Μηνύματα, άρθρα και αφιερώματα βουλευτών του κυβερνώντος κόμματος του Σύριζα, παραγόντων της Τοπικής Διοίκησης, ανώνυμων και επώνυμων, έδωσαν και πήραν αυτές τις μέρες με αφορμή την ξαναζεσταμένη “Επέτειο της Εθνικής Αντίστασης”. Το κεντρικό θέμα ξεπροβάλλει μέσα από κάθε εκφορά του λόγου: “Ξεχάστε οι παλιοί, μη μάθετε οι νέοι… Αρκεστείτε στην μόνη επίσημη εκδοχή, εκείνης που γεννήθηκε και εδραιώθηκε στην μετεμφυλιακή εποχή από τους πολιτικούς εκπροσώπους της κυρίαρχης αστικής τάξης και αναπαράγεται μέχρι σήμερα. Εκείνην που βολεύει να περνάνε ανώδυνα και χωρίς αντιδράσεις οι πιο αντιλαϊκές πολιτικές. Την εκδοχή της “Εθνικής Ενότητας”.
Η ιδέα της «εθνικής ενότητας» είναι παλιά, πολύ παλιά. Η προσπάθεια να περάσει και να εδραιωθεί σαν αντίληψη έχει διαβεί τα κατώφλια της ιστορίας και επανέρχεται κάθε φορά πιο δυναμική, πιο εκλεπτυσμένη. Στόχος πάντα ο ίδιος: Πώς θα σπρωχτούν για πολλοστή φορά οι κοινωνικές αντιθέσεις κάτω από το χαλί. Πώς θα ξεχάσει ο κάθε λαός το πόσο ακριβά έχει πληρώσει αυτήν την «ενότητα» μέσα από την ιστορία του. Πώς θα χάσει τη δυνατότητα να αναγνωρίζει τον δυνάστη ή τον εκμεταλλευτή του. Πώς θα υπομείνει κάθε νέα αδικία, κάθε νέα αυθαιρεσία σε βάρος του, στο όνομα της «λήθης», της «συναίνεσης», της «ενότητας».
Κι όταν τα πράγματα σφίγγουν, όταν το χαλί τραβιέται και η βρώμα βγαίνει στην επιφάνεια, όταν ο κάθε κατεργάρης κάτσει στον πάγκο του και φανούν οι δόλιοι σκοποί τους, τότε κάποιοι αναλαμβάνουν να ξαναγράψουν την ιστορία. Ξεθάβουν ξεχασμένες ή χρεωκοπημένες «επετείους» διαστρέβλωσης της αλήθειας, ξεχνάνε (καθόλου τυχαία) κάποια επίμαχα γεγονότα ενώ υπερτονίζουν ή κατασκευάζουν κάποια νέα, πιο «βολικά». Ποιος δίνει άλλωστε σημασία σε λεπτομέρειες; Ποιος είπε ότι την ιστορία τη μελετάμε για να διδασκόμαστε για το σήμερα; Ανοησίες. Υπάρχει απλούστερη μέθοδος, δοκιμασμένη. Πρώτα βρίσκουμε τί μας συμφέρει. Έπειτα βρίσκουμε πώς θα πείσουμε τον κόσμο να μας ακολουθήσει στη σφαγή του αδιαμαρτύρητα. Και τέλος, παραποιούμε την ιστορία έτσι ώστε να φαίνεται ότι εκείνη είναι που μας διδάσκει, μας οδηγεί στο τί πρέπει να κάνουμε.
Η συνταγή είναι αποτελεσματική, γι’ αυτό και επανέρχεται κάθε φορά. Την γνωρίζει ο κεφαλαιοκράτης, την προωθεί κάθε μεγαλοστέλεχός του, την θεσμοθετεί κάθε πολιτικός του εκπρόσωπος, την εφαρμόζει κάθε ανώτερος ή ανώτατος κρατικός υπάλληλος στον τομέα του.
Η εποχή που περνάμε είναι μια τέτοια εποχή. Υπάρχει ανάγκη να περάσουν «διδάγματα ιστορίας» που να εμπνέουν «ενότητα», «συναίνεση», «συμπόρευση». Και αν αυτό δεν είναι εύκολο, κρύβουμε λίγη ιστορία κάτω από το χαλί, κολλάμε στην προμετωπίδα το «αριστερό» (μπαίνοντας ή βγαίνοντας, είναι αδιάφορο) παρελθόν μας, στήνουμε και μερικά χάπενινγκ στην Καισαριανή ή στην απελευθέρωση της Αθήνας ή της Θεσσαλονίκης και καλούμε το λαό σε …λήθη!… Η επιτομή του πολιτικού καιροσκοπισμού, ανεξάρτητα από «αριστερό», «κεντρώο» ή «δεξιό» πρόσημό. Ή, για να το πούμε και αλλιώς, πώς εκείνοι που παρασύρθηκαν από τις υποσχέσεις της «πολιτικής αυταπάτης», ανακαλύπτουν τώρα την «πολιτική απάτη» που κρυβόταν πίσω της.
Θυμήθηκαν ξαφνικά οι σύγχρονοι σοσιαλδημοκράτες την επέτειο της Εθνικής Αντίστασης. Αυτήν που καθιέρωσε ο προηγούμενος σοσιαλδημοκράτης της δεκαετίας του 80. Που και αυτός την πήρε από τους προηγούμενους. Μέχρι και η χούντα γύρισε ταινία το Γοργοπόταμο για να υμνήσει την «εθνική ενότητα» των πατριωτών Ελλήνων. Από το 64 ακόμα γίνονταν προσπάθειες να αλλοιωθεί το πραγματικό νόημα της Έπους του 40, της Εθνικής αντίστασης 40-44, του εμφύλιου. Γνωστοί και μη εξαιρετέοι όλοι τους, γνωστοί και οι στόχοι τους, γνωστά και τα αποτελέσματα των πολιτικών τους. Η επίκληση πανομοιότυπη: «Μην τα σκαλίζετε, ξεχάστε τα, να καταλαγιάσουμε τα πάθη, να ενωθούμε όλοι, οι καιροί είναι δύσκολοι, να βάλουμε όλοι πλάτη…»
Έχει όμως σημασία να ξεκαθαρίσουμε τις έννοιες και να μην τις αφήσουμε θολές και μπερδεμένες, βορά στις επιθυμίες των εκάστοτε δημαγωγών καιροσκόπων. Και με την ευκαιρία της «επετείου» ας δούμε λίγο την έννοια της ενότητας που τόσο φοριέται αυτές τις μέρες. Για ποια ενότητα μας μιλάνε. Τί ακριβώς σημαίνει η «ενότητά» τους.
Στο όνομα λοιπόν αυτής της αποκαλούμενης ενότητας:
- Ο Βενιζέλος, από το 29 είχε περάσει το ιδιώνυμο και έστελνε εξορία τους αγωνιστές, τους συνδικαλιστές, τους κομμουνιστές για να μην ενοχλούνται οι κεφαλαιοκράτες
- · Η Χωροφυλακή δολοφονούσε τους καπνεργάτες και τους υπόλοιπους απεργούς εργαζόμενους στις μεγάλες απεργίες του 35 και του 36
- · Ο φασίστας Μεταξάς και η ασφάλεια του Μανιαδάκη βασάνιζαν τους κομμουνιστές και τους φυλάκιζαν στα μπουντρούμια του Γεντί Κουλέ, της Κέρκυρας και της Ακροναυπλίας, ανάμεσά τους και Ικαριώτες, για να τους παραδώσουν στους γερμανούς καταχτητές.
- · Παραμονές του πολέμου η αστική τάξη της χώρας, οι πολιτικές ηγεσίες, ακόμα και η στρατιωτική ηγεσία είχαν χωριστεί σε φατρίες γερμανόφιλων και αγγλόφιλων, ανάλογα με το ποιος περίμεναν να εξυπηρετήσει καλύτερα τα συμφέροντά τους ή την καριέρα τους
- · Την ίδια εποχή τα παιδιά των εργαζομένων κατατάσσονταν υποχρεωτικά στη φασιστική οργάνωση ΕΟΝ, ενώ οι γυναίκες του λαού αναγκάζονταν να δώσουν και τις βέρες τους για τον περίφημο «Έρανο της Αεροπορίας», που μόνο Αεροπορία δεν έκανε.
Αλλά ας μιλήσουμε και για το «Έπος του Σαράντα» και την «ενότητα» που υποτίθεται ότι υπήρξε:
- · Ο λαός πολέμησε πράγματι από την πρώτη στιγμή με ενθουσιασμό, οι κομμουνιστές και οι λαϊκοί αγωνιστές βρέθηκαν πάλι μπροστάρηδες και σε αυτόν τον αγώνα και, το κατάφεραν, όπου ξέφυγαν από τα νύχια του φασιστικού οχετού.
- · Από την άλλη μεριά όμως, η κεφαλαιοκρατική τάξη τα είχε χαμένα. Πέρα από την προηγούμενη διαίρεσή της ανάλογα με ποιο στρατόπεδο εμπολέμων ήταν πιο κοντά στις βλέψεις της, τώρα βρισκόταν πια μέσα στη δίνη του πολέμου. Ένα σημείο όπου ο πανικός πηγαίνει χέρι-χέρι με το κυνήγι των μεγάλων ευκαιριών για περισσότερα κέρδη. Οι μισοί λοιπόν έφευγαν άρον-άρον για την Αίγυπτο και τα πληρώματα είχαν να διηγηθούν δεκάδες ιλαροτραγικές ιστορίες από αυτήν την άτακτη φυγή. Οι άλλοι έτριβαν φανερά τα χέρια τους από χαρά καθώς περίμεναν τους Γερμανούς να αυξήσουν τα κέρδη τους. Κι από κοντά τους και οι δοσίλογοι, οι μαυραγορίτες και οι οπαδοί του Χίτλερ και του Μουσολίνι.
- · Η στρατιωτική και η πολιτική ηγεσία πάλι, εκτός από ελάχιστες μεμονωμένες εξαιρέσεις, αφού τραβήχτηκε αναγκαστικά σε έναν αναμενόμενο μεν, ανεπιθύμητο δε πόλεμο και αφού οδήγησαν σε πλήρη εκφυλισμό και διάλυση το νικηφόρο ηρωικό στρατό του Αλβανικού Μετώπου, στο τέλος μέσα από προσωπικές ίντριγκες και πραξικοπήματα έφτασαν με την εισβολή των Γερμανών να οδηγήσουν όλη τη χώρα σε πλήρη διάλυση και να ακυρώσουν κάθε δυνατότητα αντίστασης, μέχρι την ώρα που οι ίδιοι υπέγραψαν τη συνθηκολόγηση και έδτησαν την πρώτη δοσιλογική κυβέρνηση “κουίσλινγκ”. Ακόμη κι εκείνοι οι πολιτικοί, βασιλιάδες, στρατιωτικοί κλπ, που αποχωρούσαν …ηρωικά, βρίσκονταν σε τέτοια κατάσταση αποσύνθεσης ώστε κράτησαν τρεις μέρες τον ελληνικό στόλο στο Φάληρο, εκτεθειμένο στους γερμανικούς βομβαρδισμούς, καθώς μέσα στον πανικό και την ανικανότητά τους δεν μπορούσαν να αποφασίσουν ποιος φεύγει και ποιος μένει.
Αλλά και στη διάρκεια της κατοχής, για ποια ενότητα μας μιλάτε; Ενότητα παλλαϊκή, των εργατών των αγροτών, των μικρομεσαίων στρωμάτων των πόλεων, υπήρχε φυσικά, όπως υπήρξε πάντα στις δύσκολες στιγμές. Την «ενότητα όλων των Ελλήνων», αυτή που προσπαθείτε να επικαλεστείτε και σήμερα, πού την είδατε; Στους δοσίλογους και τους συνεργάτες των Γερμανών κεφαλαιοκράτες; Στις προσπάθειες της Κυβέρνησης του Καΐρου και των Άγγλων να επέμβουν στους συσχετισμούς, στα εσωτερικά της Αντίστασης; Στον εγκλεισμό σε στρατόπεδα των αντιφασιστών στρατιωτών και ναυτών της Μέσης Ανατολής; Ακόμα και ο Γοργοπόταμος αποτελεί γεγονός «επιβεβλημένης ενότητας» από τους Άγγλους. Οι αγγλικές παρεμβάσεις σε όλη τη διάρκεια με αποστολή εφοδίων κλπ. προωθούσαν μια επίπλαστη επιφανειακή ενότητα τέτοια που να μπορεί να κρύψει τα καταχθόνια σχέδιά τους. Οι διεργασίες στην Αίγυπτο το ίδιο.
Όχι πως δεν υπήρξε διάθεση για ενότητα, αλλά μόνο από το οργανωμένο λαϊκό κίνημα του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ, με μπροστάρη το ΚΚΕ και τους κομμουνιστές. Διάθεση για εθνική ενότητα για την εθνική απελευθέρωση, τη Δημοκρατία, τη λαϊκή και κοινωνική δικαιοσύνη. Διάθεση που, όπως αποδείχτηκε από τις ίδιες τις εξελίξεις, δεν στηριζόταν σε αντικειμενική εκτίμηση της κατάστασης και των συσχετισμών, αλλά αυτό δεν είναι του παρόντος. Δείγματα αυτής της ειλικρινούς διάθεσης για ενότητα αποτελούν και ο Γοργοπόταμος και ο Λίβανος και η Καζέρτα. Αντίθετα, ποια «ενότητα» προωθείται μέσα από τη γνωστή πια αλληλογραφία Παπανδρέου, Σκόμπι, Τσόρτσιλ. Στο όνομα ποιας ενότητας έγιναν τα Δεκεμβριανά; Ποια «ενότητα» εξυπηρέτησε η συμφωνία της Βάρκιζας; Οι χιλιάδες των εκτελεσμένων, δολοφονημένων, λυντσαρισμένων αγωνιστών της περιόδου που ακολούθησε; Των ναπάλμ και της αναγκαστικής μετακίνησης πληθυσμών στον εμφυλίου και του ΔΣΕ; Της μισαλλοδοξίας και των διωγμών που ακολούθησαν;
Για να βάζουμε λοιπόν τα πράγματα στη θέση τους. Ποτέ δεν υπήρξε μία(1) ενότητα στην ελληνική κοινωνία. Πράγμα φυσικό άλλωστε για κάθε κοινωνία χωρισμένη σε τάξεις αντιμαχόμενες και συμφέροντα συγκρουόμενα. Η ταξική πάλη, όσο και αν κάποιοι θέλουν να την εξοβελίσουν στα τάρταρα, να την αγνοήσουν, είναι πάντα παρούσα σε κάθε καμπή της ιστορίας και καθορίζει τις εξελίξεις με διαφορετικές κάθε φορά μορφές. Και η ταξική πάλη δημιουργεί δύο (2) «ενότητες». Την ενότητα των αστών και τω ν ιμπεριαλιστών προστατών τους από τη μια. Και την παλλαϊκή ενότητα των εργατών και εργαζομένων, των αγροτών, των μικρών και μεσαίων στρωμάτων της πόλης και του χωριού από την άλλη. Και αυτές ακριβώς οι δύο «ενότητες» υπήρξαν και στην ελληνική ιστορία, πριν την Αντίσταση, στη διάρκεια της Αντίστασης κατά των κατακτητών και των προδοτών συνεργατών τους, στη διάρκεια του εμφύλιου, κορυφαίας στιγμής της ταξικής πάλης, και της μετεμφυλιακής περιόδου. Αυτές οι δύο απόλυτα διακριτές μεταξύ τους «ενότητες» υπάρχουν και σήμερα, σε πείσμα μερικών.
Ε λοιπόν όχι κύριοι εκπρόσωποι της κυβέρνησης , της Βουλής, του κυβερνώντος κόμματος!… Τα μηνύματά σας είναι κάλπικα και οι εκκλήσεις σας ύποπτες. Πρώτα απ’ όλα γιατί είναι ανιστόρητα!… Όχι, η Εθνική αντίσταση δεν έγινε από όλους τους Έλληνες. Το Έπος του Σαράντα δεν γράφτηκε με το αίμα όλων των Ελλήνων. Η μεταπολεμική ανάκαμψη δεν ήρθε μέσα από τη «συναίνεση» και την «ενότητα» όλων των Ελλήνων, αλλά μέσα από την άγρια εκμετάλλευση του λαού, τις διώξεις των πρωτοπόρων αγωνιστών και τον ασύδοτο πλουτισμό των ελάχιστων.
Να ξέρετε πάντως ότι στην προσπάθειά σας να αλλοιώσετε το νόημα της Αντίστασης προκειμένου να στηρίξετε την επίκληση της «ενότητας», δεν πρωτοτυπείτε. Την ιδέα της αναγνώρισης της επετείου ανατίναξης του Γοργοποτάμου την επισημοποίησε πρώτος ο σφαγέας των Δεκεμβριανών Γ.Α.Παπανδρέου το 1964. Την εκμεταλλεύτηκε ακόμα και η φασιστική χούντα το 1968. Της έδωσε κρατική επισημοποίηση ο Α.Γ. Παπανδρέου το 1983. Και την αναζωπυρώνει η σημερινή κυβέρνηση Σύριζα-Ανέλ. Ο στόχος όλων σας είναι η αλλοίωση και η αποσιώπηση των ιστορικών γεγονότων και η προσπάθειά σας να πείσετε το λαό να ξεχάσει όσα ξέρει και να δεχτεί ότι «ενότητα» σημαίνει υποταγή στα κελεύσματα και τις επιταγές των ντόπιων και διεθνών κέντρων οικονομικής πολιτικής και στρατιωτικής εξουσίας αποτελούν μονόδρομο για την κερδοφορία του ελληνικού και ξένου κεφαλαίου. Η εθνική σας ενότητα ταυτόχρονα ως απειλή και ελπίδα για τους έλληνες εργαζόμενους που, αν σας πιστέψουν, ίσως κάποτε εισπράξουν ως αμοιβή κάποια ψίχουλα της πολυδιαφημισμένης καπιταλιστικής σας ανάπτυξης.
Όχι κύριοι εκπρόσωποι και τοποτηρητές της νέας «αριστερής διαχείρισης». Ανεξάρτητα από την πολιτική ή κομματική τοποθέτηση του καθενός, όποιος τιμάει με ειλικρίνεια την παλλαϊκή ενότητα που έγραψε το Έπος του Σαράντα, της Αντίστασης στην Τριπλή Κατοχή και του ηρωικού αγώνα του εμφύλιου, δεν πρόκειται να συναινέσει στην τυμβωρυχία σας. Το αίμα των λαϊκών αγωνιστών που έχει χυθεί στους αγώνες, δεν θα γίνει ποτέ το άλλοθι για να δικαιολογήσετε στη λαϊκή συνείδηση την υποταγή σας και την προσπάθειά σας να επιβάλετε τις στυγνές, απάνθρωπες, αντιλαϊκές πολιτικές σας.
Εθνική Αντίσταση και ΕΕ, ΔΝΤ, ΕΚΤ, ΝΑΤΟ, δεν πρόκειται ποτέ να συμπορευτούν στη συνείδηση των απλών ανθρώπων που υποφέρουν. Θα μας βρίσκετε πάντα απέναντί σε εσάς και τους προϊσταμένους σας. Τιμούμε την Αντίσταση και τους νεκρούς της, δίνοντας υπόσχεση ότι θα συνεχίσουμε εκεί που σταμάτησαν. Ενάντια στο φασισμό και το ναζισμό. Για Ελευθερία, Δημοκρατία, Κοινωνική Απελευθέρωση. Για τη Λαϊκή Εξουσία.
Στις αντιλαϊκές αποπροσανατολιστικές εκκλήσεις κάλπικης ενότητας θα απαντάμε με το σύνθημα:
ΘΕΛΟΥΝΕ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ ΝΑ ΦΤΑΣΟΥΜΕ ΣΤΟΝ ΠΑΤΟ…
ΟΡΓΆΝΩΣΗ ΠΑΝΤΟΥ ΝΑΡΘΟΥΝ ΤΑ ΠΑΝΩ ΚΑΤΩ!...
Και ο επίλογος με ένα ποίημα του Μπρεχτ:
Μπέρτολτ Μπρεχτ, «Γερμανικό τραγούδι»
Μιλάνε για καιρούς δοξασμένους, και πάλι
(Άννα, μην κλαις)
Θα γυρέψουμε βερεσέ απ’ το μπακάλη.
Μιλάνε για του έθνους, ξανά, την τιμή
(Άννα, μην κλαις)
Στο ντουλάπι δεν έχει ψίχα ψωμί.
Μιλάνε για νίκες που το μέλλον θα φέρει
(Άννα, μην κλαις)
Εμέναν όμως δε με βάζουν στο χέρι.
Ο στρατός ξεκινά
(Άννα, μην κλαις)
Σαν γυρίσω ξανά
θ’ ακολουθώ άλλες σημαίες.
(1936)
[Bertolt Brecht, Ποιήματα, μτφ. Μάριος Πλωρίτης, Εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα 21983, σ. 54]
Ντίνος Χαραλαμπίδης
Θεσσαλονίκη
