Καταπληκτικά ελληνικά μωσαϊκά που η γη τα διατήρησε για να τα βρούμε και να τα θαυμάσουμε εμείς και οι κατοπινοί.
Το βίντεο παρακάτω, από τις ανασκαφές στην αρχαία πόλη Ζεύγμα, στην νοτιοανατολική Τουρκία, κοντά στα σύνορα με την Συρία (βλ. εικόνα).
Η πόλη Ζεύγμα, άκμασε κατά τους ελληνιστικούς χρόνους. Στις ανασκαφές που έγιναν, βρέθηκαν πολλά και καταπληκτικού κάλλους, περίτεχνα μωσαϊκά.
Προσέξτε τις παρουσιαζόμενες ονομασίες στα μωσαϊκά:
- ΕΙΚΑΡΟC και όχι ΙΚΑΡΟΣ
- ΔΕΔΑΛΟC και όχι ΔΑΙΔΑΛΟΣ
- ΦΑΣΙΦΑΗ και όχι ΠΑΣΙΦΑΗ
- ΝΕΙΚΗ και όχι ΝΙΚΗ.
Πρόκειται για ορθογραφικά λάθη; Θεωρείτε ότι σε ένα ‘πλούσιο’ κτίσμα, διότι προφανώς θα επρόκειτο για ‘πλούσιο’ έχοντας τέτοια μωσαϊκά, θα έκαναν το λάθος να γράψουν τα ονόματα με ορθογραφικά λάθη; Προφανώς όχι.
Μα τότε ποια η εξήγηση; Η εξήγηση είναι ότι αυτά τα μωσαϊκά του 2ου με 1ο αιώνα π.Χ., μας δίδουν εντονότατες ενδείξεις, ουσιαστικά αποδείξεις, για την προφορά των λέξεων, για την προφορά της ελληνικής γλώσσας, εκείνη την περίοδο. Συγκεκριμένα:
ΕΙΚΑΡΟC αντί για Ίκαρος, διότι αφενός θα υπήρχε και αυτός ο τύπος γραφής τότε, συνεπώς θα ήταν ορθά γραμμένος. Ο δε ήχος της λέξης, θα ήταν εΊκαρος, όπως δηλαδή το προφέρουμε και σήμερα, με την διαφορά ότι η αρχική συλλαβή εί ήταν ελάχιστα πιο μακρόσυρτη ηχητικά, από ό,τι την προφέρουμε σήμερα. Αυτό εξηγεί, γιατί η λέξη από Είκαρος έγινε Ίκαρος με το πέρασμα των χρόνων, καθώς η ηχητική της ήταν σχεδόν ίδια. Η εν λόγω λέξη μας δείχνει ότι από τον 2ο με 1ο αιώνα π.Χ., το ει με το ι ηχούσαν σχεδόν το ίδιο, όπως συμβαίνει και στις μέρες μας.
Και αν το σκεφτείτε, είναι λογικό, αφού παρόλο που έχουν περάσει χιλιάδες χρόνια, ωστόσο επειδή όσοι γεννιούνται στην Ελλάδα, μαθαίνουν την γλώσσα από μωρά, την μαθαίνουν όπως ήταν, και δεν υπάρχει κανένας λόγος, να αλλοιωθεί ηχητικά, ακόμα και αν περάσουν εκατοντάδες ή και χιλιάδες ακόμα χρόνια. Αν ακούς τον ήχο «ιι» αλλά ωστόσο από παράδοση, γράφεις ΕΙ διότι έτσι έχεις μάθει ότι είναι το σωστό, έτσι το συνεχίζεις.
Μάλιστα όσον αφορά στην λέξη Ίκαρος, τα σημερινά λεξικά, καθώς γράφεται με Ι, λένε ότι είναι αγνώστου ετυμολογίας, διότι δεν μπορεί να βρεθεί μια λογική συσχέτιση γραφόμενη με ι, αλλά αν δούμε την λέξη με ΕΙ, τότε εύκολα σε παραπέμπει σε εικ-άζω + άρω, που εικάζω = καταλήγω βάσει κάποιων δεδομένων και στοιχείων, σε μια πιθανή αλλά όχι και απόλυτη γνώμη / διαπίστωση και το άρω /αίρω = μεταξύ άλλων σημαίνει εξυμνώ ή υπερβάλλω, συνεπώς Είκαρος = αυτός που εικάζει κάποια πράγματα, με μια υπερβολή, πράγμα που συνάδει με τον χαρακτήρα του μυθολογικού προσώπου Ικάρου, που με αυτά που είκαζε και την υπερβολή του, έφτασε πολύ κοντά στον ήλιο, το φτερά του καταστράφηκαν και πέθανε εκ της ανοησίας του.
ΔΕΔΑΛΟC και όχι Δαίδαλος, διότι προφανώς αφενός από τότε, ήτοι τον 2ο με 1ο αιώνα π.Χ., το Ε θα είχε σχεδόν πανομοιότυπη προφορά με το ΑΙ, αφετέρου στην συγκεκριμένη λέξη, θα ήταν τότε αποδεκτός τρόπος γραφής (άρα και ορθός) με Ε, παρόλο που σήμερα έχει επικρατήσει το ΑΙ. Σωστή βέβαια είναι και η σημερινή γραφή με ΑΙ, δεδομένου ότι η λέξη ετυμολογείται εκ του δαιδάλλω, που σημαίνει ότι δημιουργώ κάτι, κατασκευάζω.
Άλλωστε και άλλες λέξεις όπως ο παις (παιδί), προφέρονταν σχεδόν πες, τότε, δηλαδή στην αρχαιότητα, όπως και σήμερα. Έχει μια ελάχιστη, έως ανεπαίσθητη ηχητική διαφορά, με την έννοια ότι ο ήχος στο ΑΙ είναι λίγο μια μακρόσυρτος, δηλαδή το ι ίσα που ακούγεται, μακρύνοντας ηχητικά την συλλαβή. Άλλο παράδειγμα είναι η λέξη δαίς, η δάδα, ο πυρσός · προφέρεται και αυτή, ουσιαστικά δες, με την διαφορά ότι επειδή είναι ορθά γραμμένη με ΑΙ, ο ήχος είναι ελάχιστα πιο μακρόσυρτος.
ΦΑΣΙΦΑΗ και όχι ΠΑΣΙΦΑΗ. Είναι σαφές ότι ετυμολογικά θα ήταν ‘ορθότερο’ να γράφεται Πασιφάη, αφού σημαίνει προς Πάντες / Πας Φως, που δίδει δηλαδή στους πάντες φως. Ωστόσο η αρχαία γραφή του με Φ στην αρχή (ΦΑΣΙΦΑΗ), μας δείχνει ότι το Φ τότε είχε ιδιαιτέρως ‘βαριά’ προφορά, σχεδόν ίδια με του Π, διότι διαφορετικά, θα είχε γίνει ένα εξαιρετικά χοντροκομμένο λάθος, κάτι που δεν φαίνεται πιθανό. Αυτό δε, ότι δηλαδή το Φ προφέρονταν παχιά, με ήχο που πλησίαζε σε ορισμένες περιπτώσεις τον ήχο του Π, έχει μείνει στην αγγλική γλώσσα, που σχεδόν όλες τις αρχαίες ελληνικές λέξεις που περιέχουν το γράμμα Φ, στην αγγλική τις έχουν μεταφέρει ως Ph και όχι ως f. Άρα το συμπέρασμα που βγάζουμε είναι ότι στην αρχαιότητα, το Φ προφέρονταν βαριά, αν όχι πάντα, τουλάχιστον όταν υπήρχε ως αρχικό λέξης.
ΝΕΙΚΗ και όχι ΝΙΚΗ. Άλλη μία απόδειξη, ότι από τον 2ο με 1ο αιώνα π.Χ., το ΕΙ προφέρονταν σχεδόν ίδια με το Ι (με την διαφορά ότι το ΕΙ ήταν ηχητικά οριακά πιο μακρόσυρτο). Άλλωστε η νείκη / νίκη, τι είναι; Είναι η υπερίσχυση επί αντιπάλου και ως λέξη, προέρχεται εκ της επίσης πανάρχαιας λέξης νείκος / νίκος, που δήλωνε την επίθεση, εχθρότητα, διαμάχη, βλέπε και την λέξη, φιλονικία / φιλόνικος, ήτοι έριδα, εριστικός.
Ευεπιχειρείν Σεμινάρια: αεί βέλτιστον
Σημείωση Ικαριακής Ραδιοφωνίας
Ανάρτηση που ”αλίευσε” ο Ηλίας Γιαννίρης, σχετικά με την απόδοση του Ικάρου σε ”Είκαρο” και του Δαιδάλου σε ”Δέδαλο” στο Μωσαϊκό της πόλης Ζεύγμα. Πρόκειται για την πρώτη φορά που βλέπουμε την απόδοση του Ικάρου με αυτόν τον τρόπο!
Επίσης προσθέσαμε εικόνες από άλλες σελίδες που δείχνουν πιο λεπτομερώς το υπέροχο αυτό μωσαϊκό
