Ζωγράφος με προσωπικό ύφος και σύγχρονα έργα που έχουν εκτεθεί σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις ο Δημήτρης Σεβαστάκης, αν. καθηγητής από το 2000 στη σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου, εξέπληξε το 2015 όταν εξελέγη βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ στη Σάμο.
Ο τόπος καταγωγής κέρδισε τον καλλιτέχνη και πανεπιστημιακό, που πλέον «οργώνει» κυριολεκτικά το νησί του, όπως ο πατέρας του Αλέξης Σεβαστάκης -θεατρικός συγγραφέας, νομικός, αγωνιστής της Αριστεράς και βουλευτής Σάμου- μερικές δεκαετίες νωρίτερα.
Εξάλλου οι πολιτικές και οι ηθικές επιλογές των γονιών του έπαιξαν ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς του, όπως και ο κοινωνικός περίγυρος που μεγάλωσε.
Ξεκίνησε από την Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών (1979-1985) και ενώ τον απασχολούσαν τα χρώματα, οι καμβάδες και τα ρεύματα της σύγχρονης τέχνης, ενδιαφερόταν ενεργά για τα κοινά συμπορευόμενος πάντα με τις δυνάμεις της Αριστεράς.
Για τη ζωή και την πολιτική μάς μιλάει ο καλλιτέχνης και πρόεδρος της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής.
• Εξακολουθείτε να ζωγραφίζετε;
Ναι, δύο φορές την εβδομάδα πηγαίνω στο εργαστήρι για λόγους προσωπικής στήριξης και κάνω πράγματα, με αργό ρυθμό βέβαια, που ανανεώνουν ωστόσο το βλέμμα μου.
Περιστασιακά, όταν έχω κενό στη Βουλή, ανεβαίνω στον Υμηττό και στήνω τον καμβά μου για να φτιάξω μια ζωγραφιά, ένα παστέλ. Με κρατούν ψυχικά τα έργα, όπως και τα κείμενα.
• Εσείς, άνθρωπος της τέχνης, πώς τα καταφέρνετε με τους μηχανισμούς της πολιτικής και της εξουσίας;
Δεν γνώριζα την εκδοχή της πολιτικής που φιλτράρει ό,τι τελείται στη ζωή, ό,τι τρέχει, ακόμα και τα σκοτεινά σημεία της. Γίνεσαι ο συλλέκτης, ο αποδέκτης της ανομίας και της κριτικής συγχρόνως, πραγμάτων που έχουν σχέση με την τρέχουσα πραγματικότητα. Οι πανεπιστημιακοί ζούμε σε ένα περιβάλλον προφυλαγμένο. Με την πολιτική ξαφνικά επιμολύνεσαι.
Όταν βρίσκεσαι στο καφενείο τριγυρισμένος από ανθρώπους που πρέπει να επικοινωνήσεις με τους ίδιους αλλά και με το πρόβλημά τους, που δεν το γνωρίζεις γιατί είσαι αστός με άλλη αναφορά και εκείνοι είναι οι αγρότες, οφείλεις να δώσεις καταλυτικές απαντήσεις, για να νιώσουν συναισθηματικά ότι δεν είσαι ξένος.
Να νιώσουν ότι μπορεί να σε βρίζουν ή να σε επικρίνουν, αλλά είσαι δικός τους, βρίσκεσαι κοντά τους. Είναι ερωτικό όλο αυτό και επειδή κερδίζεις τον άλλο με αυτό τον τρόπο, εμπεριέχει τον κίνδυνο να μετατραπεί σε μίσος και να στραφεί εναντίον σου.
• Εσείς είστε γέννημα θρέμμα της Σάμου…
Ναι και συγχρόνως εσωτερικός μετανάστης. Επίσης καταγόμουν από οικογένεια διανοουμένων, που σημαίνει δεν ήταν ακριβώς ενσωματωμένοι στη σαμιακή κοινωνία. Εν τούτοις υπάρχουν οι βαθύτεροι αξιακοί κώδικες που έχεις συγκροτήσει με τα παιδιά στο σχολείο. Έπρεπε να παίξεις μπάλα, να παλέψεις για να σταθείς, να φας ξύλο αλλά και να δώσεις για να γίνεις σεβαστός.
Οι συμμαθητές μου ήταν παιδιά αγροτών κυρίως, οπότε όταν συνελήφθη ο πατέρας μου αφαιρέθηκε το πέπλο του κοινωνικού δέους, ότι είμαι γιος δικηγόρου. Επίσης κατάλαβα ότι η λογιοσύνη πηγάζει από την απόλυτη ένδεια.
Εκεί μπορείς να βρεις σημαντικά πράγματα που θα διαμορφώσουν την κοσμοθεώρησή σου, από τον πάμπτωχο που δεν έβρισκες το αρχικό ύφασμα στο παντελόνι του από τα πολλά μπαλώματα. Σε αυτή τη σχολική πραγματικότητα χτίστηκα. Η μετανάστευση δεν ήταν η αλλαγή από τη Σάμο στην πόλη, αλλά η αλλαγή του αξιακού συστήματος, γιατί οι άνθρωποι της πόλης είναι διαφορετικοί από της υπαίθρου.
• Η εκλογή σας το 2015 αποτέλεσε έκπληξη για πολλούς. Εσείς το περιμένατε;
Ήταν απροσδόκητο, δεν είχα χτίσει κάποιο μηχανισμό. Δύο ημέρες πριν κλείσει η προθεσμία των ψηφοδελτίων στο Πρωτοδικείο είπα «ναι» στους συντρόφους που με κάλεσαν.
Μια εβδομάδα μετά βρέθηκα σε ένα καφενείο με ανθρώπους σε έντονη κατάσταση που έπρεπε να καταλάβω τα προβλήματά τους. Από την αρχή έλεγα «θα προσπαθήσω», έβλεπα τα κενά που είχαμε ως πολιτικός χώρος.
• Ποιο είναι το μεγαλύτερο στοίχημα για τη Σάμο και τα νησιά της περιφέρειάς σας, την Ικαρία και τους Φούρνους;
Η ανόρθωση όλων των υποδομών. Νοσοκομεία, σχολεία και επίσης η πολιτιστική δουλειά βάθους που δεν θα επιτρέψει στη νεοφασιστική τοξίνη να απλωθεί στην κοινωνία. Εκεί πρέπει να γίνει δουλειά μυρμηγκιού. Η ανόρθωση του σχολείου αποτελεί βασικό εργαλείο για την άμβλυνση των κοινωνικών αντιθέσεων.
• Μιλήστε μας για το Ευπαλίνειο που παραδόθηκε πρόσφατα στο κοινό της Σάμου.
Ξεκίνησε από παλαιότερες κυβερνήσεις και συμμετείχαν πολλοί υπουργοί -Σηφουνάκης, Σουφλιάς-, βουλευτές, νομάρχες του ΠΑΣΟΚ και της Ν.Δ. Εμείς το ολοκληρώσαμε.
Είναι σπουδαίο έργο μηχανικής, που είχε προορισμό να μεταφέρει νερό από τις πηγές στην αρχαία πόλη. Ενα αρδευτικό έργο, δηλαδή, που σήμερα αποκτά άλλο νόημα γιατί το βλέπεις ως θαύμα της μηχανικής και της υπολογιστικής τέχνης, των μαθηματικών. Βλέπεις επίσης την Ιστορία και τις παρεμβάσεις, ρωμαϊκές, βυζαντινές, μεταγενέστερες.
Ένα ταπεινό έργο, που μετατράπηκε σε έργο τέχνης με τον χρόνο. Η Ελλάδα σήμερα δεν έχει πόρους για μεγάλα έργα πολιτισμού, ωστόσο έχουμε σημαντικό μυθολογικό απόθεμα. Είναι σημαντικό να αποκαλύψεις αυτό που κρύβεται στον τόπο, με γεύσεις, με τρόπους, με σχέσεις ζωής. Μέχρι τώρα τα υπουργεία δούλευαν με όρους γραφειοκρατίας και το έχαναν. Οφείλουμε να το κάνουμε, να το νιώσουμε, να «παραμυθιαστούμε». Και τα στελέχη. Να πιστέψουμε σε αυτό. Είναι αποστολή.
• Θα τα καταφέρει η κυβέρνηση;
Δεν μου αρέσει η ερώτηση. Πρέπει να πιστεύεις ότι θα τα καταφέρεις και να έχεις προσδιορισμένο στόχο. Θα με ενδιέφερε πολύ στη θητεία του ΣΥΡΙΖΑ να γίνουν εκείνες οι αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα, που θα το κάνουν ερωτεύσιμο. Επίσης να εκσυγχρονίσει το κράτος. Να φύγουμε από τη μούχλα, που ο καθένας με άκρες μπορεί να ελέγχει έναν ορισμένο κρατικό μηχανισμό και να παίρνει μίζες.
Είναι μορφή καταστροφής όταν φτιάχνεις το παρασύστημα, όπως όταν με αναγκάζεις να διαπραγματεύομαι με όρους αδυναμίας. Οπως κάνει η Ελλάδα. Βγήκε και διακήρυξε «είμαι μια εκπτωχευμένη χώρα». Με τη μορφή καπιταλισμού που έχουμε, η διακήρυξη δεν σου λύνει το πρόβλημα, αλλά δίνει τη δυνατότητα να πλουτίσει ο άλλος εκμεταλλευόμενος το πρόβλημά σου. Γι’ αυτό βρέθηκαν τεράστια funds που πλούτισαν από το ελληνικό ζήτημα.
• Μπορούμε να προχωρήσουμε σε ρήξη με τους Ευρωπαϊους δανειστές μας;
Για να το κάνεις, πρέπει να σκεφτείς τι θα συμβεί την επόμενη ημέρα. Δεν έχουμε χωριά-πόλεις με διατροφική επάρκεια, έχουμε μεγάλες πόλεις-μωρά που θέλουν σίτιση, υποδομές, τεράστιους μηχανισμούς τροφοδοσίας γενικότερα. Σε περίπτωση ρήξης δεν θα έχεις καύσιμα, ηλεκτρικό ή νερό στον πέμπτο όροφο της πολυκατοικίας… Θα ήταν καταστροφικό λοιπόν να συμβεί η ρήξη, γιατί είμαστε εντελώς απροετοίμαστοι.
• Μπορούμε να προετοιμαστούμε για το μέλλον;
Οχι για να κάνουμε τη ρήξη, αλλά για να την αποτρέψουμε. Μόνος τρόπος είναι να είσαι προετοιμασμένος συνολικά για να διαπραγματευτείς. Υπάρχει τεράστιο ευρωπαϊκό χρέος, που διπλασιάστηκε τα τελευταία χρόνια. Η παραγωγή χρέους είναι κάτι εντελώς ανορθολγικό, είναι παρανοϊκό.
Κατά τη γνώμη μου, στο μέλλον θα υπάρξει συντεταγμένη αφομοίωση μεγάλου συλλογικού χρέους, η Ευρώπη θα αναγκαστεί να πετάξει τα παρκαρισμένα κεφάλαια που είναι και άχρηστα. Είναι η μόνη λύση με όρους αμοιβαιότητας, γιατί δεν θα δεχθούν οι τράπεζες να σου δώσουν την εύνοιά τους, πρέπει να κερδίσουν και αυτές.
• Στα εσωτερικά μας, ποιο είναι το μεγαλύτερο αγκάθι για την κυβέρνηση;
Τα πολυετή ελαττώματα της δημόσιας διοίκησης και το σύστημα στο οποίο οργανώθηκε η οικονομία, που είναι κρατικοδίαιτη, ιδιοτελής και αποτελείται από επιδέξιους εργολήπτες που νεκρώνουν την αγορά.
Την πηγαία εκδοχή της αγοράς με την έννοια της ανταλλαγής των αγαθών, των αναγκών. Το πρόβλημα είναι με κοινή λογική να εξορθολογίσεις αυτοδιοικητικούς θεσμούς, διοικητικούς μηχανισμούς, να σπάσεις τα δίχτυα και να διαβάσεις την πραγματικότητα. Να ακούσει το σύστημα τους βουλευτές, που είναι οι πιο βέβαιοι censors που έχει.
• Δεν εισακούγονται οι βουλευτές;
Υπάρχουν μεγάλες ανισότητες. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι οι ιεραρχήσεις του βουλευτή έχουν σημασία και πρέπει η κυβέρνηση να τις ακούει, γιατί εκείνος δέχεται τους κραδασμούς.
Ένας βουλευτής με στοιχειώδη συνείδηση δεν λαϊκίζει, γιατί δεν ενδιαφέρεται να κάνει την πολιτική επάγγελμα. Δεν μπορεί ένας γραφειοκράτης, που ζει σ’ έναν άλλο κόσμο κλεισμένος, να αξιολογήσει την οργή που συμβαίνει στην κοινωνία. Πρέπει να βρούμε εκείνο το επίπεδο στη σχέση μας, εκείνο το κράμα, που θα επιτρέψει ορισμένα πράγματα να τα αντιλαμβάνεται και η κεντρική σκηνή.
• Οι απόψεις σας έχουν ενοχλήσει κατά καιρούς τον ΣΥΡΙΖΑ. Θα εξακολουθήσετε και στο μέλλον;
Ναι, παρ΄ ότι έχω υψηλή κομματική συνείδηση. Με αυτούς βγήκα, με αυτούς είμαστε μαζί τόσα χρόνια και υπάρχουν οι κώδικες που επιβάλλουν τον σεβασμό μεταξύ μας και την τιμιότητα. Αυτό είναι βασικό για μένα.
• Μεγάλο κομμάτι του καλλιτεχνικού κόσμου ασκεί σφοδρή κριτική στην κυβέρνηση και είναι στραμμένο εναντίον της, σε αντίθεση με τις προηγούμενες κυβερνήσεις. Πού θεωρείτε ότι οφείλεται;
Υπάρχει μια εκδοχή ανθρώπων που βλέπουν σε οποιαδήποτε μορφή εξουσίας τον εχθρό. Το καταλαβαίνω. Επίσης υπήρξαν δυσανάλογες προσδοκίες από τον ΣΥΡΙΖΑ, που με την αργοπορία και τη νωθρότητα του, ενίοτε, απογοήτευσε.
Αυτή την οργή την καταλαβαίνω. Υπάρχουν όμως και άνθρωποι που έχουν θητεύσει σε ένα σύστημα, πλούτισαν από αυτό και τώρα σταμάτησε η τροφοδοσία τους. Αυτοί έχουν εμπάθεια υλικού τύπου. Η κριτική του διαψευσμένου είναι απολύτως σεβαστή και πρέπει να ακούσεις γιατί είναι οργισμένος μαζί σου. Η κριτική του εργολάβου δεν με ενδιαφέρει.
• Τελικά, φύγατε ποτέ από τη Σάμο;
Ψυχικά όχι. Είναι ο τόπος μου, εκεί είναι οι μνήμες μου και άνθρωποι μου, όπως ο κολλητός μου φίλος που γεννηθήκαμε με 6 ώρες διαφορά και ήμασταν συνέχεια μαζί. Κάναμε διαφορετικά πράγματα και εκείνος έμεινε στη Σάμο. Μπορεί να κάνουμε ένα χρόνο να βρεθούμε, αλλά όταν συναντιόμαστε είναι σαν να ήμασταν μαζί χθες.
Αυτό είναι πατρίδα. Οσο περνάει ο χρόνος και οι αγωνίες μεγαλώνουν, θέλεις τους δικούς σου ανθρώπους, αισθάνεσαι πιο ασφαλής. Και αυτό το κομμάτι της επινοημένης εγγύτητας είναι μέρος του δράματος. Αλλά αυτό είναι η ζωή. Ετσι θα πορεύεσαι και έτσι θα φύγεις, φυσικά.
«Συνεργάζομαι με όλους τους υπουργούς»
• Ποιο είναι το όραμα του ΣΥΡΙΖΑ για τον πολιτισμό;
Δεν είναι ενιαίο φαινόμενο ο ΣΥΡΙΖΑ, επομένως δεν υπάρχει ενιαίο και συγκροτημένο όραμα. Υπάρχει διάθεση εκδημοκρατισμού του τρόπου που διασπείρεται το κοινωνικό και το πολιτιστικό αγαθό, αλλά δεν υπάρχει μια δομημένη κεντρική άποψη, διότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι προϊόν αντιφάσεων. Το δεύτερο σημαντικό είναι ότι μέχρι τώρα η πολιτιστική πολιτική παραγόταν από το υπουργείο Πολιτισμού.
Μέχρι την κρίση ήταν, ουσιαστικά, πολιτιστικές εργολαβίες. Έκτοτε αποδυναμώθηκε ως οικονομικός μηχανισμός και κοιτάζει να συντηρήσει τον εαυτό του και κάποια εμβληματικά έργα, όπως οι ανασκαφές.
Δεν υπάρχει η τεράστια επάρκεια κεφαλαίων όπως με τις Πολιτιστικές Ολυμπιάδες και τις Πολιτιστικές Πρωτεύουσες. Επομένως οι καλλιτέχνες αναζητούν άλλον τρόπο για να κερδίσουν το ψωμί τους και έχουν στραφεί προς τα ιδιωτικά ιδρύματα. Ο ΣΥΡΙΖΑ κληρονόμησε ένα υπουργείο, το οποίο και στις προηγούμενες φάσεις και στην τωρινή έχει ιδρυτική εσωτερική αστάθεια και σοβαρά οργανωτικά προβλήματα.
Πρέπει να ανασυνταχθεί με τους όρους της κρίσης. Κάνει προσπάθειες να εφαρμόσει πράγματα και βλέπεις ότι δεν προχωρούν – όπως το ηλεκτρονικό εισιτήριο, που θα φέρει πόρους, αλλά δυο χρόνια δεν καταφέραμε να το ολοκληρώσουμε.
• Είναι απογοητευτικό να λέτε ότι δεν υπάρχει πολιτιστικό όραμα.
Κεντρικό μας όραμα είναι η αγωνία των καλλιτεχνών που είναι πολυκατακερματισμένοι, το βλέπουμε με την κρίση της ΑΕΠΙ, ενώ δεν υπάρχουν εργαλεία με τα οποία μπορεί να λυτρωθεί ο καλλιτέχνης.
Η αγορά στην Ελλάδα δεν μπορεί να στηρίξει ούτε το εύρος των εκθέσεων, ούτε των εκδόσεων, ούτε των θεατρικών παραστάσεων και των κινηματογραφικών προβολών. Επομένως, τι θα κάνουμε; Θέλουμε το εύρος και πρέπει να βρούμε τους τρόπους μέσα από χορηγίες, συνεργασίες, εθελοντισμό. Και από την άλλη, να βρεις το νέο πολιτιστικό στρατήγημα το οποίο δεν έχεις, γιατί δέχεσαι τα κύματα μιας αντιφατικής κοινωνικής καλλιτεχνικής αγωνίας.
• Με την υπουργό Πολιτισμού συνεργάζεστε;
Με όλους τους υπουργούς, ακόμα και αν δεν συμφωνώ με τις πολιτικές τους, έχω την αρχή να συνεργάζομαι και να στηρίζω.
Αναδημοσίευση από : http://www.efsyn.gr
