Home ΚοινωνίαΕλλάδα Η Ιταλική Κατοχή στην Ικαρία – Πείνα και προσφυγιά

Η Ιταλική Κατοχή στην Ικαρία – Πείνα και προσφυγιά

by ikariaki.gr
190 views

Μάιος του 1941 και οι Γερμανοί καταλαμβάνουν την Ικαρία αλλά στη συνέχεια παραδίδουν την εξουσία στους Ιταλούς, την μεραρχία Κούνεο. Η Ικαρία παραμένει υπό την κατοχή των Ιταλών μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1943 όπου οι δυνάμεις του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ εγκλωβίζουν τις Ιταλικές δυνάμεις στην πρωτεύουσα, τον Άγιο Κήρυκο, ενώ πρώτα είχαν αφοπλίσει και θέσει υπό κράτηση τις υπόλοιπες στρατιωτικές τους δυνάμεις σε όλο το υπόλοιπο νησί.

Οι Ιταλοί στον Άγιο Κήρυκο έχουν οχυρωθεί στο Διοικητήριό τους. Ο ΕΛΑΣ κρίνει σκόπιμο να μην επιτεθεί κατά μέτωπο στους Ιταλούς και υπάρξουν θύματα. Περικυκλώνει όμως τον Άγιο Κήρυκο και τις ιταλικές θέσεις. Ξεκινούν διαπραγματεύσεις.
Τελικά οι Ιταλοί αποφασίζουν να παραδώσουν τα όπλα τους στον ΕΛΑΣ και αν και κρατούν το Διοικητήριό τους, παραδίδουν όλη τη διοίκηση του νησιού στο ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ.
Στις 19 Σεπτεμβρίου 1943, στο νησί φθάνει μια ιταλική τορπιλάκατος που μεταφέρει τον Άγγλο συνταγματάρχη Πόσσον με τον υπασπιστή του, τον πλοίαρχο Λεβίδη και τον Γιώργο Πασβάνη, γραμματέα του ΕΑΜ στο Βαθύ της Σάμου. Οι νεοαφιχθέντες ζητούν να μιλήσουν με το ΕΑΜ του νησιού και τους προϊσταμένους των δημοσίων υπηρεσιών. Μετά από πολύωρες συζητήσεις το πλοίο φεύγει αφήνοντας πίσω τον Πασβάνη.
Στις 18 Νοεμβρίου 1943, κατέπλευσαν στον Άγιο Κήρυκο 4 γερμανικά πλοία. Οι ΕΛΑΣίτες και ορισμένοι Άγγλοι πράκτορες στο νησί κατέφυγαν στο βουνό. Οι Γερμανοί καταλαμβάνουν τον Άγιο Κήρυκο και δίνουν δύο ώρες καιρό στους Ιταλούς να αποφασίσουν εάν θα πάνε μαζί τους ή όχι. Τελικά σχεδόν όλοι οι Ιταλοί της “Κούνεο” αποφασίζουν να παραδοθούν στους Γερμανούς (μια ομάδα 80 Ιταλών την παρέλαβε το ΕΑΜ και τη φυγάδευσε στην Τουρκία, εκτός από 6 γιατρούς που έμειναν με τον ΕΛΑΣ Σάμου).
Πριν φύγουν οι Γερμανοί ανατίναξαν το κτίριο της ιταλικής διοίκησης και μια αποθήκη τροφίμων των Άγγλων. Από το ωστικό κύμα καταστράφηκαν όλες οι βάρκες του λιμανιού που βρίσκονταν τραβηγμένες στη στεριά.

Ανατίναξη ιταλικών πολεμοφοδίων στον Άγιο Κήρυκο

Πείνα και προσφυγιά

Η διάλυση της τοπικής οικονομίας με την απαγόρευση θαλάσσιων συγκοινωνιών και του ψαρέματος σε συνδυασμό με τις επιτάξεις και το ανελέητο πλιάτσικο των Ιταλών σε γεωργική και κτηνοτροφική παραγωγή συντέλεσε στη μεγάλη πείνα των Ικαριωτών. Η καρβουνοποιϊα με την οποία ασχολούνταν πλήθος Ικαριωτών, αφανίστηκε.

Η συνθηκολόγηση των Ιταλών στον Άγιο Κήρυκο

Σύμφωνα με την αναφορά του Κουρβουαζιέ, Ελβετού απεσταλμένου του Ερυθρού Σταυρού στο νησί, η θνησιμότητα είχε φτάσει στους 30 νεκρούς το μήνα. Οι κάτοικοι στέκονταν με το ζόρι όρθιοι και είχαν την “όψη ανθρώπων δύσμορφων και λεπρών” όπως λέει στην αναφορά του.

Οι Ικαριώτες διαλέγουν δυσπρόσιτα μέρη, κρύβουν βάρκες σε απόκρυμνα σημεία ή τις βυθίζουν για να μην γίνουν αντιληπτοί και μετά τα μεσάνυχτα αποβιβάζονται και φεύγουν από τη Ικαρία, ψάχνοντας καλύτερες συνθήκες και φαγητό. Περίπου 3.000 Ικαριώτες αναγκάστηκαν να πάρουν το δρόμο της προσφυγιάς προς Τουρκία, αραβικές και αφρικανικές χώρες σε στρατόπεδα προσφύγων και καταυλισμούς.

Σχολείο με προσφυγόπουλα από την Ικαρία και τη Χίο στο Λίβανο

Απόσπασμα από το βιβλίο της Καίτη Φράγκου – Ζηκίδου με τίτλο «Ταξίδι προσφυγιάς 1942-1945» (εκδόσεις Νότιος Άνεμος):

«Τότε η προσφυγιά είχε πορεία από τα νησιά μας, Ικαρία, Σάμο, Χίο, προς την Τουρκία και τη Μέση Ανατολή.
Κι όλοι οι πρόσφυγες κρατούσαν βαθιά στην ψυχή τους την ελπίδα να τελειώσει ο πόλεμος και να γυρίσουν πίσω στα σπίτια τους, στην πατρίδα τους. Σήμερα η πορεία προσφυγιάς ακολουθεί τον αντίθετο δρόμο, από την Τουρκία προς τα νησιά μας. Και ελπίδα επιστροφής δεν υπάρχει. Η πολυπόθητη ειρήνη όνειρο που αναζητά ολόκληρος ο κόσμος του πλανήτη Γη».

Μνημείο που έφτιαξαν κάτοικοι στην Αγία Κυριακή, η μία βάρκα με τη πλώρη προς στον Πειραιά και η άλλη με τη πλώρη προς την Τουρκία με αφορμή την εισροή προσφύγων 

 

Πηγές:

Καίτη Φράγκου – Ζηκίδου «Ταξίδι προσφυγιάς 1942-1945»

mixanitouxronou.gr

Νικόλαος Τσαγκάς, Κυριακή Λιγνού “Η εν Ικαρία Ιταλική κατοχή (1941-1943)”

Αρχείο Νάσου Μπράτσου

Ντοκιμαντέρ “Ικαριώτες Πρόσφυγες στο Β Παγκόσμιο Πόλεμο”

ert.gr

kokkinosfakelos.blogspot.com

 

 

 

Διαβάστε ακόμα

Ο ραδιοσταθμός της Ικαρίας με ζωντανό πρόγραμμαενημέρωσης και ψυχαγωγίας.

Editorial

απαραιτητα

©2023 ikariaki. All Right Reserved. Designed and Developed by Fekas Brothers & Digital Avenue