Μια σύντομη συνομιλία με την Βαρβάρα Δούκα
Μια παράσταση που για την σκηνοθέτη Βαρβάρα Δούκα έχει τις καταβολές της στο πρώτο ανέβασμα που έκανε στα φαρσί με Ιρανούς ηθοποιούς στο Διεθνές Φεστιβάλ IIFUT της Τεχεράνης και εκ νέου έστησε στην Ελλάδα και παρουσίασε τον περασμένο χειμώνα σε κλειστό θέατρο. Η καλοκαιρινή της περιοδεία ξεκίνησε από το αρχαίο θέατρο της Μεσσήνης και συνεχίζει το ταξίδι της σε μνημεία και χαλάσματα. Η σκηνοθέτις μιλάει για το σπουδαίο ποιητικό έργο του Αισχύλου αλλά και για την περσική της εμπειρία.
Γιατί χαρακτηρίζετε το έργο Πέρσες του Αισχύλου «αντιπολεμικό» εφόσον εξυμνεί την ανδρεία των Ελλήνων; Δεν πρόκειται για το ύψιστα ηρωικό δράμα από ένα ποιητή που στην ουσία πιστεύει στην αξία του πολέμου και της υπεράσπισης της πατρίδας;
O πόλεμος είναι ένα αναγκαίο κακό. Δεν έχει υπάρξει ανθρώπινη κοινωνία που να γνωρίζουμε χωρίς πόλεμο. Ο πόλεμος είναι μια αξία για τους Έλληνες της κλασσικής αλλά και της πρότερης ηρωικής περιόδου, με συγκεκριμένο τελετουργικό και τυπικό, και φυσικά ανήγαγαν την έννοια της ανδρείας και της πατρίδας σε πρωτόγνωρα για τον τότε κόσμο επίπεδα. Παρ’ όλα αυτά ο Αισχύλος μιλάει περισσότερο για την πολεμική ανδρεία των Περσών, παρά των Ελλήνων, στους οποίους βέβαια επιβραβεύει την πονηριά και την στρατηγική του τεχνάσματος των στενών της Σαλαμίνας. Όμως το κύριο θέμα των Περσών δεν είναι ο πόλεμος αλλά η Ύβρις. Ο Αισχύλος χρησιμοποιεί την έπαρση του Ξέρξη γιατί κραδαίνει στους συντοπίτες τους την απειλή του εμφυλίου και την ελαφρομυαλιά των πολιτικών, που οδήγησε στον Πελοποννησιακό Πόλεμο.
Η πρώτη σας απόπειρα ανεβάσματος του έργου έγινε στην Τεχεράνη. Πώς αντέδρασαν οι σύγχρονοι Πέρσες με ένα έργο το οποίο τους αφορούσε σαν τίτλος και σαν ιστορία;
Το κοινό στην Τεχεράνη είναι πολύ ενήμερο γι αυτό το έργο, και ειδικά στην επιτροπή λογοκρισίας που είναι εξαιρετικά μορφωμένα στελέχη του θεοκρατικού δυστυχώς συστήματος. Δεν ανεβαίνει βέβαια συχνά, γιατί υπάρχει η ιδεοληψία ότι μιλάει για την «ήττα» του Περσικού γένους. Αυτήν την ερώτηση δεχτήκαμε και εμείς όταν περάσαμε την αναγκαστική «ανάκριση» της λογοκρισίας. Όμως το έργο δεν αποδίδει ντροπή στους ηττημένους αλλά δόξα. Επίσης, επειδή υπάρχει πολύ ανεβασμένο επίπεδο θεάτρου λόγω των μετακλήσεων των διεθνών φεστιβάλ, αλλά και τις υψηλού επιπέδου κινηματογραφικές σπουδές, το κοινό είναι πολύ απαιτητικό. Το θέατρο είναι εκεί μία ανάγκη, και όχι μία κοσμική εκδήλωση, και αυτό του δίνει μία άλλη κοινωνική και πολιτισμική αξία.
Ο Ιρανός ηθοποιός σας Αράς Χαμεντιάν έχει δώσει στοιχεία ερμηνευτικά για το μύθο και το έργο διαφορετικά από εσάς ή από τους υπόλοιπους ηθοποιούς;
Αυτό που φέρνει η περσική γλώσσα, τα φαρσί, είναι η συνομιλία δύο αρχαίων , πολύπλοκων πολιτισμών που ταλανίζονται αέναα σε αδιάκοπο vice versa… Η Ανατολή φέρνει τη συγκινησιακή φόρτιση και τη μαγεία της προφοράς, η Δύση το βουβό θρήνο. Ο Αράς έχει συγκεκριμένη αντίληψη για τη σύγχρονη υποκριτική λόγω της παιδείας του στη χώρα του. Αλλά και μέσα από τη δικό του ρομαντικό ενθουσιασμό για το πλησίασμα του στους αρχαίους χώρους της Ελλάδας, έφερε δύναμη, ορμή και χωρίς όρια συναίσθημα.
Σε τι διαφέρει το χειμερινό ανέβασμα της παράστασης από την καλοκαιρινή εκδοχή;
Η ανοιχτή εκδοχή είναι πολύ πιο λιτή και καίρια, ειδικά λόγω της πρεμιέρας στην Αρχαία Μεσσήνη – μια συγκλονιστική in situ εμπειρία – όπου αφαιρέθηκαν και τα τεχνικά χαρακτηριστικά, οι φωτισμοί, η μουσική, και τα σκηνικά εξαρτήματα λόγω του αρχαιολογικού χώρου, και της απόφασης να γίνει με το φως του ήλιου. Παρόλο ότι δε θα μας ακολουθήσει αυτή η απόφαση στις επόμενες παραστάσεις, έδωσε μια στιβαρή χροιά στην καλοκαιρινή εκδοχή.
Τι σημασία δίνετε στην επιλογή των συγκεκριμένων χώρων για την παράσταση σας;
Ναι, όπως στην Αρχαία Μεσσήνη, το Ρωμαϊκό Αμφιθέατρο – Εκκλησιαστήριο, το Κάστρο της Λέρου, το Πέτρινο θεατράκι στην Πηγή της Ικαρίας, και το αμφιθέατρο των Αγ, Σαράντα. Στις επόμενες παραστάσεις ακόμα και τον χειμώνα, θα συνεχίσουμε με τη βοήθεια του Νοτίου Σήματος, μίας μη κερδοσκοπικής οργάνωσης για την ανάδειξη των μνημείων της Νοτιο-Ανατολικής Αττικής, να παίζουμε σε επιλεγμένους αρχαιολογικούς χώρους.
Μετάφραση: Παναγιώτης Μουλλάς
Σκηνοθεσία: Βαρβάρα Δούκα
Δραματουργία: Τζωρτζίνα Κακουδάκη
Μουσική Επιμέλεια: Μάκης Φάρος
Σκηνογραφία- Κοστούμια: Αννα Μαχαιριανάκη
Φωτισμοί: Κυριάκος Ελευθεριάδης
Βοηθός Σκηνογράφου: Γεωργία Τοουλάκου
Φωτογραφίες: Αγγελική-Ειρήνη Μήτση , Ηλίας Φλωράκης
Αφίσα: Sugahtank Γιάννης Ρουμπάνης
Παίζουν: Κλεάνθης Βαρσαμούλης, Απόστολος Κουτσιανικούλης, Γιώργος Πέππας, Πέτρος Τσαπαλιάρης, Κωνσταντίνος Μητρόπουλος, Αράς Χαμεντιάν
Επόμενες παραστάσεις:
1,2 Αυγούστου, Ικαρία
13 Αυγούστου, Αγ. Σαράντα
25 Αυγούστου, Αργοστόλι
26 Αυγούστου, Ληξούρι
Πηγή: www.lifo.gr
