Ιστορία των Ιαματικών Πηγών Ικαρίας

Θέρμα – Η Λουτρόπολη της Ικαρίας

Η αρχαία Λουτρόπολη “ΘΕΡΜΑΙ”, από το 2ο π.χ. αιώνα είχε αλλάξει όνομα και λεγόταν Ασκληπιείο και οι κάτοικοι “Ασκληπιείς” ή “Ασκληπιείς του Αιγαίου”, προς τιμή του θεού Ασκληπιού που μας είχε έλθει από τη Μικρά Ασία. Στα τέλη του 2ου με αρχές του 1ου π.X. αιώνα ολόκληρη, με το έδαφός της και τις ιαματικές της πηγές, καταποντίστηκε στη θάλασσα από άγνωστη μέχρι στιγμής αιτία. Έκτοτε τα ερείπιά της στο βυθό της θάλασσας περιμένουν τον ερευνητή, που θα ξεκαθαρίσει την ιστορία. Η περιοχή αυτή μέχρι και σήμερα αποκαλείται “Χαλασμένα Θέρμα”.

Τα σημερινά Θέρμα, η σημερινή Λουτρόπολη, βρίσκεται σε μικρή απόσταση από τα ερείπια της αρχαίας και η ηλικία της δε ξεπερνά τα 80-90 χρόνια. Μετά την καταστροφή της Αρχαίας Λουτρόπολης, συνέβησαν κοσμοϊστορικά γεγονότα, που άλλαξαν την όψη του τότε γνωστού κόσμου. Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία εξακολουθεί τις κατακτήσεις της. Ακολουθεί το Βυζάντιο. Και στη συνέχεια η Τουρκική Αυτοκρατορία στην οποία η Ελλάδα παρέμεινε σκλαβωμένη για 400 χρόνια.

2000 χρόνια μετά την καταβύθιση της λουτρόπολης

Από την καταβύθιση της αρχαίας Λουτρόπολης μέχρι την απελευθέρωση της Ικαρίας από τους Τούρκους, πέρασαν περίπου 200 χρόνια. Σε όλο αυτό το διάστημα, Λουτρόπολη της Ικαρίας δεν υπήρχε. Μόλις το 1901, δηλαδή επί Τουρκοκρατίας, στην περιοχή που είναι η σημερινή Λουτρόπολη, ανακαλύφθηκε τυχαία η ιαματική πηγή Παμφίλη (ιδιωτική).

Το έτος 1925, 13 χρόνια μετά την απελευθέρωση της Ικαρίας απ’τους Τούρκους και την ένταξή της στο Ελληνικό κράτος, για πρώτη φορά εκδηλώνεται ενδιαφέρον για τις ιαματικές πηγές Ικαρίας, με επίσκεψη για μελέτη και αξιολόγησή τους, του καθηγητή γεωλογίας Κων/νου Κτενά, με βοηθό του τον επιστήμονα Κώστα Μακρή.

Τα έτη 1936 – 1938 πραγματοποιήθηκαν εμπεριστατωμένες έρευνες και μελέτες του διακεκριμένου επιστήμονα Μιχαήλ Περτέση. Τα αποτελέσματα των ερευνών του ανακοινώθηκαν το 1939 στην Ακαδημία Αθηνών και έκαναν γνωστές στην Ελλάδα και το εξωτερικό τις νέες εξαιρετικές ιαματικές πηγές της Ικαρίας.

Δυστυχώς η έκρηξη του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, η κατάληψη της Ελλάδας από τους Γερμανούς και αργότερα ο καταστροφικός εμφύλιος πόλεμος, νέκρωσαν τα πάντα γύρω από την λουτρόπολη της Ικαρίας και των ιαματικών της πηγών.

Μετά τον Εμφύλιο

Η ουσιαστική ανάπτυξη της λουτρόπολης των Θερμών αρχίζει από τις αρχές της δεκαετίας του 1950, αφού εν τω μεταξύ, το έτος 1948, ανακαλύφθηκαν στην ίδια περιοχή, πολύ κοντά η μία στην άλλη, άλλες δύο ιαματικές πηγές, στις οποίες δόθηκαν τα ονόματα Απόλλων και Άρτεμις, η έρευνα και η μελέτη των οποίων απέδειξε ότι είναι ακόμη πιο αποτελεσματικές σε σειρά ασθενειών που μέχρι τότε εθεωρούντο ανίατες και αβελτίωτες. Την ίδια εποχή ανακαλύφθηκε και η (ιδιωτική) πηγή Κράτσα.

Η δεκαετία του 1950 υπήρξε καθοριστική για τη νέα λουτρόπολη στην Ικαρία, που κτιζόταν και οργανωνόταν κυριολεκτικά από το μηδέν, από ανθρώπους ντόπιους με ελάχιστες οικονομικές δυνατότητες και τα πρώτα καταλύματα, ενός, δύο ή τριών λιτών δωματίων, άρχιζα να κτίζονται στην περιοχή. Στη δεκαετία αυτή, η φήμη των ιαματικών πηγών της Ικαρίας απλώνεται με μεγάλη ταχύτητα όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό.

Οι κοινοτικές εκλογές ανέδειξαν για Πρόεδρο της Κοινότητας του Αγίου Κηρύκου, το γιατρό Μαρίνο Λεφέ. Ο ίδιος, μαζί με το Κοινοτικό Συμβούλιο, κατά τη διάρκεια της 4χρονης θητείας τους ανήγειραν το Υδροθεραπευτήριο της πηγής Απόλλων, για κείνη την εποχή αξιόλογο και εντυπωσιακό, το οποίο μέχρι και σήμερα λειτουργεί. Κατασκεύασαν κάποιους δρόμους πρόσβασης και κατασκεύασαν την πλατεία μπροστά στο Υδροθεραπευτήριο Απόλλων, που μέχρι σήμερα είναι η κεντρική πλατεία της σημερινής λουτρόπολης. Παράλληλα κατασκεύασαν και το κτίριο του Υδροθεραπευτηρίου στην ιαματική πηγή Ασκληπιού στον Άγιο Κήρυκο.

Η Επιλογή από την Παγκόσμια Συνομοσπονδία Αναπήρων Πολέμου

Το ίδιο χρονικό διάστημα, η Παγκόσμια Συνομοσπονδία Αναπήρων Πολέμου, επηρεασμένη από τη καθημερινά γιγαντούμενη παγκόσμια φήμη των θαυματουργών ιαματικών πηγών Ικαρίας και αφού ενημερώθηκε σχετικά για την μοναδικότητά τους από την Πανελλήνια Ομοσπονδία Αναπήρων και Θυμάτων Πολέμου, ενδιαφέρθηκε σοβαρά για τη δημιουργία, στην Ικαρία, με δαπάνες της, κατάλληλων λουτρικών εγκαταστάσεων προς χρήση αναπήρων από όλο τον κόσμο και μιας παιδούπολης, στην οποία θα φιλοξενούνταν τα παιδιά των λουόμενων αναπήρων.

Το κοινοτικό συμβούλιο και ο πρόεδρος της κοινότητας ανταποκρίθηκαν αμέσως στο αίτημα και δήλωσαν ότι θα προσφέρουν τις απαιτούμενες εκτάσεις. Δυστυχώς όμως το κράτος απέδειξε πλήρη αδιαφορία και έτσι χάθηκε μια αληθινή ευκαιρία που θα καθιστούσε την Ικαρία πόλο έλξης λουομένων από όλο τον κόσμο.

Μετά από αυτό οι Καριώτες συνειδητοποιώντας πια ότι είναι μόνοι τους, προσπαθούν να βελτιώσουν την Λουτρόπολη, χωρίς επαρκή κεφάλαια, για να ανταποκρίνεται στις στοιχειώδεις απαιτήσεις των ασθενών. Η λουτρόπολη της Ικαρίας βελτιώνεται από άποψη εικόνας και λειτουργικότητας και κάποια ξενοδοχεία μικρά και μεσαία αρχίζουν να κτίζονται.

Η λουτρόπολη των Θερμών από το 1990 και μετά

Η λουτρόπολη των Θερμών στις δεκαετίες που ακολούθησαν, διαδεχόμενες η μία την άλλη, συνεχίζει μόνη της, χωρίς καμία κρατική βοήθεια με όπλο της πάντα τα εξαιρετικά της αποτελέσματα, που γιγαντώνουν και πολλαπλασιάζουν καθημερινά την παγκόσμια φήμη της.

Οι προσερχόμενοι πάσχοντες ανέρχονται πια σε πολλές χιλιάδες τη κάθε λουτρική περίοδο και οι λούσεις σε πολλές δεκάδες χιλιάδες. Και φτάνουμε στη δεκαετία του 1990 όταν το Κράτος δείχνει και πάλι το εχθρικό του πρόσωπο, αφήνοντας να χαθεί μια δεύτερη εξαιρετική ευκαιρία για την Ικαρία. Ειδικότερα: τα τότε Μεσογειακά Οικονομικά Προγράμματα της ΕΟΚ, προέβλεπαν χρηματοδότηση για εκσυγχρονισμό και ανάπτυξη λουτροπόλεων ιαματικών πηγών.

Η Ελλάδα εκδήλωσε το ενδιαφέρον της και επέλεξε τον εκσυγχρονισμό, πιλοτικά, δύο λουτροπόλεων της Ικαρίας και της Απολλωνίας Θεσσαλονίκης. Η Λουτρόπολη της Ικαρίας όχι, από υπαιτιότητα της Κρατικής Τράπεζας ΕΤΒΑ, με την οποία ο Δήμος Αγ. Κηρύκου είχε υπογράψει σχετική σύμβαση για την υλοποίηση του προγράμματος.

Στο τέλος της ίδιας δεκαετίας, υπήρξε εξαγγελία του τότε Πρωθυπουργού Κ. Σημίτη, για ένα σημαντικό ποσό της τάξης των 7 δισ. δρχ για να εκσυγχρονιστούν οι ιαματικές πηγές Ικαρίας κάτι όμως που δεν συνέβη.

Και κάπως έτσι όλα αυτά τα χρόνια Δήμος, φορείς και κάτοικοι μόνοι παλεύουν για το καλό της λουτρόπολης, για να κρατήσουν ζωντανή την ιστορία της Ικαριάς και ζουν με την ελπίδα ότι κάποια μέρα ο θησαυρός αυτός, με τον οποίο είναι προικισμένο το νησί, θα αξιοποιηθεί προς όφελος όλων των καριωτών που πεισματικά αρνούνται να εγκαταλείψουν το μικρό τούτο αλλά ανδρείο νησί!