779

Hypericum perforatum Υπερικό το διάτρητο. (Hypericaceae – Gutiferae, Clusiaceae).

Αυτό είναι το γνωστό για όλους Βαλσαμόχορτο ή Βάλσαμο, γνωστό φυτό-βότανο όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες χώρες στην Ευρώπη και την ανατολή. Η ονομασία, Βάλσαμο, αποδίδεται στο φυτό λόγω της επουλωτικής του δράσης. Άλλη εκδοχή είναι ότι το φυτό πήρε την ονομασία αυτή από την λέξη βαλσαμώνω, που σύμφωνα με μία πηγή σημαίνει ταριχεύω και προέρχεται από τη χρήση του στους νεκρούς και η οποία επέφερε την επιβράδυνση της σήψης. Στην αρχαία Ελλάδα απέδιδαν στο είδος ή και σε άλλα είδη του γένους, τις ονομασίες Ανδρόσαιμον, Χαμαίπιτυς, Άσκυρον, Κόριον, Διονυσιάδα και Υπερεικόν ή Υπερικόν με την τελευταία να επικρατεί για το γνωστό Βαλσαμόχορτο αλλά και για ολόκληρο το γένος. Λέγεται ότι ετυμολογία της ονομασίας είναι από τις ελληνικές λέξεις «υπερ» και «εικών», δηλαδή ότι το φυτό ήταν υπεράνω των εικόνων, υπεράνω των δαιμόνων και των φαντασμάτων ή ότι οι πιστοί διακοσμούσαν με το φυτό τα θρησκευτικά τους είδωλα-εικόνες. Ο όρος perforatum έχει λατινική προέλευση και αναφέρεται στα διάτρητα φύλλα του φυτού. Γιάτρευε ψυχικές παθήσεις όπως την κατάθλιψη ή την μανιοκατάθλιψη, παθήσεις που τα συμπτώματα που προκαλούσαν, εκείνη την εποχή και ιδιαίτερα στο μεσαίωνα τα αποκαλούσαν δαιμονισμό. Επίσης στον μεσαίωνα θεωρούταν ότι γενικά η χρήση του βοτάνου απομάκρυνε τα δαιμόνια. Σε άλλες περιπτώσεις καίγανε μπουκέτα από χρησιμοποιημένα φυτά του Υπερικού για να τραβήξουν το κακό της περασμένης χρονιάς και να το κάψουν μαζί του. Κάποιοι το συσχετίζουν αρκετά με τον αποκεφαλισμό του Αγ. Ιωάννη του βαπτιστή και ότι οι κόκκινες κηλίδες που εμφανίζει το φυτό συμβολίζει το αίμα του, από εκεί έχει πάρει και την μία από τις πολλές λαϊκές ονομασίες του σαν βότανο του Προδρόμου. Άλλη μια ερμηνεία είναι ότι ο βαπτιστής τρεφόταν στην έρημο με τα άκρα του φυτού, ξέρουμε όμως το φυτό δεν φυτρώνει στις ερήμους. Επίσης πίστευαν ότι όποιος κοιμάται με Υπερικό στο προσκεφάλι του, τον επισκεπτόταν ο άγιος.

Το χρησιμοποιούσαν σε διάφορες θρησκευτικές ή μαγικές τελετουργίες και εδώ του απέδιδαν τις ονομασίες «βότανο ή αίμα των ξωτικών» και «μαστίγιο ή φυγή του διαβόλου». Άλλη μία γνωστή στις μέρες μας, λαϊκή ονομασία είναι και το Σπαθόχορτο, ή οποία έχει τις ρίζες της στην Τουρκία και την Μικρά Ασία. Η ονομασία αυτή έχει πάλι δύο εκδοχές, η μία είναι ότι στον αρχαίο κόσμο το έδιναν οι μητέρες στους γιους πολεμιστές γιατί επούλωνε τις πληγές από το σπαθί και η άλλη είναι ότι οφείλεται στο σχήμα των φύλλων. Σαν Σπαθόχορτο όμως συναντάμε και το φυτό Gladiolus segetum Γλαδίολος ή Ξιφίον το αρουραίον, επίσης και Σπαθίνακα. Όπως και φυτά του γένους Κάρηξ Carex sp.

Άλλες λαϊκές ονομασίες που συναντάμε στην Ελλάδα είναι, Βαλσαμάκι, Βάρσαμο ή Βαρσαμόχορτο, Περίκη ή Περίκι, Λειχηνόχορτο, Ψειροβότανο, Χελωνόχορτο ή Χελονόχορτο, Κοψοβότανο, Κουκτσούδι και ίσως και άλλα. Ο Διοσκουρίδης (40 με 90 μ.Χ.) έδινε την ονομασία Άσκυρον στο γνωστό βοτάνι και πιθανόν να ονομάζει με την ονομασία Υπερικόν, το είδος Hypericum crispum (=H. triquetrifolium ). Υπερικό το σγουρό. Ο μεγάλος φαρμακολόγος της αρχαιότητας, με την ονομασία Βάλσαμο αναφέρεται σε κάποιο άλλο φυτό-δέντρο ή θάμνο, το οποίο όπως αναφέρει στο έργο του “Περί ύλης ιατρικής” φυτρώνει μόνο στην Ιουδαία. Τον χυμό του δέντρου αυτού, ονομάζει οποβάλσαμο, άγνωστο όμως σε πιο φυτό αναφέρεται. Την ονομασία Υπερικό την έδιδαν στην αρχαιότητα και σε ένα άλλο φυτό το οποίο ο Διοσκουρίδης αποκαλεί Κόρις. Με την ονομασία Βάλσαμο στην βιβλιογραφία συναντάμε και τo φυτό, Αθανασία η βαλσαμώδης, Athanasia balsamita, ή Balsmita vulgaris, όπως και με την ονομασία Βαλσαμόχορτο το φυτό Ονωνίδα η χνοώδης, Ononis pubescens. Βλέπουμε λοιπόν ότι από εκείνα τα χρόνια και τις αρχαιότητας ακόμα, υπήρχε η ανάγκη μιας ονομασίας για κάθε φυτό, έτσι που με τα χρόνια δημιουργήθηκε ή μία, διεθνές ονομασία, σκοπός της, όπως ορίζει η λογική, ήταν η σωστή πληροφορία, η προώθηση της πραγματικής γνώσης και της αλήθειας και η αποφυγή συγχύσεων και σκοταδισμού. Ενός σκοταδισμού που στις μέρες μας βλέπουμε να υπάρχει παντού.

Στην Ικαρία συναντάμε το βότανο με τις κλασικές ονομασίες, Βαλσαμόχορτο και Βάλσαμο, ανήκει στο γένος Υπερικό Hypericum, γένος με ξυλώδη, πιο σπάνια ποώδη, μονοετή ή πολυετή φυτά και ανήκει στην οικογένεια των Υπερικοειδών Hypericaceae. Οικογένεια με περίπου 50 γένη και 1000 είδη. Ο γεωπόνος και πρωτοπόρος Π. Γ. Γεννάδιος στο έργο του Φυτολογικόν Λεξικόν (1914), αναφέρει ότι το γένος Υπερικό, περιλαμβάνει 160 είδη, οι σύγχρονες πηγές μιλάνε για 400 είδη ανά τον κόσμο, με τα 60 από αυτά να φύονται στην Ευρώπη, τα 40 από αυτά να φύονται στην Ελλάδα και τα 12 από αυτά της Ελλάδας, να είναι ενδημικά. Κατά άλλους στην Ελλάδα υπάρχουν 33 είδη και 8 ενδημικά. Γενικά το γένος προτιμάει τις εύκρατες και υποτροπικές περιοχές, αποφεύγοντας τις ερήμους και αρκτικές περιοχές.

Στην Ικαρία εκτός του Βαλσαμόχορτο, Hypericum perforatum, (εικ. 1 & 2) Υπερικό το διάτρητο, συναντάμε επίσης τα είδη:

α) H. perfoliatum, (εικ. 3 & 4) Υπερικό το περιβλαστόφυλλο ή το περίβλαστο, παλαιότερα, το διαμπερές. Αυτό είναι το Ανδρόσαιμον του Διοσκουρίδη, το συναντάμε λαϊκά σαν Σταρίδα. Πρόκειται για επίσης ποώδη φυτό, σχεδόν ομοιότυπο με το Υ. το διάτρητο, διαφέρει όμως αρκετά στα φύλλα, που είναι αρκετά πιο πλατιά και μεγάλα, διαφορά που κάνει την αναγνώρισή του εύκολη. Παρά ταύτα όμως πολλοί Ικαριώτες είναι αυτοί που το συγχέουν. Δεν του αποδίδονται φαρμακευτικές ιδιότητες. Το συναντάμε στα ίδια μέρη με το Υ. το διάτ

ρητο.

 

β) H. olympicum, (εικ. 5 & 6) Υπερικό το ολυμπικό, μικρή πόα. Σε άκρες δρόμων και σε ακαλλιέργητα μέρη.

γ) H. crispum (=H. triquetrifolium), (εικ. 7 & 8) Υπερικό το σγουρό ή το τριγωνόφυλλο. θαμνώδες πόα. Σε παρατημένα χωράφια και άκρες δρόμων. Επίσης κάποιοι Ικαριώτες, λανθασμένα ονοματίζουν και συλλέγουν αυτό ως Βάλσαμο. Λαϊκά σε Ελλάδα και Κύπρο το συναντάμε ως Γουθούρα, Αγουθούρα, Αγούθουρας, Ουδέρι, Σουμάκι, Φουκάλι, Σκουρδίτσα, Ψυλλίνα, Ψυλλίτα, Μαζούλι, Μαζουλόχορτο, Μανουδιά και Καζαούνι.

Μερικά του γένους, από αυτά που συναντάμε στην Ελλάδα αλλά και κάποια ενδημικά της Κρήτης είναι τα: Hypericum hircinum, Υπερικό το τράγειο (θάμνος, με επίσης φαρμακευτικές ιδιότητες), H. aciferum, Υπερικό το ακιδοφόρο (θάμνος, ενδημικό της Κρήτης). H. aegypticum, Υπερικό το αιγυπτιακό (θάμνος). H. amblycalyx, Υπερικό το αμβλυκάλυκο (θάμνος, ενδημικό της Κρήτης), H. jovis, Υπερικό του Διός, (θάμνος, επίσης ενδημικό της Κρήτης). H. trichocaulon, Υπερικό το τριχόκαυλο, (μικρή πόα ενδημικό της Κρήτης). H. empetrifolium, Υπερικό το εμπετρόφυλλο, (θάμνος, γνωστό και ως Αγούδαρας, επίσης φαρμακευτικό, επουλωτικό). H. empetrifolium ssp. tortuosum, Υπερικό το περίπλεκτο (έρπον, ξυλώδη φυτό, υποείδος του προηγούμενου, ενδημικό της Κρήτης). H. empetrifolium ssp. oliganthum, Υπερικό το ολιγανθές (επίσης υποείδος και ενδημικό της Κρήτης). H. kelleri, Υπερικό του Keller (μικρό, έρπον, ενδημικό των Λευκών Ορέων της Κρήτης). Αναφέρεται σαν διαδεδομένο στην Ελλάδα και το είδος H. tetrapterum (=quadrangulum,) Υπερικό το τετράπτερο ή το τετραγωνιαίο. Επίσης το H. androsaemum, Υπερικό το ανδρόσαιμο, με εξάπλωση στην Δ. και Ν. Ευρώπη, Μεσόγειο και Μικρά Ασία και μάλλον και στην Ελλάδα. Συναντάμε και το θαμνώδες ευρωπαϊκό είδος H. calycinum, Υπερικό το μεγακάλυκο, είδος που καλλιεργείται στην Ελλάδα ως καλλωπιστικό σε κήπους και πάρκα.

Το γένος Υπερικό, έχει και άλλα είδη που χρησιμοποιούνται στη φαρμακευτική, σε άλλες χώρες του πλανήτη, όπως για παράδειγμα στα Κανάρια νησιά χρησιμοποιούν τα είδη H. canariense, H. glandulosum, H. reflexum, και H. grandifolium, στην Βραζιλία το H. braziliense κτλ. Κατά τον Γεννάδιο, άλλα είδη που αξίζει να αναφερθούν είναι το H. elegans, Υ. το χάριεν, της Σιβηρίας και το H. guianensis( =Vismia g). Υ. το γουϊάνιον, της Γουϊάνης.

Ο Διοσκουρίδης άλλωστε αποδίδει φαρμακευτικές ιδιότητες και σε άλλα είδη του γένους που τα αναφέρει με τις ονομασίες Άσκυρον και Ανδρόσαιμον. Απλά το Υ. το διάτρητο είναι αυτό που παρουσιάζει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον και τους φαρμακολόγους ή εθνοφαρμακολόγους να μην σταματάνε να το εξετάζουν.

Το Υπερικό μπορεί να καλλιεργηθεί εύκολα με σπόρο, η σπορά γίνεται από τα μέσα χειμώνα. Μπορεί να πολλαπλασιαστεί με μοσχεύματα. Καλλιεργείται από το επίπεδο της θάλασσας και μέχρι 2.500 m υψόμετρο. Όποιος θέλει να ασχοληθεί, δεν έχει παρά ψάξει σε κάποιο βιβλιοπωλείο για κατάλληλα βιβλία, ή στο διαδίκτυο.

Οι φαρμακευτικές ιδιότητες του Υπερικού ήταν γνωστές από την αρχαιότητα, χρησιμοποιούσαν το φυτό σε διάφορους πολιτισμούς από το 3000 π.Χ.. Μετέπειτα αναφέρεται από τον Ιπποκράτη (460-377 π.Χ.) σαν αναλγητικό σε περιπτώσεις πυρετού και ρήξης πνευμονικής αρτηρίας, από τον Θεόφραστο (371-285 π.Χ.) σαν αντιτραυματικό κι επουλωτικό, από τον Διοσκουρίδη (40-90 μ.Χ. σαν διουρητικό, εμμηναγωγό, αντιπυρετικό, για ισχιαλγίες, την ελονοσία και σαν αντίδοτο για δηλητηριώδη δαγκώματα. Αναφέρεται επίσης και από τον Πλίνιο, (23-79 μ.Χ.) και από τον Γαληνό, (129-199 μ.Χ.) που θεωρείται ο δεύτερος σπουδαιότερος γιατρός της αρχαιότητας, μετά τον Ιπποκράτη. Ο Παράκελσος (1493-1541) γράφει, «δεν είναι δυνατόν να βρεθεί καλύτερο φάρμακο για της πληγές, σε όλες τις χώρες». Χρησιμοποιήθηκε στον Μεσαίωνα από τους μοναχούς, αλλά και τα μεταγενέστερα χρόνια. Στον 1^ο και 2^ο παγκόσμιο πόλεμο χρησιμοποιήθηκε σαν επουλωτικό, όπως και σε όλους τους πολέμους, μάχες της αρχαιότητας. Για την θεραπεία της φυματίωσης και άλλων παθήσεων το χρησιμοποιούσαν επίσης από πολύ παλιά και οι Ινδιάνοι της βορείου Αμερικής. Ο γέροντας Παΐσιος, (1924-1994) που ήταν γνωστή η ενασχόλησή του με τα βότανα, αναφέρει την χρήση του για την αιμόπτυση, τη δυσεντερία, τη δύσπνοια και τη θρόμβωση του αίματος.

Στις μέρες μας είναι φυτό που γενικά χρησιμοποιείται αρκετά σε πολλά μέρη της Ελλάδας. Στην Ικαρία χρησιμοποιείται από πολύ παλιά, πιο πολύ όμως για εξωτερική χρήση με την μορφή ελαίου παρά για εσωτερική με την μορφή τσαγιού.

Μορφολογικά χαρακτηριστικά:

Ποώδη, πολυετές φυτό, με ύψος από 20 έως και 80 cm. ή και 1 m. πολλές φορές.

Το στέλεχος είναι όρθιο κυλινδρικό, με δυο διογκωμένες γραμμές κατά μήκος, κάποιες φορές έχει κοκκινωπό χρώμα.

Τα φύλλα του είναι μικρά, ωοειδή, πιο ανοιχτόχρωμα στην κάτω πλευρά, αν το κοιτάξουμε στο φως του ήλιου βλέπουμε πολλά, μικρά διαφανή στίγματα, σαν το φυτό να είναι τρυπημένο, από εδώ και η ονομασία, διάτρητον.

Τα άνθη είναι χρυσοκίτρινα, βγαίνουν σε σκιάδιο ή φόβη, με 5 σέπαλα, αρκετά πιο μικρά από τα επίσης 5 πέταλα και με αρκετούς στήμονες.

Γενικά το φυτό έχει παντού, ή σχεδόν παντού, μικρά μαύρα στίγματα.

Το συναντάμε σχεδόν παντού, σε ακαλλιέργητα μέρη, άκρες δασών, δρόμων κτλ.

Χρησιμοποιούμενα μέρη του φυτού είναι τα άνθη και τα φύλλα, (αέρια μέρη) αν και οι περισσότεροι αναφέρουν τα άνθη.

Εποχή συλλογής του είναι κατά την περίοδο της ανθοφορίας, συνήθως τέλη άνοιξης με αρχές καλοκαιριού ή και στα μέσα καλοκαιριού στα υψώματα. Η εποχή ανθοφορίας ποικίλει, αναλόγως με τις κλιματικές συνθήκες που επικρατούν.

Το φυτό πρέπει να αποξηραίνεται όσο πιο γρήγορα γίνεται για να μην χάσει το χρώμα του, μη καλά αποξηραμένο φυτό παίρνει ένα καφετί χρώμα.

Μετά την αποξήρανση αποθηκεύεται σε γυάλινο δοχείο και σε σκοτεινό σημείο, είναι ευαίσθητο στο φως της ημέρας. Αν ένα καλά αποξηραμένο μέρος αποθηκευτεί σε γυάλινο δοχείο και μείνει ξεχασμένο στο φως της ημέρας, σταδιακά αποχρωματίζεται, γίνεται καφετί, οπότε χάνει και τις ιδιότητές του.

Κάθε συλλέκτης έχει χρέος να προστατεύει το βοτάνι αυτό, όπως και κάθε άλλο. Η συλλογή πρέπει να γίνεται με κάποιο κατάλληλο ψαλίδι και να μην ξεριζώνεται. Όπως επίσης να μην συλλέγονται όλα τα φυτά που συναντάμε στο διάβα μας. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι και αυτό, η προστασία της φύσης, είναι μέρος της ψυχικής θεραπείας, που όλοι όσοι τουλάχιστον ασχολούμαστε με αυτή, την έχουμε ανάγκη, για να έχουμε όσο το δυνατόν καλύτερη και πιο σωστή αρμονία. Αυτό επιτυγχάνεται όχι μόνο με την προσωπική ασχολία-συλλογή, αλλά και με την αφύπνιση σε κάποιους συλλέκτες οι οποίοι υπνωτισμένοι από αυτό το υπερκαταναλωτικό και καταστροφικό για το περιβάλον σύστημα, στην κυριολεξία καταστρέφουν ότι βρουν.

Βαλσαμόλαδο, βαλσαμέλαιο ή βάλσαμο ή σπαθόλαδο ή σπαθέλειο

Το γνωστό βαλσαμόλαδο φτιάχνεται από τα άνθη του φυτού τα οποία τα βάζουμε (δεν τα πιέζουμε) μέσα σε γυάλινο σκοτεινό δοχείο, το γεμίζουμε ελαιόλαδο και το αφήνουμε στον ήλιο για 30-40 μέρες. Ίσως να είναι έτοιμο και σε πολύ λιγότερες μέρες. Ο Π. Γεννάδιος αναφέρει, «Προς τον σκοπόν τούτον, αι καρποφόροι κορυφαί του φυτού εισάγονται εις φιάλην περιέχουσαν ελέλαιον, μετά τριήμερον δε έκθεσιν εις στον ήλιο, το έλαιον τούτο χρησιμεύει ως επουλωτικόν φάρμακον». Αν δεν έχουμε σκοτεινό, μαύρο γυάλινο δοχείο, το τυλίγουμε με ένα πανί. Χρειαζόμαστε μονάχα την θερμότητα του ήλιου και όχι το φως του. Θα μπορούσαμε να φτιάξουμε βαλσαμόλαδο αφήνοντας το ίδιο δοχείο δίπλα σε μία σόμπα αλλά αυτό είναι αρκετά δύσκολο τέτοια εποχή. Έπειτα σουρώνουμε το λάδι και το φυλάμε πάλι σε σκοτεινό μέρος. Πρέπει να ξέρουμε ότι το ελαιόλαδο έχει από μόνο του φαρμακευτικές ιδιότητες, αν παραμείνει στον ήλιο ίσως να γίνεται τοξικό. Το συγκεκριμένο παρασκεύασμα χρησιμοποιείται μόνο εξωτερικά. Αν βέβαια το φτιάξουμε με σωστό τρόπο, χωρίς να το ¨κάψουμε¨ στον ήλιο και χωρίς να ταγγίσει, μάλλον θα μπορούσαμε να το χρησιμοποιήσουμε κι εσωτερικά. Είναι πολύ καλό για πληγές, αμηχές, για έρπητες, για ηλιακά εγκαύματα και εγκαύματα 1^ου βαθμού. Κατά την Μαρία Τρέμπεν (1907-1991), ίσως την μεγαλύτερη βοτανολόγο του 20^ου αιώνα, διατηρεί τις θεραπευτικές του ιδιότητες, για δυο χρόνια. Κάποιοι φτιάχνουν βαλσαμόλαδο αλλά αντί στον ήλιο το αφήνουν σε σκιερό ή σκοτεινό μέρος και το χρησιμοποιούν με εσωτερική χρήση. 1 κουταλιά της σούπας το πρωί πριν το γεύμα, ή και τρεις φορές πριν τα γεύματα, βοηθάει όσους έχουν έλκος στο στομάχι. Γενικά είναι επουλωτικό για όλες τις πληγές, απλά το τελευταίο δεν αναφέρεται πουθενά, είναι καθαρά μέρος λαϊκής θεραπευτικής.

Παρασκευή αλοιφής

Μια άλλη παραδοσιακή, λαϊκή συνταγή των παλιών Ικαριωτών με το Βάλσαμο είναι και η εξής:

Παίρνουμε μία ποσότητα αποξηραμένων ανθέων και τα τρίβουμε μέχρι να γίνουν σκόνη, έπειτα προσθέτουμε ελαιόλαδο και το ανακατεύουμε ώσπου η σύσταση του να γίνει κρεμώδης. Αποθηκεύουμε το μείγμα σε μικρά βαζάκια και τα αφήνουμε στον ήλιο για περίπου 30 μέρες (εδώ ισχύει ότι και με το βαλσαμόλαδο). Αυτή η αλοιφή χρησιμοποιείται σαν επουλωτικό με καλά αποτελέσματα.

Βάμμα:

Μπορούμε να φτιάξουμε και βάμμα από το Υπερικό, μουλιάζοντας άνθη μέσα σε αγνό τσίπουρο και αφήνοντάς το στον ήλιο ή γενικά σε ζεστό μέρος, για τρεις εβδομάδες.

Το φαινόμενο της φωτοευαισθησίας.

Τα χορτοφάγα ζώα και ιδιαίτερα αυτά με λευκό-ανοιχτόχρωμο δέρμα ή τρίχωμα, (ασπροκέφαλα) μετά από κατανάλωση των τρυφερών μερών του φυτού (αρχές με μέσα άνοιξης) και έκθεση στον ήλιο, παθαίνουν φωτοευαισθησία ή φωτοτοξικότητα, ένα είδος δηλητηρίασης με διάφορα δερματικά συμπτώματα όπως εξανθήματα, φυσαλίδες, πρήξιμο των χειλών και άλλων σημείων. Σε ακραίες περιπτώσεις ο υπερικισμός, όπως ονομάζεται η δηλητηρίαση αυτή,(την συναντάμε και σαν φουκάλιασμα) μπορεί να επιφέρει στο ζώο επιληπτικά ρίγη, αιμόλυση και θάνατο. Αυτό συμβαίνει πιο δύσκολα στα μαυροκέφαλα πρόβατα και πάντα, όταν το ζώο παραμείνει στον ήλιο μετά από την κατανάλωση του φυτού. Το φαινόμενο αυτό ίσως, να το προκαλούν και άλλα είδη του γένους.

Για τον ίδιο λόγο της φωτοευαισθησίας, αποφεύγουμε τη χρήση βαλσαμέλαιου στο δέρμα και την αμέσως έκθεση στον ήλιο. Για την εσωτερική χρήση, δεν αναφέρεται κάτι. Προσωπικά αν κάποιος κάνει θεραπεία με τσάι Υπερικού, τρεις ή και παραπάνω φορές την ημέρα, δεν θα συνιστούσα ολική έκθεση στον ήλιο, ή ηλιοθεραπεία.

Φαρμακευτικές ιδιότητες: Για την θεραπεία της νευραλγίας, της ανησυχίας και της έντασης, πολύ καλό για τις αλλαγές της εμμηνόπαυσης που οδηγούν σε ευερεθιστότητα και ανησυχία, είναι κατά της κατάθλιψης, να αποφεύγεται όμως όταν υπάρχει έντονη κατάθλιψη. (David Hoffmann) Η χρήση του γενικά δίνει όρεξη για ζωή και δημιουργία. Είναι κατά της θρόμβωσης του αίματος, για την συνδετικίτιδα, την ισχιαλγία, και τους ρευματικούς πόνους, είναι επίσης ευεργετικό σε ξινίλες, στη δυσπεψία και την χοληδόχο κύστη. Το αφέψημα είναι και κατά της κιτρινάδας και των παθήσεων του συκωτιού. Τονώνει τον εξασθενισμένο οργανισμό, είναι και κατά της διάρροιας, χρήσιμο κατά του χρόνιου κατάρρου. Θεραπεύει τις διαταραχές της ομιλίας, τον ακανόνιστο ύπνο και την υπνοβασία. Επίσης αναφέρεται το αφέψημα κατά της βρογχίτιδας, του άσθματος, της ελμινθίασης, της ουρικής αρθρίτιδας, της γαστρίτιδας και της νυχτερινής ενούρησης. Για τα κορίτσια αναφέρεται, κατά την εφηβεία, ότι αν πίνουν 2 φλιτζάνια τσάι κάθε μέρα, για μακρύ χρονικό διάστημα, δυναμώνει τα γυναικεία όργανα και προάγει έναν κανονικό έμμηνο κύκλο.

Εξωτερικά, το κατάπλασμα φρέσκων, κοπανισμένων φύλλων ανακουφίζει και θεραπεύει μώλωπες, ζεματίσματα και καψίματα, τσιμπήματα και αμυχές. Γενικά είναι ευεργετικό στις πληγές, τα ηλιακά εγκαύματα, και τους κιρσούς των φλεβών. Για αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να χρησιμοποιηθεί και το βαλσαμόλαδο αλλά και το βάμμα, αραιωμένο μέσα σε κάποιο άλλο λάδι ή μέσα σε τσάι.

Ερευνητές λένε για πιθανή αποτελεσματικότητα του βοτάνου ως διεγερτικό του ανοσοποιητικού συστήματος και μάλιστα κατά του ιού HIV.

Βότανο: Αντιφλεγμονώδες, αντικαταθλιπτικό, ηρεμιστικό, καταπραϋντικό, στυπτικό, επουλωτικό, αντισηπτικό, αποχρεμπτικό, εμμηναγωγό, σπασμολυτικό, διουρητικό, χωνευτικό, αντιφυσητικό, ανθελμινθικό.

Συστατικά: Γλυκοσίδια από τα οποία η ρουτίνη, πτητικό έλαιο, τανίνη, ρητίνη, πικτήνη. Η επουλωτική της δράση οφείλεται στο γλυκοσίδιο υπερικίνη, ουσία που δίνει το κόκκινο χρώμα.

Εσωτερική χρήση: Έγχυμα: 1-2 κουταλιές του τσαγιού για 10-15 λεπτά μέσα σε βραστό νερό, έπειτα το σουρώνουμε και το πίνουμε, τρεις φορές την ημέρα. Βάμμα: 1-4 ml τρεις φορές την ημέρα. Αφέψημα: 15-30 γραμμάρια ανθισμένων κορυφών, σε 1 λίτρο νερό. Προσοχή: Η χρήση σε παιδιά κάτω των 12 ετών και σε άτομα άνω των 60-65 ετών, γίνεται με τον ίδιο τρόπο και τις ίσες φορές αλλά με την διαφορά ότι τα φλιτζάνια είναι κατά το ½ γεμάτα.

Παρενέργειες: Να αποφεύγεται η εσωτερική χρήση όταν υπάρχει έντονη κατάθλιψη. Όταν γίνεται συγχρόνως χρήση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων, υπάρχει κίνδυνος αλλεργιών. Να μην χρησιμοποιείται μετά από μεταμόσχευση οργάνου ή όταν καταναλώνονται φάρμακα για την αντιμετώπιση της λοίμωξης HIV. Επίσης αν γίνεται χρήση αντιπηκτικών φάρμακων καλό θα ήταν η συμβουλή του ομοιοπαθητικού γιατρού. Τέλος είναι πιθανές παρενέργειες αν με τη χρήση του εκτίθεστε στον ήλιο, προκαλεί φωτοτοξικότητα. Γενικά διακόπτουμε κάθε χρήση όταν αντιληφθούμε την έναρξη παρενεργειών.

---

ΠΗΓΕΣ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

200 Βότανα και οι θεραπευτικές τους ιδιότητες – Ρούλα Γκόλιου

Αγριολούλουδα της Ελλάδας – Βαγγέλης Παπιομύτογλου

Αγριολούλουδα της Κρήτης – Γεώργιος Σφήκας

Θάμνοι και Δέντρα στην Ελλάδα – Θεόδωρος Ι. Αραμπατζής

Οδηγός Βοτανοθεραπείας – David Hoffmann

Περί ύλης Ιατρικής – Διοσκουρίδης

Σύγχρονη πλήρης θεραπευτική με βότανα – Ιγνάτιος Μ. Ζαχαρόπουλος

Τα φυτά της Μεσογείου – Andreas Bartels

Το φαρμακείο της φύσης – Dr. Jorg Grunwald – Christof Janicke

Υγεία από το φαρμακείο του θεού – Μαρία Τρέμπεν

Φυτολογικόν Λεξικόν – Π. Γ. Γεννάδιος

Διαδικτυακός κόσμος:

Η εθνοφαρμακολογία του Υπερικού – Μανώλης Μιτάκης

Φυτοχημική ανάλυση εκχυλίσματος πόας Υπερικού – Ευαγγελία Μαργιάννη

 

Ευχαριστώ θερμά την Ικαριακή Ραδιοφωνία και όλους τους συντελεστές της.

Με απεριόριστο σεβασμό και αγάπη για την μητέρα φύση

Γενούζος Σ. Γιάννης

Ικαρία, άνοιξη-καλοκαίρι 2016

 

Διαβάστε ακόμα 

Μανιτάρια στην Ικαρία – Χρήσιμες Πληροφορίες