις προσεγγίσεις τους. Το ανατολικό Αιγαίο όμως ήταν άρρηκτα συνδεδεμένο με τύπους κρουαζιέρας, που προσέγγιζαν εναλλάξ τα παράλια της Τουρκίας και τα ελληνικά νησιά. Επιπρόσθετα, παρουσιάστηκε και το προσφυγικό ζήτημα, που δημιούργησε άσχημη εικόνα, όταν για παράδειγμα στο λιμάνι της Μυτιλήνης ήταν στοιβαγμένες τόσες σκηνές, με ταλαιπωρημένους ανθρώπους που περίμεναν να βρουν τρόπο να αποχωρήσουν με το πλοίο προς την ηπειρωτική Ελλάδα. Υπήρξε στιγμή, που ενώ είχε προσεγγίσει κρουαζιερόπλοιο στο λιμάνι της Μυτιλήνης, σημειώνονταν επεισόδια λίγα μέτρα μακριά και αυτό οδήγησε τις εταιρείες στο να αποχωρήσουν εντελώς από το νησί. Κι όχι μόνο αυτές, αφού ακόμα και ο κλάδος του γιότινγκ που βρισκόταν σε άνοδο εκείνη την εποχή, εκμηδενίστηκε. Ο πιο σημαντικός λόγος όμως, εκτιμώ πως είναι ότι δεν δουλεύουμε σωστά την κρουαζιέρα. Δυστυχώς δεν κατορθώσαμε ποτέ να εναρμονιστούμε ως αγορά με τις αφίξεις των κρουαζιερόπλοιων στο νησί. Αν δεν είναι ανοικτά τα μαγαζιά, τότε τι νόημα έχει;».
«Να τη σχεδιάσουμε από την αρχή»
Μπορεί όμως η κρουαζιέρα να επιστρέψει στη Λέσβο; Και γιατί η Σάμος, που βίωσε μέσα στο 2018 τη χειρότερη χρονιά από την έναρξη της προσφυγικής και μεταναστευτικής κρίσης, παρουσίασε έστω και μικρή άνοδο στο συγκεκριμένο κλάδο; Ο Πρόεδρος των Τουριστικών Πρακτόρων Λέσβου, Παναγιώτης Χατζηκυριάκος, απαντά: «Δεν ξέρω πότε ακριβώς θα ανοίξει ξανά η κρουαζιέρα στη Λέσβο, αλλά θεωρώ ότι μπορούμε να τη φέρουμε πίσω στο Βόρειο Αιγαίο. Θα πρέπει όμως να τη σχεδιάσουμε από το μηδέν. Οι εταιρείες απαιτούν, θέτουν προϋποθέσεις και δυστυχώς έχουν το πάνω χέρι. Θα πρέπει λοιπόν, όταν κάνουμε κρούσεις για νέες προσεγγίσεις, να έχουμε να προτείνουμε καθαρές λύσεις. Και φυσικά να μάθουμε να ακούμε και να προσαρμοζόμαστε.
Όσο για τη Σάμο, το νησί ευνοήθηκε από μια κρουαζιέρα Αμερικανών επιβατών με τακτικά δρομολόγια, που αμέσως μετά θα προσέγγιζε τα παράλια της Τουρκίας. Όμως οι Αμερικανοί δεν επιθυμούσαν να μεταβούν εκεί, οπότε έμεναν στη Σάμο και την επόμενη μέρα το πλοίο επέστρεφε για να τους παραλάβει. Από τον αριθμό των κρουαζιερόπλοιων και τους συνολικούς επιβάτες βέβαια προκύπτει ενδεχομένως ότι το νησί προσέλκυσε και μικρότερου τύπου κρουαζιέρες, κάτι που είναι αρκετά καλό γιατί πρόκειται για ποιοτικό τουρισμό.
«Να διαχειριστούμε την εικόνα μας»
Καταλήγοντας, ο κ. Χατζηκυριάκος επισημαίνει: «Δυστυχώς, δεν έχουμε διαχειριστεί την εικόνα του νησιού στο εξωτερικό. Υπάρχουν πράκτορες στο εξωτερικό, που μας ρωτούν για παράδειγμα αν υπάρχουν σήμερα που μιλάμε πρόσφυγες και μετανάστες με σκηνές στο κέντρο της πόλης. Είναι αστείο, αν μετά από τόσα χρόνια δεν έχουμε καταφέρει να περάσουμε το μήνυμα προς τα έξω, ότι η ζωή στο νησί κυλά απόλυτα φυσιολογικά κι ότι δεν υπάρχει κανένα απολύτως πρόβλημα. Υπάρχει ακόμα διστακτικότητα και επιφυλακτικότητα από μέρους τους, κάτι που δεν λειτουργεί προς όφελός μας.
Προσθέτει ωστόσο και κάτι πολύ σημαντικό, που άπτεται της νοοτροπίας των Λέσβιων. «Δεν έχουμε αυξημένη τουριστική συνείδηση, είναι γεγονός. Και σε ότι αφορά την κρουαζιέρα ειδικά, ο συγκεκριμένος κλάδος κοιτά τη λεπτομέρεια. Επομένως, σε κάθε νέα επαφή με σκοπό να προσελκύσουμε το ενδιαφέρον των εταιρειών, χρειάζεται να πράξουμε δυναμικά και συντονισμένα, με συλλογικές πρωτοβουλίες και σοβαρή δουλειά. Εμείς στη Λέσβο, δεν έχουμε δει τον τουρισμό όσο σοβαρά θα έπρεπε και αυτό είναι μια προσωπική εκτίμηση μετά από τόσα χρόνια σε αυτόν τον τομέα. Επιμένουμε σε μίζερες πρακτικές κι αυτό μας στοιχίζει. Ο κλάδος της κρουαζιέρας λειτουργεί μια διετία μπροστά. Ακόμα κι αν κάνουμε σήμερα την όποια προσπάθειά μας, πιθανότατα αυτή να αποδώσει καρπούς το 2021. Αντιλαμβάνεστε λοιπόν, γιατί δεν είμαι καθόλου αισιόδοξος όχι μόνο για το 2019, αλλά και για το 2020.»
Αναδημοσίευση από : https://www.emprosnet.gr
