Ένα θέμα που απασχολεί έντονα τις προεκλογικές συζητήσεις– εδώ και αρκετά χρόνια- αφορά την τύχη των ιαματικών πηγών της Ικαρίας. Σε συνέχεια προηγούμενης δημοσίευσης (http://lasikarias.gr/axiopoiisi-ton-iamatikon-pigon-pros-ofelos-tou-laou) που αφορά την γενικότερη θέση για τον χαρακτήρα των ιαματικών πηγών, που διεκδικούν όσοι συμπαρατάσσονται στην «Λαϊκή Συσπείρωση». Σας παρουσιάζουμε μια συνοπτική εικόνα από τη διαχείριση των δημοτικών υδροθεραπευτηρίων για 19η χρονιά ως υπηρεσία του δήμου. Για να μπορέσουν να εξαχθούν συμπεράσματα, σχετικά με την διαχείριση των υδροθεραπευτηρίων από το Δήμο, παραθέτουμε τα στοιχεία αυτών των ετών (2005 – 2023), για πρώτη φορά μετά την τελευταία ενημέρωση που έγινε την προηγούμενη δημοτική περίοδο (2015-2019) από την δημοτική αρχή της «Λαϊκής Συσπείρωσης». Αφού η σημερινή διοίκηση του Δήμου Ικαρίας εκτός όλων των άλλων δεν έχει μπει στον κόπο να ενημερώσει για την «αποτελεσματικότητα» της στην λειτουργία των δημοτικών λουτροκαταστημάτων.
Τα στοιχεία αυτά δίνονται στη δημοσιότητα εκτός από την ανάγκη ενημέρωσης όλων των ενδιαφερόμενων, και ως μια απάντηση σε όσους τότε… μας εγκαλούσαν για την απόφαση να λειτουργήσουν τα υδροθεραπευτήρια από τον Δήμο Ικαρίας, επικαλούμενοι «Απεμπόληση σίγουρων πόρων, από την παραχώρηση χρήσης των πηγών σε ιδιώτες» (Που με ένα… περίεργο τρόπο τότε όπως και τώρα προέρχονται από τους ίδιους πολιτικούς χώρους που σήμερα συμπαρατάσσονται στην ΠΕΑ). Δίνονται επίσης στην δημοσιότητα για να επισημανθεί με τον πλέον επίσημο τρόπο (Τα στοιχεία προέρχονται από απάντηση της ταμειακής υπηρεσίας του δήμου Ικαρίας σε σχετικό ερώτημα μας Αρ. Πρωτ: 5269/11-9-2023) η πραγματικότητα που περιγράφουν τα οικονομικά μεγέθη, και αυτή η πραγματικότητα καταρρίπτει την εμμονή της ΠΕΑ να διαδίδει ότι «βρήκε τα λουτρά κλειστά», ότι «σήμερα τα λουτρά λειτουργούν με καλύτερο τρόπο» και αλλά ανακριβή, που μόνο στόχο έχουν να παρουσιάσουν ως μοναδικό υπεύθυνο για την σημερινή κατάσταση των δημοτικών υδροθεραπευτηρίων την προηγούμενη δημοτική αρχή της «Λαϊκής Συσπείρωσης». Ξεχνώντας όσα από κοινού είχαμε αποφασίσει στο Δημοτικό συμβούλιο την προηγούμενη δημοτική περίοδο, ξεχνώντας όσα αναφέρθηκαν δημοσίως (http://lasikarias.gr/enimerotiko-deltio-schetika-me-tis-iamatikes-piges), και σε σχετική συνεδρίαση του Δ.Σ για την υπόθεση των λουτροκαταστημάτων (http://lasikarias.gr/topothetisi-sto-d-s-tis-laikis-syspirosis-gia-to-thema-tis-litourgias-ton-iamatikon-pigon).
Συνοπτικά για όσους τους ενδιαφέρουν τα πραγματικά γεγονότα, που βασίζονται σε αποφάσεις και ενέργειες των διοικήσεων, υπενθυμίζουμε –είτε αρέσει είτε όχι σε ορισμένους- ότι σημαντικές αναβαθμίσεις στις υποδομές των ιαματικών πηγών του νησιού, όποτε έγιναν την ευθύνη της διοίκησης την είχαν συνδυασμοί με την στήριξη του ΚΚΕ.
Σε ότι αφορά την προηγούμενη δημοτική περίοδο (2015-19) εκτός από την προσπάθεια να ολοκληρωθεί επιτελούς η «αναγνώριση» των Ιαματικών πηγών ως φυσικών πόρων, συνεχίσαμε την προσπάθεια τα Δημοτικά υδροθεραπευτήρια να συντηρούνται σε ετησία βάση και έγιναν ορισμένες πρόσθετες κτηριακές παρεμβάσεις (π.χ προσθήκη δυο μικρών πισινών στον Απόλλωνα, δημοπρατήθηκε η επισκευή της στέγης του Ασκληπιού έργο που όχι μόνο δεν ολοκληρώθηκε, αλλά ακυρώθηκε συνολικά από την ΠΕΑ ). Ταυτόχρονα ξεκίνησαν οι διαδικασίες προετοιμασίας μιας πρότασης με την εκπόνηση των πρώτων αναγκαίων μελετών (π.χ Αρχιτεκτονική για τον «Απόλλωνα») για να υπάρχει το απαραίτητο μελετητικό υπόβαθρο ώστε να «ανοίξουμε» την πόρτα του διαβόητου ΕΣΠΑ.
Για πρώτη φορά κινηθήκαμε και σε εξωστρεφείς ενέργειες, με βάση την εμπειρία του δήμου διοργανώσαμε ένα (κατά γενική ομολογία επιτυχές) συνέδριο για την ανάδειξη των δυνατοτήτων των Ιαματικών Πηγών και την συμβολή τους στην ανάπτυξη της Ικαρίας. Στοχεύοντας στα εξής :
- Τεκμηρίωση των φυσικών ιδιοτήτων των πηγών μέσα από εισηγήσεις έγκριτων επιστημόνων σχετικών με το θέμα.
- Ανάδειξη των δυνατοτήτων των ιαματικών πηγών να συμβάλουν στην τοπική οικονομική δραστηριότητα .
- Διεκδίκησης των αναγκαίων πόρων ώστε να αποκτήσουν οι δημοτικές υποδομές την δυνατότητα παροχής σύγχρονων υπηρεσιών στις οποίες θα έχουν πρόσβαση και οι εργαζόμενοι και οι συνταξιούχοι. Σε αυτή την κατεύθυνση προετοιμάστηκε μελετητικά πρόταση για την δημιουργία ενός τουλάχιστον συγχρόνου υδροθεραπευτηρίου στα Θέρμα.
- Στην διαμόρφωση μιας πολιτικής πρότασης για τον χαρακτήρα που θα μπορούσε να έχει ο Θερμαλισμός, τόσο στο σημερινό πολιτικό πλαίσιο (με διαφορετικές όμως πολιτικές από αυτές που σήμερα εφαρμόζονται), όσο και σε ένα διαφορετικό οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο.
Η σημερινή διοίκηση μέχρι στιγμής έχει πάρει μια «αναγνώριση» ιαματικής πηγής από τις πέντε που έχουν υποβληθεί από τον Φεβρουάριο του 2015 και ένα «σήμα λειτουργίας» . Και τα 4 χρόνια που έχει την ευθύνη της διοίκησης τα λουτροκαταστήματα υπολειτουργούν (1 στα 3) καταγράφοντας σημαντική μείωση επισκεπτών, λούσεων και εσόδων (δείτε τα στοιχεία που μας κοινοποίησε η ταμειακή υπηρεσία). Ενώ παράλληλα δεν πρόσθεσε τίποτα στην προετοιμασία της πρότασης για την δημιουργία ενός συγχρόνου υδροθεραπευτηρίου στο λουτροκατάστημα του «Απόλλωνα».
Ενα κραυγαλέο παράδειγμα «διεκδίκησης» σχετικής με το μέλλον των ιαματικών πηγών του νησιού είναι η απαξίωση από την σημερινή δημοτική αρχή των ομόφωνων αποφάσεων με τις οποίες το Δ.Σ στην 4η συνεδρίαση του 2021 αποφάσισε «ότι απορρίπτουμε ως απαράδεκτη την πρόταση του Υπουργείου Τουρισμού για την δημιουργία της Α.Ε «Ιαματικές πηγές Ελλάδας», και στην 6η συνεδρίαση του 2021 επίσης ομόφωνα αποφάσισε για την διαμόρφωση πρότασης «Για τον εκσυγχρονισμό των υποδομών και την αναβάθμιση της λειτουργίας των ιαματικών πηγών». Με την οποία θα απευθυνθεί ο Δήμος στο Υπουργείο τουρισμού και όχι μόνο. (https://diavgeia.gov.gr/decision/view/6%CE%988%CE%91%CE%A9%CE%954-%CE%91%CE%91%CE%94).
Αυτές οι δυο ομόφωνες αποφάσεις του Δ.Σ με μια πρωτοφανή για τα δεδομένα του δήμου Ικαρίας στάση αλαζονείας από πλευράς διοίκησης του δήμου ρίχτηκαν στον κάλαθο των αχρήστων, αφού ποτέ δεν παρουσιάστηκαν πουθενά ούτε στο Υπουργείο τουρισμού, ούτε στη Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου ούτε στον Σύνδεσμο Δήμων Ιαματικών πηγών.
Σε ότι μας αφορά εκφράζουμε την ανησυχία μας για το μέλλον των Ι.Π και επιμένουμε -στο πνεύμα των ομόφωνων αποφάσεων του Δ.Σ- να πιστεύουμε στην ανάγκη διεκδίκησης όσων περιγράφονται σε αυτές. Επιπροσθέτως προκειμένου να διασφαλίσουμε την χρήση των δημοτικών και δημόσιων ιαματικών πηγών του νησιού αποκλειστικά από τον δήμο Ικαρίας, τονίζουμε την ανάγκη να διεκδικηθεί η παραχώρηση από το Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας των δικαιωμάτων έρευνας, εκμετάλλευσης & διαχείρισης του γεωθερμικού δυναμικού για τα γεωθερμικά πεδία α) Θερμών, β) Αγίου Κηρύκου, γ) Λευκάδας, δ) Αγίας Κυριακής. Ένα αίτημα που αν και εγκρίθηκε ομόφωνα από το Δ.Σ (47/2021 Απόφαση Δ.Σ) ποτέ δεν διεκδικήθηκε η έστω αναφέρθηκε από την σημερινή δημοτική αρχή.
Τα στοιχεία που παραθέτουμε (ταμειακή υπηρεσία δήμου Ικαρίας Αρ. Πρωτ : 5269/11-9-2023) τεκμηριώνουν –πιστεύουμε για κάθε καλόπιστο δημότη- την αποδοτικότερη λειτουργία των λουτροκαταστημάτων την προηγούμενη δημοτική περίοδο, και αυτό δεν αφορά μόνο τις λούσεις και τα έσοδα αλλά και τις παρεχόμενες υπηρεσίες π.χ (http://lasikarias.gr/erotisi-schetika-me-tin-leitourgeia-tou-loutrokatastimatos-tis-iamatikis-pigis-apollon).
| Ετος | Λούσεις | Μεταβολή λούσεων % ανά έτος | Έσοδα | Μεταβολή εσόδων % ανά έτος | Μεταβολή εσόδων % από το 2004 |
| 2004 | 19.100 | 77.150 | |||
| 2005 | 46.514 | 143,53% | 171.750 | 122,62 % | 122,62 % |
| 2006 | 48.968 | 5,28% | 180.888 | 5,32% | 134,46% |
| 2007 | 54.249 | 10.78% | 201.426 | 11.35% | 161% |
| 2008 | 55.118 | 1.60% | 205.147 | 1.85% | 165,90% |
| 2009 | 60.569 | 9,89% | 239.521 | 16,76% | 210,46% |
| 2010 | 53.578 | -11,54 % | 224.724 | -6,18% | 191,28% |
| 2011 | 40.557 | –24,30 % | 171.697 | –23,60 % | 122,54 % |
| 2012 | 25.404 | -37,36% | 118.870 | -30,77% | 54 % |
| 2013 | 27.772 | 9,32 % | 106.595 | -10,33% | 38,17 % |
| 2014 | 26.125 | -5,93% | 110.155 | 3,33% | 42,78 % |
| 2015 | 22.135 | -15% | 93.738 | -14,90% | 21,50 % |
| 2016 | 27.910 | 26,09 % | 116.985 | 24,80 % | 51,63 % |
| 2017 | 26.586 | -4.74% | 109.819 | -6.13% | 42.34% |
| 2018 | 21.753 | -18.18% | 96.774 | -11.88% | 25.44% |
| 2019 | 19.853 | -8.73% | 82.675 | -14.57% | 7.16% |
| 2020 | 5.803 | -70.77% | 27.508 | -66.73% | -64.34% |
| 2021 | 8.585 | +47.94% | 50.953 | +85.23% | -33.96% |
| 2022 | 11.565 | +34.71% | 57.893 | +13.62% | -24.96% |
| 2023 | 11.177 | -3.35% | 38.539 | -33.43% | -50.05% |
Η πτώση του αριθμού των εισιτηρίων των λουτρικών μονάδων συγκριτικά με την περίοδο 2005 – 2011 αποδίδεται σε διάφορους παράγοντες. Κυριότερος (σύμφωνα και με τα συμπεράσματα του συνεδρίου) είναι οι περικοπές των χορηγήσεων από τα ασφαλιστικά ταμεία προς τους δικαιούχους, που αφορούν : α) Αριθμό των εγκρινόμενων αιτήσεων, β) Χρονική διάρκεια εγκρινόμενης θεραπείας, γ) Αποκλεισμό πιθανών επισκεπτών των λουτρικών μονάδων από άλλες γεωγραφικές περιοχές, δ) Εξαίρεση παθήσεων από τον κατάλογο των εγκρινόμενων παροχών. Παράλληλα, η συνεχιζόμενη οικονομική κρίση και το μεταφορικό κόστος έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση του αριθμού των ημερών παραμονής (κατά συνέπεια και εισιτηρίων) και των επισκεπτών οι οποίοι κάλυπταν με δικούς τους πόρους την απαιτούμενη δαπάνη ενώ ο αριθμός τους πλέον έχει μειωθεί σημαντικά.
Η πτώση του αριθμού των εισιτηρίων των λουτρικών μονάδων συγκριτικά με την περίοδο 2019 – 2023 αποδίδεται : α) Στην Δωρεάν χρήση των λουτροκαταστημάτων τον Σεπτέμβριο του 2019 (21/9/23 εως 25/10/23) γιατί παρά τα όσα ισχυρίζεται η δημοτική αρχή τα λουτρά ούτε τα βρήκε κλειστά ούτε έκλεισαν το 2019. Το μόνο λουτροκατάστημα που έκλεισε ήταν αυτό της «Σπηλιάς» το χρονικό διάστημα 2020-2022 με απόφαση της σημερινής δημοτικής αρχής. Β) Στην προβληματική κατάσταση που δημιούργησε ο κορονοϊός (κυρίως το 2020). Γ) Στην πρωτοφανή «Αναπτυξιακή» διαχείριση της σημερινής διοίκησης του Δήμου.
Σε κάθε περίπτωση τα στοιχεία δείχνουν ότι το χρονικό διάστημα 2020-2023 οι λούσεις και τα έσοδα όχι μόνο είναι λιγότερα από την δημοτική περίοδο 2015-2019, αλλά έχουν φτάσει στο επίπεδο του 2004 όταν τα λουτρά δεν βρισκόταν στην διαχείριση του δήμου και οι τότε εκμισθωτές απέδιδαν μόνο το αντίτιμο της μίσθωσης. Για να κατανοηθεί πληρέστερα το μέγεθος της πτώσης, πρέπει να συνυπολογιστεί ότι το διάστημα 2020-2023 για πρώτη φορά δεν λειτούργησε και το μοναδικό ιδιωτικό λουτροκατάστημα στα Θερμα. Εξέλιξη που αναδεικνύει ακόμα περισσότερο την «αποτελεσματικότητα» διαχείρισης της σημερινής δημοτικής αρχής που κατάγραψε αυτά τα στοιχεία χωρίς να υπάρχει ανταγωνιστής στην ιδια δραστηριότητα…
Σχετικά με την διέξοδο από αυτή την κατάσταση να θυμίσουμε την πρόταση που διαμορφώθηκε από το συνέδριο «Ιαματικά Νερά & Κοινωνικός Θερμαλισμός» που διοργάνωσε ο Δήμος Ικαρίας (Με δημοτική αρχή την «Λαϊκή Συσπείρωση») και το πλαίσιο διεκδικήσεων που περιλαμβάνει αυτή η πρόταση:
- Ανάπτυξη σύγχρονων υποδομών με ευθύνη και χρηματοδότηση του κράτους όπου υπάρχουν λουτροπηγές στην χώρα. Ώστε να διασφαλιστεί η λειτουργία των λουτροπηγών όλο το χρόνο (να είναι ασφαλείς με τον απαραίτητο εξοπλισμό και στελέχωση).
- Να γίνουν μόνιμες προσλήψεις επαρκούς αριθμού προσωπικού όλων των ειδικοτήτων και επιμόρφωση για την απρόσκοπτη λειτουργία των ιαματικών λουτρών και τις ανάγκες των λουομένων.
- Παραχώρηση των ιαματικών πηγών στην Αυτοδιοίκηση καθώς ο φυσικός πόρος -μέσον αγωγής υγείας είναι τοπικός πόρος.
- Άμεση τροποποίηση του θεσμικού πλαισίου (Ν.3498/2006). Ο Θερμαλισμός αποτελεί «εθνικό απόθεμα». Ο τρόπος αναγνώρισης που συντελείται τα τελευταία δέκα χρόνια στο υπουργείο Τουρισμού βρίσκεται σε λάθος κατεύθυνση καθώς απαξιώνει την ιστορία και τον πολιτισμό μας, υποβαθμίζει το αντικείμενο παγκόσμια και δημιουργεί προβλήματα στην ανάπτυξη και λειτουργία των μονάδων θερμαλισμού.
- Να προχωρήσουν άμεσα: α) Η πιστοποίηση του μέσου και των μορφών χρήσης, β) Ο χαρακτηρισμός των θερμαλιστικών εγκαταστάσεων ως μονάδων Α/θμιας φροντίδας υγείας με όρους και προϋποθέσεις, γ) Να δημιουργηθεί «σχολή θερμαλιστικών σπουδών». Οι δαπάνες πού απαιτούνται για αυτές τις προσαρμογές να καλυφθούν από το κρατικό προϋπολογισμό και όχι από την οικονομική δυνατότητα του κάθε Δήμου.
- Επαναφορά των επιδομάτων λουτροθεραπείας, τουλάχιστον στο επίπεδο του 2011. Να χορηγούνται όσες λούσεις απαιτούνται, με αυστηρά επιστημονικά κριτήρια για τη βελτίωση της υγείας και την ανακούφιση των συμπτωμάτων. Πλήρης κάλυψη, του κόστους μεταφοράς, διαμονής και σίτισης.
- Επανένταξη στο επίδομα λουτροθεραπείας όλων των ασθενειών που έχουν περικοπεί τα προηγούμενα χρόνια.
Σε αυτή την κατεύθυνση συνεχίζουμε επιμένοντας στην διαρκή προσπάθεια βελτίωσης των υφισταμένων δημοτικών υποδομών, παράλληλα αξιοποιώντας την θετική αλλά και την αρνητική εμπειρία του παρελθόντος, στοχεύουμε στο μέλλον με μια πρόταση που πρέπει να εκπονήσει ο ίδιος ο Δήμος Ικαρίας (ώστε να αποφύγει την αρνητική έκβαση που είχε η προσπάθεια αξιοποίησης των Ιαματικών πηγών μέσα από την ΕΤΒΑ) . Ο Δήμος οφείλει να προετοιμαστεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο αλλά αυτό δεν αρκεί για δυο λόγους, πρώτον το ΕΣΠΑ έχει έντονα στοιχειά ανταγωνισμού και δεύτερον οι διαδικασίες του ΕΣΠΑ δεν επιτρέπουν στον Δήμο να υποβάλει μονός πρόταση και να υλοποιήσει ένα έργο τέτοιας κλίμακας. Συνεπώς αναδύεται η ανάγκη δέσμευσης από την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου και το υπουργείο Τουρισμού, για υποστήριξη της πρότασης του Δήμου Ικαρίας.
