Ρατσιστική διάθεση πίσω από την αντίληψη που εξέφρασε χθες στο debate ο πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης Κυριάκος Βελόπουλος, σχετικά με τις απεικονίσεις της Παναγίας είτε ως Ινδιάνα είτε ως γκέισα, όπως παρουσιάζονται στο βιβλίο της Γ’ Δημοτικού, διακρίνει μιλώντας στο protothema.gr ο Αντώνης Παναγάκης, μέλος της Επταμελούς Επιστημονικής Επιτροπής που το επιμελήθηκε το 2017.
«Ο Χριστός δεν ήρθε να σώσει μόνο τους λευκούς, αλλά όλους τους ανθρώπους είτε μαύρους είτε κίτρινους. Λυπάμαι αλλά πίσω από την αντίληψη του κ.Βελόπουλου κρύβεται μια ρατσιστική διάθεση», λέει.
Όλα συνέβησαν όταν ο δημοσιογράφος και παρουσιαστής του κεντρικού δελτίου ειδήσεων του Alpha Αντώνης Σρόιτερ σε δεύτερη ερώτηση του προς τον πρόεδρο της Ελληνικής Λύσης ανέφερε το εξής: «Είστε Χριστιανός Ορθόδοξος -το σέβομαι απόλυτα αυτό- από την άλλη είστε και πολιτικός αρχηγός. Τις πολιτικές σας θέσεις, τις υπαγορεύει η Ορθοδοξία και μόνο;».
Με τον Κυριάκο Βελόπουλο ν’απαντά: «Τις θέσεις μου τις υπαγορεύουν οι παραδοσιακές αξίες της χώρας μου. Μεγάλωσα με τα ήθη και έθιμα της χώρας μου κι αυτές οι ψευτοπροοδευτικές ιδέες με βρίσκουν απέναντι. Έχετε μπερδέψει την πρόοδο με το παρά φύσιν ζην. Με τα περίεργα κακέκτυπα στερεότυπα που έρχονται απ’ έξω. Εγώ θέλω να διατηρήσω την γλώσσα μου, τον πολιτισμό μου, την παράδοση μου, αυτό θέλω να επιβάλω στη χώρα μου» και στη συνέχεια εμφάνισε τις δύο εικόνες με την Παναγία Ινδιάνα και γκέισα.
«Είναι σε βιβλία 3ης Δημοτικού. Δεν είναι πρόστυχο; Δεν είναι χριστιανοφοβία; Γιατί δεν το καταγγέλλει κανείς; Το βιβλίο της 3ης δημοτικού απεικονίζει την Παναγία ως γκέισα», είπε.
Ο κ. Βελόπουλος έδωσε συνέχεια και την επομένη του ντιμπέιτ με tweet:
Ο δημοσιογράφος της ΕΡΤ1, Κώστας Παπαχλιμίντζος, επιχείρησε να εξηγήσει ότι η εικόνα της «γκέισας» στο βιβλίο είναι από την Ιαπωνία. Η Παναγία η βρεφοκρατούσα είναι φτιαγμένη με την τεχνοτροπία που συνηθίζεται εκεί και φορά τα ενδύματα μιας γυναίκας από την Ιαπωνία. Η «Παναγία Ινδιάνα» είναι και αυτή με την τεχνοτροπία και την ενδυμασία μιας Ινδιάνας. Συνοδεύει, μάλιστα, ένα ποίημα του σπουδαίου Ιταλού συγγραφέα παιδικών βιβλίων Τζιάνι Ροντάρι.
Προκειμένου να τοποθετηθεί επί του θέματος το protothema.gr επικοινώνησε μ’ έναν από τους επτά εκπαιδευτικούς-εμπειρογνώμονες που επιμελήθηκαν το συγκεκριμένο βιβλίο, τον κ. Αντώνη Παναγάκη, ο οποίος θέλησε να δώσει την πραγματική διάσταση για την απεικόνιση της βρεφοκρατούσας Παναγίας ως Ινδιάνα και γκέισα:
«Δεν μιλάμε για κανένα εκκλησιολογικό ή δογματικό σφάλμα, αλλά για την ανάγκη κάθε λαού να απεικονίζει την Παναγία ή τον Χριστό σύμφωνα με την δική του παράδοση. Αυτό και μόνο δίνει στον κάθε λαό την δυνατότητα να απεικονίσει τα Άγια πρόσωπα, σύμφωνα με τα δικά του μορφολογικά στοιχεία» εξηγεί και προσθέτει:
«Βλέποντας το παιδί, τον Χριστό, με μορφή από διάφορες παραδόσεις, αμέσως καταλαβαίνει πως ο Χριστός ήρθε για όλους τους ανθρώπους στη γη κι αυτό είναι το μήνυμα. Ακόμα και η βυζαντινή ζωγραφική που χρησιμοποιούμε εμείς οι ορθόδοξοι δεν έχει ακριβώς τα χαρακτηριστικά του Χριστού όπως ήταν όταν γεννήθηκε. Ο Χρίστος δεν ήρθε να σώσει μόνο τους λευκούς, αλλά όλους τους ανθρώπους είτε λευκούς είτε κίτρινους. Λυπάμαι αλλά πίσω από την αντίληψη του κ. Βελόπουλου κρύβεται μια ρατσιστική διάθεση».
Οι φωτογραφίες που παρουσίασε ο πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης κατά την διάρκεια του χθεσινού Debate των πολιτικών αρχηγών δυο εβδομάδες πριν τις εκλογές ήταν παρμένες από το βιβλίο «Θρησκευτικά – ανακαλύπτουμε πρόσωπα, εικόνες και ιστορίες» της Γ’ Δημοτικού, ωστόσο όπως εξηγεί ο Αντώνης Παναγάκης και σε παλαιότερο βιβλίο θρησκευτικών της 4ης Δημοτικού γινόταν αναφορά στον μαύρο «Χριστό»:
«Να πούμε επίσης ότι και στα βιβλία των θρησκευτικών που κυκλοφόρησαν το 2006 της Δ’ Δημοτικού υπάρχει ένα δισέλιδο με την απεικόνιση του μαύρου Χριστού, το οποίο συνοδεύουμε και μ’ένα ποίημα για τον μαύρο Χριστό από το ιεραποστολικό βιβλίο “Πάντα τα Έθνη” της Εκκλησίας της Ελλάδος. Κάθε χριστιανόπουλο στον κόσμο αυτό, οφείλει να βλέπει τα Άγια πρόσωπα σύμφωνα με την δική του παράδοση».
Αν ξεφυλλίσει κάποιος το βιβλίο της 3ης Δημοτικού, έκδοση του 2017, θα δει ότι εκτός από τις εικόνες της Παναγίας ως Ινδιάνα ή γκέισα γίνεται αναφορά και σε άλλες θρησκείες όπως ο Ιουδαϊσμός και ο Μουσουλμανισμός:
«Το βιβλίο κυκλοφόρησε το 2017 και γινόταν αναφορά και στις υπόλοιπες θρησκείες, ωστόσο στις τελευταίες εκδόσεις μετά από απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, έχουν αφαιρεθεί τα κομμάτια αυτά από 2020 και μετά. Οι απεικονίσεις όμως με την Ινδιάνα Παναγία, την γκέισα παρέμειναν κανονικά».
Στις πρώτες σελίδες του βιβλίου και ως εισαγωγικό κομμάτι με την υπογραφή του αρμόδιου Υπουργείου αναφέρεται το εξής: «Το μάθημα των Θρησκευτικών γίνεται ένα ταξίδι στον κόσμο της θρησκείας με οδηγό τις εικόνες, τις περιγραφές, τα πρόσωπα και τις ιστορίες που υπάρχουν μέσα στις σελίδες του Φακέλου Υλικού. Στην πορεία των μαθημάτων οι μαθητές θα ανακαλύψουν την ορθόδοξη χριστιανική παράδοση αλλά και κάποια στοιχεία από την παράδοση άλλων θρησκειών μέσα από δημιουργικές δραστηριότητες και θα κατανοήσουν πόσο σημαντικό είναι να ζούμε όλοι μαζί στον όμορφο κόσμο που μας χάρισε ο Θεός».
«Η απεικόνιση του Χριστού ή της Παναγίας οφείλει να γίνεται με την τεχνοτροπία του κάθε πολιτισμού»
Θέση στο θέμα που έχει προκύψει με τον Κυριάκο Βελόπουλο παίρνει στο protothema.gr και ο Θανάσης Παπαθανασίου καθηγητής ιεραποστολικής στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία της Αθήνας και διευθυντής του περιοδικού «Σύναξη»:
«Είναι λυμένο το θεολογικό θέμα, ότι οφείλουμε ν’ απεικονίζουμε τα πρόσωπα με την τεχνοτροπία του κάθε πολιτισμού. Όχι απλώς δυνάμεθα, αλλά οφείλουμε να πράττουμε έτσι. Είναι μεγάλη συζήτηση όσον αφορά τα χαρακτηριστικά του προσώπου, αλλά συνολικά η απεικόνιση οφείλει να γίνεται με την τεχνοτροπία του κάθε πολιτισμού. Η βάση αυτή της οπτικής, καθώς θεολογικά το θέμα είναι λυμένο, στηρίζεται στο δόγμα του Χριστιανισμού ότι ο Χριστός έγινε άνθρωπος, που αυτό είναι το δόγμα της ενανθρώπισης του, που σημαίνει πως παίρνει τις ανθρώπινες πραγματικότητες».
Όπως εξηγεί ο καθηγητής ιεραποστολικής στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία της Αθήνας η ουσία στην Ιερή Εικόνα είναι να είναι αναγνωρίσιμη:
«Πάντα υπήρχαν αποκλείσεις και διαφωνίες για το θέμα αυτό, όμως θεολογικά μπορεί κάποιος να επιχειρηματολογήσει για πιο λόγο γίνεται. Η ουσία της Εικόνας είναι η απεικόνιση της μορφής να είναι αναγνωρίσιμη. Από την άλλη ο τρόπος απεικόνισης δεν είναι κομμάτι του δόγματος, γι αυτό μπορεί να φέρει στοιχεία κάθε πολιτισμού. Το σωστό είναι να βλέπω μια εικόνα και να λέω “Να μια εικόνα του Χριστού ή της Παναγίας”. Από εκεί και πέρα η τεχνοτροπία δεν είναι απαραίτητη να είναι μόνο βυζαντινός. Είναι σαν το Ευαγγέλιο το οποίο μπορεί να μεταφράζεται σε όλες τις γλώσσες, ωστόσο εξακολουθεί να είναι το ευαγγέλιο. Δεν υπάρχει ιερή γλώσσα στην ορθόδοξη Ορθοδοξία. Το Ευαγγέλιο είναι αυθεντικό σε οποιαδήποτε σωστή μετάφραση του έτσι και με τις τεχνοτροπίες, που μπορεί ο καλλιτέχνης να ακολουθήσει όποια θέλει αρκεί να απεικονίσει το Άγιο πρόσωπο».
