Τα 10 σημεία κλειδιά της έρευνας για το Norman Atlantic

Ξέχωρα από τις όποιες κινήσεις έχουν κάνει οι Εισαγγελικές Αρχές της Ιταλίας προς τον κατά νόμον Ιταλό πλοιοκτήτη και τον Ιταλό καπετάνιο του πλοίου, οι Εισαγγελικές Αρχές Πειραιά ξεκίνησαν κι αυτές έρευνα για τις ποινικές ευθύνες της συνεχιζόμενης ναυτικής τραγωδίας, κι ελπίζω ότι δεν περίμεναν κάποια εντολή υπουργού, όπως ισχυρίστηκε κάποιος από αυτούς.Καταθέτω εδώ, από τις ταπεινές μου γνώσεις στο χώρο της ναυτιλίας και από την, επίσης, ταπεινή επιστημονική εξειδίκευση μου στην αναγνώριση του ψεύδους, έναν “εκλαϊκευμένο” οδικό χάρτη για την εύρεση των αιτίων αυτού του ναυτικού δυστυχήματος, που θα μείνει στην ιστορία ως “Norman Atlantic”.

[divider]
Είναι γεγονός ότι αξίζει περισσότερης και σοβαρής έρευνας για τις διαφαινόμενες ευθύνες της ελληνικής πλευράς που μπορεί, πέραν της ΑΝΕΚ, ως ναυλώτριας και εμπορικής διαχειρίστριας του μοιραίου πλοίου, να ακουμπούν και υπηρεσίες του ΛΣ ή του Υπουργείου.

Οι ευθύνες, στις οποίες αναφέρομαι, θα μπορούσαν να απορρέουν για τις μεν υπηρεσίες του Δημοσίου, από την αναπόφευκτη εμπλοκή τους επί των διαδικασιών δρομολόγησης, επιθεώρησης των εγγράφων αξιοπλοΐας και του ιδίου του πλοίου και για τη δε ΑΝΕΚ, στην εκπροσώπηση του πλοιοκτήτη, τη διαχείριση του πλοίου, της μοιραίας φορτοεκφόρτωσης του στα λιμάνια Πάτρας και Ηγουμενίτσας, του ηλεκτρονικού συστήματος κρατήσεων και της φτωχής, απρόσωπης κι αναξιόπιστης συμβολής της στην σωστή επικοινωνία και ενημέρωση των διασωστικών αρχών, των επιβατών και των αγωνιώντων συγγενών τους. Θα έλεγα επίσης, ότι και η ενημέρωση των ελληνικών ΜΜΕ δεν ήταν και η πληρέστερη σχετικά με όσα αναφέρουμε εδώ αλλά… αυτό, δε θα το απέδιδα αναγκαστικά στην στενή σχέση μετόχων της ΑΝΕΚ με μιντιάρχες, πολιτικούς και τραπεζίτες, αλλά… περισσότερο στην ανιδεότητα των παρουσιαστών και την έλλειψη έμπειρων ναυτιλιακών ρεπόρτερ.

1. Η ΑΝΕΚ έχει προφανώς καταθέσει μαζί με την δήλωση δρομολόγησης, όλα των πιστοποιητικά αξιοπλοΐας και ναύλωσης του εν λόγω πλοίου στις ελληνικές αρχές, ήτοι, στο Λιμεναρχείο της Πάτρας και στις κεντρικές υπηρεσίες του Υπουργείου Ναυτιλίας και Αιγαίου. Οι υπηρεσίες αυτές φέρουν την ευθύνη για τον πλήρη κι επαρκή έλεγχο όλων των σχετικών εγγράφων κάτι που θα πρέπει να αποδεικνύεται τρανώς ανά πάσα ώρα και στιγμή. Άλλωστε η μνημειώδης γραφειοκρατία των υπηρεσιών αυτών, γι’ αυτό, υποτίθεται, υπάρχει.

2. Κλιμάκιο έκτακτου ελέγχου επιθεώρησε το πλοίο σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα της σύμβασης Paris MOU, και προέβη σε παρατηρήσεις, που δυστυχώς όλες αφορούσαν στη ναυτική τραγωδία που ακολούθησε και σχετίζονταν με την έκβαση της, όπως οι βλάβες σε πόρτες πυρασφάλειας και υδατοστέγασης, βλάβες σε φώτα εκτάκτου ανάγκης κ.α. αλλά το κυριότερο…δεν υπήρχε καταρτισμένο σχέδιο διαχείρισης διάσωσης -κάτι το οποίο έπαιξε και καταλυτικό ρόλο. Αν δεν υπάρχει τέτοιο σχέδιο, μπορεί ο Πλοίαρχος και το πλήρωμα να προβούν σε πετυχημένα τακτικά εκπαιδευτικά γυμνάσια; Άρα αν ερχόταν η ώρα της πραγματικής έκτακτης ανάγκης για διαχείριση των επιβαινόντων και εγκατάλειψη του πλοίου, θα εξελισσόταν ακριβώς αυτό που τελικά έγινε στο Norman Atlantic, σύμφωνα, άλλωστε, και με τους διασωθέντες επιβάτες.

3. Το πρωταρχικό σημείο στο οποίο πρέπει να πέσει άπλετο φως, από πλευράς ελληνικών δικαστικών και λιμενικών αρχών είναι υπό ποίες συνθήκες το πλοίο αφέθηκε να αποπλεύσει ενώ δεν είχε γίνει αποκατάσταση των σοβαρών παρατηρήσεων της επιθεώρησης. Υπάρχουν πρόχειροι, τουλάχιστον μέχρι στιγμής, ισχυρισμοί ότι οι παρατηρήσεις αποκαταστάθηκαν -υπάρχουν όμως τα απαραίτητα έγγραφα από πλευράς επιθεωρητών ή διαχειριστών που να αποδεικνύουν κάτι τέτοιο. Οι επιθεωρητές εξέτασαν το πλήρωμα αν πράγματι θα εκτελούσαν σωστά το σχέδιο εκκένωσης, διάσωσης, πυρόσβεσης κτλ.; Υπάρχουν και οι απαραίτητες εγγραφές στο ημερολόγιο του πλοίου; Το οποίο θα βρεθεί άραγε; …

4. Πριν αποπλεύσει το πλοίο από την Πάτρα και την ενδιάμεση Ηγουμενίτσα, είχε φορτοεκφορτωθεί. Η διαδικασία αυτή έγινε υπό την μέριμνα ανθρώπων της ΑΝΕΚ και την επίβλεψη των οικείων Λιμεναρχείων. Αμέσως μετά την αναχώρηση του πλοίου συμπληρώθηκε κι η κατάσταση επιβατών και οχημάτων η οποία κοινοποιήθηκε στα οικεία Λιμεναρχεία και στο Υπουργείο, ενώ αποτυπώθηκε λεπτομερώς από τον Πλοίαρχο και στο ημερολόγιο του πλοίου. Εντοπίζονται, όμως, συνεχής και σημαντικές διαφορές στις λίστες επιβίβασης τις οποίες κοινοποίησε εξ αρχής η ΑΝΕΚ. Γιατί; Υπάρχουν αντίγραφα των φορτωτικών των φορτηγών που να δείχνουν αν υπήρχαν εύφλεκτα ή επικίνδυνα εμπορεύματα τα οποία επιτρέπονταν στο πλοίο να τα μεταφέρει;

5. Υπήρξαν μαρτυρίες ότι πολλοί οδηγοί προτίμησαν να μείνουν στα φορτηγά τους κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, αλλά από την ένδειξη των λεγομένων τους φάνηκε ξεκάθαρα ότι δεν γνώριζαν πως δεν έπρεπε. Αυτό είναι κάτι που απαγορεύεται απαξάπαντος σε κλειστό γκαράζ, πλοίου διότι ο χώρος σφραγίζεται για, ουκ ολίγους, λόγους ασφαλείας. Οι ευθύνες εδώ, δε βαραίνουν μόνο τον Πλοίαρχο αλλά και άλλα μέλη του πληρώματος… Οι οδηγοί, λοιπόν, διέμειναν στο κλειστό ή στο ανοικτό γκαράζ του πλοίου;

6. Η αμείλικτη ερώτηση που πρέπει να απαντηθεί, αφορά, προφανώς, στην ανεπιτυχή αντιμετώπιση της πυρκαγιάς, αφού το πλοίο αυτό έφερε όλα τα επαρκή αυτόματα και χειροκίνητα πυροσβεστικά συστήματα CO2 και ψεκασμού αλμυρού και γλυκού νερού για όλους τους χώρους του πλοίου.
Ένα ανθρώπινο λάθος σε μία τέτοια περίπτωση από πλευράς του Πλοιάρχου και της βάρδιας στη Γέφυρα του πλοίου, θα ήταν, όχι να αργήσει να αντιληφθεί το πρόβλημα (αφού χτυπάνε αμέσως τα αντίστοιχα alarm στη Γέφυρα) αλλά το να αργήσουν να αντιδράσουν σωστά σύμφωνα με τα προβλεπόμενα, εξασφαλίζοντας τη λειτουργία του εκτενούς δικτύου πυρόσβεσης που υπάρχει σε όλα τα επίπεδα του πλοίου και στην επί τόπου αντιμετώπιση της φωτιάς από τα προκαθορισμένα μέλη του πληρώματος. Τί ήταν αυτό που δεν λειτουργούσε καλά και για ποιο λόγο;Ήταν ο χώρος του γκαράζ σφραγισμένος; Αν ήταν, γιατί δεν περιορίστηκε η φωτιά εκεί από τα συστήματα πυρόσβεσης; Αν δεν ήταν, γιατί δεν σφραγίστηκε αυτομάτως; Υπήρχε κάποιο λειτουργικό πρόβλημα; Μήπως ήταν ανοικτός λόγω της διανυκτέρευσης οδηγών, οπότε γι’ αυτό επεκτάθηκε η πυρκαγιά γρήγορα και σε άλλα μέρη του πλοίου; Δυστυχώς, αν πράγματι υπάρχουν κι άλλες σωροί νεκρών στο πλοίο, το πιθανότερο είναι να βρίσκονται εκεί…

7. Μετά το ξέσπασμα της πυρκαγιάς υπήρξε μία παγερή επικοινωνιακή αντιμετώπιση του θέματος από πλευράς ΑΝΕΚ. Με σπαρτιάτικες ανακοινώσεις, η απρόσωπη εταιρεία προσπάθησε στην ουσία, με ερασιτεχνικό τρόπο, να τονίσει ότι δεν ευθύνεται η ίδια καθόλου και σε τίποτα από όλα αυτά που συμβαίνουν, παρά να ενημερώσει λεπτομερώς για το τί μέλλει γενέσθαι, παρότι η ίδια είχε ανά πάσα ώρα και στιγμή άμεση επικοινωνιακή πρόσβαση στο ελληνικό πλήρωμα αλλά και με τον ίδιο πλοιοκτήτη ο οποίος είχε επικοινωνία με τον Πλοίαρχο. Μήπως θα πρέπει να αρθούν τα απόρρητα των συνομιλιών; 

8. Θυμίζουμε εδώ, ότι σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, όταν ο πλοιοκτήτης ενός πλοίου που θα εκτελέσει ελληνικούς ή διεθνείς πλόες από ελληνικό λιμάνι, δεν είναι Έλληνας, είναι αναγκασμένος να διορίζει στην Ελλάδα, αντιπρόσωπο, διαχειριστή και αντίκλητο ο οποίος είναι συνυπεύθυνος σύμφωνα με το νόμο για το οτιδήποτε συμβεί με το πλοίο αυτό. Ποιον ή ποιους έχει διορίσει ως αντιπροσώπους του στην Ελλάδα ο Ιταλός πλοιοκτήτης, διότι προκύπτουν αυτομάτως ευθύνες και γι’ αυτούς.

 

9. Χωρίς να θέλω να κάνω αναφορά σε οποιοδήποτε σενάριο δόλου για την αναπάντεχη αυτή ναυτική τραγωδία σημειώνω ότι ένα από τα εξέχοντα συμπληρωματικά διαφωτιστικά στοιχεία είναι πάντα η εξέταση των ασφαλιστήριων συμβολαίων του πλοίου, των όρων και των ημερομηνιών τυχόν προσθαφαιρέσεων στις καλύψεις του (H+M), με ιδιαίτερη έμφαση στους όρους που αφορούν στην μερική και την ολική του απώλεια μαζί με την εξέταση και την ισχύ των προβλεπόμενων αστικών αποζημιώσεων (P&I). Παράλληλα, θα πρέπει να ερευνηθεί περαιτέρω, αν δεν φαίνεται επαρκώς στο Ιταλικό Έγγραφο Εθνικότητας του πλοίου, αν υπάρχουν άλλου είδους βάρη εκτός από τις τραπεζικές και άλλου είδους υποθήκες -που σίγουρα υπάρχουν- και να αναζητηθεί το ιστορικό της οικονομικής συμπεριφοράς του πλοιοκτήτη απέναντι τους.

 

10. Τέλος, στοιχεία που μπορούν να βοηθήσουν εκείνον που θέλει να ερευνήσει και να διασταυρώσει όλα τα παραπάνω, κατέχει ο Ιταλικός Νηογνώμονας RINA που παρακολουθούσε το πλοίο, αλλά και το… Ιταλικό Προξενείο της Αθήνας ή/και της Πάτρας, διότι εκεί, λόγω ιταλικής σημαίας και νομοθεσίας, κατατίθεντο και διενεργούνταν όλες οι διαδικασίες επικύρωσης των εγγράφων του πλοίου, των ναυτολογήσεων, των αδειών απόπλου κτλ.

Η ελάχιστη δικαίωση στον ανείπωτο πόνο των συγγενών των θυμάτων και της ψυχικής οδύνης την οποία υπέστησαν οι επιζώντες, είναι μία σωστή, ανεπηρέαστη και γοργή έρευνα για τα πραγματικά αίτια και τους υπευθύνους της άδικης αυτής, ναυτικής τραγωδίας. Όποιοι κι αν είναι..

Περαιτέρω ανάλυση θα γίνει, αν το θεωρήσω απαραίτητο, ειδικά για το ποιοι λένε σίγουρα την αλήθεια και ποιοι έχουν δείξει, ήδη, σημάδια φόβου και αμηχανίας για τις επερχόμενες εισαγγελικές έρευνες.

*Ο Γιώργος Γ. Σπανός είναι Σύμβουλος Επιχειρήσεων με μεγάλη εμπειρία στη Ναυτιλία και Εξειδικευμένος Σύμβουλος Αναγνώρισης Ψεύδους και Απάτης
[email protected]