29 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2014
“ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΑΛΙΕΙΑ”
Καλημέρα σας,
Καλωσήλθατε απ’ όλα τα μέρη της Ελλάδας.
Κάνουμε σήμερα αυτή την συζήτηση μαζί σας, μια φιλόδοξη προσπάθεια γιατί οι καλές γλώσσες λένε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ πάει για κυβέρνηση. Γιατί στις συνθήκες που ζούμε πρέπει να φτιάξουμε πάρα πολλά σε λίγο χρόνο και δεν έχουμε δικαίωμα αποτυχίας. Λένε ότι σε λίγους μήνες μπορεί να κρατάμε τιμόνι.
Στόχος μας λοιπόν είναι να μορφωθούμε από σας, να ανταλλάξουμε γνώμες και να σχεδιάσουμε μαζί το μέλλον της πατρίδας, μιας κι εσείς όλη σας τη ζωή κρατάτε τιμόνι σε αγριεμένες θάλασσες.
Οι εικόνες που κουβαλάμε εδώ απ’ τις ιδιαίτερες πατρίδες μας είναι εικόνες αντίθεσης και παράπονου. Τα τελευταία 30 χρόνια άλλαξαν πολλά στην αλιεία, κι αυτός ο παραγωγικός κλάδος (ας επιτραπεί η λέξη) επικηρύχτηκε.
Το μαρτυρούνε τα εκατοντάδες ακρωτηριασμένα – κομμένα για την επιδότηση – σκαριά στα νησιά μας. Οι ψαράδες που γέρασαν και τα παιδιά τους δεν ακολουθάνε στο επάγγελμα.
Τα καρνάγια που έχουν κλείσει.
Τα εργοστάσια αλίπαστων που χάσκουν σαν φαντάσματα.
Το ψάρι που’ ναι λίγο και ο κόσμος που δεν έχει λεφτά να το αγοράσει.
Κι η θάλασσα που αιώνες μας ζούσε και πεθαίνει καθημερινά απ’ τη μόλυνση.
Το μεροκάματο του ψαρά που κάθε μέρα μειώνεται.
Το μαρτυράνε τα νησιώτικα τραγούδια όταν μιλάνε για το μοναδικό επάγγελμα θηρευτή, χρόνια εναρμονισμένο με την παραγωγή των τοπικών κοινωνιών που αν όχι σήμερα σε λίγα χρόνια θα χρειαστεί να τα εξηγήσουμε στους νέους και θα μοιάζουν με τραγούδια ρετρό.
Το μαρτυρούν τα χάρτινα κουτιά Νορβηγικού μπακαλιάρου στην κατάψυξη.
Το μαρτυράει τέλος το ότι στην Ελληνική οικογένεια (κι ας μιλάνε για Μεσογειακή διατροφή) το ψάρι ήταν στο τραπέζι δυο φορές την εβδομάδα και τώρα μια φορά το μήνα και αν.
Εύλογο είναι το ερώτημα, ποιος φταίει για όλα αυτά, κι εγώ προσωπικά, και πιστεύω κι όλοι εσείς δεν το δεχόμαστε σαν μοίρα, σαν φυσική εξέλιξη.
Γι’ αυτή την παρά φύση εξέλιξη, ο καθένας έχει μια οπτική γωνιά κι έχει πολλά να πει, γι’ αυτήν, κατέχοντας ένα κομμάτι αυτής της πίτας της αλήθειας.
Κατέχει ένα κομμάτι της πίτας, μόνο που το ταψί έχει όνομα, το όνομα του φταίχτη λέγεται νεοφιλελεύθερη πολιτική, κι όλοι την έχουμε ζήσει στο πετσί μας.
Είναι αυτή που έφτιαξε αυτό το ζοφερό περιβάλλον που ήδη αναφέραμε, αυτή η πολιτική που την έχουμε γνωρίσει στον πρωτογενή τομέα και στο περιβάλλον απ’ τον Αμαζόνιο μέχρι τις Σκουριές της Χαλκιδικής, απ’ τα ροδάκινα της Ημαθίας μέχρι τα τυριά της Άρτας, απ’ την ντομάτα της Ιεράπετρας μέχρι τις σαρδέλες της Μυτιλήνης.
Είναι η προσπάθεια να καταληστευτούν οι φυσικοί πόροι προς όφελος του κεφαλαίου, να ελεγχθεί η διατροφή του λαού σ’ όλο της το εύρος και πρώτο θύμα της είναι η διατροφική επάρκεια.
Κι αν αυτό φαίνεται στην εισαγωγή φρέσκων ψαριών από το Σουλτανάτο του Ομάν που σερβίρονται το καλοκαίρι στις ταβέρνες στα νησιά μας. Κάποιοι εξαθλιωμένοι ψαράδες στο Ομάν τα πιάνουν και κάποιοι άνεργοι ψαράδες στην Ελλάδα τα καμαρώνουν. Γιατί κατάφεραν εισάγοντας προϊόντα από μια φτωχή χώρα να εισάγουν και χιλιάδες εργατοώρες ανεργίας.
Σ’ αυτές τις συνθήκες καλούμαστε να καθορίσουμε το στόχο μας ξέροντας ότι τίποτα δεν θα μας χαριστεί, ότι θα απαιτηθεί λυσσαλέα μάχη και η συμπαράταξη όλων μας. Και ο στόχος δεν μπορεί να είναι άλλος απ’ την ανατροπή των νεοφιλελεύθερων πολιτικών, την παραγωγική ανασυγκρότηση της πατρίδας και τη διασφάλιση διατροφικής επάρκειας, την πολύπλευρη ανάπτυξη των παράκτιων και νησιωτικών κοινωνιών με σεβασμό στον άνθρωπο, το περιβάλλον και την αειφορία.
Κάπου εδώ οφείλουμε να πούμε τις πρώτες σκέψεις μας για το πώς κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει ευελπιστώντας ότι μετά τη συζήτηση θα βγούμε σοφότεροι και ότι ακόμη τέτοιες προσπάθειες θα επαναληφθούν.
ΣΚΕΨΗ 1Η
Τα χρόνια που πέρασαν δεν υπήρξε Εθνική Αλιευτική πολιτική, οι κυβερνήσεις εφάρμοζαν άκριτα τις ευρωπαϊκές οδηγίες της ΚΑΛΠ και ακόμα κι όταν αυτή αποδεικνυόταν κάλπικη (και το ζήσαμε στις αποσύρσεις πχ.) εξακολουθούσαν να την εφαρμόζουν. Επειδή όπως πολλές φορές έχει πει ο πρόεδρος η Ευρώπη δεν έχει ιδιοκτήτες και ενοικιαστές θα πρέπει να ορθώσουμε το ανάστημά μας και να αναδείξουμε τις ιδιαιτερότητες της Ελληνικής Αλιείας.
– όπως για παράδειγμα την πολυνησία του Αρχιπελάγους
– τις ιδιαίτερες καιρικές συνθήκες
– την πολυειδική αλιεία – δηλαδή την αλιεία με χρήση εργαλείων για πολλά και διαφορετικά είδη ψαριών κατά τη διάρκεια του χρόνου
– τη γειτνίαση με μη Ευρωπαϊκές χώρες που δεν έχουν υπογράψει την συνθήκη για το δίκαιο της θάλασσας
ΣΚΕΨΗ 2Η
Χρειάζεται να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη, τον εκσυγχρονισμό και τη στήριξη του αλιευτικού στόλου, ο οποίος έχει μειωθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια χωρίς αυτό να λύνει το πρόβλημα της έλλειψης ψαριών, να διατηρήσουμε και να αυξήσουμε τις θέσεις απασχόλησης με κίνητρα στους νέους ψαράδες. Με ένα θεσμικό πλαίσιο πολυδραστηριότητας να προσαρμόσουμε την αλιευτική ικανότητα στους διαθέσιμους βιολογικούς πόρους, να μη δεχτούμε περαιτέρω απόσυρση επαγγελματικών σκαφών, όπως τα τελευταία χρόνια συστηματικά γίνεται, και τον περιορισμό της ισχύος των μηχανών διασφαλίζοντας έτσι την αξιοπλοΐα τους.
Η εξώθηση των ψαράδων στην παρανομία πρέπει να σταματήσει.
ΣΚΕΨΗ 3Η
Δημιουργία υποστηρικτικών υποδομών όπως αλιευτικά καταφύγια, ιχθυαγορές, ιχθυόσκαλες, που θα δώσουν νέες θέσει εργασίας, θα υποστηρίξουν το επάγγελμα, θα διασφαλίσουν την προστασία του καταναλωτή.
ΣΚΕΨΗ 4Η
Χρειάζεται να βοηθήσουμε τη δημιουργία συνεταιριστικών οργανώσεων των ψαράδων όπως σε όλο τον πρωτογενή τομέα που η δράση τους θα ξεκινάει απ’ την προμήθεια αλιευτικών εφοδίων στα μέλη τους, μέχρι την κατανάλωση του αλιεύματος.
Σε μια αντίληψη του «χωρίς μεσάζοντες» να ξεκινούν απ’ το μολύβι και το δίχτυ, τη μεταφορά, τη συνεταιριστική ταβέρνα και το γκαρσόνι να’ ναι παιδί του ψαρά.
Μέσα απ’ αυτές τις δομές θα αναδείξουμε τόσο την κορυφαία ποιότητα των Ελληνικών φρέσκων αλιευμάτων όσο και των μεταποιημένων.
Έτσι, σε συνδυασμό με άλλα τοπικά προϊόντα και την Μεσογειακή διατροφή, το δέσιμο με τον τριτογενή τομέα θα στηρίζεται σε γερά πόδια και η προστιθέμενη αξία θα μένει στις τοπικές κοινωνίες και θα τις αναπτύσσει.
ΣΚΕΨΗ 5Η
Δεν υπάρχει στην Ελλάδα άνθρωπος που να θέλει στα καλά καθούμενα να σκοτώσει μια φώκια ή ένα δελφίνι, είναι και τα δυο γλυκύτατα. Εκτός απ’ τον άτυχο ψαρά που καμιά φορά όταν σηκώνει τα δίχτυα του κάθε 20 οργιές βρίσκει και λίγο δίχτυ. Αν θέλουμε να είμαστε δίκαιοι πρέπει όλοι να προστατεύσουμε αυτά τα είδη, όλοι να πάρουμε τις ευθύνες μας.
Είναι άμεση ανάγκη η δημιουργία ταμείου είτε από κοινοτικούς πόρους είτε από εθνικούς για αποζημιώσεις ζημιών από απρόβλεπτα καιρικά ή άλλα φαινόμενα και από προστατευμένα είδη.
ΣΚΕΨΗ 6Η
Χρειάζεται σε συνεννόηση με τις τοπικές κοινωνίες, τους αλιευτικούς συλλόγους και την επιστημονική κοινότητα να χωροθετήσουμε τις παράκτιες δραστηριότητες, δηλαδή το που θα κάνει ο καθένας τι…
Έτσι ώστε κάθε δραστηριότητα να ασκείται απρόσκοπτα και να μην επιβαρύνει κάποια άλλη, το δε περιβάλλον να προστατεύεται.
Σ’ αυτή την αντίληψη για τη χωροθεσία κρίνεται απαραίτητη η δημιουργία θαλάσσιων πάρκων που θα λειτουργούν ως καταφύγια, χώροι αναπαραγωγής και νηπιοτροφία ψαριών.
Απαραίτητη επίσης κρίνεται η προστασία του ισοβαθούς των 50m πιθανά με τη δημιουργία τεχνητών υφάλων καθώς και η χωροθέτηση των υδατοκαλλιεργειών.
ΣΚΕΨΗ 7Η
Είναι γνωστό ότι αν θες ν’ αλλάξεις κάτι και να δουλέψεις σοβαρά πρέπει όλη η προσπάθεια να μην στηρίζεται σε δαιμονοποιήσεις, δοξασίες, υποκειμενικότητες που συχνά κρύβουν συμφέροντα.
Για να πετύχεις πρέπει χωρίς προκαταλήψεις να δένεσαι με την πραγματικότητα.
Η συνεργασία ψαράδων και επιστημόνων θα μπορούσε να υποστηρίξει το απαραίτητο Εθνικό Πρόγραμμα Συλλογής Αλιευτικών δεδομένων καθώς και την ουσιαστική του χρήση.
Ένα τέτοιο πρόγραμμα μπορεί να αποτελέσει σοβαρό εργαλείο στην εκπόνηση μελετών που θα αφορούν τα αποθέματα των αλιευμάτων, το καθένα ξεχωριστά και όχι αυτό που γίνεται μέχρι σήμερα δηλαδή υποκειμενικές μελέτες που αφορούν αλιευτικά εργαλεία.
ΣΚΕΨΗ 8Η
Κάθε ευνομούμενη πολιτεία οφείλει να προστατέψει το περιβάλλον και τους φυσικούς πόρους μιας και για μας στην αριστερά αυτοί ανήκουν σε όλο το λαό και όλοι μας τους κατέχουμε εξ’ αδιαιρέτου.
Επειδή όμως πάντα υπάρχουν παρανομούντες, η ενίσχυση των μηχανισμών ελέγχου στους οποίους θα συμμετέχουν η διοίκηση, η Λιμενικής Αστυνομία και οι αλιευτικοί σύλλογοι, πρέπει να είναι σοβαρό μέλημα της πολιτείας.
Το πρώτο όμως μέλημά της πρέπει να είναι η απλοποίηση και η κωδικοποίηση της αλιευτικής νομοθεσίας.
Πρέπει να σταματήσουν να υπάρχουν παρωχημένες, αποσπασματικές, αναποτελεσματικές και αντικρουόμενες διατάξεις.
Ακόμη η πολιτεία οφείλει να στελεχώσει και να οργανώσει κάθετα τις Υπηρεσίας Αλιείας σ’ όλη τη χώρα και πρωτίστως στα νησιά.
ΣΚΕΨΗ 9Η
Η Ελλάδα δεν συνορεύει μόνο με Ευρωπαϊκές χώρες με τις οποίες έχουμε υπογράψει από κοινού συμφωνίες σε ότι αφορά την αλιεία και γενικότερα το δίκαιο της θάλασσας. Για την παραβατική συμπεριφορά της Τουρκίας θα έχουν πολλά να μας πουν οι ψαράδες από την Αλεξανδρούπολη και γενικά από το Ανατολικό Αιγαίο. Εδώ θα ήθελα να σας διαβάσω την απάντηση του Υφυπουργού Εξωτερικών κ. Κούρκουλα σε ερώτησή μου τον Φεβρουάριο του 2014. «Με βάση το ισχύον συμβατικό πλαίσιο ΕΕ-Τουρκίας δεν υπάρχει ρύθμιση βάσει της οποίας να επιβάλλεται άμεσα στην τουρκική πλευρά να συμμορφωθεί με το αυστηρό ενωσιακό κεκτημένο για τη διατήρηση και διαχείριση των αλιευμάτων. …… ούτε έχει συναφθεί αλιευτική συμφωνία μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας. ……στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις και ειδικότερα, στο Κεφάλαιο 13 «Αλιεία», η χώρα μας έχει θέσει το ζήτημα της απόλυτα αρνητικής στάσης της Τουρκίας να προσχωρήσει στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, η οποία είναι θεμελιώδης μεταξύ άλλων και για την προσπάθεια των αλιευτικών αποθεμάτων».
ΣΚΕΨΗ Δέκατη και τελευταία
Η φύση του αλιευτικού επαγγέλματος, η μείωση των αλιευμάτων, η συρρίκνωση του κλάδου, οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές καθώς και η έλλειψη πολιτικής βούλησης απ’ την πλευρά της πολιτείας οξύνουν τις εσωτερικές αντιθέσεις στον κλάδο.
Συχνά πάνω σ’ αυτή την όξυνση πάτησαν μεσάζοντες και πολιτικοί, εξυπηρέτησαν τα συμφέροντά τους και ζημίωσαν όλα τα αλιευτικά εργαλεία.
Για μας όλες οι μορφές αλιείας, η παράκτια, η μέση, η ερασιτεχνική αλλά ακόμα και οι υδατοκαλλιέργειες μπορούν να συνυπάρξουν στη θάλασσα, με σαφείς όμως όρους και κανόνες που θα καθορίζονται απ’ τις ανάγκες του ίδιου του φυσικού πόρου και των κοινωνιών και όχι απ ‘τους κανόνες των αγορών.
Αυτές είναι κάποιες απ’ τις σκέψεις μας γι’ αυτή την αρχαία ιστορία της αλιείας. Ιστορία γραμμένη στον Όμηρο και τον Ηρόδοτο, ιστορία δεμένη με την επιβίωση αλλά και την σωτηρία της πατρίδας μας. Ιστορία πλασμένη από μυρωδιές, χρώματα, φόβους και προσευχές σαν εκείνη του 15 Αυγουστου «Χαίρε η τας σαγίνας των αλιέων πληρούσα»
Περιμένουμε όμως και τις δικές σας σκέψεις ξέροντας ότι κάθε σκέψη θα μας κάνει σοφότερους, κάθε πρόβλημα θα είναι ένα κύμα μπροστά μας που πρέπει να ξεπεραστεί. Το σκάφος, το ΣΥΡΙΖΑ θα χρειαστεί μια γερή πλώρη που να σκίζει τα κύματα και μια πρύμη λίγο πιο χαμηλή που να ενώνει τα νερά, κάπου εκεί κοντά στο τιμόνι. Αυτό το ταξίδι σας καλούμε να το κάνουμε μαζί.
Η ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ ΝΟΜΟΥ ΣΑΜΟΥ
ΑΓΝΗ ΚΑΛΟΓΕΡΗ
