Τουριστική ανάπτυξη και προβολή: στραβά αρμενίζουμε
Η παρουσίαση του κ. Δρακόπουλου για τη στρατηγική τουριστικής προώθησης της Λέσβου που οργάνωσε ο νεο-λειτουργών Οργανισμός Τουριστικής Ανάπτυξης Λέσβου (ΟΤΑΛ) επικεντρώθηκε σε μια σειρά από παράγοντες:
- στην ανάγκη συνεργασίας όλων των εμπλεκόμενων φορέων ώστε να μην υπάρχει διάσπαση δυνάμεων και αντικρουόμενες δράσεις,
- στην ανάγκη για εντοπισμό των συγκριτικών πλεονεκτημάτων του νησιού και επικέντρωση στην ανάδειξη αυτών επιπλέον του κλασικού προϊόντος του «ήλιου και της θάλασσας». Έδωσε έμφαση στον περιπατητικό, τον ποδηλατικό, τον γαστρονομικό, τον θρησκευτικό, τον εκπαιδευτικό κλπ με βάση και τις απόψεις όσων (όχι πολλών κατά την άποψη μας) απάντησαν στο σχετικό ερωτηματολόγιο,
- στην επιλογή προϊόντων που θα επιτρέπουν την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου σε συνδυασμό με την άμβλυνση της εποχικότητας,
- στην ανάγκη ανάθεσης του όλου έργου σε επαγγελματική ομάδα που θα ξεκινήσει να εργάζεται καθημερινά από τώρα,
- στην ανάγκη έρευνας στους τουρίστες για να συμπληρωθούν τα κενά που υπάρχουν στη πληροφόρηση, απαραίτητη προϋπόθεση για να βελτιωθεί ο σχεδιασμός,
- στην ανάγκη ύπαρξη σταθερού προϋπολογισμού και επαναλαμβανόμενων δράσεων για να υπάρχει αποτέλεσμα,
- στην ανάγκη για καθορισμό λογικών και μετρίσιμων στόχων που θα πρέπει να καλύπτονται,
- στην ανάγκη ο σχεδιασμό της τουριστικής προβολής να γίνεται με τρόπο που να εξυπηρετεί τον στόχο της αύξησης του τουριστικού ρεύματος και όχι τις πολιτικές επιδιώξεις των πολιτικών που την χρηματοδοτούν,
- στην ανάγκη της επικέντρωσης της προβολής σε περιορισμένο αριθμό στόχων και στην διαφοροποίηση της προβολής ανάλογα με τις χώρες και τις αγορές,
- στην ανάγκη για αναβάθμιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Στις προφανείς αυτές διαπιστώσεις δεν υπήρξαν αντιρρήσεις αναφορικά με όσα είπε ο μελετητής, αλλά εκφράστηκαν αρκετές αμφιβολίες για κατά πόσο οι εμπλεκόμενοι είναι σε θέση να λειτουργήσουν σωστά πάνω σε 3 κυρίως θέματα: αυτό της συνεργασίας των φορέων, αυτό της ύπαρξης των τουριστικών προϊόντων και αυτό της χρηματοδότησης και του μακροχρόνιου σχεδίου. Στα ίδια θέματα ήταν και η δική μου τοποθέτηση
Το θέμα της μη συνεργασίας των φορέων -που είναι εντελώς προφανής και στον πλέον άσχετο- καταγράφεται μέσα από πολλαπλά γεγονότα που δείχνουν ότι ο κάθε φορέας πορεύεται αδιαφορώντας για το τι κάνουν οι άλλοι. Ως παράδειγμα αναφέρουμε ότι τη προηγούμενη εβδομάδα η Περιφέρεια πήγε στην έκθεση της Ολλανδίας με δική της ατζέντα προβολής χωρίς να έχει συμβουλευθεί κανέναν θεσμικό εταίρο, ο Δήμος προχώρησε στην ανακοίνωση της στρατηγικής προώθησης τουρισμού και η Περιφέρεια που ήταν παρούσα δια του κ. Κύτελη που είναι αντιπρόεδρος του ΟΤΑΛ δεν τοποθετήθηκε, ενώ ο Φορέας Τουρισμού Μολύβου παρουσιάζει τις μέρες αυτές τη δική του πρόταση προβολής … στη Θεσσαλονίκη.
Το ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ τόσο στο Περιφερειακό Συμβούλιο όσο και στην Επιτροπή Τουρισμού έχει κατ’ επανάληψη ρωτήσει τη Περιφερειακή Αρχή κατά πόσο οι προτάσεις που έρχονται προς ψήφιση έχουν συζητηθεί με τους άμεσα ενδιαφερόμενους και απάντηση δεν λαμβάνει. Πρόσφατα η Περιφέρεια δέσμευσε την χρηματοδότηση των επόμενων χρόνων από το ΕΣΠΑ με βάση τη μελέτη της εταιρείας Βαρβιτσιώτη -που συνάντησε ιδιαίτερα χαμηλή αποδοχή όταν παρουσιάστηκε- και χωρίς όποια άλλη διαβούλευση με τους ενδιαφερόμενους.
Παράλληλα η Περιφέρεια προχωράει σε συνολική προβολή των νησιών, ενώ όλοι υπογραμμίζουν την αναγκαιότητα διακριτής προβολής των προορισμών. Ως αποκορύφωμα της απαράδεκτης τακτικής της Περιφέρειας είναι ότι συνεχίζει να αφιερώνει χρόνο και χρήμα για την ανάπτυξη ιστοσελίδων για κάθε Περιφερειακή Ενότητα και νησί αδιαφορώντας παντελώς για το τι κάνουν οι άλλοι και κυρίως οι Δήμοι. Το παιχνίδι που παίζεται εδώ είναι το «πάνω χέρι, κάτω χέρι τίνος είναι το πάνω πάνω;» με μοναδικό χαμένο τον τουρισμό των νησιών και κατ’ επέκταση όσων ζουν από αυτόν.
Το θέμα της μη ύπαρξης έτοιμων προϊόντων με τις απαραίτητες για αυτά υποδομές και υπηρεσίες ήταν το δεύτερο σημείο συζήτησης. Δυστυχώς υπάρχουν πολλοί που θεωρούν ότι η ύπαρξη τουριστικών πόρων (και η Λέσβος έχει πολλούς από αυτούς) είναι ικανή και αναγκαία συνθήκη για την ανάπτυξη τουρισμού και μάλιστα των ειδικών μορφών όπου οι τουρίστες είναι απαιτητικοί.
Πως είναι δυνατόν να προωθήσει κανείς τον τουρισμό παρατήρησης πουλιών όταν δεν είναι σε θέση να έχει τις μικρές υποδομές που χρειάζονται σε κατάσταση που να μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τους τουρίστες, όταν το Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης απλά υπολειτουργεί, όταν ο περιβάλλον χώρος των περιοχών με ειδικό ενδιαφέρον βρίσκεται σε κατάσταση μη αποδεκτή, όταν ……
Και αντίστοιχα παραδείγματα μπορούν να αναφερθούν για τα μονοπάτια και τον περιπατητικό τουρισμότα οποία πρέπει να είναι διανοιγμένα και συντηρημένα, με τη κατάλληλη σήμανση, με την πιστοποίηση τους, με τα έντυπα που ή/και τις ηλεκτρονικές εφαρμογές, με την οργάνωση τους. Και βέβαια να υπάρχει πληροφόρηση για ότι σημαντικό και ιδιαίτερο συναντά ο περιπατητής στη φύση και αφορά τόσο το φυσικό όσο και το πολιτιστικό περιβάλλον.
Τα ίδια θα πει κανείς και για τον ιαματικό τουρισμό και τον τουρισμό ευεξίας που ενώ έχει αυξανόμενη ζήτηση σε μια εποχή με έντονο στρες παρά τα κάποια καλά βήματα που υπάρχουν σε κάποιες πηγές, οι πιστοποιήσεις λείπουν, οι υποδομές σε πολλές περιπτώσεις είναι ανεπαρκείς έως και ακατάλληλες.
Η μήπως μπορεί να αναπτυχθεί γαστρονομικός τουρισμός απλά με την επίκληση όταν στη Λέσβο έχουμε καλά προϊόντα και συνταγές, αλλά στα εστιατόρια (παρά τη πρόοδο που έχει γίνει) δεν υπάρχει η αντίστοιχη προσφορά; Γιατί μέχρι τώρα δεν έχει αξιοποιηθεί η πρόταση του Επιμελητηρίου Κυκλάδων για εφαρμογή του AegeanCuisineκαι στο Β. Αιγαίο που θα βοηθούσε όχι μόνο στη πιστοποίηση των σωστών επαγγελματιών και στη προώθηση των αγροδιατροφικών προϊόντων;
Είναι περισσότερο επίκαιρο παρά ποτέ το θέμα της εκπόνησης και της σταθερής χρηματοδότησης ενός ολοκληρωμένου σχεδίου δράσης που θα περιλαμβάνει:
- τον εμπλουτισμό του προσφερόμενου τουριστικού προϊόντος με την ανάδειξη των φυσικών, πολιτιστικών και παραγωγικών πόρων της Λέσβου και ολόκληρου του Β. Αιγαίου
- την αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών από τις ιδιωτικές επιχειρήσεις μέσα από τη καθιέρωση του Σήματος Τοπικής Ποιότητας και Υπευθυνότητας που έχει αναπτύξει το Πανεπιστήμιο Αιγαίου εδώ και 15 χρόνια. Αναβάθμιση υπηρεσιών που περνά μέσα και από την εκπαίδευση εργοδοτών και εργαζομένων σε όλο το φάσμα των υπηρεσιών που συνδέονται με τον τουρισμό
- την στοχευμένη αναβάθμιση υποδομών και υπηρεσιών που προσφέρει ο δημόσιος τομέας σε θέματα συγκοινωνιών, περιβάλλοντος, πολιτισμού, αισθητικής δομημένου περιβάλλοντος, τοπίου
- τη στοχευμένη έρευνα για την καταγραφή και ανάλυση των χαρακτηριστικών του τουρισμού που θα επιτρέψει τον καλύτερο σχεδιασμό. Το Παρατηρητήριο Βιώσιμου Τουρισμού Αιγαίου έχει την ανάλογη εμπειρία για να συμβάλει.
- την ανατροπή του συστήματος τουριστικής προβολής που είναι σχεδιασμένη για να απορροφά πόρους (πάρα πολλούς τα προηγούμενα χρόνια) για να χαϊδεύει αυτιά και να συγκεντρώνει ψήφους και όχι να παράγει αποτελέσματα
- τη σωστή λειτουργία ενός Φορέα Διαχείρισης και Προβολής Προορισμού. Η δημιουργία του ΟΤΑΛ που έχει πολλές θεσμικές ατέλειες όπως είχαμε επισημάνει κατά τη ψήφιση του καταστατικού του το 2015 (http://ioannispilanis.blogspot.gr/2015/06/blog-post.html) μπορεί να βοηθήσει προς αυτή τη κατεύθυνση αν διορθωθούν κάποιες θεσμικές του αδυναμίες και βέβαια χρηματοδοτηθεί και στελεχωθεί κατάλληλα.
Το ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ έχει κάνει πολλαπλές παρεμβάσεις ειδικά στο θέμα του τουρισμού προς τη Περιφερειακή Αρχή και ζητά έστω και τώρα τη κατάρτισης μιας ολοκληρωμένης παρέμβασης στον τουρισμό. Μάλιστα στη συγκεκριμένη συνάντηση πρότεινε προς τον κ. Κύτελη (που δυστυχώς είχε ήδη αποχωρήσει λόγω του ….ιδιαίτερου ενδιαφέροντος του για το θέμα) να υπάρξει συνεργασία για τη κατάρτιση μιας τέτοιας πρότασης που θα αξιοποιεί μέρος από τα 22 εκ € που μένουν αναξιοποίητα στα ταμεία της Περιφέρειας μεταβάλλοντας έστω και τη προσήλωση της στην οδοποιία.
Το ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ θα χρησιμοποιήσει όποιες δυνάμεις διαθέτει για να γίνει αυτή η πρόταση πραγματικότητα. Χρειάζεται όμως και η κινητοποίηση όσων ζουν από τον τουρισμό και γενικότερα όσων βλέπουν τα οφέλη μιας πολύπλευρης τουριστικής ανάπτυξης.
Γιάννης Σπιλάνης
ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ
