Αισίως φθάσαμε στο τέλος κι αυτού του καλοκαιριού, λίγα ακόμα πανηγύρια του Σεπτέμβρη μένουν, αλλά σε μένα για άλλη μια φορά μένουν χιλιάδες προβληματισμοί και μερικούς θέλω να τους μοιραστώ μαζί σας. Δεν με νοιάζει αν θα με πείτε γκρινιάρη, εγώ θα σας τα πω κι όποιος θέλει συμφωνεί κι όποιος θέλει διαφωνεί. Και το κυριότερο θα σας παραθέσω και ντοκουμέντα για τα λεγόμενα μου και όχι λόγια στον αέρα.
Λοιπόν φίλοι μου το νησί μας και φέτος βούλιαξε από κόσμο, αυτό λένε άλλωστε και οι αριθμοί των αφίξεων με όλα τα μέσα στο νησί. Γίναμε ένα ξεχωριστό τουριστικό προϊόν μέσα στην όλη τουριστική πίτα της Ελλάδας, γιατί είμαστε όπως λένε κάτι το διαφορετικό, το ανατρεπτικό, το μη συμβατικό και ότι άλλο χαρακτηρισμό θέλετε βάλτε εσείς. Ωραία!!!!
Όλος αυτός ο κοσμάκης λοιπόν γιατί έρχεται σ’ αυτό το νησί; Να θαυμάσει τα αρχαία του τα βυζαντινά μνημεία, την υπέροχη φύση, την ιδιαίτερη θάλασσα με τα μελτέμια του Αυγούστου και τα μεγάλα κύματα στη βόρεια πλευρά και τις υπέροχες Σεϋχέλες στη νότια πλευρά; Μάλλον μόνο τα δύο τελευταία για να μην σας κουράζω. Και μια τελευταία ερώτηση, πόσο κρατάει αυτή η …”τουριστική καταιγίδα”;; Σας απαντώ κι εγώ γρήγορα – γρήγορα 20 μέρες άντε το πολύ ένα μήνα, από 20 Ιουλίου έως 20 Αυγούστου το πολύ.
Για να πάμε ένα – ένα τα βήματα του σημερινού συλλογισμού μου. Τον θέλουμε τον τουρισμό αυτό;; Η απάντηση από τους περισσότερους είναι ναι. Και τι κάνουμε;;; Πανηγύρια…πολλά πανηγύρια, βρίσκουμε κι εκεί που δεν υπάρχουν αγίους για να δικαιολογηθούμε.
Τελευταία στο νησί …ευδοκιμεί μια αγία (μεγάλη η χάρη της) η Αγία Αρπαχτή. Ναι – ναι έχουμε και τέτοια αγία και μην σας πιάνω αδιάβαστους και τη γιορτάζουν αρκετά χωριά του νησιού.
Πως γίνεται βρε αθεόφοβοι και όσοι γιορτάζει ο άγιος του χωριού σας Ιούνιο και έως τα μέσα Ιουλίου, να ξανα -γιορτάζετε μέσα σ’ αυτόν τον μήνα που προανέφερα ξανά αυτή την αγία.
Καλά βρε γκρινιάρη κι εσένα τι σε κόφτει μου λένε μερικοί πόσες φορές κάνει πανηγύρι το χωριό μας, έχουμε έξοδα και θέλουμε να έχουμε περισσότερα έσοδα, τι το κακό κάνουμε;
Λοιπόν φίλοι μου για να σοβαρευτούμε και λίγο, το νησί μας μετρά όλο το καλοκαίρι περίπου 60 “παραδοσιακά” πανηγύρια, που δεν υπολογίζω βέβαια τα διπλά.
Γιατί γίνεται ένα πανηγύρι;;
Για να μαζέψουμε κάποια χρήματα για κοινωφελείς σκοπούς του χωριού και να βοηθήσει κάποιον συμπατριώτη που πιθανόν έχει πρόβλημα υγείας και πρέπει να νοσηλευθεί εκτός του νησιού μας. Σεβαστό και απόλυτα δικαιολογημένο αυτό το σκεπτικό των συλλόγων ή των επιτροπών πανηγυριών, αρκεί να γίνεται.
Όπως είδατε παραπάνω το “παραδοσιακό πανηγύρι” το έγραψα με εισαγωγικά και έχω τους λόγους μου γι αυτό. Τι είναι παραδοσιακό Ικαριώτικο πανηγύρι, θυμόμαστε οι παλαιότεροι και γνωρίζουμε οι νεώτεροι;;;
Παραδοσιακό Ικαριώτικο πανηγύρι λοιπόν από παλιά είναι η μάζωξη των χωριανών στο κέντρο του χωριού, να φάνε καριώτικο (ρασκό κρέας κατά προτίμηση αν υπάρχει ακόμα) βραστό ή ψητό, να πιούνε το ζουμί από το βραστό στην αρχή του γλεντιού (κάνει πολύ καλό στο στομάχι), ψωμί και καμιά ντόπια σαλάτα από τα πλούσια κηπευτικά του νησιού μας, συνοδευόμενα όλα αυτά από τον υπέροχο καριώτικο πράμνειο οίνο.
Για να συμπληρωθεί λοιπόν η εικόνα του πανηγυριού θα πρέπει να υπάρχει και η ανάλογη νησιώτικη μουσική παρέα, ένα βιολί, ένα λαούτο και μια κιθάρα ή μαντολίνο μαζί με την κοπελιά ή τον νεαρό που θα μας τραγουδήσει.
Και βέβαια γύρω γύρω όλοι οι χωριανοί για να λάβουμε ένα ακόμα βάπτισμα της κοινωνικότητας που εκπέμπουν τέτοιες εκδηλώσεις σε κάθε χωριό του νησιού μας. Γιατί σ’ αυτά τα γλέντια παλαιότερα έχουν γίνει γνωριμίες επάνω στο χορό, δημιουργήθηκαν οικογένειες, υπήρξαν αληθινές φιλίες, γενικά αυτή είναι η παλαιότερη εικόνα ενός πανηγυριού.
Αυτό λοιπόν θα έπρεπε να είναι το τουριστικό παραδοσιακό προϊόν που θα εξάγουμε στους πολυάριθμους επισκέπτες που έρχονται στο νησί, αν ήθελαν να θυμούνται κάτι διαφορετικό, από τις άλλες περιοχές της Ελλάδας, που έχουν ήδη επισκεφθεί.
Να δούμε λοιπόν την σημερινή εικόνα των πανηγυριών μας;; Σε χώρους όχι πολύ διαφορετικούς από παλαιότερα φιλοξενούμε πολλαπλάσιους επισκέπτες, εκμεταλλευόμενοι και το τελευταίο τετραγωνικό του χώρου που γίνεται το πανηγύρι.
Γεμίζουν ασφυχτικά οι γύρω δρόμοι και οι αυλές σπιτιών που δεν έχουν αυλόπορτα από αυτοκίνητα ( η νέα αρρώστια του νεοέλληνα) γιατί δεν μπορεί να πάει με τα πόδια στο χώρο του πανηγυριού, αφήνοντας το αυτοκίνητο του πιο μακριά αλλά χωρίς να εμποδίζει τη διέλευση μεγάλων οχημάτων έκτακτης ανάγκης (πυροσβεστική – ασθενοφόρο).
Στο παραπάνω μενού του πανηγυριού, προστέθηκαν συκωτάκια, πατάτες τηγανιτές και διάφορα άλλα και μειώθηκε έως και αφαιρέθηκε σε ορισμένα πανηγύρια η διανομή ζωμού από το βραστό, γιατί κάποιος φωστήρας είπε ότι ανεβάζει τη χοληστερίνη. Λες και το κρέας που βράζεται και ψήνεται και τρώγεται κατά βούληση δεν ανεβάζει τη χοληστερίνη!!!! Μετά είναι και η μουσική ορχήστρα που είναι η ψυχή του πανηγυριού. Αλλά εδώ φίλοι μου θα σας χαλάσω τη καρδιά γι άλλη μια φορά.
Τι σχέση έχει αυτή μελωδία του Πρωτομάστορα Νικόλα Τσεπέρκα
μ’ αυτό το…”κατασκεύασμα” σημερινών μουσικών του νησιού μας.
Ή τι σχέση έχει αυτή η μουσική του επίσης Πρωτομάστορα Σταμάτη Βατούγιου
με ένα άλλο δείγμα σύγχρονου μουσικού.
Εγώ μουσικός δεν είμαι, για να είμαστε ξηγημένοι, αλλά αυτή μελωδία που ακούω από τους Πρωτομάστορες, που σημειωτέον ήταν αυτοδίδακτοι, με αυτό το “δείγμα” μουσικής που παίζουν οι σημερινοί νεαροί μουσικοί, κάτοχοι τίτλων μουσικής, δείχνει μια αδυναμία να μελετήσουν όλα τα “γυρίσματα” που έκαναν οι παλιοί και το μετατρέπουν σ’ ένα μοτίβο επαναλαμβανόμενο, λες και ξεκούρδισε ξαφνικά το όργανο και ένα ανέβασμα που προκαλεί ουρλιαχτά από τους χορευτές, Αλήθεια είπαμε ο κάθε καλλιτέχνης βάζει το δικό του χρώμα αλλά δεν αλλοιώνει τελείως τη μελωδία του Καριώτικου και κυρίως από πότε ούρλιαζαν οι χορευτές;;;
Νέα ήθη και δυστυχώς εισαγόμενα και βάρβαρα, καμία σχέση με τη μουσική παιδεία ακόμα και αυτών των “αγράμματων” βιολιστάδων της Ικαριάς που έκαναν όμως υπέροχα γλέντια. Ευτυχώς πουσήμερα υπάρχουν και μερικοί “παλιοί” μουσικοί που σώζουν την κατάσταση (Σκάζακας, Κοτσορνίθης κλπ)
Εδώ θα δανειστώ ένα κομμάτι από το βιβλίο του Γιώργου Πίτα “Πανηγύρια του Αιγαίου” : Παρ’ όλες τις μεγάλες αλλαγές που έχουν γίνει στις τοπικές κοινωνίες των νησιών του Αιγαίου τα τελευταία πενήντα χρόνια, αλλαγές που ανέτρεψαν αιώνων ήθη και έθιμα και πρωταρχικά την ουσία της παραδοσιακής κοινότητας, τα πανηγύρια εξακολουθούν να αποτελούν ένα κοινό μέσο έκφρασης για τους περισσότερους πανηγυριστές. Συμμετέχοντας στα πανηγύρια αντιστέκονται στην αποξένωση από την παραδοσιακή τους κουλτούρα που είχε σαν κεντρική ουσία την συνοχή της κοινότητας . Παράλληλα με το καθαρά θρησκευτικό μέρος, το κοινό φαγοπότι με τις πολλές ώρες αυθόρμητης εθελοντικής εργασίας, το γλέντι, το τραγούδι και ο χορός όλων των γλεντιστών, η μοναδική αίσθηση του ανήκειν κάπου, όλες αυτές οι καταστάσεις, δημιουργούν αισιοδοξία και ελπίδες. Γιατί σ’ αυτά τα υπολείμματα κοινοτικής ζωής διαβλέπουμε ίσως την απάντηση στον ενιαίο και ολοκληρωτικό Παγκόσμιο πολιτισμό που απειλεί να μας ισοπεδώσει…
Στην υποκρισία των σύγχρονων κοινωνικών συναναστροφών και στη φυγή των «εικονικών» ταξιδιών, τα πανηγύρια έρχονται να μας υπενθυμίσουν ότι υπάρχει και η ζωή.
Η ζωή μαζί με τους άλλους.»
Αυτό με εκφράζει απόλυτα και θέλω να πιστεύω αν θέλουμε να επιζήσουμε από την Παγκόσμια πολιτιστική ισοπέδωση, να δούμε τι κάναμε λάθος και να το διορθώσουμε.
Τελειώνοντας και αφού σας προσκομίσω το παρακάτω βίντεο, θα σας παρακαλέσω κάπου προς τη μέση (γύρω στο 10.00) να προσέξετε ότι με αυτή την μεγάλη προσέλευση κόσμου στο συγκεκριμένο πανηγύρι, κάποιος ανόητος ανάβει ένα καπνογόνο μέσα στον κόσμο και λίγα μέτρα μακριά από τα ξερόχορτα που περιβάλουν τους πανηγυρίζοντες.
https://www.facebook.com/ilias.grigoratos/videos/10210135189117973/
Σκέπτεστε τι θα γινόταν αν προκαλείτο από μια σπίθα αυτού του καπνογόνου πυρκαγιά;; Πανικός και βέβαια πιθανότατα πολλά θύματα, αφού πολλοί είναι επισκέπτες για πρώτη φορά στο νησί, άρα δεν ξέρουν τον χώρο (τον οποιοδήποτε χώρο πανηγυριού) για να έχουν κάποια ασφαλή διέξοδο. Εγώ προτιμώ να κρούσω τώρα το καμπανάκι κινδύνου και να πω στους διοργανωτές (συλλόγους, εκκλησιαστικές επιτροπές κλπ.).
Όχι άλλο πανηγύρι στο νησί μας αν δεν υπάρχουν σεσημασμένες έξοδοι διαφυγής σε περίπτωση κινδύνου, χώροι λίγο μακριά από το χώρο του πανηγυριού στάθμευσης αυτοκινήτων (όχι μέσα στους δρόμους), ειδοποίηση για κάθε ενδεχόμενο να είναι ένα όχημα της Πυροσβεστικής σε ετοιμότητα στο κοντινό Κλιμάκιο ή στον Σύλλογο Εθελοντών Πυροσβεστών.
Για ασθενοφόρο δεν μιλάω αφού έτσι κι αλλιώς υπάρχει πάντα κάποιο σε ετοιμότητα.
Σε όλα τα χωριά και σε συνεργασία με τον Δήμο μπορεί να βρεθεί ένα οικόπεδο ή ένα χωράφι κοντά στη πλατεία του χωριού, που να ενοικιαστεί γι αυτό τον λόγο, έστω και περιστασιακά μόνο για τους καλοκαιρινούς μήνες, για να αποσυμφορηθούν τα χωριά από τους επισκέπτες που τα επισκέπτονται όχι μόνο για τα πανηγύρια.
Ακούστε φίλοι μου, τουρισμό θέλαμε, αλλά μάλλον δεν γνωρίζαμε ότι αυτό το ποτάμι θέλει μια σωστή διαχείριση από τους ντόπιους και όχι να αφήνουμε τον κάθε επισκέπτη να “εισάγει” τον πολιτισμό του, που τις περισσότερες φορές είναι εντελώς ακατάλληλος για το νησί μας. Όλοι μαζί λοιπόν Δήμος φορείς και κάτοικοι ας οργανωθούμε ούτως ώστε το επόμενο καλοκαίρι να έχετε λιγότερες…. γκρίνιες από μένα.
Σωτήρης Πολίτης
