Πολύς λόγος έχει γίνει τον τελευταίο καιρό για την “ανάπτυξη”, λόγω και της προεκλογικής περιόδου.
Με αφορμή λοιπόν την “ουδέτερη” παρουσίαση της λέξης που πάντα υποκρύπτει συγκεκριμένες στρατηγικές (όχι πάντα ίδιες), αλλά και τα κατά καιρούς αναφερόμενα σχέδια για την εγκατάσταση ανεμογεννητριών στην Ικαρία (που όπως προκύπτει και από τις πρόσφατες εξελίξεις δεν καλύπτουν καμία ενεργειακή ανάγκη του νησιού), θυμηθήκαμε κάτι που είχε γράψει ένας “παλιός” ο Φρίντριχ Ένγκελς στο βιβλίο “Η διαλεκτική της φύσης”.
Παρουσιάζει με τον πλέον γλαφυρό τρόπο πως η λογική του εφήμερου κέρδους χωρίς κανένα στρατηγικό σχεδιασμό, τελικά στρέφεται εναντίον της φύσης, άρα και του ανθρώπου. Προφανώς το βιβλίο είναι γενικά χρήσιμο για θέματα περιβάλλοντος και όχι μόνο για “τοπική” χρήση. Υπενθυμίζουμε λοιπόν τι έγραφε, προσθετικά με τις αντιδράσεις πολλών τοπικών κοινωνιών.
μεταφορά τμήματος ανεμογεννήτριας
Ο Ένγκελς στην Διαλεκτική της Φύσης έγραφε: «Ας μην ικανοποιούμαστε ωστόσο και πολύ με τις νίκες μας πάνω στην φύση. Για κάθε τέτοια νίκη η φύση μας εκδικείται. Κάθε μία από αυτές έχει σε πρώτη φάση πραγματικά τα αποτελέσματα που περιμέναμε, αλλά στην δεύτερη και τρίτη φάση έχει πολύ διαφορετικές και απρόβλεπτες συνέπειες οι οποίες πολύ συχνά ακυρώνουν τις πρώτες. Οι άνθρωποι που στην Μεσοποταμία, στην Ελλάδα, στην Μικρά Ασία και αλλού κατέστρεψαν τα δάση για ν’ αποκτήσουν καλλιεργήσιμη γη, ποτέ δεν φαντάστηκαν πως έτσι έθεταν τις βάσεις για την πραγματική ερήμωση αυτών των χωρών, καταστρέφοντας μαζί με τα δάση και τα κέντρα συγκέντρωσης και διατήρησης της υγρασίας. Όταν οι ορεινοί Ιταλοί κατέστρεψαν στις νότιες πλαγιές των Άλπεων τα δάση των ελάτων που με τόση φροντίδα διατηρήθηκαν στις βόρειες πλαγιές, δεν είχαν ιδέα πως μ’ αυτό τον τρόπο υπέσκαπταν την γαλακτοκομία στην περιοχή τους. Ακόμα λιγότερο υποψιάζονταν ότι έτσι στερούσαν από νερό τις βουνίσιες πηγές τους στο μεγαλύτερο μέρος του χρόνου και πως την εποχή των βροχών θα χύνονταν στην πεδιάδα πιο ορμητικοί οι χείμαρροι. Έτσι, σε κάθε βήμα, τα πράγματα μας υπενθυμίζουν ότι σε καμιά περίπτωση δεν κυριαρχούμε πάνω στη φύση όπως ένας κατακτητής κυριαρχεί πάνω σε έναν ξένο λαό, σαν να στεκόμασταν έξω από την φύση, αλλά ότι εμείς, με την σάρκα μας, το αίμα και τον εγκέφαλό μας ανήκουμε σε αυτήν και είμαστε μέσα σ’ αυτήν και ότι όλη μας η κυριαρχία πάνω της συνίσταται στο ότι έχουμε σε σύγκριση με όλα τα άλλα δημιουργήματα της φύσης το πλεονέκτημα ότι μπορούμε να διακρίνουμε και να εφαρμόσουμε σωστά τους νόμους της.»
βάση ανεμογεννήτριας
Ο Ένγκελς συνέχιζε στο ίδιο βιβλίο του: «Η αστική κοινωνική επιστήμη, η κλασική πολιτική οικονομία, καταπιάνεται προπαντός μόνο με τα άμεσα επιδιωκόμενα αποτελέσματα των ανθρώπινων πράξεων που προσανατολίζονται στην παραγωγή και την ανταλλαγή. Αυτό ανταποκρίνεται εντελώς στην κοινωνική οργάνωση της οποίας αποτελεί την θεωρητική έκφραση. Από την στιγμή που οι καπιταλιστές μπαίνουν στην παραγωγή και την ανταλλαγή αναζητώντας άμεσο κέρδος, δεν μπορούν να ληφθούν υπόψη κατ’ αρχήν, παρά μόνο τα πιο κοντινά, τα πιο άμεσα αποτελέσματα. Όταν ένας μεμονωμένος εργοστασιάρχης ή έμπορος πουλά το εμπόρευμα που παράγει ή που αγοράζει με το συνηθισμένο κέρδος, μένει ικανοποιημένος και δεν ασχολείται με το τι συμβαίνει ύστερα με το εμπόρευμα ή με τον αγοραστή του. Το ίδιο συμβαίνει και με τις φυσικές συνέπειες των πράξεών του. Τι τους ένοιαζε τους Ισπανούς κατόχους φυτειών στην Κούβα που έκαιγαν τα δάση στις πλαγιές και έβρισκαν στην στάχτη αρκετό λίπασμα για μια γενιά εξαιρετικά αποδοτικών δέντρων του καφέ, τι τους ένοιαζε ότι οι ραγδαίες βροχές θα έπαιρναν ύστερα το απροστάτευτο πια επιφανειακό στρώμα του εδάφους, αφήνοντας πίσω τους μονάχα γυμνούς βράχους; Τόσο σε σχέση με την φύση, όσο και σε σχέση με την κοινωνία, ο σημερινός τρόπος παραγωγής ενδιαφέρεται προπαντός μόνο για το πρώτο, το πιο κοντινό, το πιο άμεσο αποτέλεσμα. Και ύστερα εκπλήσσονται για το ότι οι μακρινές συνέπειες των πράξεων που αποβλέπουν σ’ αυτό τον σκοπό είναι εντελώς διαφορετικές, τις περισσότερες φορές εντελώς αντίθετες.»
