Table of Contents
Του Βαγγέλη Βαλαβάνη
Το Documento ανοίγει τον φάκελο της υποστελεχωμένης πυροσβεστικής σε διάφορες περιοχές της χώρας (Λήμνος, Ρόδος, Εύβοια, Ηλεία, Ικαρία κ.α.), για την οποία η αντιπυρική περίοδος έχει τελειώσει, αλλά η υπερεργασία και οι κλιματολογικές συνθήκες την κρατούν σε συνεχή επιφυλακή, με τους περίπου 14.500 πυροσβέστες (μόνιμοι και πενταετούς υποχρέωσης – ΠΠΥ) να δουλεύουν σε συνεχόμενες βάρδιες, ενώ τους οφείλονται πάνω από 500.000 ημέρες αδειών.
Η πυροσβεστική της Ρόδου με το πέρασμα της κακοκαιρίας Bora δέχτηκε πάνω από 1.200 κλήσεις για απεγκλωβισμούς πολιτών και αντλήσεις υδάτων. Η συνολική δύναμη του τρίτου πολυπληθέστερου ελληνικού νησιού και πυλώνα του τουριστικού προϊόντος (125.113 κάτοικοι) είναι μόλις 195 πυροσβέστες. Η αναλογία πυροσβεστών ανά κατοίκους είναι 1 προς 641, με πολύ έμπειρα στελέχη της πυροσβεστικής να σχολιάζουν στο Documento για την πρόσφατη αποστολή τους:
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το πυροσβεστικό κλιμάκιο Λίνδου –Λαέρμων, το οποίο με μόλις 16 άτομα, τώρα τον χειμώνα, έχει υπό την αρμοδιότητά του συνολικά 25.000 τουριστικές κλίνες – τόσες υπάρχουν στην περιοχή δράσης του! Η δε Λήμνος των 15.352 κατοίκων έχει μόλις 34 πυροσβέστες (ένας πυροσβέστης ανά 451 κατοίκους), οι οποίοι κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν πάνω από 200 συμβάντα.
Εύβοια και Ηλεία, οι πιο ευάλωτες
Οι πολύπαθες Εύβοια (με 512.031 καμένα στρέμματα το 2021) και Ηλεία (με καταστροφικές πυρκαγιές το 2007 και το 2021) αποτελούν δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα της ευαλωτότητας ολόκληρων περιοχών.
Ο Αριστείδης Μερτζάνης, καθηγητής στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο, με γνωστικό αντικείμενο Εκτίμηση Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων – Περιβαλλοντική Γεωμορφολογία, εξηγεί στο Documento: «Η Εύβοια και η Ηλεία έχουν μια κοινή ιδιαιτερότητα. Εχουν ευπαθή πετρώματα που διαβρώνονται εύκολα, δηλαδή συμπαρασύρουν και φερτές ύλες προς τα κάτω, που είναι καλό για τις καλλιέργειες, αλλά είναι δύσκολες στη διαχείρισή τους. Τα βουνά της Ηλείας και της Εύβοιας είναι αργιλώδη, αμμοαργιλώδη, υλικά που δεν μπορούν να απορροφήσουν με μεγάλη ταχύτητα το νερό. Σε αυτά τα πετρώματα η απορροφητικότητα είναι πολύ λιγότερη, άρα το νερό συσσωρεύεται όλο μαζί σε ένα ποτάμι, το οποίο υπερχειλίζει και σε αυτό φταίει ο άνθρωπος που στραγγίζει τα ποτάμια. Η Εύβοια μετά τις πυρκαγιές του 2021 έχει απογυμνωθεί, πράγμα που σημαίνει ότι το νερό που πέφτει θα φύγει προς τα κάτω στις παράκτιες περιοχές. Οι Ροβιές είναι ένα παράδειγμα οικισμού που έχει χτιστεί κάτω από ρέματα, πράγμα που σημαίνει πως πάντα ελλοχεύει ο κίνδυνος, χωρίς απαραίτητα να σημαίνει ότι θα υπάρξει μια πλημμύρα. Μπορεί ποτέ να μην περάσει ένα σύννεφο και να ρίξει βροχή, όμως σχεδιασμό δεν κάνουμε με τα “αν”, αλλά με ενδεχόμενα σενάρια για να είμαστε έτοιμοι. Αντίστοιχα η Ιστιαία που είναι χτισμένη βόρεια του Ξεριά ή το Αρτεμίσιο, τα Βασιλικά, οι Γούβες, η Λίμνη είναι περιοχές που πρέπει να γίνει σωστή διαχείριση και θωράκισή τους. Πρόκειται για ένα πολύ σύνθετο πρόβλημα που, πέραν από τα κονδύλια για την αντιπλημμυρική θωράκιση, είναι απαραίτητη και μια πολιτική προστασία που θα παρεμβαίνει εγκαίρως. Στη δε Ηλεία οι περιοχές νότια του Πύργου μέχρι τη Μεσσήνη και το Καλό Νερό είναι παράκτια ζώνη που τροφοδοτείται επίσης από τα νερά της βροχής από τα ορεινά».
Μόνο στη Χαλκίδα των 109.256 κατοίκων ο πυροσβεστικός σταθμός αριθμεί 71 άτομα προσωπικό, όπως και στον Πύργο των 45.365 κατοίκων 73 στο σύνολό τους πυροσβέστες επανδρώνουν τον σταθμό. Συνολικά στην Περιφερειακή Ενότητα Ηλείας (με τρεις σταθμούς σε Πύργο, Αμαλιάδα, Λεχαινά κι ένα αεροδρόμιο) η αναλογία πυροσβέστη ανά κάτοικο είναι ένας προς 486, ενώ στην Εύβοια με έναν σταθμό και τρία κλιμάκια σε Κύμη, Κάρυστο, Αλιβέρι ένας πυροσβέστης αναλογεί σε 1.473 κατοίκους!
Ικαρία: Βοηθούν οι απολυμένοι εποχικοί
Η κατάφυτη και συνεχώς τουριστικά αναπτυσσόμενη Ικαρία των 12.002 κατοίκων έχει 48 πυροσβέστες (αναλογία ένας πυροσβέστης προς 250 κατοίκους), ενώ ένα κλιμάκιο που εγκαινιάστηκε το 2020 στο Φραντάτο… έμεινε με την ταμπέλα. Οσο για τους Φούρνους οι 1.346 κάτοικοι επί 30 χρόνια τώρα ζητούν ένα πυροσβεστικό κλιμάκιο. Αν υπάρξει συμβάν αστικό ή δασικό, θα πρέπει να περιμένουν δυνάμεις από την Ικαρία. Χωματερές, πεζοπόροι που χάνονται κι άλλα συμβάντα δοκιμάζουν τους πυροσβέστες της Ικαρίας.
Το τι επικρατεί στο ακριτικό νησί εξηγεί στο Documento ο ντόπιος εποχικός πυροσβέστης Γιάννης Τσάκαλος: «Πέρυσι τον Μάρτιο μέρα Κυριακή και μέσα σε μία ώρα είχαμε τρία ταυτόχρονα δασικά περιστατικά. Δεν φτάνει ο κόσμος κατά τη χειμερινή περίοδο αν τύχει κάτι αντίστοιχο. Συνδράμουμε κι εμείς που είμαστε πυροσβέστες. Ακόμη κι αν είμαι εποχικός, ως εθελοντής πηγαίνω και βοηθώ γιατί πρόκειται για τον τόπο μου που τον πονάω. Το 90% της Ικαρίας έχει οριστεί ως δασικό, έχει ιδιαίτερο ανάγλυφο και παράγοντες που καθιστούν πολύ δύσκολη τη κατάσβεση. Είμαστε μαθημένοι και επιχειρούμε σε πολύ δύσκολα σημεία. Στο Φραντάτο εγκαινιάστηκε εποχικό κλιμάκιο το 2020 και δεν λειτούργησε ποτέ λόγω της υποστελέχωσης. Η ταμπέλα απλώς υπάρχει εκεί! Μόνο ο τομέας των Ραχών (με ένα κλιμάκιο με μόλις 22 πυροσβέστες) έχει περίπου 150.000 στρέμματα δάσους και αγροτολιβαδικής έκτασης. Επίσης πολλές φορές χάνονται ανοργάνωτοι πεζοπόροι/αναρριχητές τους οποίους πρέπει να διασώσουμε την ίδια στιγμή που μπορεί να υπάρχει άλλο συμβάν. Ο αντιπυρικός σχεδιασμός που γίνεται κάθε χρόνο με τον αριθμό των οχημάτων που θέλει, το προσωπικό, ακόμη και αν προσθέσουμε τους εποχικούς, οι οποίοι στην αντιπυρική περίοδο είναι 27 άτομα, δεν φτάνουν για να εφαρμοστεί. Ζητάνε πέντε έξι περιπολικά από το εκάστοτε κλιμάκιο (δύο κλιμάκια συνολικά σε Αγιο Κήρυκο και Ράχες) και όταν έχουμε υψηλό κίνδυνο πυρκαγιάς, κατηγορίας 3 και 4, μας λένε να βγάλουμε πέντε οχήματα και να βρούμε άτομα ακόμη κι αν… έχουν σχολάσει πριν από μία ώρα! Τέλος αντιμετωπίζουμε και φωτιές σε παλιές χωματερές που δεν έχουν αποκατασταθεί».
Κανόνας στο ΠΣ η υποστελέχωση
Από την πλευρά του, ο Νίκος Λαυράνος, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ενώσεων Υπαλλήλων Πυροσβεστικού Σώματος (ΠΟΕΥΠΣ), μιλώντας στο Documento, θέτει επίσης το θέμα της υποστελέχωσης ενώ επισημαίνει κι ένα ακόμη ζήτημα που πλέον έχει καταστεί κανόνας στο ΠΣ και αφορά την εφαρμογή του μέτρου της επιφυλακής.
«Οι ανάγκες είναι αυξημένες» τονίζει, «είτε για την πρόληψη πλημμυρικών φαινομένων είτε λόγω της άτυπης συνέχισης της αντιπυρικής περιόδου σε κάποιους νομούς. Υπάρχει άμεση αναγκαιότητα για προσλήψεις μόνιμου προσωπικού κι αν δεν απορροφηθούν οι εποχικοί συνάδελφοι, έστω να επεκταθεί, όπως ζητούν, η εργασιακή τους σχέση. Μην ξεχνάμε πως φέτος είχαμε τέσσερις θανάτους συναδέλφων εν ώρα καθήκοντος, τρεις σοβαρούς τραυματισμούς, ακρωτηριασμούς, δεκάδες αναρρωτικές από σοβαρούς τραυματισμούς, ντελαπαρίσματα αυτοκινήτων κ.ά. Η υποστελέχωση αποτελεί το πρώτο πρόβλημα του πυροσβεστικού σώματος. Είναι αποδεδειγμένο ότι υπάρχουν πάνω από 3.500 κενές οργανικές θέσεις και αυτή την υποστελέχωση τη νιώθουμε σε κάθε υπηρεσία και εξαναγκάζονται οι πυροσβέστες να δουλεύουν παραπάνω, τις περισσότερες φορές χωρίς τη θέλησή τους και μέσω της εφαρμογής του μέτρου της γενικής επιφυλακής, η οποία, αν και προβλέπεται από τον νόμο ως έκτακτο μέτρο, έχει καταστεί κανόνας εργασίας στο ΠΣ».
Η πρόληψη παραμένει στα χαρτιά
Ολοι συμφωνούν ότι τα νέα δεδομένα που θέτει η κλιματική αλλαγή απαιτούν μια ενισχυμένη και σύγχρονη πολιτική προστασία.
Οσο για την πρόληψη, που είναι το μείζον, ύστερα από τέσσερα καλοκαίρια εκατομμυρίων καμένων εκτάσεων και την πλημμύρα Daniel, παραμένει στα χαρτιά. Ο καθηγητής Αρ. Μερτζάνης, μιλώντας στο Documento, επισημαίνει: «Η κλιματική αλλαγή έχει φέρει το απρόβλεπτο και κανείς δεν μπορεί να υπολογίσει πόσο νερό, πού θα πέσει και γιατί. Το σημαντικότερο είναι σε ποιο σημείο της επιφάνειας θα πέσει το νερό, θα αποστραγγιστεί μέσα από τα ρέματα και θα καταλήξει στη θάλασσα. Πέρα από τα έργα, όπως τα φράγματα, η πρόληψη είναι το μείζον για το οποίο επιμένουμε οι επιστήμονες. Επιπρόσθετα χρειαζόμαστε μια ενισχυμένη και συνεχώς εκπαιδευμένη πολιτική προστασία στις νέες συνθήκες. Και ειδικά σε επίπεδο τοπικό όπου ένας ντόπιος πυροσβέστης ξέρει καλύτερα την περιοχή του».
Πηγή: Documento.gr
