Ο Κώστας Μπαστούνας γεννήθηκε στις 17/11/1926 στην Κατερίνη. Έφηβος οργανώθηκε στην ΕΠΟΝ όταν ζούσε μαζί με τους γονείς του στην Κοζάνη.
Ήταν 19 χρονών, το 1945, όταν τον συνέλαβαν μαζί με συνομηλίκους φίλους και συντρόφους σ’ ένα γλεντάκι της ΕΠΟΝ.
Το εμφυλιοπολεμικό κράτος και παρακράτος είχε βαλθεί να “καθαρίσει” την “υγιή” κοινωνία από τους “επικίνδυνους”.
Τι κι αν ήταν μικρά παιδιά. Έγραφαν επί κατοχής συνθήματα στους τοίχους της Κοζάνης εναντίον των Γερμανών κατακτητών. Αυτό έφτανε για να δικαστούν.
Κάποιοι καταδικάστηκαν σε θάνατο. Ο 19χρονος Κώστας σε 5 χρόνια φυλάκιση. Λίγο πριν αποφυλακιστεί τόλμησε να πει σ’ ένα φύλακα “Θα έρθει και η δική σας η σειρά.” Δηλαδή αμετανόητος! Ξαναδικάστηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο!
Σώθηκε από τύχη. Η αδελφή του είχε μια φίλη. Η μητέρα της φίλης ήταν η σπιτονοικοκυρά του στρατοδίκη, ο οποίος είχε μετακομίσει στην Κοζάνη με ειδική αποστολή να επιταχυνθούν οι δίκες των κομμουνιστών.Η σπιτονοικοκυρά αγαπούσε τον μικρό Κώστα. Παρακάλεσε τον στρατοδίκη. Με τα πολλά ο Κώστας Μπαστούνας γλύτωσε το εκτελεστικό απόσπασμα. Είχε την τύχη να μην πεθάνει, αλλά συνέχισε την περιήγηση στις φυλακές: Χατζηκώστα, Αβέρωφ, Καμμένα Βούρλα, πάλι Αβέρωφ και αποφυλακίζεται. Πρέπει να καταταγεί στρατιώτης. Ως αμετανόητος καταλήγει στη Μακρόνησο. Μένει στον “σύγχρονο Παρθενώνα” δυόμισι χρόνια.
Θυμάμαι μια διήγηση του για τα χρόνια της πρώτης του φυλακής: Ένας φίλος μου και συντροφάκι ήταν ήδη καταδικασμένος σε θάνατο. Μια μέρα πριν την εκτέλεση ήρθε η μητέρα του να τον αποχαιρετήσει. ” Μη φοβάσαι” του είπε. ” Ο θάνατος από τη σφαίρα είναι γλυκός. Δε θα καταλάβεις τίποτα. Αντίο αγόρι μου”.
Η μάνα του ήταν στέλεχος της αντίστασης κατά των Γερμανών, τέτοιοι άνθρωποι υπήρχαν τότε, συνέχισε ο κυρ Κώστας και ένα δάκρυ κύλησε από τα γέρικα, κρυστάλλινα μάτια του.
Το 1967 η χούντα τον θυμήθηκε και τον τίμησε με τα δέοντα: Οικογενειάρχης πια με δύο παιδιά, συλλαμβάνεται και εξορίζεται σε Λέρο και Γυάρο, συνεχίζει στις φυλακές Αβέρωφ και Κορυδαλλού. Αποφυλακίζεται το 1972.
Για τα πρώτα χρόνια της αντιστασιακής του δράσης κατά των Γερμανών, παραθέτω μια ακόμα δική του διήγηση.
“Το 1943 στις 23 Φλεβάρη ιδρύεται η ΕΠΟΝ. Οργανώνομαι από τους πρώτους στα 17 μου, μαθητής Γυμνασίου στην Κοζάνη. Ζούσα εκεί επειδή ο πατέρας μου ήταν υπάλληλος της Εθνικής Τράπεζας και υπηρετούσε εκεί. Έγραφα συνθήματα στους τοίχους ενάντια στους κατακτητές. Διαφώτιζα συμμαθητές μου για να συμμετέχουν στον πατριωτικό αγώνα. Ο πατέρας μου δεν ήξερε κάτι γι’ αυτό.
Στο τέλος σχεδόν της γερμανικής κατοχής παρουσιάστηκαν στη τράπεζα ένας Γερμανός και ένας Έλληνας συνεργάτης του και έψαχναν τον πατέρα μου.
Απευθύνθηκαν κατά τύχη στον πατέρα μου και τον ρώτησαν ποιος είναι ο Μπαστούνας. Ο πατέρας μου υποψιασμένος απάντησε ότι μόλις σχόλασε. Έφυγαν αυτοί, έφυγε κι αυτός, γλυτώνοντας την εκτέλεση. Ήταν κι αυτός οργανωμένος στο ΕΑΜ.
Στο δρόμο της φυγής αντάμωσε μια γειτόνισσα και της ζήτησε να με ειδοποίησει να κρυφτώ, φοβούμενος να μη με συλλάβουν προκειμένου να τον αναγκάσουν να παραδοθεί.
Μείναμε κρυμμένοι σε συγγενικά και φιλικά σπίτια μέχρι την απελευθέρωση. Εκεί μάθαμε ο ένας για τον άλλο. Εγώ φοβόμουν να του πω για την ΕΠΟΝ για να μη με μαλώσει κι αυτός δεν βέβαια δεν μου είχε πει τίποτα για το ΕΑΜ. Τότε ξανασυστηθήκαμε.
Η εύφημος μνεία για το αντιστασιακή μας δράση μετά την απελευθέρωση ήταν στρατοδικεία, φυλακές και εξορίες “.
Ο Κώστας Μπαστούνας μετά την πτώση της χούντας υπήρξε μέλος του ΚΚΕ εσωτερικού, του Συνασπισμού και του ΣΥΡΙΖΑ έως το θάνατό του στις 16/11/2023 παραμονή των γενεθλίων του. Αγωνίστηκε για την πατρίδα του και την αριστερά από το νιάτα του μέχρι τα γεράματά του με ψυχή και μυαλό πεντακάθαρα.
Είχα την τύχη να τον γνωρίσω. Αυτό που θαύμασα ήταν η αφοσίωση στις ιδέες του και την οικογένειά του. Η νηφαλιότητά του, η επιμονή στη δικαιοσύνη και την ηθική της αγάπης περιγράφουν έναν άρχοντα της ζωής. Και τώρα πια έναν αθάνατο.
Εκ μέρους των φίλων του και των συντρόφων του στην Ικαρία,
Δημήτρης Δουρής
