Συνέντευξη με τον Μουσειολόγο Στέλιο Πλάκα
Επιμέλεια Συνέντευξης: Κατερίνα Σχοινά, Φιλόλογος – Δημοσιογράφος, ΜΑ Λαογραφίας
Πόσο δύσκολο είναι στα χρόνια της κρίσης ένας νέος άνθρωπος να πετύχει τους στόχους του; Είναι όντως ακατόρθωτο ή με πείσμα και επιμονή είναι ένα εμπόδιο που μπορεί να ξεπεραστεί; Με αφορμή τη δημιουργία του Λαογραφικού Μουσείου και Αρχείου του Πανεπιστημίου Αθηνών συναντήσαμε τον Μουσειολόγο Στέλιο Πλάκα, έναν νέο άνθρωπο με όνειρα και στόχους, που ήδη έχει αρχίσει να επιτυγχάνει. Στον ζεστό και φιλόξενο χώρο του Μουσείου η συνέντευξη δε θα μπορούσε παρά να «ανοίξει» σ’ ένα μεγάλο εύρος ζητημάτων, καθώς η κουβέντα μας διευρύνθηκε στους νέους επιστήμονες των πολιτισμικών σπουδών και των επαγγελματικών κατευθύνσεων πάνω σε αυτές. Είναι ένας άνθρωπος πρόσχαρος, με πολύ χιούμορ, έχει πάθος για τα επιστημονικά αντικείμενα με τα οποία καταπιάνεται και είναι γεμάτος από αγάπη για τους σπουδαστές του.
Ο Στέλιος Πλάκας ανήκει στη νεότερη γενιά των Μουσειολόγων, με εξειδίκευση στην συντήρηση και επιμέλεια λαογραφικών και ιστορικών συλλογών. Από το 2016 ανέλαβε εκπαιδευτικά καθήκοντα σε επίπεδο επιμόρφωσης στις μουσειακές σπουδές και τον Ιανουάριο του 2019 ίδρυσε τα Επιμορφωτικά Σεμινάρια Culture Webinars, όπου και συνεχίζει να διδάσκει τα πεδία των μουσειακών σπουδών. Διατελεί Πρόεδρος του Επιστημονικού Συλλόγου Μουσειολογίας, Μουσειογραφίας και Πολιτιστικού Τουρισμού, ήδη από την ίδρυσή του το 2015. Ανακοινώσεις, μελέτες και επιμέλεια εκθέσεων είναι μόνο μερικές ακόμα από τις εργασίες του που συμπληρώνουν την πορεία του.
Πώς προέκυψε η ενασχόλησή σου με τη μουσειολογία;
Μου άρεσε ο χώρος του πολιτισμού, επειδή όμως δεν είχα την έφεση σε κάποια τέχνη κι εφόσον δεν μπορούσα να δημιουργήσω κάτι, αποφάσισα ασχοληθώ ως «προστάτης» των τεχνών, ακολουθώντας την επιστήμη. Ήθελα να ασχοληθώ με έναν κλάδο που θα μου επέτρεπε να εμπλέκομαι με νέες δράσεις, είναι ένας χώρος που γνωρίζεις πολλές προσωπικότητες, ιδέες και συνδυάζω και τις τέχνες και την επιστήμη. Δεν βαριέσαι ποτέ. Και τώρα διαπιστώνω ότι είχα δίκιο όπως το είχα σκεφτεί.
Τι πιστεύεις για την εργασία των νέων επιστημόνων στους χώρους του πολιτισμού και συγκεκριμένα στους χώρους των μουσείων;
Δυστυχώς παρατηρούμε ότι η γενιά μας γαλουχείται στην εργατική εκμετάλλευση. Οι επιστήμες του πολιτισμού υποτιμώνται, όπως και οι εκπαιδευτικοί. Η Ελλάδα έκανε πολύ καλά που αναβάθμισε τις σπουδές στον πολιτισμό γιατί δημιουργήθηκαν εξειδικεύσεις. Ο πολιτισμός είναι και αυτός πλούτος μας. Πολλοί επενδύσαμε σε αυτόν, αλλά υπάρχει κακή νοοτροπία, με χειρότερη αυτής της επιμονής για την εισαγωγή στο δημόσιο. Τα Πανεπιστήμια και γενικότερα οι σχολές πολιτισμού δεν προτείνουν εναλλακτικούς δρόμους εργασίας και η ίδια η χώρα δεν μπορεί να απορροφήσει τόσους αποφοίτους.
Υπάρχουν διέξοδοι στον χώρο του πολιτισμού και μάλιστα με καινοτόμες ιδέες, με ανεξάρτητες εργασίες, όμως αυτό δεν διδάσκεται. Ούτε εγώ θα αρνηθώ το δημόσιο, αλλά όταν δω ότι με καλύπτει η θέση, μέχρι τότε θα συνεχίσω με εναλλακτικούς δρόμους ακριβώς πάνω σε αυτό που ξέρω να κάνω. Ο μεγαλύτερος φόβος μου ήταν να μην απομακρυνθώ από την επιστήμη μου. Ήμουν και σε δουλειές άλλου τύπου, αλλά πάντα προσπαθούσα να είμαι συμμέτοχος μέσα στην επιστήμη, να μην απομακρύνομαι από τους βασικούς επαγγελματικούς μου στόχους και μέχρι τώρα το έχω καταφέρει. Υπάρχει φοβερό άγχος και ανασφάλεια, κυρίως από τους νέους, οι οποίοι δεν ξέρουν πώς να κατευθυνθούν επαγγελματικά, διστάζουν ακόμα να στείλουν και βιογραφικά. Αυτό που προτείνω και στους σπουδαστές μου είναι να μην προσπαθούν μόνο μέσα στις πόλεις, να κοιτάζουν ευκαιρίες και στην περιφέρεια, σε μικρότερα μέρη. Να ρισκάρουν. Υπάρχουν κονδύλια στην περιφέρεια και δεν υπάρχει πάντα το προσωπικό για να αναμειχθεί με αυτές τις εργασίες και βέβαια οι άνθρωποι εκεί ίσως να μην ξέρουν που να απευθυνθούν ούτε να γνωρίζουν από ποιες ειδικότητες να ζητήσουν συνεργασία. Εμείς χρειάζεται να δώσουμε το παρόν και να πούμε, εδώ είμαστε. Να σκέφτονται επίσης καινοτόμα.
Θα ήθελα να μου πεις τη γνώμη σου για τον εθελοντισμό στους χώρους του πολιτισμού;
Εδώ επανερχόμαστε κάπως στην εργατική εκμετάλλευση των ατόμων που ασχολούνται επαγγελματικά με τις επιστήμες του πολιτισμού. Σίγουρα ο εθελοντισμός είναι σπουδαίος σε ανθρωπιστικό και περιβαλλοντολογικό επίπεδο. Πιστεύω ότι έχει παρεξηγηθεί η σημασία και η χρήση του εθελοντισμού από φορείς πολιτισμού. Υπάρχουν κάποια άρθρα που ορίζουν τις μορφές του εθελοντισμού, ακόμα και τις υποχρεώσεις των φορέων απέναντι στους εθελοντές. Πόσοι φορείς ενημερώνουν τους εθελοντές τους; Φορείς πολιτισμού ιδιωτικού δικαίου και μάλιστα με ικανοποιητικά έσοδα δεν δικαιολογούνται να καλύπτουν καίριες, οργανικές θέσεις με εθελοντές. Θυμάμαι μία συμφοιτήτριά μου, εργαζόταν εθελοντικά σε ιδιωτικό μουσείο σε βασική επιστημονική θέση, πενθήμερο οχτάωρο. Τρία χρόνια μετά που έτυχε να βρεθούμε, συνέχιζε στο ίδιο καθεστώς, πιστεύοντας ότι το μουσείο θα την απορροφήσει. Αυτό για μένα δεν είναι εθελοντισμός, είναι κάτι άλλο. Υπάρχουν και εκείνοι οι σύλλογοι που δαπανούν πολλά για μία ημέρα πανηγυριού και έχουν τα διπλάσια έσοδα από αυτό και όταν έρθει η ώρα να ζητήσουν συνεργασία από συναδέλφους, οι φράσεις που συνήθως ακούμε είναι παρόμοιες «εμείς δεν πληρωνόμαστε γι’ αυτό», «αγαπάμε τον τόπο μας και θέλουμε να κάνουμε κάτι ωραίο», «εμείς κάνουμε μια προσπάθεια», «δεν υπάρχουν λεφτά στο ταμείο», κάπου εδώ προσθέτουν και την δικαιολογία της κρίση.
Πώς το σχολιάζεις αυτό το γεγονός;
Τι να πρωτοσχολιάσω; Πολλοί δεσμεύονται από καλοσύνη και στο τέλος ζημιώνονται, όχι μόνο οικονομικά, γιατί υπάρχουν και περιπτώσεις που ο εθελοντής θα πληρώσει για διάφορα, αλλά και χρονικά. Ο χρόνος δεν αναπληρώνεται και σκέψου ότι στις περισσότερες φορές το μόνο που κερδίζει ο εθελοντής είναι μία συστατική επιστολή, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο σε μία επόμενη εθελοντική εργασία. Φταίμε, γιατί οι νέοι στον χώρο του πολιτισμό έχουμε μία ιδιαίτερη αγάπη, ίσως είμαστε και περισσότερο ευαίσθητοι με το αντικείμενό μας, πονάμε τις συλλογές, πονάμε κάθε προσπάθεια που γίνεται για τον πολιτισμό και θέλουμε να τις υπερασπιστούμε. Η ανοχή μας, δεν επιτρέπει στους άλλους να κατανοήσουν τη σημασία των ειδικοτήτων μας, με αποτέλεσμα να απαξιώνουν τον ρόλο μας. Δεν αναγνωρίζουν καν το περιεχόμενο της εργασίας μας, καμαρώνουν βέβαια που δίπλα τους έχουν έναν επιστήμονα.
Τι θα πρότεινες τότε για την μορφή του εθελοντισμού;
Ο εθελοντισμός πρέπει να είναι υποστηρικτικός, συγκεκριμένος, ολιγόωρος και να προσφέρει οφέλη στον εθελοντή, έστω να του επιτρέπει μία δημοσίευση, μία ουσιαστική εκπαίδευση. Εργάζεται σε μία μελέτη ο εθελοντής και το έργο το καρπώνονται άλλοι. Δυστυχώς τέτοια φαινόμενα ακούω συχνά από τους σπουδαστές μου, στεναχωριούνται και τελικά απογοητεύονται. Νιώθω ότι πολλές φορές δουλεύω περισσότερο ως ψυχολόγος. Δεν θέλω να σκέφτονται έτσι, γιατί αυτό συμβαίνει εξαιτίας μας. Πρέπει να μάθουμε να διεκδικούμε και αυτό δεν διδάσκεται στις σχολές. Θα είμαι υπέρμαχος αν οργανωθεί μία εκστρατεία, η οποία θα ορίζει συγκεκριμένα τον εθελοντισμό σε αυτούς τους χώρους και όταν θα μπουν οι κανόνες, τότε οι φορείς θα υποχρεωθούν να προσλάβουν προσωπικό. Όσο για εκείνους που από αγάπη για τον τόπο τους προσβάλουν έναν εξωτερικό συνεργάτη με τις γνωστές προτάσεις, έχουν τα συμβούλιά τους, οπότε να πάρουν τις σωστές αποφάσεις για το μέλλον του εγχειρήματός τους. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι επειδή αγαπάμε αυτό που κάνουμε, δεν είμαστε χομπίστες, αλλά επαγγελματίες.
Για τον χώρο της επιστήμης, πιστεύεις ότι υπάρχουν λάθη στις επιστήμες των ανθρωπιστικών και κοινωνικών σπουδών;
Αυτό που σκέφτομαι και έχω συζητήσει με τους καθηγητές μου είναι ότι γίνονται τόσες σημαντικές μελέτες και έρευνες σε διάφορα πεδία, όμως ο κόσμος δεν έχει πρόσβαση σε αυτά. Το αποτέλεσμα είναι, τόσες εργασίες να μένουν μέσα στις βιβλιοθήκες των τμημάτων. Οι δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά και οι ανακοινώσεις σε συνέδρια, πάλι απευθύνονται σε εμάς που ασχολούμαστε. Ακόμα και οι εκδόσεις που γίνονται, είναι μια είδηση που μεταφέρεται στον κύκλο μας. Εντάξει δε θα γίνει best seller μία επιστημονική έκδοση, αλλά όχι και να μην έχει τη στοιχειώδη επικοινωνία, ώστε ο κόσμος να καταλάβει τη σημασία αυτής της μελέτης. Άλλωστε υπάρχουν σημαντικά παραδείγματα επιστημόνων που έχουν εκδώσει best sellers. Κατά καιρούς βγαίνουν σε ΜΜΕ και διάφορα Social Media μελέτες, αλλά αυτές αφορούν συγκεκριμένες θεματικές γιατί μπορεί να πουλάνε εντύπωση. Ίσως θα πρέπει να βρούμε δρόμους επικοινωνίας με τον κόσμο, να ανακοινώνονται και αυτά τα αποτελέσματα.
Με αφορμή και τις μεταπτυχιακές σου σπουδές στη λαογραφία, πώς πιστεύεις ότι χρησιμοποιείται σήμερα η λαογραφία από τον κόσμο;
Μπορούμε να συζητάμε ημέρες για αυτή την ερώτηση. Θα σχολιάσω κάτι που παρατηρώ και ακούω συχνά. Φράσεις όπως «έτσι τα βρήκαμε από τους παππούδες και τους πατεράδες μας», «αυτή είναι η παράδοσή μας και δεν θα την αλλάξουμε». Διατηρείται από πολλούς η εντύπωση ότι η λαογραφία υπάρχει για να συνεχίσουμε να ζούμε σχεδόν ολοκληρωτικά στο παρελθόν. Είναι καλό λοιπόν που σχολίασα νωρίτερα και την ευθύνη των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών. Και η λαογραφία έχει την δική της ευθύνη. Βρίσκω επικίνδυνες αυτές τις εκφράσεις. Μελετάμε τις παραδοσιακές κοινωνίες, όχι για να τις επαναφέρουμε. Μπορούμε να δανειστούμε βέβαια στοιχεία, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν και να βελτιώσουν το περιβάλλον μας και την καθημερινότητά μας, όπως η λαϊκή τέχνη, η οποία έχει μπει δυναμικά στον τομέα του τουρισμού. Η λαογραφία είναι μία επιστήμη που έχει εξελιχθεί σημαντικά, δε μελετάει μόνο το παρελθόν των κοινωνιών, αλλά και τις σημερινές συνήθειες και κοινωνικές ομάδες. Αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να γίνει γνωστό στον κόσμο που χρησιμοποιεί την λαογραφία για άλλους σκοπούς. Αν επιμένουμε στις φράσεις που ανέφερα, αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει κάποιος να ζει κανονικά σύμφωνα με τις συνθήκες του παρελθόντος. Παράδειγμα τα παιδιά θα πρέπει να σταματήσουν να έχουν δικαιώματα, οι γυναίκα να σταματήσουν να ψηφίζουν, γιατί και αυτά ανήκουν στην παράδοσή μας, αυτό θέλουμε;
Επίσης, αν ακούσεις κάποιον να σου λέει, ότι οι προηγούμενες γενιές ήταν περισσότερο ηθικές και αθώες, σου λέει ψέματα.
Ας μιλήσουμε κάπως γενικά για την εκπαίδευση. Πες μου κάποιες σκέψεις που κάνεις.
Σαφώς η εκπαίδευση προσανατολίζει. Πολλοί προσπαθούν να εκπαιδευτούν τυπικά για να πάρουν ένα χαρτί, από ανασφάλεια κάποιες φορές. Χάνεται έτσι η ουσία του περιεχομένου που θα σου δώσει τις γνώσεις. Η επιστήμη θέλει συνεχή προσπάθεια. Όταν θα διαβάσεις ένα βιβλίο, κανείς δε θα σε προσλάβει επειδή το διάβασες, η γνώση όμως που θα πάρεις θα σε κάνει πιο ανταγωνιστικό. Το άλλο που αντιμετωπίζουμε είναι ότι μας ζητάνε να είμαστε καλοί σε πολλούς τομείς. Έχουμε πολυσχιδή δραστηριότητα. Δεν είμαστε η γενιά της επανάπαυσης του ενός πτυχίου. Στις πολιτισμικές σπουδές υπάρχουν εξειδικεύσεις και μπορεί να επιλεχθεί ένα αντικείμενο που θα συνδυαστεί με τις αρχικές σπουδές. Χρειάζεται να είμαστε συνειδητοποιημένοι με τις επιλογές μας, έπειτα με ποιους τρόπους θα τις αξιοποιήσουμε, γιατί όλα αυτά θα μας καθορίσουν ως επιστήμονες και επαγγελματίες. Ο συνειδητοποιημένος επιστήμονας, θα ταλαιπωρηθεί στην αρχή, αλλά θα δικαιωθεί αργότερα.
Μιας και που μιλάμε για την εκπαίδευση. Θα ήθελα την άποψή σου για την αθλητική παιδεία.
Υπάρχει κυρίως ποδοσφαιρική παιδεία και έπειτα μπασκετική. Όταν ασχολείσαι με ένα τρίτο άθλημα, είσαι εναλλακτικός… Aπό αυτό και μόνο μπορείς να σκεφτείς. Βέβαια και το ποδόσφαιρο έχει κακοποιηθεί. Άλλωστε και την περίοδο της δικτατορίας, όπως θα γνωρίζεις, χρησιμοποιήθηκε συστηματικά για να κρατά σε ύπνωση όσους περισσότερους μπορούσε. Και σήμερα γίνεται φοβερά κακή χρήση του και υπάρχουν νέοι που παρασύρονται πιστεύοντας σε κατασκευασμένα όνειρα. Άλλοι βέβαια εξυπηρετούνται πίσω από αυτά τα απατηλά όνειρα.
Θα ήθελα να σχολιάσουμε κάτι πρόσφατο και σχετικό με την εκπαίδευση. Πώς κρίνεις το θέμα της προσφυγής στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων από γονείς για τον τρόπο απαλλαγής για το μάθημα των θρησκευτικών στα σχολεία; Άλλωστε και αυτό είναι θέμα πολιτισμού και εκπαίδευσης.
Είναι από τα θέματα που συνεχίζω να παρακολουθώ με ενδιαφέρον. Εισαγωγικά για να αποφύγουμε τις οποιεσδήποτε και από οπουδήποτε παρεξηγήσεις, θεωρώ ότι θα πρέπει να συζητάμε διαφορικά το θέμα της πίστης απέναντι στις θρησκείες μας και διαφορικά πώς οι διοικήσεις των θρησκειών διατελούν λοιπούς ρόλους μέσα σε μία κοινωνία. Έχοντας βαφτίσει και δύο κορίτσια, αυτό με καθιστά υπεύθυνο απέναντι στη θρησκευτική συνείδηση, ωστόσο ως πιστός επιθυμώ η εκκλησία να συνεχίσει περισσότερο στο πνευματικό της έργο, χωρίς να αναλώνεται σε δραστηριότητες που περισσότερο διχάζουν. Η πίστη είναι κάτι προσωπικό και δε θα ήθελα η θρησκεία μου να είναι υπεύθυνη για την περιθωριοποίηση ομάδων ή για υιοθέτηση συνείδησης μέσω άλλων τρόπων, όπως η εκπαίδευση. Η εκκλησία μπορεί να μεταδώσει το περιεχόμενό της μέσα από τα κατηχητικά, δεν απαγορεύεται κάποιος να πάει και μάλιστα τότε κάποιος θα πάει από επιλογή του. Το σχολείο απευθύνεται σε όλους, οπότε ένα μάθημα σχεδιασμένο για κατήχηση, δεν επιτρέπει την αντικειμενικότητα και την ανάλογη κρίση, η οποία κρίση θα πρέπει να καλλιεργείται από το εκπαιδευτικό σύστημα.
Τι θα πρότεινες ως αλλαγή;
Υπάρχουν και άλλα μαθήματα που ο μαθητής δεν υποχρεούται να επιλέξει, οπότε θα μπορούσε να αποτελεί δικαίωμα του μαθητή αν θα θέλει να παρακολουθήσει το μάθημα.
Χρειάστηκε το Κράτος μας να παραβιάσει το άρθρο 2 του Πρωτοκόλλου αρ. 1 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και συζητάμε εδώ για τα θεμελιώδη δικαιώματα στην ελευθερία της σκέψης, της συνείδησης και της θρησκείας. Καταλαβαίνεις τη σοβαρότητα όταν το Υπουργείο Παιδείας εκτίθεται και καλείται να πληρώσει αποζημίωση ηθικής βλάβης, επειδή δεν ακολουθεί σε μάθημα καμία μορφή ελευθερίας, στην σκέψης, στην κρίσης και στις επιλογές. Κάτι άλλο που θα μπορούσε να γίνει, είναι αυτό που προτείνουν πολλοί, ένα μάθημα που θα αναφέρεται σε όλες τις θρησκείες και τις τέχνες τους, όπως θυμάμαι το μάθημα της φιλοσοφίας. Ένα μάθημα που σου επέτρεπε να συζητήσεις και αργότερα με ώριμο μυαλό και έχοντας ενημερωθεί για τα περισσότερα μπορείς ως προσωπικότητα να ακολουθήσεις αυτό που θα σε κάνει καλύτερο άνθρωπο. Έτσι το μάθημα θα μπορεί να είναι υποχρεωτικό.
Να πούμε όμως λίγα πράγματα και για σένα. Ποιες από τις δουλειές σου έχεις ξεχωρίσει και για ποιον λόγο;
Δε θα σου απαντήσω το κλισέ, ότι κάθε δουλειά μου είναι ξεχωριστή. Σίγουρα κάθε δουλειά με έχει διαμορφώσει και συνεχίζει να με ωριμάζει, αλλά ξεχωρίζω τη δουλειά μου στην προσβασιμότητα για τα Α.με.Α (Άτομα με Αναπηρία) και περισσότερο με την εισαγωγή της Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας στη μόνιμη μουσειακή έκθεση που είχα επιμεληθεί για το Μουσείο Λαϊκού Πολιτισμού στο Δάρα της Αρκαδίας. Αν δεν κάνω λάθος ήταν η πρώτη χρήση της ΕΝΓ σε μόνιμη έκθεση. Πρόκειται για ένα βίντεο που παρουσιάζει την προφορική παράδοση του τόπου στην ΕΝΓ, ενώ παράλληλα υπάρχει αφήγηση για τους ακούοντες. Υπάρχουν θεματικές ενότητες και ο επισκέπτης μπορεί να επιλέξει όποια επιθυμεί να παρακολουθήσει. Οι στόχοι μου ήταν να αποφύγω τα πολλά κείμενα στην έκθεση, βρίσκοντας διέξοδο στην τεχνολογία. Επίσης, στόχος ήταν στο πλαίσιο της μουσειακής εκπαίδευσης, ώστε οι ακούοντες να γνωρίσουν τη συγκεκριμένη γλώσσα. Θυμάμαι την προσπάθεια που έκαναν οι μικροί επισκέπτες να μου δείξουν ποιες λέξεις θυμούνται από την νοηματική. Ένιωθα απευθείας την επιτυχία του project. Βλέποντας πτυχιακές, διπλωματικές εργασίες και διδακτορικές μελέτες που παραπέμπουν σ’ αυτό το project, νιώθω μεγάλη ικανοποίηση που αναγνωρίστηκε και βέβαια που συνεχίζει να προσφέρει σε διάφορα επίπεδα και να θίγει το θέμα της προσβασιμότητας σε μουσειακούς χώρους. Ο Πολυχώρος Εκπαίδευσης στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα και Υποστηρικτικής Παρέμβασης «ΚΙΒΩΤΟΣ» ήταν ο χώρος που εκπαιδεύτηκα και αμέσως ανταποκρίθηκε στην σκέψη μου και στο όραμά μου και το κάναμε πράξη.
Το Λαογραφικό Μουσείο και Αρχείο Πανεπιστημίου Αθηνών (Λ.Μ.Α.Π.Α.) είναι από τις τελευταίες σου μουσειολογικές μελέτες και πρόσφατα παρουσίασες τη μελέτη σε συνέδριο.
Η αλήθεια είναι ότι συνέχεια μας επιφυλάσσει εκπλήξεις αυτό το μουσείο. Ως Μουσείο ιδρύθηκε το καλοκαίρι του 2017 και σίγουρα η μετάβαση από το σπουδαστήριο λαογραφίας σε μουσείο δεν είναι εύκολη διαδικασία. Το 2009 τότε ως Διευθυντής του Σπουδαστηρίου της Λαογραφίας και νυν Ομότιμος Καθηγητής Λαογραφίας κος Μηνάς Αλεξιάδης είχε ξεκινήσει τις διαδικασίες για την ίδρυση του Λ.Μ.Α.Π.Α. Είχε περιπέτειες η διαδικασία και σήμερα η Διευθύντρια κα Βασιλική Χρυσανθοπούλου Επίκουρη Καθηγήτρια Κοινωνικής Λαογραφίας μαζί με την κα Ζωή Ζούπα, υπεύθυνη ως προσωπικό Ε.ΤΕ.Π., καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για όλη την λειτουργία του μουσείου. Οι μελέτες υπάρχουν και πιστεύω ότι θα κινηθούν οι αρμόδιες αρχές ώστε να μπορέσει να λειτουργήσει όπως πρέπει. Είναι ένα έργο που θα τονώσει την ύπαρξη της λαογραφίας και θα αναδείξει όλο το έργο αυτής της επιστήμης. Όποιος το παρακολουθήσει θα καταλάβει ότι υπάρχει μία φιλοσοφία η οποία επιτρέπει την εμπλοκή κάθε επισκέπτη στον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί και συνεισφέρει η λαογραφία. Δεν μ’ ενδιαφέρει απλά να παρουσιαστεί η λαογραφία, αλλά να λειτουργήσει μέσα από αυτό το μουσείο. Θέλω να είναι το μουσείο της λαογραφίας ή όπως το έχω αναφέρει «το σπίτι της λαογραφίας» και προς ευχάριστη έκπληξή μου αυτή η φράση έχει υιοθετηθεί.
Τα δικά σου πρότυπα ποια είναι;
Δεν έχω συγκεκριμένο πρότυπο ανθρώπου, επιλέγω να δανείζομαι τα καλύτερα στοιχεία από διάφορα άτομα. Δεν πιστεύω ότι χρειάζεται να έχεις ένα συγκεκριμένο πρότυπο, ούτε ακόμα και μόνο τους γονείς σου, αφού και εκείνοι δεν μπορεί να είναι τέλειοι σε όλα, άσε που μπορεί να σε επηρεάσουν και αρνητικά σε διάφορα επίπεδα. Τα πρότυπα μπορεί να λειτουργούν σε άλλα επίπεδα, οι γονείς στο συναισθηματικό κομμάτι, ένας καθηγητής στο ακαδημαϊκό, ακόμα και η μόδα, γιατί να μην ακολουθείς την μόδα, δεν είναι κακό να θες να βελτιώσεις την εμφάνισή σου. Η σημασία βρίσκεται στα πρότυπα που επιλέγεις, αν είναι κατασκευάσματα των ΜΜΕ και καταλήγουν να πουλάνε ως προϊόν κάτι ευτελές, μια ψευδοεικόνα δηλαδή, ή τελικά είναι ένα άτομο που έχει διαμορφωθεί μέσα από την δράση, από τις ιδέες του, από κάποια δημιουργία του και είναι πραγματικά ένα αυθεντικό πρότυπο που έχει σημασία να το παρακολουθήσεις; Έχετε ευθύνη και εσείς οι δημοσιογράφοι για το τι προβάλετε εντέλει και τι παρουσιάζετε, γιατί απευθύνεστε σε όλους.
Πριν από ένα χρόνο ίδρυσες τα Επιμορφωτικά Σεμινάρια Culture Webinars. Τι σημαίνει για έναν νέο επιστήμονα να επεκτείνεται στην επιχειρηματικότητα και να εντάσσει πρωτότυπες κατευθύνσεις;
Γενικά αν δεν ρισκάρεις, δεν θα μάθεις μέχρι που φτάνουν και τα όριά σου. Νιώθω μια τεράστια ευθύνη απέναντι σ’ όλους εκείνους που με σοβαρότητα δημιουργούν το μέλλον τους και μάλιστα είναι εκείνοι που συμβάλλουν ή θα συμβάλλουν στην ανάπτυξη του πολιτισμού. Κάθε μέρα λοιπόν πρέπει να βελτιώνομαι, να ανταγωνίζομαι τον εαυτό μου για να μπορούν τα Culture Webinars να προσφέρουν ποιοτική και χρήσιμη εξειδίκευση. Δε θα συνέχιζα αν δεν υπήρχε αποτελεσματικότητα που σημαίνει ικανοποίηση των σπουδαστών. Δε θα μπορούσα άλλωστε και να συνεχίσω. Είναι αμφίδρομη αυτή η σχέση.
Τι σημαίνει η λέξη επιτυχία για σένα;
Καλώς ή κακώς οι περισσότεροι ταυτίζουν την επιτυχία με τα οικονομικά τους. Μπορεί να βγάλεις λεφτά με ανέντιμο τρόπο, αυτό δεν είναι και τόσο πετυχημένο. Η επιτυχία είναι οι καθημερινοί επιτεύξιμοι στόχοι που καταλήγουν σε κάτι μεγαλύτερο σε επαγγελματικό και προσωπικό επίπεδο. Να μπορείς να βελτιώνεις την καθημερινότητά σου η οποία περιέχει τα πάντα και αυτή προσπαθώ να διασφαλίζω. Θα έλεγα ότι είναι επιτυχίες και όχι επιτυχία. Κάθε βράδυ κάνω τον απολογισμό της ημέρας. Αυτά τα αποτελέσματα θα φέρουν κάτι καλύτερο την επόμενη ημέρα.
Ξέρω επίσης ότι συνδέεσαι με κάποιες περιοχές της Ελλάδας, την Ικαρία, τον Πύργο, την Τρίπολη και την Τρίπολη. Θα ήθελα λίγα σχόλια για την κάθε μία.
Από την Ικαρία κατάγομαι, καθώς και οι δύο μου γονείς είναι από εκεί. Όντως γίνεται κάτι περίεργα όμορφο στην Ικαρία. Νομίζω ότι όλες αυτές οι συζητήσεις για την μακροζωία και τον τρόπο ζωής μας συστήνουν ξανά το νησί. Πίστεψέ με και οι ίδιοι οι Ικαριώτες παρακολουθούν με το ίδιο ενδιαφέρον όλα εκείνα που ερμηνεύουν το περιεχόμενο του νησιού. Υπάρχει αμελέτητο υλικό και άυλο πολιτιστικό ενδιαφέρον και περιμένω μια μεγαλύτερη ευθύνη στην διαχείρισή τους. Την επιστημονική μου πορεία την ξεκίνησα από τον Πύργο. Με κάποιον τρόπο πάντα διατηρώ μία σχέση μαζί του. Άλλωστε η έδρα του Επιστημονικού Συλλόγου Μουσειολογίας, Μουσειογραφίας και Πολιτιστικού Τουρισμού παραμένει στον Πύργο. Διατηρώ εξαιρετικές φιλίες με πρόσωπα στον Πύργο και πάντα νιώθω καλοδεχούμενος εκεί.
Επίσης, νιώθω ότι άφησα κάτι, γενικότερα για την Αρκαδία. Κάτι καλό που έχει τις δυνατότητες για μεγαλύτερη μελέτη. Τέλος, στις Σέρρες εργάστηκα στην επιτόπια έρευνα μέσα στα Οχυρά και ανέλαβα μία ιστορική συλλογή από την οποία προσπάθησα να αναδείξω άλλες πτυχές της καθημερινότητας των στρατιωτών.
Ποια είναι τα σχέδιά σου για το μέλλον;
Τρέχουν ήδη τα σχέδια του παρόντος και υποχρεώνομαι να μειώνω τις ώρες μου στα σεμινάρια και μου φαίνεται περίεργο, γιατί μου αρέσει η επικοινωνία που έχω με τους σπουδαστές μου. Έχω ξεκινήσει τη διαδικασία για την κυκλοφορία ενός επιστημονικού περιοδικού και ετοιμάζω την έκδοση δύο βιβλίων. Είναι αρκετά νομίζω αν τα τοποθετήσουμε στα μελλοντικά σχέδια. Πρέπει να απολαμβάνουμε και την καθημερινότητα, γιατί την έχουμε συνδέσει με δουλειά.
Έχεις κάποιο μότο ζωής;
Το μότο της ζωής μου το έχω καλλιεργήσει ήδη από πολύ νωρίς. Στην αρχή και εγώ δεν το είχα ορίσει. Να μην εγκαταλείπω τους στόχους. Μπορεί να ακούγεται συνηθισμένο, αλλά μέχρι τώρα μόνο καλό μου έχει κάνει. Να στηρίζομαι στους στόχους μου γιατί αυτοί θα μου δείχνουν τις επιλογές που χρειάζεται να κάνω. Άνθρωποι και γεγονότα θα προσπαθήσουν να σε καταρρακώσουν και να σε φθείρουν, με δεξιοτεχνία απομακρύνεσαι.
