Ικαρία… του νερού και του οίνου

Η Ικαρία είναι από τα ελάχιστα ελληνικά νησιά που άλλο περίμενα να βρω κι άλλο βρήκα. Η εικόνα που είχε σχηματιστεί στο μυαλό μου από αυτά που είχα έως τώρα διαβάσει και ακούσει -εσφαλμένα ή μη- ήταν μονόπλευρη και τόσο απόλυτη που δεν «χωρούσε» όλους τους … ταξιδιώτες.

Το ταξίδι στην Ικαρία είναι αργό, απολαυστικό και αποπνέει την ηρεμία του ανεμπόδιστου μπλε του Αιγαίου και του άφθονου πράσινου της φύσης του νησιού που μοιάζει τέτοια εποχή, με «σιντριβάνι» στη μέση του πελάγους. Είναι μια περιήγηση στη φύση, τα μονοπάτια, τα ποτάμια και τους καταρράκτες και μια γευστική διαδρομή στα αυθεντικά προϊόντα και την «υψηλή» γαστρονομία του νησιού που συνοδεύεται από τα τοπικά κρασιά και την «Ικαριώτισσα» μπύρα. Και οι άνθρωποι είναι τόσο φιλόξενοι και ζεστοί, που το χαμόγελο και η αγκαλιά τους, τους «χωράει» όλους!

Οι «λούροι», η Μονή Θεοκτίστης και η θέα του Αιγαίου

Δύο είναι τα ελληνικά νησιά που έχουν ως χαρακτηριστικό τις μεγάλες «εξωγήινες» πέτρες: η Τήνος και η Ικαρία. Και όταν ο ουρανός είναι διαυγής «βλέπει» η μία την άλλη. «Η Ικαρία έχει πολλές τέτοιες μεγάλες πέτρες, τις οποίες τα παλιά χρόνια, οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν ως σκεπές για καμουφλάζ από τους πειρατές», μου είπε ένα ντόπιος φίλος για τους «λούρους» την ώρα που πηγαίναμε προς τη Μονή Θεοκτίστης.
Το μοναστηράκι που χτίστηκε κάτω από το «λούρο» για να προφυλάσσονται τα λείψανα της Αγίας από τους πειρατές βρίσκεται πάνω από τον Εύδηλο και αγναντεύει το ανοιχτό πέλαγος, όπου -λέει ο μύθος- έπεσε ο Ίκαρος προσπαθώντας να πετάξει ακόμα πιο ψηλά και να φτάσει τον ήλιο.

«Η Ικαρία έχει το προνόμιο να «βλέπει» όλες τις «οικογένειες» των νησιών του Αιγαίου. Το βορειανατολικό: από τη Χίο ως τη Σάμο, τους Φούρνους και το Αγαθονήσι. Τα Δωδεκάνησα, από την Πάτμο και τους Αρκιούς μέχρι τη Λέρο. Και τις Κυκλάδες: την Τήνο, τη Μύκονο, τη Νάξο και τις Μικρές Κυκλάδες. Ειδικά η Δονούσα ξεχωρίζει έτσι όπως είναι μόνη της…», παρατηρεί ο οδηγός μας απολαμβάνοντας τη θέα από τα ψηλά, την ώρα που εμείς ψάχνουμε στο χάρτη για να εντοπίσουμε ποιο νησί φαίνεται και από πού ακριβώς.

Πάμε για τρέλες… στις Σεϋχέλλες

Η Ικαρία την άνοιξη και νωρίς το καλοκαίρι αναβλύζει νερά από παντού. Λένε μάλιστα ότι στο νερό οφείλεται η μακροζωία των κατοίκων. Το νησί είναι άλλωστε γεμάτο ιαματικά λουτρά. Σχεδόν όλες οι παραλίες δε, είναι Δέλτα ποταμών, μεγάλων ή μικρότερων, ή καταλήγουν σε αυτές ρέματα και καταρράκτες.

Οι «Σεϋχέλλες» είναι ίσως η πιο πολυφωτογραφημένη παραλία του νησιού και βρίσκεται στο νότο, προσβάσιμη μέσω μόνο ενός κατηφορικού και κακοτράχαλου μονοπατιού. Στις «Σεϋχέλλες» και στο Να, τις πιο φημισμένες παραλίες του νησιού, δεν θα βρείτε ταβερνάκια, ούτε ξενοδοχεία πάνω στη θάλασσα. Για τις περισσότερες παραλίες δε, θα χρειαστεί να κατηφορίσετε με τα πόδια, καθώς καταλήγουν σε αυτές φαράγγια και ποτάμια κι έτσι δεν μπορεί ούτε δρόμος να πλησιάσει, ούτε οίκημα να κτιστεί.

Οι παραλίες του Αρμενιστή και Μεσακτή είναι πιο προσβάσιμες και αμμουδερές, επομένως και πιο φιλικές στα παιδιά, αλλά όσοι ταξιδεύετε οικογενειακώς, μην περιμένετε διακοπές «χωρίς αυτοκίνητο», ούτε διαμονή πάνω σε αμμουδιά. Αλλά έτσι είναι η Ικαρία! Ανέγγιχτη και αυθεντική.

Ποια είναι όμως δύο από τα απαραίτητα συστατικά για να μπορείς να απολαύσεις το ταξίδι εις βάθος; Να ζήσεις τη στιγμή και να δώσεις χρόνο στην εμπειρία να καταγραφεί στη μακρόχρονη μνήμη; Η πεζοπορία και το slow food, υποστηρίζουν οι «πιστοί» του slow travel, της σύγχρονης ανάγκης για ένα «αργό» και ουσιαστικό ταξίδι. Και η Ικαρία τα προσφέρει και τα δύο!

Στο Φαράγγι της Χάλαρης

Λίγο έξω από το Χριστό Ραχών, ξεκινήσαμε να κατηφορίζουμε προς τα Διπλοπόταμα στο Φαράγγι της Χάλαρης που καταλήγει στο Να. Το μονοπάτι αρκετά κατηφορικό με δύσκολα σημεία και «σάρες» λόγω των πολλών βροχών, φτάνει σε ένα μαγικό τοπίο με ψηλά δέντρα. Συνεχίζοντας παράλληλα με το ποτάμι, το κελάρυσμα γινόταν σιγά-σιγά βουή. Υποψιαζόμασταν ότι φτάνουμε σε καταρράκτη, δεν μπορούσαμε όμως να φανταστούμε ότι στα Διπλοπόταμα (ή Διπόταμα), ενώνονται δύο ποτάμια δημιουργώντας, όχι έναν, αλλά δύο καταρράκτες και στη συνέχεια έναν τρίτο ακόμη μεγαλύτερο. Το σημείο αυτό κόβει την ανάσα και δεν ενδείκνυται για παιδιά.

Αν επιθυμείτε να κάνετε πεζοπορία στο φαράγγι της Χάλαρης, είναι σκόπιμο να συνοδεύεστε από έμπειρο συνοδό πεζοπορίας, όπως το Λευτέρη Τρικιριώτη, ο οποίος, μπαμπάς και ο ίδιος, ξέρει τι χρειάζονται οι γονείς που τους αρέσει η πεζοπορία, ασχολείται με αφήγηση παραμυθιών, σχεδιάζει με παιδαγωγούς-εμψυχωτές προγράμματα για παιδιά και γονείς στη φύση και προσφέρει και back child carrier για μωρά. Θα τον βρείτε στη σελίδα στο Facebook Ikarian Footprints https://www.facebook.com/IkarianFootprints/.

Στο Κάβο Πάπα

Τελείως διαφορετικό το τοπίο στα δυτικά και νότια του νησιού. Στο δρόμο για το Καρκινάγρι, στο νοτιοδυτικότερο σημείο του νησιού, στέκεται ο Φάρος του Κάβο Πάπα. Μονοπάτι ανάμεσα σε «δάσος» από λούρους, άνυδρο και ξερό που το δέρνει ο άνεμος από παντού, θυμίζει στον κάθε περιπατητή και ταξιδιώτη την περατότητα της ανθρώπινης φύσης και της ευτέλεια της ύλης. Και δεν είναι μόνο το τοπίο. Είναι που κάποιος σκέφτηκε να χαράξει σε μάρμαρο αρχαία ελληνικά ρητά, που ακόμα κι αν δεν είχες καταλάβει ως τώρα τη σημασία τους, σίγουρα θα τη βιώσεις περπατώντας προς το Κάβο Πάπα και επιστρέφοντας -με το καλό- πίσω.

Το νησί του Διονύσου

«Οι παππούδες και οι γιαγιάδες μας, περπατούσαν πολύ, μάζευαν βότανα και τα έπιναν. Σχεδόν όλα. Αλλά κάθε μέρα κάτι διαφορετικό. Έπιναν και τη λαδανιά, που σήμερα -μαθαίνω- τη χρησιμοποιούν φαρμακευτικές εταιρείες για την παρασκευή φαρμάκων», διηγείται η Μαρία, σύζυγος του Νίκου Αφιανέ που μας ξεναγεί στο οικογενειακό οινοποιείο και μας εισάγει στην παράδοση του αμπελιού του νησιού.

«Παράγεται κι εμφιαλώνεται από τον Κώστα, το Νίκο, τη Μαρία και την Ευτυχία», διάβασα στην ετικέτα «Piθari» του οινοποιείου Αφιανέ και ήμουν σίγουρη πια πως εδώ υπάρχει μια ωραία οικογενειακή ιστορία. Ο Νίκος μελέτησε για πολλά χρόνια την ιστορία του ικαριώτικου αμπελιού και συγκέντρωσε πολλά στοιχεία για να επαναφέρει τη ντόπια οινοποιητική παράδοση στο βιβλίο «Άμπελος η εν Ικάρω». Μπορείτε να κατεβάσετε το λεύκωμα από εδώ: http://www.afianeswines.gr/afianes.pdf.

Μια σειρά τοπωνυμίων, όπως Κισσές, Εριφή, Στελί, Πλαταμώνας, Κισσώνας, Απερίχου, Φύτεμα, Φλες, Κέρος, Κεραμέ, Βουτσιδές, Κιόνι, Ιερό Ατσιπάδες, Νεάλια συνδέονται με τη λατρεία του Διονύσου και καταδεικνύουν τους άρρηκτους δεσμούς της Ικαρίας με το αμπέλι και το κρασί. Σύμφωνα με μια εκδοχή του μύθου μάλιστα, στον Άγιο Κήρυκο βγήκε ο Διόνυσος από τη γάμπα του Δία!

«Δεν υπάρχει σπίτι χωρίς δικό του κρασί», υπογραμμίζει η Μαρία, την ώρα που περνούσαμε μπροστά από το πυθοστάσι. Πρόκειται για μια σειρά από βαρέλια μέσα στο χώμα. Έτσι οινοποιούν στην Ικαρία το φωκιανό και το μπεγλέρι, αλλά και τις άλλες ποικιλίες. «Θυμόμαστε τους παππούδες να «σιφουνίζουν» με την αμπελοκουτσούρα», να ρουφούν δηλαδή μέσα από το πιθάρι, για να γεμίσουν την κανάτα που ήταν φτιαγμένη από ξερή κολοκύθα. «Χρησιμοποιούσαν την ξερή λαδανιά σαν «σύρμα» για να καθαρίσουν το πιθάρι», συνεχίζει η Μαρία στο λαογραφικό μουσείο που έχει στήσει η οικογένεια μέσα στο οινοποιείο «και δέρμα ζώου, το «φυλάκι» ως τσάντα «σχολική» ή μάρσιπο».

Στο οινοποιείο Αφιανέ, μπορείτε να απολαύσετε δοκιμή κρασιών συνοδεία ντόπιων μεζέδων και να μάθετε περισσότερα για τις τοπικές ποικιλίες και την οινοποίηση στην Ικαρία. Ενημερωθείτε εδώ http://afianeswines.gr/.

Γεύσεις, αγροτουρισμός και γαστρονομικός τουρισμός

Καθόμασταν σε μία από τις ωραιότερες ταβέρνες του Αιγαίου την ώρα που έδυε ο ήλιος. Μπροστά μας το απέραντο Ικάριο πέλαγος και στα αυτιά μας το κελάρυσμα του ποταμού που κατηφόριζε τα βράχια για να βγει στη θάλασσα του Αρμενιστή. «Καθούρα με κρασί, μέλι και μυρωδικά, «διλογία» τζατζίκι με παντζάρι και καρότα, άγρια χόρτα εποχής σωτέ», μόνο μερικά από τα τυριά-ορεκτικά που μας άνοιξαν την όρεξη από τον πλούσιο κατάλογο. Κι όλα αυτά με πολλές μπύρες «Ικαριώτισσες».

Ο Νίκος Πολίτης, ο chef του Mary Mary στον Αρμενιστή, με το μεράκι του και το φιλόξενο χαμόγελό του ήταν η αφορμή για να γνωρίσουμε τις τοπικές γεύσεις και τα προϊόντα που παράγει ο τόπος σήμερα. Δείτε περισσότερα στη σελίδα στο Facebook https://www.facebook.com/marymaryikaria/.

Η γαστρονομία και η αγροδιατροφή καθιστά την Ικαρία πολλά χρόνια τώρα πόλο έλξης για τους πιστούς του αγροτουρισμού και του γαστρονομικού τουρισμού. Πρωτοπόρο στον αγροτουρισμό, το κτήμα της οικογένειας Καρίμαλη στην Πηγή, που διοργανώνει αγροτουριστικές δραστηριότητες σχετικές με το αμπέλι, μαθήματα οινογνωσίας και παραδοσιακής ικαριώτικης μαγειρικής. Δείτε περισσότερα στη σελίδα http://www.ikarianwine.gr/index.htm.

Κι όταν μιλάμε για γαστρονομικό τουρισμό, η διεθνούς φήμης και πολυγραφότατη σεφ Νταϊάνα Κοχύλα διοργανώνει εξατομικευμένα σεμινάρια μαγειρικής στον Άγιο Δημήτριο, το πατρικό της σπίτι και αποκαλύπτει στους ταξιδιώτες τα μυστικά της ζωής και της μακροζωίας του νησιού με τους κατοίκους που ξεχνούν να …πεθάνουν! Δείτε περισσότερα στην επίσημη σελίδα της https://www.dianekochilas.com/.
Και για όσους «δεν θέλουν να το μάθουν, αλλά να το φάνε!», εξαιρετικές ταβέρνες «της Άννας» στο Να με ωραία θέα, στην Ακαμάτρα «Στα πέριξ», στον Άγιο Πολύκαρπο στο «Σωτήρη» και στον Άγιο Δημήτριο «Στο Καμπί».

Διαμονή στον Αρμενιστή

Τα βράχια του Αρμενιστή που αγναντεύουν το «ανεμπόδιστο» μπλε είναι τα πρώτα που λούζονται στο φως κάθε που ξημερώνει. «Αν το πάρεις «στην ευθεία», είναι η Σκύρος και μετά η Χαλκιδική. Δεν νομίζω να παρεμβάλλεται κάτι άλλο», μου είπε ο Δημήτρης Ρήγας που έχει αναλάβει με την αδερφή του το Cavos Bay, ένα ξενοδοχείο-οικογενειακή υπόθεση και ίσως το ιδανικότερο κατάλυμα για οικογένειες σε όλο το νησί.

Δείτε περισσότερα στη σελίδα https://www.cavosbay.com.gr/.
Δεν ξέρω αν η μακροζωία στις μέρες μας καλά κρατεί, ούτε αν από τους κατοίκους λείπει το άγχος όπως παλιότερα, καθώς συνάντησα και κηδειόσημα που δεν επιβεβαιώνουν τη φήμη! Δεν ξέρω αν οι κάτοικοι πίνουν κάθε μέρα βότανα, ούτε αν τρέφονται αποκλειστικά από τα προϊόντα που παράγει ο άφθονος τόπος τους. Το σίγουρο είναι ότι στην Ικαρία, οι ρυθμοί είναι φυσιολογικοί, πιο αργοί από αυτούς που ζούμε οι άνθρωποι της πόλης και ότι το νησί κατέχει -από τη φύση του- την Τέχνη του «slow travel» που αναζητά η σύγχρονη αφρόκρεμα των ταξιδιωτών της Δύσης.

Τι μας εντυπωσίασε ιδιαίτερα;

Τα παρατημένα αυτοκίνητα και στις δύο μεριές των δρόμων, στους γκρεμούς και στα λαγκάδια. Πιστεύω ότι αν μείνουν ακόμα 20 χρόνια στις ίδιες θέσεις, το νησί θα γίνει πόλος έλξης και για λάτρεις του αυτοκινήτου-αντίκας και μοναδικό παγκοσμίως open air μουσείο αυτοκινήτων που δεν κυκλοφορούν πια στην αγορά.

* Η Ελένη Φωτίου είναι ταξιδιωτική συντάκτης και δημιουργός της πλατφόρμας ταξιδιωτικών συμβούλων για οικογενειακές διακοπές στην Ελλάδα mamakita.gr. Για να σχεδιάσετε μια family & kids friendly ιδιωτική ή ομαδική επίσκεψη στη φύση και τη γαστρονομία του νησιού, αποστείλετε μήνυμα στο [email protected].