Η ρευματοειδής αρθρίτιδα προσβάλλει περίπου το 1% του πληθυσμού. Είναι μια φλεγμονώδης, αυτοάνοση κατάσταση που επηρεάζει όχι μόνο τις αρθρώσεις, αλλά και άλλα όργανα (ακόμα και τους οφθαλμούς!). Παρότι μπορεί να προκαλέσει πόνο ή ακόμα και αναπηρία αν μείνει χωρίς αντιμετώπιση, υπάρχουν πλέον αποτελεσματικές θεραπείες για τον έλεγχο της νόσου.
Κάθε ασθενής βιώνει διαφορετικά το πρόβλημά του, ωστόσο η ενημέρωση από έγκυρες πηγές αποτελεί πυξίδα για το δύσκολο ταξίδι της ζωής παρέα με κάποιο χρόνιο νόσημα.
-Τι είναι η ρευματοειδής αρθρίτιδα (ΡΑ);
Πρόκειται για μια χρόνια πάθηση που κατά κύριο λόγο προκαλεί φλεγμονή και πόνο στις αρθρώσεις. Συμβαίνει όταν το ανοσοποιητικό σύστημα δεν αναγνωρίζει σωστά τους στόχους του και στρέφεται ενάντια στις αρθρώσεις. Συνήθως προσβάλλονται οι αρθρώσεις των χεριών, τα γόνατα και οι αστράγαλοι (ποδοκνημικές αρθρώσεις).
-Η ΡΑ επηρεάζει μόνο τις αρθρώσεις;
Δυστυχώς όχι. Η ΡΑ είναι μια συστηματική νόσος, που σημαίνει ότι ενδεχομένως να επηρεάσει και άλλα όργανα του σώματος όπως τα μάτια, την καρδιά, το κυκλοφορικό σύστημα ή και τους πνεύμονες.
-Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο να εμφανίσουν ΡΑ;
Για άγνωστους λόγους, οι γυναίκες κινδυνεύουν περισσότερο από τους άντρες. Επίσης, η νόσος φαίνεται να προτιμά τη μέση ηλικία. Τέλος, το να έχει κανείς συγγενή με ρευματοειδή αρθρίτιδα αυξάνει την πιθανότητα να εμφανίσει και ο ίδιος την πάθηση.
-Τι συμβαίνει μέσα στις αρθρώσεις του ασθενή;
Σε κάθε άνθρωπο το ανοσοποιητικό σύστημα αποτελεί ένα στρατό που καταπολεμά τους εισβολείς (βακτήρια, ιούς, ξένα σώματα). Σε μια αυτοάνοση πάθηση όπως η ΡΑ, το ανοσοποιητικό σύστημα δυσλειτουργεί, θεωρεί τα συστατικά του σώματος του ασθενή ως ξένα και απελευθερώνει όλο το οπλοστάσιο που διαθέτει για να τα καταστρέψει. Όταν στραφεί ενάντια στο περίβλημα των αρθρώσεων, τον αρθρικό υμένα- που φυσιολογικά βοηθά στην ομαλή λειτουργία της άρθρωσης, αυτός πρήζεται και υπερπαράγει αρθρικό υγρό. Αυτή η φλεγμονή προκαλεί πόνο και δυσκαμψία στην άρθρωση. Σταδιακά οδηγεί στην αποδιοργάνωση και οριστική καταστροφή της.
-Ποια είναι η αιτία της ΡΑ;
Η έρευνα δεν έχει δώσει σαφή απάντηση έως σήμερα. Πιστεύουμε ότι κάποιοι άνθρωποι έχουν συγκεκριμένα γονίδια που ενεργοποιούνται από την επίδραση εξωτερικών παραγόντων (π.χ. ιοί, βακτήρια, σωματικό ή ψυχικό stress, κάπνισμα κ.α.).
-Πώς εκδηλώνεται η ΡΑ;
Στα αρχικά στάδια της πάθησης υπάρχει συνήθως ευαισθησία ή και πόνος στις αρθρώσεις. Σταδιακά, μπορεί να εμφανιστεί οίδημα, δυσλειτουργία ή και παραμόρφωση της άρθρωσης. Πολύ χαρακτηριστική είναι και η πρωινή δυσκαμψία που περιγράφουν οι ασθενείς. Κακουχία, έντονη κόπωση, ακόμα και πυρετός μπορεί να συνοδεύει πιο σοβαρές μορφές, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να υπάρχουν και ενοχλήματα σε άλλα όργανα εκτός του σκελετού. Στις εξετάσεις αίματος μπορεί να αποκαλυφθούν υψηλοί δείκτες φλεγμονής.
-Πώς γίνεται η διάγνωση της ΡΑ;
Η διάγνωση της ΡΑ, όπως και σε κάθε άλλη ρευματική πάθηση είναι κλινική. Ο ρευματολόγος αφού συλλέξει στοιχεία από το ιστορικό και τα συμπτώματα που περιγράφει ο ασθενής, προχωρά στην κλινική εξέταση. Οι απεικονιστικές ή και οι ειδικές εργαστηριακές εξετάσεις έχουν βοηθητικό, υποστηρικτικό ρόλο όταν υπάρχει κλινική υποψία.
-Θεραπεύεται η ρευματοειδής αρθρίτιδα;
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι μια χρόνια πάθηση. Επομένως, η θεραπεία στοχεύει στα εξής:
- Έγκαιρη και επιθετική αντιμετώπιση της φλεγμονής αρχικά
- Διατήρηση της νόσου σε ύφεση με στενό έλεγχο της φλεγμονής στη συνέχεια
Αυτοί οι στόχοι απαιτούν μακροχρόνια αγωγή σε τακτική συνεργασία με το ρευματολόγο, ώστε να επιτευχθούν.
-Μπορεί να αποφύγει τις μόνιμες βλάβες ο ασθενής με ΡΑ;
Σήμερα έχουμε πλέον στη φαρέτρα μας αρκετά θεραπευτικά βέλη, ενώ η σύγχρονη έρευνα- η οποία σημειωτέον, είναι συνεχής- εμπλουτίζει ολοένα το οπλοστάσιό μας. Ήδη, οι ρευματολόγοι του σήμερα βλέπουμε πολύ πιο σπάνια ασθενείς με μόνιμες λειτουργικές βλάβες σε σχέση με τους παλαιότερους συναδέλφους μας και αυτό οφείλεται εν πολλοίς στα νεότερα φάρμακα, αλλά και στην καλύτερη κατανόηση της νόσου. Είναι, όμως βασική η έγκαιρη παρέμβαση και η τακτική παρακολούθηση από τον ειδικό ιατρό, το ρευματολόγο.
-Τι εννοείτε “ νεότερα φάρμακα”; Υπάρχει κάτι πέρα από την κορτιζόνη;
Η κορτιζόνη είναι ένα εξαιρετικό φάρμακο με ταχεία αποτελεσματικότητα στη φλεγμονή. Γι’αυτό και χρησιμοποιείται συνήθως ως πρώτο βήμα στην αντιμετώπιση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Είναι σχεδόν αναντικατάστατη στην αρχική θεραπεία καταστολής της φλεγμονής. Ωστόσο, μακροχρόνια λήψη σε μεγάλες δόσεις πιθανώς να έχει πολύ σοβαρές δυσάρεστες συνέπειες, οπότε η χρήση πρέπει να είναι όσο το δυνατόν μικρότερης διάρκειας και σταδιακά να αντικατασταθεί από άλλο φάρμακο.
Για το σκοπό αυτό έχουμε στη διάθεσή μας:
- Τα κλασσικά τροποποιητικά της νόσου φάρμακα (csDMARDs)
- Τους βιολογικούς παράγοντες (bDMARDs)
- Τα στοχευμένα τροποποιητικά της νόσου φάρμακα (tsDMARDs)
Εξυπακούεται, ότι η χορήγηση όλων αυτών των θεραπειών απαιτεί τακτική παρακολούθηση από ρευματολόγο, ώστε ο ασθενής να παραμένει καλά και ασφαλής.
-Άρα το μήνυμα είναι αισιόδοξο για τους ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα;
Πράγματι, η σύγχρονη ιατρική εμπειρία,αλλά και η εμπειρία των ασθενών μας , δίνει το δικαίωμα να είμαστε μάλλον αισιόδοξοι. Οι πάσχοντες από ρευματοειδή αρθρίτιδα έχουν πλέον τη δυνατότητα να ζουν μια κανονική ζωή, χωρίς λειτουργικούς περιορισμούς και χωρίς φόβο για το μέλλον. Όσο νωρίτερα φτάσουν στο ρευματολόγο, τόσο περισσότερο αυξάνουν αυτή τη δυνατότητα.
Γιάννης Σοφιανός
Ρευματολόγος
Σάμος
Τηλ.2273086970
