Το έθιμο του Κλείδωνα αναβιώνει και φέτος στις Ράχες στο πανηγύρι του Αη-Γιάννη.
Η ορχήστρα του Νίκου Φάκαρου σε ένα μοναδικό πανηγύρι μας περιμένει όλους να συμμετέχουμε σε αυτή τη μυσταγωγία.
Τρίτη 24 Ιουνίου – Αη Γιάννης Ραχών
Το έθιμο
Ο Κλείδωνας είναι το έθιμο των κοριτσιών που ζητούν να μαντέψουν το τυχερό τους. Έχει τις ρίζες του από την εποχή του Ομήρου, αργότερα το συναντάμε στο Βυζάντιο ως λατρεία του Ήλιου. Φωτιές ανάβονται κι ο κόσμος πηδά από πάνω τους, για να εξαγνίσει το κακό.
Με τα χρόνια, ο Κλείδωνας χάνει το χαρακτήρα της γενικής μαντικής και περιορίζεται μόνο στους ερωτικούς χρησμούς. Η Θεά Κλειδώνα αποσύρεται και την θέση της παίρνει ο Αη Γιάννης του οποίου την χάρη επικαλείται ο λαός.
Την παραμονή του Αη Γιάννη τα κορίτσια πηγαίνουν μια παρέα στα πηγάδια ή τις βρύσες της γειτονιάς από όπου παίρνουν μέσα σε πήλινο σκεύος το αμίλητο νερό. Την ώρα της μεταφοράς δεν μιλούν παρόλο που τα παλικάρια παραφυλάν στους δρόμους και προσπαθούν να κάνουν τις κοπέλες να μιλήσουν με διάφορα πειράγματα. Αν αυτό συμβεί, χάνεται η μαντική του “Κλείδωνα”. Όσο τα κορίτσια σεργιανούν με το αμίλητο νερό, αν ακούσουν κάποιο όνομα, προφητεία είναι για το ριζικό που η μοίρα τους φυλάει. “Το μελλοντικό τους ταίρι, το όνομα που τους μήνυσε ο Κλείδωνας θα φέρει”.
Όταν φτάσουν στο σπίτι τοποθετούν το πήλινο δοχείο στην αυλή ή στο χαγιάτι και κάθε κορίτσι ρίχνει μέσα στο νερό ένα προσωπικό της αντικείμενο, π.χ ένα κουμπί, κάτι που θα το αναγνωρίζει η ίδια.
Μετά σκεπάζουν το δοχείο με το νερό, με ένα κόκκινο πανί και τ’ αφήνουν στην αστροφεγγιά ως το επόμενο πρωί και μέχρι να τελειώσει η λειτουργία στην εκκλησία. Πάνε λοιπόν, μετά τα κορίτσια στο δοχείο με το νερό σχηματίζουν ένα κύκλο γύρω του και αρχίζει το βγάλσιμο των σημαδιών ως εξής:
Οι ποιητάρησες απαγγέλλουν ένα δίστιχο. Την ώρα της απαγγελίας ένα κορίτσι παίρνει μέσα από το δοχείο ένα σημάδι και το υψώνει. Όποια το αναγνωρίσει ως δικό της το παίρνει και φωνάζει “δικό μου”. Αν το δίστιχο είναι από τα ωραία, ξεσηκώνεται αλαλαγμός και δέχεται τα συγχαρητήρια των υπόλοιπων κοριτσιών για το τυχερό της. Αυτό επαναλαμβάνεται μέχρι να βγούν όλα τα σημάδια από το δοχείο. Τα δίστιχα που βγάζουν τα σημάδια τα λένε ριζικάρια περνάνε από γενιά σε γενιά.
Μερικά απ’ αυτά είναι:
“Ανοίγουμε του Κλείδωνα στου Αη Γιαννιού τη χάρη κι ότι είναι τυχερό θα βγει το ριζικάρι”
Με αυτό ανοίγει ο Κλείδωνας. Άλλο: “Άσπρο γαρίφαλο κρατώ, κόκκινο θα το βάψω κι αν το πετύχω στη μπογιά, πολλές καρδιές θα κάψω”
Τελειώνοντας όλα τα αντικείμενα, η παρέα συνεχίζει το γλέντι και το χορό, πηδώντας τις φωτιές.
