Το «Little Land» μας βάζει στην ομορφιά του τόπου και των ανθρώπων του νησιού. Της Δανάης Φαίδρας Θωμαΐδου
Παραδέξου το. Όσο και αν θέλεις να θεωρείσαι ο πιο ενημερωμένος και εναλλακτικός τουριστικός οδηγός για την Μητρόπολη που ζεις – φυσικά την ξέρεις σαν την παλάμη σου- , όσο και αν έχεις εξοικειωθεί τόσο με τους τρελούς ρυθμούς της και την επιρρέπειά της σε βρωμιά, φασαρίες, θλιμμένους κατοίκους, και ό,τι άλλο στραβό έχει αυτή η υπέροχη πόλη (το εννοώ), όσο και αν την απολαμβάνεις βρε αδερφέ παρά τις ασχήμιες της, ΑΠΟΚΛΕΙΕΤΑΙ να μην έχεις σκεφτεί έστω και μία φορά στην ζωή σου να την παρατήσεις και να γυρίσεις στην παλιά σου παιδική αγαπημένη, την επαρχία.
Όχι, δεν σου “κουνήθηκε” ξαφνικά και άρχισες να την βλέπεις με άλλο μάτι. Αυτή, η επαρχία, πάντα εκεί ήταν, σχεδόν ίδια και απαράλλαχτη. Την άλλη, την απαστράπτουσα άρχισες να απομυθοποιείς γιατί με τα πέπλα που άρχισε να ρίχνει χρόνο με τον χρόνο, έδειξε την κούρασή της και έγινε ο καθρέφτης μιας κατάστασης που δεν σε αφήνει να ησυχάσεις.
Ανεργία, λουκέτα, άστεγοι, εγκληματικότητα, μοναξιά, βρωμιά, ανασφάλεια, και μονίμως μία κολλημένη στο τιμόνι -σε ορθή γωνία το λιγότερο-γκόμενα “τσιχλόφουσκα” να ανανεώνει για τριακοστή φορά το κραγιόν της στο ατέρμονο καθημερινό μποτιλιάρισμα ακούγοντας το «New York» (του Jay Z φυσικά, ποιος είναι αυτός ο Sinatra;).
Μη με αποπάρεις, την αγαπώ την Αθήνα. Φυσικά και δεν είναι η αιτία του κακού. Όσο όμως οι καταστάσεις δεν ευνοούν ούτε καν να ζεις ικανοποιημένος μέσα στην ίδια σου την τσαλακωμένη γειτονιά, το ίδιο σου το σπίτι (αν έχεις), την ίδια σου την δουλειά (επίσης), με το που ξεμυτίζεις από όπου και αν έχεις κουρνιάσει τελοσπάντων, τρέχεις λαχανιάζοντας κυνηγώντας ένα αόρατο θήραμα, μόνος σου εσύ με άλλους τόσους “μόνους” τους που κάνουν το ίδιο, με τους ρόλους να αντιστρέφονται συχνά πυκνά.
«Η ζωή είναι ωραία αλλά να μπορεί ο άνθρωπος να την ζει όπως πρέπει. Αν ζει ας ζει ωραία, αν δεν ζει καλύτερα να πεθαίνει. Να μην στερείται τα απαραίτητα της ζωής, όχι μεγαλεία και φαντασίες. Θέλω αγάπη στον κόσμο όλο, αλληλεγγύη» είπε η γηραιά -πιστέψτε με πολύ γηραιά κυρία, σχεδόν 100, Ικαριώτισσα γαρ- στον Γάλλο γιατρό που μελετά το μυστικό της μακροζωίας των συντοπιτών της.
Ικαρία; Γη της επαγγελίας; Διακοπές, χαλαροί ρυθμοί, γλέντια και … αραλίκι μακριά από τους «λύκοι» της πρωτευούσης; Ωραία θα ήταν. Ναι, ναι και κάθε πρωί να περνάς από τον φούρνο να παίρνεις ζεστό ψωμί και να πληρώνεις άλλη μέρα ε; Έλα μωρέ, σιγά το ποσό, όταν έρθει η φουρνάρισσα βλέπουμε… «Ικαριώτικο ραχάτι» που λέει και το Wikipedia -εκτός από τις φήμες-! (ηχητικό εφέ επαναφοράς στην πραγματικότητα) ΒΖΖΖΤ!
Ούτε η Αθήνα και η κάθε Αθήνα, είναι υπαίτια για την κρίση που βιώνουμε, ούτε η Ικαρία και η κάθε Ικαρία, είναι το μαγικό πέρασμα της πύλης της απόλυτης ευτυχίας. Έλα μου όμως που οι μπαγάσηδες οι Ικαριώτες φτάνουν και πολλές φορές ξεπερνούν τα 100 χρόνια. Μέχρι και στο BBC έπαιξαν αφιέρωμα για την μακροζωία τους. Άσε που δηλώνουν και ευτυχισμένοι! Ποσότητα-ποιότητα σημειώσατε Χ. Μην είναι ένα Γαλατικό χωριό με μαγικό ζωμό;
Για την ώρα -και για να καταλήξω επιτέλους(!) στην αφορμή εγγραφής των παραπάνω- είναι ένα πανέμορφο φυσικό σκηνικό του ντοκιμαντέρ «Little Land», που εκθέτει (με αφορμή την απόφαση του Αθηναίου 35χρονου Θοδωρή να μετακομίσει μόνιμα στο νησί εξαιτίας της οικονομικής και αξιακής κρίσης που βιώνει στην πόλη) την ομορφιά του τόπου και των ανθρώπων της, την προσπάθεια πολλών νέων Ελλήνων, σαν τον κεντρικό χαρακτήρα που προανέφερα, να ζήσουν αξιοπρεπώς πηγαίνοντας στην επαρχία, τον επαναπροσδιορισμό των αναγκών και κυρίως το πνεύμα αλληλεγγύης που χαρακτηρίζει όσους μένουν εκεί, κάτι που ίσως τελικά –παρά τις αντιξοότητες- τους τροφοδοτεί με πολλά χαμόγελα και χρόνια. Πολλά χρόνια…
Little Land δια χειρός Νίκου Νταγιαντά… το πολυβραβευμένο, σε Ελλάδα και εξωτερικό, ντοκιμαντέρ που αξίζει να δεις και θα παίζεται μέχρι τις 20 Δεκέμβρη στους κινηματογράφους.
Πώς ξεκίνησε η παραγωγή του ντοκιμαντέρ;
Πριν από περίπου 1,5 χρόνο μας ζήτησε το γαλλογερμανικό κανάλι arte μια ταινία η οποία θα παιζόταν σε μία θεματική βραδιά αφιερωμένη στην Ελλάδα. Η ιδέα ήταν να βρούμε ένα θέμα το οποίο να είναι πέρα από την κρίση. Ο λόγος για τον οποίο το arte ήθελε να κάνει αυτή την ημέρα προβολής της Ελλάδας ήταν γιατί συνειδητοποιούσαν ότι η Ελλάδα ακουγόταν για πάρα πολλά χρόνια μόνο μέσα από αρνητικά στερεότυπα και μόνο σε σχέση με την κρίση, οπότε η ιδέα ήταν να πούμε ιστορίες οι οποίες μας πηγαίνουν πέρα από το φάσμα της κρίσης. Έτσι καταλήξαμε στην Ικαρία.
Όλοι μας όταν ακούμε «Ικαρία» έχουμε στο νου μας καλοκαίρι, ο χρόνος να περνάει πολύ αργά και ευχάριστα… αυτό παρουσιάζεται στο ντοκιμαντέρ;
Η ταινία προσπαθεί να ξεπεράσει τα στερεότυπα γύρω από την Ικαρία. Ξεκινάει με αυτά αλλά γρήγορα καταλαβαίνει κανείς ότι τα πράγματα στο νησί είναι πολύ πιο πολύπλοκα. Η εικόνα των Ικαριωτών οι οποίοι δεν δουλεύουν και γενικώς είναι αραχτοί είναι κάτι που τα ίδια τους τα χέρια, αν τα δεις, σου δείχνουν κάτι άλλο, είναι πολύ δουλεμένα, χέρια ανθρώπων που δουλεύουν σκληρά και αυτό είναι κάτι που και ο ίδιος ο πρωταγωνιστής ανακαλύπτει, ότι η ζωή στην Ικαρία δεν είναι τόσο απλή όσο φαίνεται τα καλοκαίρια αλλά έχει και Χειμώνες, έχει και Φθινόπωρο, έχει και την αγριάδα της φύσης, έχει την έλλειψη πραγμάτων, αλλά παρόλα αυτά, αυτή η ζωή έχει κάποια χαρακτηριστικά, τα οποία ίσως κάποτε τα ξέραμε σε αυτή τη χώρα αλλά σίγουρα τώρα τα έχουμε ξεχάσει, τα οποία νομίζω είναι πολύ σημαντικό να ξαναθυμηθούμε για το τι είναι ζωή…
Στο Little Land βλέπουμε ομάδα νέων ανθρώπων που προσπαθεί σχεδόν από το μηδέν να ασχοληθεί με την γη, με το τι θα παράγει για να ζει από αυτό κ.ο.κ. Θέλω να μου μιλήσεις για τους νέους που κατέγραψες και σε καιρό κρίσης αν και δυσκολεύονται ψάχνουν μια καινούρια ζωή.
Ο κεντρικός χαρακτήρας είναι ένας από τους χιλιάδες νέους που πηγαίνουν στην επαρχία για να στήσουν την ζωή τους από την αρχή με καλύτερους όρους. Αυτή τη στιγμή που βρισκόμαστε σε κρίση, ταυτόχρονα δημιουργούμε και το αύριο, χωρίς να το καταλαβαίνουμε ενδεχομένως. Είναι πολύ σημαντικό να σκεφτούμε σε τι κόσμο θα θέλαμε να ζούμε αύριο. Η ταινία είναι μία διερεύνηση και αυτού του πράγματος, προσπαθεί να καταλάβει τι εννοούμε όταν λέμε «καλή ζωή».
Πόσο δύσκολα ήταν τα γυρίσματα στο νησί;
Είναι δύσκολο πάντα το να κινηματογραφείς σε μία απομακρυσμένη περιοχή. Η Ικαρία δεν έχει την τύχη να έχει πολύ καλή συγκοινωνία δυστυχώς, από την άλλη η ζεστασιά των ανθρώπων εκεί πέρα διευκόλυναν πάρα πολύ τις καταστάσεις παρόλο που είχαμε περιορισμένο χρονικό φάσμα για να την ολοκληρώσουμε την ταινία, μέσα σε ένα χρόνο έγινε, στην πραγματικότητα δεν συναντήσαμε ιδιαίτερες δυσκολίες γιατί όλοι μας βοηθούσαν πάρα πολύ σε αυτή την ταινία.
Ευτυχής συγκυρία το ότι συναντήσατε ένα Γάλλο, ο οποίος πήγε στην Ικαρία εκείνη περίοδο για να ερευνήσει πώς τελικά οι Ικαριώτες ζουν τόσα πολλά χρόνια.
Στα πλαίσια των γυρισμάτων της ταινίας συναντήθηκα και με ένα Γάλλο ιατρό νέο, ο οποίος ανακάλυψε την Ικαρία σε μία επίσκεψή του στην Ελλάδα και ερωτεύτηκε το νησί και ταυτόχρονα έμαθε για το φαινόμενο της μακροζωίας. Οπότε αποφάσισε να κάνει ένα διδακτορικό πάνω στο φαινόμενο της μακροζωίας στην Ικαρία. Στα πλαίσια της ταινίας μαθαίνουμε και τα συμπεράσματά του για το φαινόμενο αυτό, τα οποία δεν έχουν να κάνουν με την διατροφή ή με άλλα που φανταζόμαστε αλλά περισσότερο με τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τους άλλους. Στην έρευνά του το κοινωνικό είναι σημαντικότερο από το διατροφικό.
Από τα ταξίδια σου στις χώρες που προβλήθηκε το ντοκιμαντέρ, πέρα από τα βραβεία, τι σου έλεγαν οι άνθρωποι για αυτό που είδαν, για αυτή την Ελλάδα;
Η Ελλάδα, όπως εμφανίζεται στην ταινία είναι αρκετά γνώριμη σε πολλούς ανθρώπους στο εξωτερικό γιατί έχουν μία πολύ γλυκιά εικόνα για αυτή τη χώρα και αυτά που –ενδεχομένως- συμβαίνουν τον τελευταίο καιρό κάπως τους ξενίζουν. Αυτό που σίγουρα έβλεπα στον κόσμο που έβλεπε την ταινία, ακόμα και σε ανθρώπους που ζούσαν σε χώρες χωρίς κρίση ή με άλλου τύπου κρίση, σε όλους αυτή η ταινία έδινε ενέργεια και ελπίδα για το μέλλον και τους έκανε να μπορούν να φανταστούν κάτι διαφορετικό, έστω και για λίγο.
Κάπως έτσι, ελπιδοφόρα, τελείωσε η συνέντευξη με τον σκηνοθέτη της ταινίας, στην πίσω αυλή ενός πρώην σπιτιού-νυν γραφείου στο κέντρο της Αθήνας. Λίγα μόλις μέτρα από την πλατεία Συντάγματος και με το επίκτητο -από συνήθεια- άγχος να επιστρέψουμε ο καθένας στις δουλειές του. Η προοπτική στον ανοιχτό ορίζοντα να βρω και εγώ την δική μου Little Land, και εσύ και ο δίπλα και ο απέναντι επίσης, μου άφησε ένα χαμόγελο που με συντρόφευσε για ώρες. Ίσως και μέρες, μήνες, χρόνια να κρατήσει αν πεταχτώ στην “Ικαρία μου”, και ας την λένε και Κυψέλη.
To “Little Land” έχει ταξιδέψει από την Κύπρο, την Ιταλία, τη Λιθουανία, την Γαλλία, την Γερμανία, την Αυστρία, το Λος Άντζελες μέχρι και τη Βραζιλία και έχει αποσπάσει το, Βραβείο WWF για το περιβάλλον και το Βραβείο Habitat της EΡT3 στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης 2013, το Βραβείο μεγάλου μήκους και Ειδικής Μνείας στο Filmambiente Int. Enviromental Film Festival στη Βραζιλία, το βραβείο Οίκο-Κινηματογραφία στο Astra Film Festival στη Ρουμανία, το Βραβείο του δημάρχου της Πόλης στο Ecotopfilm Int. Festival στη Σλοβακία και το Βραβείο μεγάλου μήκους και Τιμητικής Μνείας στο CineEco Seie Int. Film Festival στη Πορτογαλία. Η ταινία είναι συμπαραγωγή του γαλλο-γερμανικού καναλιού ARTE με τηλεοπτικές προβολές στη Δανέζικη τηλεόραση DR και το Αυστριακό κανάλι ORF. Παράλληλα θα πραγματοποιηθούν μια σειρά από προβολές στην Ιαπωνία από την εταιρεία United People.
