Η Ικαρία ανήκει στο σύμπλεγμα των Ανατολικών Σποράδων* το σχήμα του νησιού – άλλοι το παρομοίασαν με αναποδογυρισμένο πλοίο και άλλοι -επιτυχέστερα- με μεταξοσκώληκα που εξεκίνησεν από τη Σάμο και έρπει προς την Μύκονο. Έχει προς ανατολάς τη νήσο Σάμο – προς δυσμάς τη νήσο Μύκονο – προς βορράν τη νήσο Χίο και προς νότον τη νήσο Πάτμον και τας Κορσεάς – τις αρχαίες Κορασίας Νήσους(Φούρνοι).
Το Μοναστήρι του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου ''Μουντέ'' ή ''Μοντέ'' ευρίσκεται σε δασώδη πευκόφυτο περιοχή -σπάνιας ομορφιάς- στο βόρειο μέρος του νησιού* απέχει μισό (½) χιλιόμετρο από το μικρό φράγμα(λίμνη) το οποίο έχει μετατραπεί σε καταφύγιο υδρόβιων πτηνών- και τρία(3) χιλιόμετρα από το χωρίον Χριστός (Ράχες).
Κατά το έτος 1460 τοποθετείται ο Θεμέλιος λίθος του Ναού – έπειτα από όνειρο της Παναγιάς σε κάποιον πιστό Ικάριο λέγοντας του οτι πρέπει να σκάψουν στη γή (όπου είναι σήμερα χτισμένο το κλίτος του Ευαγγελισμού) για να βρούν την εικόνα της η οποία είναι θαμμένη στο χώμα.
Πράγματι σκάβοντας βρίσκουν την εικόνα και επειδή απεικόνιζε τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου – αφιερώνεται το Μοναστήρι στην ομώνυμο εικόνα.
Μερικά χρόνια αργότερα – θέλοντας να προεκτείνουν το Ναϊσκο προσπαθούν να γκρεμίσουν το δυτικό τοίχο ούτως ώστε να προεκταθή κατά μήκος ο ναός. Ο τοίχος δεν γκρεμίζεται και καταλαβαίνουν ότι η Παναγιά δεν θέλει να προεκταθεί κατά μήκος ο ναός Της και έτσι τον διαπλατύνουν – δημιουργώντας δύο(2) ακόμη Ναίσκους αφιερωμένους ο ένας στη Σύναξη των Δώδεκα(12) Αποστόλων (30 Ιουνίου) και ο άλλος στην Κοίμηση της Θεοτόκου(15 Αυγούστου)
Ο κάθε Ναίσκος έχει τη δική του Αγία Τράπεζα και τη δική του κυρία είσοδο.
Κατά το έτος 1893 ανακαινίζεται το μοναστήρι δημιουργώντας στο εσωτερικό του το άνοιγμα στους μεσαίους τοίχους με τέσσερις(4) καμάρες δια πρακτικούς – λειτουργικούς λόγους. Έτσι ολόκληρος ο ναός είναι Τρίκλιτος Βασιλική.
Κατά τη χρονική περίοδο 1906-1920 αγιογραφείται το ξυλόγλυπτο τέμπλο του μεσαίου κλίτους (του Ευαγγελισμού) με Ιερές εικόνες από τον αγιογράφο Ζωσιμά – μοναχό της Ιεράς Μονής Αγίων Πατέρων της Χίου. Οι αγιογραφίες στα άλλα δύο κλίτη είναι μεταγενέστερες χωρίς όμως να γνωρίζωμε αγιογράφο και χρονική περίοδο.
Εντός του Ναού υπάρχει και ξυλόγλυπτο κουβούκλιον επιταφίου με επιγραφήν: Φώτιος Σαλαμάνης*εποίησε Σμύρνη 1910. Δια τον επιτάφιο υπάρχει η εξής εκδοχή: Κάποια οικογένεια απο την Ικαρία η οποία ζούσε στη Μικρά Ασία- θέλει να κάνει δωρεά έναν επιτάφιο σε κάποιον Ιερό Ναο της Σμύρνης ή της ευρύτερης περιοχής της Μικράς Ασίας* απευθυνομένη λοιπόν σε κάποιον τεχνίτη -ξυλουργό- κατασκευάζεται – και τον αφιερώνει στο Ναό – όπου παραμένει έως τη Μικρασιατική καταστροφή*ξεσπώντας ο πόλεμος(1922) οι Μικρασιάτες διωκόμενοι και πρόσφυγες πλέον καταφθάνουν στην Ελλάδα* οι Ικάριοι επιστρέφουν στην ιδιαίτερη πατρίδα τους φέρνοντας μαζί τους και τον επιτάφιο καθώς και άλλα Ιερά Κειμήλια*έκτοτε ο επιτάφιος παραμένει στο Μοναστήρι ως μουσειακή χρήση.
Το Μοναστήρι του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου εορτάζει τρεις(3) φορές το χρόνο: 25η Μαρτίου (ομόνυμο κλίτος) 30 Ιουνίου: Η Σύναξη των Δώδεκα(12) Αποστόλων και 15 Αυγούστου: Η Κοίμηση της Θεοτόκου.
Το Μοναστήρι του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου θα το συναντήσωμε με τις εξής δύο(2) όνομασίες: ''Μουντέ'' και ''Μοντέ''. Δια την ονομασία ''Μουντέ'' υπάρχει η εξής εκδοχή: Μια οικογένεια από τη Χίο ονόματι Μουντέ χρηματοδοτεί την αναστήλωση του Μοναστηριού και έκτοτε διατηρείται ως τοπωνύμιο του Μοναστηριού η ονομασία αυτή. Δια την ονομασία ''Μοντέ'' υπάρχει η εξής εκδοχή: Κατά την Ιταλική κατοχή της Ελλάδος – Οι Ιταλοί κατακτηταί πιθανόν να το ονόμασαν ''Μοναστήρι του Βουνού'' επειδή ευρίσκεται ανάμεσα σε βουνά.
Έτσι από την Ιταλική λέξη ''il Monte'' που σημαίνει ''Το Βουνό'' και μετατρεπόμενη η λέξη ευηχώς από ''Μόντε'' σε ''Μοντέ'' διατηρεί το τοπονύμιο αυτό εως και σήμερα.
Αξιοσημείωτο επίσης είναι το γεγονός στο οποίο αναφέρεται οτι κατά τη χρονική περίοδο 1947-1949 περίοδος εμφυλίου πολέμου και διωγμού των αντιφρονούντων στη Μαρκόνησο – τη Γυάρο – τον Άγιο Ευστράτιο και την Ικαρία – το μοναστήρι λειτούργησε ως Σανατόριο περιθάλποντας πάνω από εκατόν είκοσι (120) ασθενείς(φυματικούς) πολιτικούς εξορίστους. Χαρακτηριστικό είναι οτι κατά τη δίχρονη λειτουργία του – αρκετοί θεραπεύτηκαν ή βελτίωσαν την κατάσταση της ασθένειας τους και μόνο τέσσερις(4) βαριές περιπτώσεις ασθενών πέθαναν. Τα Ιερά τους λείψανα ευρίσκονται ακόμα θαμμένα στο προαύλιο χώρο του Μοναστηριού.
Κάθε χρόνο κατά το μήνα Αύγουστο οι τοπικοί φορείς τελούν στο Μοναστήρι Θεία Λειτουργία μετά Μνημοσύνου είς ανάμνησιν των πολιτικών εξορίστων –
Τιμής Ένεκεν.
Ιούλιος 2013
Κείμενο:
Ορθόδοξη Μοναχή Ι.Μ. Μουντέ Ραχών Ικαρίας
