Νέλσον Μαντέλα (18/7/1918 – 5/12/2013)
Ο Νέλσον Μαντέλα, μία από τις εμβληματικότερες μορφές του 20ού αιώνα και σύμβολο του αγώνα ενάντια στο καθεστώς των φυλετικών διακρίσεων της Νότιας Αφρικής, το φρικτό Άπαρτχαϊντ, δε ζει πια. Πέθανε το βράδυ της 5ης προς 6η Δεκέμβρη του 2013, μετά από πολύχρονη ασθένεια, λίγο πριν μπει στον 97ο χρόνο της ζωής του. Είχε περάσει 27 από αυτά στις φυλακές του ρατσιστικού καθεστώτος, αποκτώντας τον θρυλικό τίτλο του «κρατούμενου 46664».
Ο Μαντέλα γεννήθηκε στις 18 Ιουλίου 1918 στο Μβέζο της Νοτίου Αφρικής και από το 1938 βρέθηκε στο Γιοχάνενσμπουργκ. Το 1944 οργανώθηκε στο Εθνικό Αφρικανικό Κογκρέσο (ANC), το οποίο πάλευε για την εξάλειψη των ρατσιστικών διακρίσεων που είχε επιβάλει το καθεστώς των λευκών. Το 1948 τέθηκε σε εφαρμογή η πολιτική του Άπερτχαϊντ, με την οποία ο Μαντέλα συγκρούσθηκε τόσο με την πολιτική του δράση, όσο και ως δικηγόρος.
Το 1960 το Αφρικανικό Κογκρέσο κηρύσσεται παράνομο και ο Μαντέλα τίθεται επικεφαλής του στρατιωτικού του σκέλους που προχωρά σε επιθέσεις κατά στρατιωτικών και διοικητικών στόχων του καθεστώτος. Μέχρι τότε, ο Μαντέλα και το Κογκρέσο ήταν οπαδοί της μη βίαιης αντίστασης. Συλλαμβάνεται το 1963 με τη συνδρομή της CIA και καταδικάζεται σε ισόβια καταναγκαστικά έργα. Η σύλληψη, η δίκη και η καταδίκη του, τον μετατρέπουν σε παγκόσμιο σύμβολο του αντιρατσιστικού αγώνα. Το κίνημα αλληλεγγύης αποκτά μια τεράστια έκταση. Ωστόσο, δεν θα αποφυλακιστεί παρά στις 11 Φεβρουαρίου του 1990, 27 χρόνια μετά.
Ελεύθερος πλέον ο Μαντέλα, συμμετέχει στις διαπραγματεύσεις για την κατάργηση του Άπαρτχαϊντ με τον τελευταίο πρόεδρο του ρατσιστικού καθεστώτος Φρεντερίκ ντε Κλερκ, με τον οποίον θα μοιραστεί το Νόμπελ Ειρήνης, κατά τη συνήθη πρακτική της Ακαδημίας να εξισώνει τους θύτες με τα θύματα. Το 1994 εκλέγεται πρώτος μαύρος πρόεδρος της Νοτίου Αφρικής, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι το 1999.
Η προεδρική του θητεία παρέμεινε αμφιλεγόμενη, ωστόσο ο Μαντέλα παρέμεινε το μεγαλύτερο σύμβολο του αγώνα των μαύρων για ισότητα και κοινωνική απελευθέρωση στον 20ό αιώνα, μαζί με την αφροαμερικανίδα Ρόζα Παρκς. Μέχρι το θάνατό του ο Μαντέλα συμμετείχε σε πολλές διεθνείς καμπάνιες, με σημαντικότερη αυτή ενάντια στο AIDS, ασθένεια που αποδεκάτισε την Νότια Αφρική επί πολλές δεκαετίες.
«Ολη μου τη ζωή», έλεγε, «την αφιέρωσα στον αγώνα του λαού της Αφρικής. Πολέμησα ενάντια στην κυριαρχία των λευκών και την κυριαρχία των μαύρων. Μοιράστηκα το ιδανικό μιας κοινωνίας όπου οι άνθρωποι ζουν δημοκρατικά, αρμονικά και έχουν τις ίδιες ευκαιρίες. Ελπίζω να συνεχίσω να ζω πάντα γι’ αυτό το ιδανικό. Αλλά αν χρειαστεί, είμαι επίσης έτοιμος να πεθάνω γι’ αυτό».
Κι ακόμη: «Κανείς δεν είναι πραγματικός ελεύθερος στερώντας την ελευθερία του άλλου. Καταπιεστής και καταπιεζόμενος στερούνται κι οι δύο την ανθρώπινη υπόστασή τους».
