ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
της ΛΑ.Ε. Υγείας-Πρόνοιας Αττικής
για την Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών.
H 26η Ιουνίου καθιερώθηκε ως “Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών και της Παράνομης Διακίνησής τους” το 1987 από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, με στόχο την ευαισθητοποίηση της παγκόσμιας κοινότητας για την αντιμετώπιση του προβλήματος της χρήσης εθιστικών ουσιών και της συνακόλουθης τοξικοεξάρτησης.
Το πρόβλημα της Εξάρτησης δεν είναι καινούριο, αποτελεί κοινό χαρακτηριστικό γνώρισμα όλων των σύγχρονων κοινωνιών. Εμφανίζεται καθημερινά μπροστά στην οικογένεια, τον ειδικό, τον Νόμο, το Κράτος, την κοινωνία, άλλοτε ως μονο-εξάρτηση, άλλοτε ως πολυτοξικομανία, άλλοτε ως διπλή διάγνωση, άλλοτε ως χρήστης παραβάτης, άλλοτε ως φυλακισμένος, άλλοτε ως φορέας του AIDS, άλλοτε ως έφηβος, άλλοτε ως άντρας, άλλοτε ως γυναίκα, άλλοτε ως μετανάστης κλπ.
Η εποχή μας αναθρέφει μια γενιά χωρίς μέλλον, αποκλεισμένη από τον κοινωνικό ιστό. Αυτή η κατάσταση οδηγεί στην καταστροφή των νέων, χωρίς να διαχωρίζει τα κοινωνικά στρώματα, και η χρήση αρχίζει σε όλο και πιο μικρές ηλικίες, με νόμιμες και παράνομες ψυχοδραστικές ουσίες. Η ψυχιατρικοποίηση της τοξικομανίας, αλλά και ευρύτερα της ανθρώπινης ύπαρξης και της ψυχικής οδύνης, με την αμέριστη συνδρομή και του ακαδημαϊκού κατεστημένου, αποτελεί μια «κοινωνική και διϋποκειμενική κατασκευή, που ανήκει στη δομή της σύγχρονης κουλτούρας και της δυσφορίας μέσα στον πολιτισμό», ενισχύοντας τα κοινωνικά στερεότυπα, τις προκαταλήψεις και το ρατσισμό.
Στις αρχές της κρίσης, ωστόσο, η Ελλάδα διέθετε ένα αναπτυγμένο σύνολο υπηρεσιών για την εξάρτηση, το οποίο αντιμετώπιζε προβλήματα κυρίως ως προς την οργάνωσή του, τον συντονισμό του και τη διαφάνειά του, καθώς και ως προς τη σταθερότητα των δομών πρόληψης. Οι μνημονιακές κυβερνήσεις όχι μόνο δεν έλυσαν κανένα από τα προβλήματα που ταλαιπωρούσαν τον χώρο, αλλά πρόσθεσαν καινούρια:
- Ο τρόπος αντιμετώπισης των εξαρτημένων εξαντλεί και περιθωριοποιεί ήδη ταλαιπωρημένους ανθρώπους, καθώς και τον άμεσο κοινωνικό περίγυρό τους.
- Χιλιάδες άνθρωποι σε πολλές περιοχές της χώρας μένουν χωρίς παροχή υπηρεσιών πρόληψης, θεραπείας και επανένταξης, λόγω ανεπάρκειας δομών και προσωπικού.
- Οι δομές βιώνουν μια άνευ προηγουμένου αποσταθεροποίηση, με ελλείψεις των εντελώς απαραίτητων υλικών και με τη χρηματοδότηση διαρκώς να μειώνεται ή να «εξαφανίζεται» μέσα από αδιαφανείς διαδρομές, με αποτέλεσμα τον μαρασμό.
- Οι ανάγκες σε εκπαίδευση/κατάρτιση και εποπτεία των εργαζομένων στις δομές δεν καλύπτονται, σε μια εποχή ραγδαίων μεταβολών στην κοινωνία και έντονων πιέσεων στους εργασιακούς χώρους τους.
- Στο πλαίσιο αυτό, οι οικονομίστικες λογικές «κόστους/οφέλους» πιέζουν για παρεμβάσεις προσανατολισμένες στην αύξηση «των αριθμών», αντί για την ποιότητα των υπηρεσιών.
- Ιδιωτικές κλινικές και ΜΚΟ ξεφυτρώνουν παντού, με κεντρικό στόχο τους το κέρδος, είτε άμεσα από τους «πελάτες» είτε μέσω κρατικών και ευρωπαϊκών κονδυλίων.
- Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την αντιμετώπιση των ναρκωτικών αποτυπώνει περισσότερο ισορροπίες συμφερόντων και εξουσιών, παρά σχεδιασμό για τους εξαρτημένους και ενεργοποίηση της κοινωνίας.
Τα Μνημόνια, η οικονομική και κοινωνική υποδούλωση και καταλήστευση της χώρας μας από τους δανειστές, τις τράπεζες και τις πολυεθνικές οξύνουν σε πολύ μεγάλο βαθμό την οικονομική κρίση, η οποία έχει οδηγήσει σε έκρηξη της ανεργίας, απελπισία στις λαϊκές οικογένειες, αποπροσανατολισμό, καταστάσεις ατομικού και οικογενειακού πανικού και υπέρτατου φόβου, εξαιτίας της αδυναμίας κάθε σχεδιασμού επιβίωσης, προσωπικής και κοινωνικής καταξίωσης. Όλα αυτά είναι το σίγουρο υπόβαθρο για την παραπέρα όξυνση του προβλήματος των εξαρτησιογόνων ουσιών, της κατάχρησης αλκοόλ και κάθε ψυχοκοινωνικής διαταραχής.
Η αντιμετώπιση συνεπώς του μεγάλου αυτού προβλήματος, θέτει την κοινωνία προ των ευθυνών της και έχει υποχρέωση να πιέζει, να διεκδικεί και να απαιτεί πολιτικές λύσεις σε βάθος και όχι απλά επικοινωνιακή διαχείριση της κατάστασης, όπως μας είχαν συνηθίσει όλες οι κυβερνήσεις των τελευταίων ετών.
Στην ίδια λογική φαίνεται να οδηγείται και η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.
Το πρόγραμμα του ενιαίου ΣΥΡΙΖΑ, τον Σεπτέμβρη του 2014, «για την εξασφάλιση αποκλειστικά δημόσιου και δωρεάν χαρακτήρα υπηρεσιών αντιμετώπισης της εξάρτησης περνούσε και από την αλλαγή του ν. 4139/2013 («Νόμος Περί Εξαρτησιογόνων Ουσιών»), με έμφαση στα άρθρα 50, 58, 59, 60.», μέχρι τώρα έχει παραπεμφθεί στις Καλένδες με ερώτημα αν θα προχωρήσουν οι τομές που είχαν προαναγγελθεί όπως: Αποκλειστικά Δημόσιος και Ενιαίος Πυλώνας Πρόληψης και κάλυψη με μονάδες πρόληψης περιοχών που υστερούν, όπως τμήματα της περιφέρειας Αττικής. Άμεση θεσμική αντιμετώπιση του υπαρκτικού προβλήματος των Μονάδων Απεξάρτησης των Δημόσιων Ψυχιατρικών Νοσοκομείων Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Τέλος τα διακηρυγμένα απολύτως άμεσα βήματα, όπως κλινικές αποτοξίνωσης για όλες τις εξαρτησιογόνες ουσίες στα μεγάλα δημόσια νοσοκομεία, ολοκληρωμένες δομές θεραπείας για τους εξαρτημένους από το αλκοόλ, κυρίως στην περιφέρεια, Κέντρα φιλοξενίας εξαρτημένων, ενίσχυση των προγραμμάτων στις φυλακές, οι απολύτως αναγκαίες δομές κοινωνικής επανένταξης, έχουν καθυστερήσει δραματικά και μάλλον έχουν παραπεμφθεί στην απορρόφηση των κονδυλίων του ΕΣΠΑ, όπως και για άλλες σημαντικές σε περιβάλλον ανθρωπιστικής κρίσης παρεμβάσεις. Είναι αναμενόμενο από την συνέχιση της μνημονιακής πολιτικής σκληρής λιτότητας. Για παράδειγμα από το ΚΕΘΕΑ αποχώρησαν 126 άτομα μόνιμο προσωπικό και προκηρύχθηκαν μόλις 35 θέσεις, για το 18ΑΝΩ μόλις 12 θέσεις και 25 για τον ΟΚΑΝΑ, οι οποίες δεν επαρκούν καν για την αντιμετώπιση κενών που δημιουργούν οι συνταξιοδοτήσεις και άλλες αποχωρήσεις.
Σε τέτοιες διαλυτικές συνθήκες, η αναζήτηση προτάσεων αντιμετώπισης είναι εφικτή μέσα από μια διαφορετική πορεία ανασυγκρότησης της κοινωνίας και του δημόσιου τομέα. Η «Λαϊκή Ενότητα» αγωνίζεται και θα αγωνίζεται όχι μόνο για την ευαισθητοποίηση της Κοινωνίας, αλλά και για την ανάληψη πολιτικής δράσης από την νεολαία και τους εργαζόμενους απέναντι στις αιτίες του προβλήματος αυτού που απειλεί την κοινωνία και ιδιαίτερα τη νέα γενιά.
Γι’ αυτό λοιπόν προτείνουμε και προτρέπουμε:
- Δημόσιες, δωρεάν και καθολικές υπηρεσίες σε όλους όσοι τις ζητούν και τις έχουν ανάγκη: τους εξαρτημένους και τις οικογένειές τους, τους απεξαρτημένους που αγωνίζονται να πάρουν ξανά τη ζωή στα χέρια τους, καθώς και τους εφήβους και νέους που δεν έχουν εξαρτηθεί, αλλά δοκιμάζονται από τις πιεστικές συνθήκες κρίσης στην οικογένεια, στο σχολείο, στη δουλειά και σε κάθε χώρο κοινωνικοποίησης.
- Να υπάρξει επιτέλους νομικό πλαίσιο έτσι ώστε να κατοχυρώνεται η κάθε θεραπευτική μονάδα (π.χ. 18Ανω) και η ειδικότητα του κάθε θεραπευτή που εμπλέκεται στην θεραπευτική διαδικασία.
- Να λυθεί άμεσα το θεσμικό πρόβλημα των Κέντρων Πρόληψης, με την αλλαγή του δυσλειτουργικού πλαισίου των αστικών εταιρειών και την δημιουργία ενός Ενιαίου Φορέα Πρόληψης – ισότιμου πυλώνα σε ένα συντονισμένο δημόσιο σύστημα υπηρεσιών Πρόληψης Θεραπείας και Επανένταξης.
- Την στήριξη στους χρηματοδοτούμενους από το κράτος φορείς αντιμετώπισης της εξάρτησης και τους εργαζομένους τους: εξασφαλίζοντας τη συνέχεια και την πολυφωνία των δομών, προβαίνοντας άμεσα σε ενίσχυσή τους με προσωπικό και με θεσμικές αλλαγές όπου χρειάζεται.
- Την αποκέντρωση και φαντασία έναντι της γραφειοκρατίας, διευκολύνοντας τη συνεργασία των χρηματοδοτούμενων από το κράτος δομών με τις δομές κοινωνικής αλληλεγγύης.
- Την φραγή στις απόπειρες κερδοσκοπίας, είτε αυτές παρουσιάζονται με τη μορφή ιδιωτικών κλινικών είτε με τη μορφή ΜΚΟ.
- Την δημοκρατία, την διαφάνεια και την λογοδοσία στον ευαίσθητο αυτό τομέα άσκησης πολιτικών, απογαλακτίζοντάς τον από τον κομματισμό αλλά και από τα λόμπι «φιλάνθρωπων» και «ειδικών».
Συμφωνούμε λοιπόν με την πρόσφατη επισήμανση εκπροσώπων του ΚΕΘΕΑ ότι τα κονδύλια που διατίθενται στη θεραπευτική αντιμετώπιση των εξαρτήσεων δεν πρέπει να λογίζονται ως δαπάνη αλλά ως επένδυση στη δημόσια υγεία και την κοινωνική συνοχή.
Τέλος, περιμένουμε από την Κυβέρνηση, αφού έχει εγκαταλείψει το αρχικό πρόγραμμα που διατυπώθηκε σε συνεργασία με τους εργαζόμενους στο πεδίο των εξαρτήσεων, να μας εμφανίσει επιτέλους το νέο της σχεδιασμό.
Η απεξάρτηση, η πρόληψη και το δώρο της θεραπείας είναι (και θα πρέπει να παλέψουμε όλοι για να συνεχίσει να υφίσταται ως) δημόσιο αγαθό, χωρίς περικοπές σε προσωπικό, αναλώσιμα, υλικά και φάρμακα.
“Στον κόσμο τούτον
Θα ‘σαι αρνί ή λύκος
Αν είσαι αρνί σε τρων, αν είσαι λύκος τρως.
Θεέ μου δεν υπάρχει
Ένα τρίτο ζώο, καλύτερο ή δυνατότερο;”
Ν. Καζαντζάκης
