η ΝΙΚΑΡΙΑ πάει για λιομάζωμα!
Ε! έφτασε και το λιομάζωμα… ποιος καριώτης ή καριωτίνα που έχει γεννηθεί αλλά και μεγαλώσει στη Νικαριά δεν θυμάται την περίοδο αυτή; από τον Οκτώβρη ως τον Φλεβάρη περίπου κρατούσε η διαδικασία της ελαιοσυγκομιδής… σκέτο βάσανο σαν το θυμηθώ στις τότε συνθήκες ή από τις περιγραφές των γονιών και παππούδων μας ακόμα πιο παλιά… ο Παππούς στα χρόνια του μεσοπολέμου ξεκινούσε από το Μάραθο να πάει στο Καρκινάγρι όπου είχε μια «παρτιά» (έτσι έλεγε) χωράφια με ελιές από την προίκα της γιαγιάς. Έμενε εκεί για κάποιες μέρες φιλοξενούμενος στο σπιτικό ενός κουμπάρου του, (οι κουμπαριές την εποχή εκείνη έλυναν και πολλά πρακτικά προβλήματα) έτσι αφού έβγαζε ένα τενεκέ λάδι τον φορτώνοταν στην πλάτη κι επέστρεφε στο σπίτι πάντα με τα πόδια, μια μέρα ή και περισσότερο δρόμο…
Στη συνέχεια ο Πατέρας κράτησε όσο μπόρεσε για λίγα χρόνια το έθιμο με κάποιο εκσυγχρονισμό αφού διέθετε ένα ακούραστο γαϊδουράκι (4X4) την «Βαΐτσα» μας κάνοντας το ίδιο δρομολόγιο κάθε τέτοια εποχή για ένα πάλι τενεκέ λάδι!!!
Εμείς, η τρίτη γενεά ούτε ξέρουμε που είναι αυτές οι ελιές ούτε πήγαμε και ποτέ να τις δούμε, τέτοια απαξίωση, (τρομάρα μας)!… και προχτές που το έφερε η κουβέντα, μου δήλωσαν τα δικά μου παιδιά, η επόμενη πια γενεά πως θέλουν το καλοκαίρι να πάμε να δούμε μαζί όλα τα χωράφια και τις ελιές μας, (την προίκα πάλι της Μάνας των)! προσπάθησα μάταια (ευτυχώς) να τους μεταφέρω έστω και νοερά εκεί… διαπίστωσα μέσα στην επιθυμία τους, την έξαψη της παιδικής περιέργειας για τα μελλούμενα και τούτο με παρηγόρησε!
Άιντε μέσα στο χειμώνα να ξεκινάς πρωί – πρωί για το χωράφι που συνήθως ήταν μακριά, και βέβαια πάντα με τα πόδια από δύσκολα μονοπάτια, οι τυχεροί μπορεί να είχαν και καμιά «Βαΐτσα» για να μεταφέρουν στην επιστροφή την σοδειά, αλλιώς; ακόμα πιο δύσκολα τα πράγματα! ο Πατέρας με την μακριά βέργα να τινάζει τα κλαριά των πανύψηλων δέντρων κι όλη η οικογένεια από κάτω να μαζεύει μία – μία τις ελιές όπου και αν έπεφταν, συνήθως μέσα στα χόρτα, μέσα σε αγκάθια, σε αστιβές, σε πέτρες, τα πεζούλια στενά: κατέβα, ανέβα μας έβγαινε το δικό μας «λάδι» πριν απ΄ τις ελιές, τα ελαιόπανα και τα δίχτυα ήρθαν αργότερα ως επιτεύγματα επαναστατικής προόδου! η πιο ωραία ώρα της ημέρας ήταν όταν δινόταν το σύνθημα του φαγητού! Εμείς τα μικρά καθαρίζαμε ένα χώρο σε μια άκρη, το νοιώθαμε και σαν παιχνίδι γιατί αυτήν την ετοιμασία την κάναμε με εκπληκτική προθυμία, στρώναμε ένα πρόχειρο τραπεζομάντηλο και τότε μόνο έβγαιναν με ευλάβεια από το καλάθι: το ψωμί, οι ελιές, το τυρί, κάποιες φορές και μπακαλιάρος σαλάτα δίνοντας αρχοντιά στο υπαίθριο γεύμα πάντα νερό και απαραιτήτως κρασί!
Κι όμως η μυρωδιά από το νιόβγαλτο λάδι του λιοτριβιού και από τα περιττά λαδερά απόνερα που ξεχύνονταν ορμητικά στο μονοπάτι κάτω από το σπίτι μας,
φτάνοντας ως κάτω το «Χραμπάκι» σχεδόν, πλανάται κάθε τέτοιο καιρό στον αέρα πλημμυρίζοντας ακόμα την μνήμη… 
Με το χάραμα άρχιζαν οι φωνές στο λιοτρίβη του Απόστολου Πέδου λίγο παραπέρα από το δικό μας σπιτοκάθισμα, που καλούσαν τον Πατέρα μου να βοηθήσει να βάλουν μπροστά τη μηχανή!!! Κι αφού έπαιρνε μπροστά με έναν εκκωφαντικό ήχο, εκείνο το σιδερένιο θηρίο, άρχιζε το πανηγύρι… οι δύο μυλόπετρες σαν αχώριστο ζευγάρι, γύριζαν σε μια τεράστια μεταλλική λεκάνη λιώνοντας τις ελιές που έπεφταν από μια καταπαχτή μέσα σε ένα αλλόκοτα παράξενο σκηνικό… ένας από τους εργάτες λιγδιασμένος και γυαλισμένος από την κορυφή ως κάτω τις αρβύλες, κουβαλούσε με ένα κουβά τον αχνιστό πολτό, τον έβαζε με την βοήθεια των συντρόφων του σε κάτι μαύρες χοντρές πετσέτες που τόσο μου άρεσε να παρατηρώ το δίπλωμα που έκαναν! Κατόπιν τις ντάνιαζαν την μία πάνω στην άλλη με μία αξιοθαύμαστη ακρίβεια ώστε στο τέλος να φαίνεται μια ψηλή ιδρωμένη λαδερή κολόνα! Όλη αυτή η λαδένια κατασκευή τοποθετημένη σε ένα μηχάνημα όπου με ένα έμβολο κατέβαινε μια βαριά σιδερένια πλάκα η οποία έσφιγγε όλο και πιο δυνατά τις πετσέτες βγάζοντας το πολύτιμο λάδι, αφήνοντας ταυτόχρονα ένα υπόλοιπο στεγνό υλικό το οποίο έριχναν συχνά – πυκνά για να αναζωπυρώνουν την φωτιά στο τεράστιο τζάκι…
Κι εκεί μπροστά στο αναμμένο νυχθημερόν τζάκι απολάμβαναν στο τέλος της μέρας την «καπύρα» δοκιμάζοντας την ποιότητα του προϊόντος!!! Η «καπύρα» ήταν φέτες από φρέσκο ψωμί καψαλισμένο ελαφρώς στα κάρβουνα, βουτηγμένες στη συνέχεια στο φρέσκο λάδι με μια απερίγραπτη μυρωδιά!!!
Αυτή ήταν η ζωή μας και αυτήν θα κληροδοτήσουμε και στα παιδιά μας, ΆΛΛΗ δεν έχουμε! απ΄ αυτήν κερδίσαμε «πλούτη» που δεν μπορεί κανείς να μας κλέψει… γι΄ αυτήν είμαστε υπερήφανοι και όπου βρεθούμε και σταθούμε με καμάρι την τραγουδάμε και άμα λάχει την χορεύουμε κιόλας!!!
Για μας έγραψε κι ο Ποιητής για τούτο τον αγαπάμε!
«Εάν αποσυνθέσεις την Ελλάδα, στο τέλος θα δεις να σου απομένουν μια ελιά, ένα αμπέλι κι ένα καράβι. Που σημαίνει: με άλλα τόσα την ξαναφτιάχνεις». (Οδ. Ελύτης)
Χαρούλα Κ. Κοτσάνη
υ.γ./ φωτο: ό,τι έχει απομείνει από το λιοτρίβη του Α.Πέδου στην ΠΗΓΗ ΙΚΑΡΙΑΣ
