Άρθρο που δημοσιεύτηκε στο 20ο τεύχος (Δεκέμβριος 2023) Δελτίο τοπικής Ιστορίας και Λαογραφίας “Αρέθουσα” που εκδίδει και επιμελείται ο Βασίλης Τσαπαλιάρης.
Ο Γάλλος συγγραφέας και ακαδημαϊκός του 19ου αιώνα Eδμόνδος Αμπού (Edmond About: 1828–1885), είχε πει στην εποχή του για τους Έλληνες:
“Είναι καταπληκτικός αυτός ο μικρός ελληνικός λαός που εργάζεται και πετυχαίνει παντού, εκτός από την πατρίδα του”
To φαινόμενο των επιτυχιών των Ελλήνων εκτός Ελλάδας, φαίνεται έκτοτε να συνεχίζεται. Στις μέρες μας, με την παρατηρούμενη υψηλή κοινωνικοοικονομική κινητικότητα ανόδου των ομογενών μας, την ανάδειξη πολλών σε διακεκριμένες θέσεις και την τιμητική βράβευση τους για την συμβολή τους στις επιστήμες, στις τέχνες, τις επιχειρήσεις και αλλού.
Ανάμεσα στους ανθρώπους αυτούς, ιδιαίτερη θέση έχει και η περίπτωση του εγκατεστημένου στην Αυστραλία επιχειρηματία, συμπατριώτη μας από την Αρέθουσα της Ικαρίας, Νίκου Σπ. Τσαπαλιάρη (Nick Chapley), Επιχειρηματία βραβευμένου δύο συνεχόμενες χρονιές με το διεθνές βραβείο του καλύτερου supermarket στο κόσμο (2016 και 2017) από τον Οργανισμό IGA (Intepented Groceries Association), ειδικότερα για τα supermarket Frewville και Pasadena.
Φέτος, μάλιστα, τιμήθηκε ακόμα μια φορά. Αυτή τη φορά από την κυβέρνηση της Αυστραλίας με το MEDAL OF THE ORDER OF AUSTRALIA (ΟΑΜ) (Μετάλλιο του Τάγματος της Αυστραλίας), για τις υπηρεσίες που έχει προσφέρει μέσω φιλανθρωπικών οργανώσεων. Τιμητικό μετάλλιο που του απονεμήθηκε στο πλαίσιο του εορτασμού της Αυστραλίας “Australia Day” 2023.
Το αυστραλιανό σύστημα τιμών, ιδρύθηκε από τη βασίλισσα Ελισάβετ Β΄ το 1975 και αποτελεί αρμοδιότητα του Γενικού Κυβερνήτη της Αυστραλίας, με ευθύνη του οποίου και απονέμονται τιμητικοί τίτλοι και μετάλλια, σε αναγνώριση των εξαιρετικών επιτευγμάτων που επιτυγχάνονται από τους πολίτες σε διάφορους τομείς, ή των εξαιρετικών υπηρεσιών που προσφέρουν στην Αυστραλία ή την ανθρωπότητα γενικότερα.
Μετά από τη διακοπή της απονομής του τίτλου του «ιππότη», το 2015, το σύστημα απονομής περιλαμβάνει τα εξής τέσσερα επίπεδα: Companion of the Order of Australia (Σύντροφος του Τάγματος της Αυστραλίας (AC), Officer of the Order of Australia (Αξιωματικός του Τάγματος της Αυστραλίας (AO), Member of the Order of Australia (Μέλος του Τάγματος της Αυστραλίας (AM), Medal of the Order of Australia (OAM) (Μετάλλιο του Τάγματος της Αυστραλίας, OAM).
Ο Νίκος Τσαπαλιάρης, τιμήθηκε, με αιτιολογικό αξιολόγησης τις υπηρεσίες που έχει προσφέρει μέσω φιλανθρωπικών οργανώσεων (For service to the community through charitable organisations). Η συμβολή του, μετρά πολλά χρόνια δραστηριότητας σε διάφορες θέσεις, οργανισμών και διάθεσης δωρεών σε ομογενειακές και μη οργανώσεις, σχολεία και άλλα ιδρύματα της Αυστραλίας. Χωρίς βεβαίως να ξεχνά να τείνει χείρα βοήθειας και στη γενέτειρα. Πράγμα, που κάνει συχνά σε συνεργασία με τον αδελφό του Γιάννη, (John Chapley), επίσης βραβευμένο επιχειρηματία supermarket από τον προαναφερόμενο Οργανισμό IGA.
Ιδιαίτερα σημαντική συμβολή του Νίκου Τσαπαλιάρη (Nick Chapley) στην Αυστραλία, θεωρείται η πρωτοβουλία ίδρυσης του Ιδρύματος Youth Inc. ( https://youthinc.org.au/ ), το 2006. Ίδρυμα, που λειτουργεί σήμερα με δωρητή και πρόεδρο του ιδρύματος τον γιο του Spero Chapley. Ίδρυμα υποστηριζόμενο από εταιρείες και από κρατικές υπηρεσίες της Αυστραλίας, όπως του Commissioner for Children and Young People και άλλους οργανισμούς.
Με τη στήριξη και τη συνεργασία διαφόρων επιχειρήσεων και την διάθεση κρατικών χορηγιών από την κυβέρνηση της Αυστραλίας, το Ίδρυμα Youth Inc, διενεργεί ειδικά προγράμματα για την απασχόληση ατόμων νέας ηλικίας (17-24 ετών). Ειδικότερα, προγράμματα για άτομα της ηλικιακής αυτής ομάδας που παρουσιάζουν προβλήματα εισόδου στην αυστραλιανή αγορά εργασίας. Στην κατεύθυνση αυτή, εστιάζει στην πρακτική μάθηση με δράση στον πραγματικό κόσμο. Διενεργεί ειδικά εργαστήρια και προγράμματα προϋπηρεσίας. Προγράμματα, με τα οποία δίνεται η δυνατότητα στους συμμετέχοντες νέους να ανακαλύψουν και να προβάλλουν τις κλίσεις και τα ταλέντα τους σε διάφορους κλάδους εργασίας.
Εικόνες από τα προγράμματα πρακτικής μάθησης του Ιδρύματος Youth Inc
«Το OAM», όπως έγραψε αυστραλιανή ιστοσελίδα και μεταφράζουμε εδώ σε ελεύθερη απόδοση, «αναγνώρισε τα επιτεύγματα του κ. Nick Chapley, ο οποίος ανέπτυξε και πρωτοστάτησε σε καινοτόμα, κορυφαία στον κόσμο γκουρμέ supermarket. Επίσης απέτισε φόρο τιμής στη φιλανθρωπική του υποστήριξη προς τους περιθωριοποιημένους νέους και την τοπική κοινωνία». (The OAM recognised the achievements of Mr Nick Chapley who has developed and pioneered innovative, world-leading gourmet supermarkets. It also paid tribute to his philanthropic support of marginalised youth and local community. (Ανάκτηση 06.09.2023 από (https://www.fiftyplussa.com.au/lifestyle/people/adelaides-finest-supermarkets-mr-nick-receives-order-of-australia-medal/)
Tα δύσκολα χρόνια στην Ελλάδα και στη Μέση Ανατολή, η μετανάστευση και επιχειρηματική σταδιοδρομία στην Αυστραλία
Ο Νίκος, μαζί με την μητέρα του Λεμονιά και τον αδελφό του Γιάννη, γνώρισε στην Ελλάδα δύσκολα χρόνια. Ιδιαίτερα, την περίοδο του πολέμου και της κατοχής, που ο πατέρας του βρισκόταν στην Αυστραλία στερούμενος τη δυνατότητα να τους βοηθήσει. Αντιμετωπίζοντας την ανέχεια, την φτώχεια και την πείνα, η οικογένεια φυγαδεύτηκε, μέσω Τουρκίας, στη Μέση Ανατολή. Εκεί, παρέμεινε επί χρόνια. με την μητέρα του και τον αδελφό του σε στρατόπεδο προσφύγων στις Πηγές του Μωυσέως στη Χερσόνησο του Σινά.
Για την εμπειρία αυτή, της φιλοξενίας και της παραμονής των σε υπερπλήρεις σκηνές με έως πέντε οικογένειες να κοιμούνται στο έδαφος της σκηνής και τις παρουσιαζόμενες άλλες δυσκολίες εξυπηρέτησης των προσφύγων (παρασκευής και διανομής φαγητού κ.λπ.), θα πει πολλές φορές:
«Το χειρότερο πράγμα που μπορεί να συμβεί σε άνθρωπο είναι να γίνει πρόσφυγας. Όταν είναι κανείς πρόσφυγας χάνει την αξιοπρέπειά του. Δεν υπάρχει χειρότερο συναίσθημα από αυτό!».
Με το τέλος του πολέμου, επαναπατρίστηκαν στην Ικαρία, αλλά συνεχίζοντας να ζουν για αρκετό καιρό με το φάσμα της πείνας, κατορθώνοντας εντούτοις να επιβιώσουν, χάρη στις υπηρεσίες που πρόσφερε η μητέρα του ως μοδίστρα, με αντάλλαγμα λίγο λάδι, αλεύρι και ρύζι. Σε κάποια περίσταση μάλιστα ανταλλάσσοντας κάποια από τα εναπομείναντα είδη του ρουχισμού της οικογένειας. Μια φορεσιά του πατέρα τους και αλλά είδη, επισκεπτόμενοι γι’ αυτό το σκοπό με κοπιαστικές πολύωρες πεζοπορίες διάφορα χωριά.
Από τις μαρτυρίες που έχει καταθέσει σε συνεντεύξεις του, συγκλονιστική είναι η σκηνή που περιέγραψε όταν τελείωσε και ο τελευταίος κόκκος ρύζι που είχαν στο μπαούλο και έβρασαν και έφαγαν τη σκόνη του μπαούλου.
Τελικά, κατάφεραν να μεταναστεύσουν στο τέλος του 1948 και να φτάσουν στην Αυστραλία τον Ιανουάριο του 1949, όπου βρισκόταν ο πατέρας τους Σπύρος, ο οποίος είχε μεταναστεύσει εκεί αρχικά το 1924, επέστρεψε στην Ελλάδα με αφορμή την οικονομική κρίση του 1930 και μετανάστευσε εκ νέου στην Αυστραλία το 1937. Αφού νυμφεύθηκε τη σύζυγο του Λεμονιά. γεννήθηκαν ο Γιάννης και ο Νίκος, και για κάποιο διάστημα προσπάθησε να παραμείνει μόνιμα στην Ελλάδα, ανοίγοντας και διατηρώντας υποδηματοποιείο στην Αρέθουσα.
Μετά την συνένωση της οικογένειας στην Αυστραλία, ο Νίκος ξεκίνησε να εργάζεται από κοινού με τους γονείς και τον αδελφό του Γιάννη σε επιχείρηση εστίασης στο Moulamein της Νέας Νοτίου Ουαλίας (NSW). Επιχείρηση που είχε ήδη ξεκινήσει με συνέταιρο ο πατέρας τους Σπύρος, γνωστή στην περιοχή με το όνομα Wattle Café. Επιχείρηση, που το 1951, με την αγορά του μεριδίου και την αποχώρηση του συνεταίρου, επεκτάθηκε με τη διάθεση πώλησης και άλλων ειδών, εμπορευόμενοι και διάφορα ψιλικά είδη: χτένες, αναπτήρες, ταμπακέρες, ακόμη και μουσικά όργανα!
Την πρώτη αυτή επιχειρηματική επέκταση, ακολούθησε η αγορά και εκμετάλλευση αμπελώνα για την παραγωγή σταφίδας στην Mildura της Victoria το 1953 και η επιχειρηματική δραστηριότητα της οικογένειας στο Red Cliffs, το 1958, όπου η οικογένειά άνοιξε μια μικτή επιχείρηση, συνδυάζοντας φρούτα και λαχανικά, delicatessen, παντοπωλεία και ένα σνακ μπαρ. Κατάστημα που μέχρι το 1963 επέκτειναν σε κατάστημα self-service. Tην παραπάνω επιχείρηση διαδέχθηκε το 1970 η δημιουργία σύγχρονου μεγάλου supermarket στο Redcliffs, το 1970. Εμπορική μονάδα που αναδείχθηκε στο μεγαλύτερο εμπορικό κατάστημα της περιοχής στο είδος του. Η εμπορική δραστηριότητα αυτή επεκτάθηκε και με την χονδρική εμπορία και τη διάθεση κρεάτων σε άλλες περιοχές.
Στη Μελβούρνη, Πέρθ και αλλού, και κατά ένα μεγάλο μέρος στη Νότιο Αυστραλία, Πολιτεία, που αποτελούσε πάντα μακροπρόθεσμο στόχο εγκατάστασης και συνέχισης της επιχειρηματικής δραστηριότητας των δύο αδελφών, με επιχειρηματικό κέντρο την Αδελαΐδα, πρωτεύουσα της εν λόγω Πολιτείας.
Την επιχειρηματική δραστηριότητα του Red Cliffs, διαδέχθηκε το 1979 η εγκατάσταση και η εμπορική δραστηριότητα των δύο αδελφών στην Αδελαΐδα, όπου άνοιξαν από κοινού το πρώτο τους σούπερ μάρκετ στο Craigmore. Από την εποχή αυτή, οι δύο αδελφοί δραστηριοποιήθηκαν σε ακίνητα και σούπερ μάρκετ στη Νότια Αυστραλία, τόσο από κοινού όσο και χωριστά, με διάφορες, κατά περίπτωση, εμπορικές επωνυμίες, όπως “Chapley Brothers’, ‘Chapley Group’, ‘Chapley Group Foodland’, κ.λπ.
Η επιχειρηματική δραστηριότητα των δύο αδελφών στην Αδελαΐδα, γνώρισε έκτοτε αξιοσημείωτη υλική και κυρίως ποιοτική άνοδο. Δραστηριοποιούμενοι με τα παραπάνω εταιρικά σχήματα, τα καταστήματα των δύο οικογενειών Chapley, κατά δημοσιεύματα του αγγλόφωνου τύπου, φαίνεται να αποτελούν μια από τις τέσσερεις κυριότερες εμπορικές αλυσίδες λιανικού εμπορίου στη Νότιο και την Βόρειο Αυστραλία.
Σπουδαιότερη προφανώς πλευρά της παρουσίας τους στην αγορά της Αυστραλίας παρουσιάζουν οι σχετικά υψηλές ποιοτικές επιδόσεις των καταστημάτων των δύο αδελφών, για τις οποίες τους έχουν απονεμηθεί επανειλημμένα σημαντικά βραβεία από τους εμπορικούς οργανισμούς που εκπροσωπούν τα συμφέροντα των καταστημάτων του κλάδου στην Αυστραλία και σε πολλές χώρες του εξωτερικού. Βραβεία (και μάλιστα πολλά) τους έχουν απονεμηθεί και από πλευράς των κρατικών και δημοτικών αρχών της Αυστραλίας.
Για τα συγκροτήματα και τις καινοτομίες των εμπορικών τους κέντρων σε διάφορες περιοχές και την επενδυτική συμβολή τους στην ανάπτυξη τους. Για την πρωτοτυπία των κατασκευών, την ποικιλία των εμπορευμάτων, πολλά είδη των οποίων προέρχονται από όλο τον κόσμο, και τη μεγάλη γκάμα και τη σπανιότητα των τμημάτων και των χώρων αναψυχής που περιλαμβάνουν, σε αντίθεση με μεγάλες εμπορικές αλυσίδες του κλάδου,.
Για τις βραβεύσεις αυτές αξίζει να σημειώσουμε εδώ, τη βράβευση, το 2010 του Γιάννη Τσαπαλιάρη για το σούπερμαρκετ Norwood Foodland (βραβείο: IGA 2010 Australia International Retailer of the Year). Supermarket, που μάλιστα εκτός αυτού είχε διακριθεί και το προηγούμενο έτος 2009, ως το καλύτερο ανεξάρτητο supermarket, με τον αυστραλιανό τίτλο Australian National Retailer of the Year. Βράβευση με κριτήρια αξιολόγησης την συνολική παρουσία του καταστήματος, την ποιότητα των προϊόντων του τμήματος των γαλακτοκομικών και κατεψυγμένων προϊόντων και την παρεχόμενη υψηλή ποιότητα εξυπηρέτησης του κοινού. Το συγκεκριμένο μάλιστα κατάστημα, έχοντας ανακαινιστεί και επεκταθεί σημαντικά του αρχικά διαθέσιμου χώρου (από 800 σε 4.340 τμ.), είχε θεωρηθεί, την εποχή που αναφερόμαστε, ως το πλέον πολυσύχναστο ανά τετραγωνικό μέτρο κατάστημα της Νοτίου Αυστραλίας.Τις παραπάνω βραβεύσεις ακολούθησαν οι βραβεύσεις του Νίκου Τσαπαλιάρη, επί δύο μάλιστα συνεχόμενες χρονιές, το 2016 και το 2017 για τα ιδιοκτησίας του Supermarket Frewville Foodland και Pasadena. Καταστήματα που ανακηρύχτηκαν από τον προαναφερθέντα διεθνή εμπορικό οργανισμό IGA, ως τα καλύτερο supermarket του κόσμου, για το 2016 και 2017.
Για τέσσερεις γενιές, η οικογένεια των Chapley, όπως αναφέρουν δημοσιεύματα του αυστραλιανού τύπου, φέρεται να πρωτοστάτησε σε πολλές καινοτομίες του λιανικού εμπορίου της Αυστραλίας. Συνεχίζοντας να καινοτομούν στο λιανικό εμπόριο, στα τρέχοντα σχέδια της οικογένειας του Νίκου φαίνεται να είναι η υλοποίηση του λεγόμενου Master Plan του Forestville. Πρόκειται για πρωτοποριακό έργο. Έργο, που σκοπεύει να μετατρέψει 3,6 εκτάρια γης στο Forestville σε ένα μέρος όπου οι άνθρωποι μπορούν να ζουν, να εργάζονται, να κοινωνικοποιούνται, να τρώνε, να ψωνίζουν, να μαθαίνουν και να συνδέονται.
Το σχέδιο Forestville περιλαμβάνει την κατασκευή μιας Πλατείας Αγοράς. Αγοράς σε στυλ πλατείας. Αγορά. η οποία θα διαθέτει ένα σούπερ μάρκετ υψηλής ποιότητας, πολλά εστιατόρια. Επίσης, ένα Αστικό Πράσινο Σχολείο, (Youth inc campus) για το περιβάλλον, ένα αστικό αγρόκτημα, κατοικίες, καταλύματα, και πύργο διαμερισμάτων.
Σήμερα, για τις επιχειρήσεις του Νίκου φέρεται να εργάζονται πάνω από χίλια άτομα και να παρέχουν προμήθειες πάνω από 500 προμηθευτές – στην πλειοψηφία τους ντόπιοι.
Frewville Foodland. Ένα από τα δυο βραβευμένα supermarket της οικογένειάς του Νίκου Τσαπαλιάρη, ως τα καλύτερα στον κόσμο supermarket
Η πρόσφατη διάκριση του Νίκου Τσαπαλιάρη και με την απονομή του MEDAL OF THE ORDER OF AUSTRALIA (ΟΑΜ) για την φιλανθρωπική προσφορά του, έφερε στο φως μια άγνωστη σε πολλούς συμβολή του. Συμβολή, που για πολλά χρόνια παρέμεινε άγνωστη στο ευρύ κοινό. Συμβολή για την οποία ο ίδιος δεν φαίνεται ποτέ να επιδίωξε να προβάλλει, ακολουθώντας τα πρότυπα της μετριοφροσύνης των Ικαριωτών των παλαιότερων γενεών. Κινούμενος σε αυτό το πλαίσιο συμπεριφοράς, παρέμεινε ένας άνθρωπος που συνηθίζει να σκέπτεται ότι οφείλει να ευχαριστεί τους άλλους για τα όσα πέτυχε στη ζωή του. Όλους εκείνους που τον περιέβαλαν με την εμπιστοσύνη τους και διόλου τον εαυτό του ως εξ ίσου καθοριστικό δρώντα για τις επιτυχίες της ζωή του.
«Είμαστε ευγνώμονες για όσα έχουμε καταφέρει», έχει δηλώσει και συνεχίζει να δηλώνει και μετά την τελευταία διάκριση για τη συμβολή του, προσθέτοντας πως, όπως λέει στα παιδιά και εγγόνια μου, «είμαστε όλοι περαστικοί σε αυτή τη ζωή και το ταξίδι μας δεν έχει τελικά κανένα νόημα πάρα μόνο αν γενναιόδωρα μοιραζόμαστε ό,τι έχουμε, βοηθάμε τους συνανθρώπους μας, και παραμένουμε ταπεινοί».
Αναφερόμενος στο εγχείρημα της δημιουργία του Ιδρύματος Youthink inc. έχει πει:
«Πάντα λέω στα παιδιά και τα εγγόνια μου, αν η επιτυχία δεν μοιράζεται, τότε δεν αξίζει. Δημιουργήσαμε αυτό το μοναδικό σχολείο γιατί θέλαμε να δώσουμε στους νέους ευκαιρίες να πετύχουν, και για μένα, πραγματική επιτυχία σημαίνει να αντιμετωπίζω όλους με σεβασμό, να εργάζομαι σκληρά, να έχουμε ακεραιότητα και να ανταποδίδουμε στην κοινότητα»
Σε άλλη ευκαιρία, αναφερόμενος στην πορεία και την συμβολή της οικογένειας του έχει πει:
«Είμαι περήφανος και ενθουσιασμένος που το ταξίδι της ζωής μου έφερε τη ζωή μου σε αυτό το σημείο, ώστε να μπορούμε να συνεχίσουμε να καινοτομούμε, να συνεισφέρουμε θετικά και να συνεχίσουμε να επενδύουμε σε ανθρώπους».
Άρθρο που δημοσιεύτηκε στο 20ο τεύχος (Δεκέμβριος 2023) Δελτίο τοπικής Ιστορίας και Λαογραφίας “Αρέθουσα” που εκδίδει και επιμελείται ο Βασίλης Τσαπαλιάρης.
