Η κατάσταση που βιώνουμε είναι πρωτόγνωρη μεν, προβλέψιμη δε. Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες προειδοποιούσε διαρκώς για την αύξηση των ροών ακόμα και μετά την επιδείνωση του καιρού. Οι αφίξεις στα νησιά μας δεν είναι 250.000 όπως ανέφερε στην εισήγηση της η κυρία Καλογήρου, αλλά ακριβώς διπλάσιες, μισό εκατομμύριο και βαίνουν με αυξανόμενο ρυθμό.
Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας μπορεί να οδηγήσουν σε δημιουργία κέντρων καταγραφής και μετεγκατάστασης στη γείτονα χώρα. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να εφησυχάσουμε. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας, εκατομμύρια προσφύγων βρίσκονται στις απέναντι ακτές, αγωνιώντας να πατήσουν σε ευρωπαϊκό έδαφος. Η ποσόστωση μεταξύ των κρατών για την υποδοχή προσφύγων και το πλαφόν που έχει οριστεί θα τους οδηγεί νομοτελειακά, όχι στα τούρκικα hot spot, αλλά και πάλι στα νησιά μας.
Αυτό που απαιτείται λοιπόν είναι κέντρα προσωρινής φιλοξενίας σε όλα τα σημεία όπου παρατηρείται συνωστισμός. Για τα hot spots που σχεδιάζονται απαιτείται ενημέρωση για το είδος της λειτουργίας. Τα βλέπουμε θετικά ως οργανωμένους χώρους καταγραφής / ανοιχτής φιλοξενίας, αλλά αρνούμαστε για λόγους αρχής το διαχωρισμό ανάμεσα σε πρόσφυγες και μετανάστες όπου οι μεν μπαίνουν στη διαδικασία της μετεγκατάστασης και οι δε απελαύνονται. Επίσης. δεν αντιλαμβανόμαστε πώς τα hot spots θα αποτρέψουν την υπερσυγκέντρωση προσφύγων στα νησιά.
Για να αποφευχθεί ο συνωστισμός στα νησιά της περιφέρειάς μας, αλλά και για να αποφευχθούν νέα ναυάγια και απώλειες ζωών, απαιτείται να εξασφαλιστούν ασφαλείς διελεύσεις στα χερσαία σύνορα. Απαιτείται ΣΗΜΕΡΑ να καταργηθεί ο φράχτης του Έβρου και να διευκολύνεται το ταξίδι των προσφύγων από τη στιγμή που θα πατάνε σε ευρωπαϊκό έδαφος.
Ανεξάρτητα από το τι θα θέλαμε, έχουμε να αντιμετωπίσουμε σήμερα στα νησιά μας μια δύσκολη πραγματικότητα με χιλιάδες προσφύγων να παραμένουν στα νησιά, με τον χειμώνα να δείχνει τα δόντια του και τις αφίξεις προσφύγων να αυξάνονται παρά τις προβλέψεις κάποιων που περίμεναν την κακοκαιρία να λειτουργήσει ως από μηχανής θεός.
Μάθαμε μόλις σήμερα για τις ενέργειες στις οποίες έχει προχωρήσει η περιφερειακή αρχή για δημιουργία χώρου φιλοξενίας ασυνόδευτων ανηλίκων. Μια δομή που λειτουργούσε για χρόνια στην Αγιάσο και οδηγήθηκε σε κλείσιμο. Την καλωσορίζουμε επί της αρχής, αλλά περιμένουμε να δούμε συγκεκριμένη και πλήρη πρόταση για να υποβάλλουμε τεκμηριωμένη άποψη.
Θα θέλαμε να δούμε ένα σχέδιο για αυτά που μπορούν να γίνουν άμεσα με τους πόρους, τις δυνατότητες και τους περιορισμούς που υπάρχουν. Το σχέδιο αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει λειτουργίες, διαδικασίες και υποδομές, συντονισμός εμπλεκόμενων φορέων.
Παράλληλα θα θέλαμε να υλοποιείται ένας μεσοπρόθεσμος σχεδιασμός με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα και γνώμονα την απόλυτη κάλυψη των αναγκών που δημιουργούνται έτσι ώστε η διεκδίκηση των κονδυλίων να συνοδεύεται και από συγκεκριμένους τρόπους αξιοποίησης. Ο σχεδιασμός θα πρέπει να απαντάει στο απλό ερώτημα, τι θα κάνουμε τα κονδύλια για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης όταν αυτά αποδεσμευτούν.
Ο Βασίλης Μπάλας, περιφερειακός σύμβουλος του Οικολογικού ανέμου έκανε την παρακάτω δήλωση: «Παρά την κρισιμότητά του, αυτό το κρίσιμο και δυσεπίλυτο θέμα έρχεται για συζήτηση στο Περιφερειακό Συμβούλιο χωρίς γραπτή εισήγηση από την περιφερειακή αρχή. Η κυρία Περιφερειάρχης έκανε αποτύπωση ενός μέρους της κατάστασης και των προσπαθειών της περιφερειακής αρχής για την αποδέσμευση πόρων. Δεν έχουμε ακούσει όμως μέχρι σήμερα καμία πρόταση, δεν έχουμε δει καμία ουσιαστική πρωτοβουλία με απτά αποτελέσματα στα οποία να πρωταγωνιστεί η περιφερειακή αρχή. Δεν έχουμε δει ανάληψη πρωτοβουλιών από τους αρμόδιους αντιπεριφερειάρχες Λέσβου, Πρόνοιας και Συγκοινωνιών για θέματα που άπτονται του αντικειμένου τους. Ενδεχομένως να εμπλέκονται σε ό,τι θετικό συμβαίνει, αλλά δεν μας έχει γίνει μέχρι σήμερα γνωστό με ποιον τρόπο και λάμπουν με την απουσία και τη σιωπή τους.»
Περισσότερες πληροφορίες: Βασίλης Μπάλλας 6976113007
Επιθυμώντας να έχει χρηστικό αποτέλεσμα η εισήγησή μας, και ευελπιστώντας ότι θα υπάρξουν ενισχύσεις, υποβάλουμε κάποιες προτάσεις στην περιφερειακή αρχή ελπίζοντας να φανούν χρήσιμες στο σχεδιασμό και τις διεκδικήσεις.
ΟΡΓΑΝΩΣΗ / ΣΤΕΛΕΧΩΣΗ
Απαιτείται επαρκής στελέχωση και υλικοτεχνική υποδομή για τις υπηρεσίες που σχετίζονται με διάσωση, υποδοχή, περίθαλψη, διερμηνεία, σίτιση, καταγραφή και ταυτοποίηση. Η στελέχωση αυτή θα πρέπει να γίνει με πρωταρχικό κριτήριο την αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών, αλλά και με γνώμονα την αντιμετώπιση της τοπικής ανεργίας.
Προτείνουμε η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου να συστήσει ειδικό γραφείο για τη διαχείριση του προσφυγικού ζητήματος. Αυτό θα πρέπει να στελεχώνεται από υπηρεσιακούς παράγοντες και να συνεργάζεται με τους εθελοντές. Για τη στελέχωσή του, σε συνεργασία με το Υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης να δοθεί η δυνατότητα εθελοντικής απόσπασης υπηρεσιακών παραγόντων από άλλες περιφέρειες της Ελλάδας.
Η δυνατότητα απόσπασης προσωπικού, μπορεί να επεκταθεί μέσω της ΕΝΠΕ και του γραφείου της περιφέρειας στις Βρυξέλλες και σε αίτημα για απόσπαση υπηρεσιακών παραγόντων από διάφορες περιφέρειες της Ευρώπης οι οποίες εκτός από στελεχιακό δυναμικό θα μπορούν να συμβάλλουν οικονομικά και στις ανάγκες υποδομής της εν λόγω υπηρεσίας.
Με το ίδιο μοντέλο απόσπασης προσωπικού μπορεί να ενισχυθούν τα νοσοκομεία και αγροτικά ιατρεία με ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό από περιφέρειες της Ευρώπης.
Για την ταχύτερη επίλυση ζητημάτων που άπτονται της κεντρικής διοίκησης, να συσταθεί γραφείο του υπουργείου μεταναστευτικής πολιτικής μέσα στη Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής ή στην έδρα της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου στη Μυτιλήνη.
Να ανατεθεί στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου η δημιουργία ενός εργαλείου στατιστικής παρακολούθησης και πρόβλεψης ροών. Αυτό το εργαλείο θα επιτρέπει τον σχεδιασμό της πολιτικής διαχείρισης και την έγκαιρη ανάληψη δράσεων.
Να καταρτιστεί μητρώο ΜΚΟ, όχι τόσο για τον έλεγχό τους, αλλά κυρίως για το συντονισμό τους. Μέσω της δημιουργίας συνεργειών θα μεγιστοποιηθεί η αποτελεσματικότητά τους και θα πολλαπλασιαστούν τα οφέλη τόσο για τους πρόσφυγες όσο και για την τοπική κοινωνία.
Πρέπει να υπάρχει υπερεπάρκεια διερμηνέων έτσι ώστε να διευκολύνεται η πολιτισμένη επικοινωνία μεταξύ των αρχών και των προσφύγων και μεταναστών και να υπάρχει ολοκληρωμένη πληροφόρηση για τις διαδικασίες, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις. Σε αυτή την κατεύθυνση θα φανούν χρήσιμα και έντυπα (φυλλάδια και αφίσες) και ηλεκτρονικές πινακίδες.
Να υπάρξει άμεση συμμόρφωση με τις οδηγίες για συνθήκες υποδοχής ευάλωτων ομάδων και ειδικά σε σχέση με θέματα ασυνόδευτων ανηλίκων.
ΥΠΟΔΟΜΕΣ
Απαιτούνται λειτουργικά, ασφαλή και αξιοπρεπή κέντρα υποδοχής, καταγραφής και φιλοξενίας. Αυτά μπορούν να είναι κοντά στις πόλεις. Δεν βοηθά να κρύβουμε κάτω από το χαλί τα προβλήματα και τις αδυναμίες. Το παράδειγμα του Δημοτικού Κήπου στην πλατεία της Χίου δείχνει ότι όταν τα κέντρα αυτά λειτουργούν μέσα στον αστικό ιστό, ενισχύεται και το αίσθημα αλληλεγγύης και διάθεσης προσφοράς των κατοίκων. Όμως από τις ad-hoc καταστάσεις όπως αυτές του Καρά Τεπέ στη Λέσβο και του δημοτικού κήπου της Χίου πρέπει πλέον να δούμε λύσεις με ορίζοντα. Στεγασμένες και πλήρως εξοπλισμένες δομές που να καλύπτουν τις ανάγκες σε σίτιση, ατομική καθαριότητα, διερμηνεία και πρωτοβάθμια υγειονομική περίθαλψη. Επιπλέον, με επαρκή στελέχωση και μηχανογραφικό εξοπλισμό στους ίδιους χώρους μπορεί να γίνεται η καταγραφή/ταυτοποίηση και να εκδίδονται τα έγγραφα και τα εισιτήρια για τη μεταφορά των προσφύγων.
Οργανωμένες δομές πρώτης υποδοχής πρέπει να βρίσκονται και στα σημεία άφιξης όταν αυτά βρίσκονται σε μεγάλη απόσταση από τις κεντρικές δομές. Στις δομές αυτές πρέπει να υπάρχει μέριμνα για πρώτες βοήθειες, διερμηνεία, πρόχειρη τροφή, νερό και τουαλέτες.
Να δοθεί άμεση λύση για την αδιάλειπτη τροφοδοσία των κέντρων καταγραφής / κράτησης και φιλοξενίας. Να μη θεωρείται δεδομένο ότι έχουν οικονομική άνεση οι πρόσφυγες που καταφτάνουν, ειδικά οι αφίξεις που θα γίνονται μέσα στον χειμώνα.
Με στόχο να μην βρίσκεται ούτε ένας άνθρωπος άστεγος, να αξιοποιηθούν κλειστά σχολεία στα χωριά με παράλληλη ενίσχυση των δρομολογίων των ΚΤΕΛ προς τα χωριά που θα φιλοξενήσουν.
Να υπάρχει ετοιμότητα για αξιοποίηση στη Χίο του εκθεσιακού κέντρου Κέντρου Καλουτά.
Να συσταθεί υπηρεσία διαχείρισης φιλοξενίας στα σπίτια όπου πολίτες θα μπορούν να εκδηλώνουν ενδιαφέρον προσωρινής φιλοξενίας και η υπηρεσία θα κρατάει επίσημα μητρώα χώρων φιλοξενίας και φιλοξενουμένων. Η υπηρεσία θα διαχειρίζεται αιτήματα που θα καταφτάνουν με προτεραιότητα τις ευάλωτες ομάδες.
Να σχεδιαστούν και να υποβληθούν ανεξάρτητες και αυτοτελείς προτάσεις για οργανωμένες δομές που να μπορούν να χρηματοδοτηθούν / υιοθετηθούν από ΜΚΟ. Π.χ. μετατροπή ανενεργών κλινικών σε κέντρα φιλοξενίας ευπαθών ομάδων, η αξιοποίηση του Ξενία στη Χίο κ.ά.
ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΕΣ
Να πυκνώσουν οι έκτακτες δρομολογήσεις πλοίων. Αν συνεχιστούν οι ροές που παρατηρούμε τις τελευταίες ημέρες, να γίνονται ανεξάρτητα απευθείας δρομολόγια από Μυτιλήνη για Πειραιά και από Χίο για Πειραιά. Να παραμένει το πλοίο στον Λιμένα Μυτιλήνης ή Χίου έως την πλήρωση των θέσεων για να εξυπηρετεί και την προσωρινή στέγαση. Να διευκολύνονται οι πρόσφυγες στην ακύρωση εισιτηρίων αν τους δοθεί η δυνατότητα για ταξίδι νωρίτερα από αυτό για το οποίο έχουν εκδώσει εισιτήριο.
ΑΣΦΑΛΕΙΑ
Το λιμενικό και η Frontex να εντείνουν τις περιπολίες με ετοιμότητα για διάσωση και όχι για αποτροπή εισόδου. Επίσης να περιπολούν για τη σύλληψη όσων εμποδίζουν βίαια και εν πλω την προσέγγιση των λέμβων στις ακτές. Το Παρατηρητήριο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (https://goo.gl/OB75rT) καταγγέλλει πολλαπλά συμβάντα σε Λέσβο, αλλά και Χίο όπου ένοπλοι με ταχύπλοα σκάφη παριστάνοντας τους λιμενικούς πραγματοποιούν βίαιες και επικίνδυνες απωθήσεις.
Να υπάρχει διαρκής συνεργασία με το ΚΕΕΛΠΝΟ και εκστρατείες ενημέρωσης του κοινού με στόχο την προστασία της υγείας όλων, αλλά και την αποφυγή αναίτιου πανικού σε σχέση με μεταδοτικά νοσήματα.
Να εξασφαλιστεί έγκαιρα υπερεπάρκεια φαρμάκων και εμβολίων.
ΑΓΟΡΑ – ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ – ΚΟΙΝΩΝΙΑ
Αποτίμηση των οικονομικών επιπτώσεων, θετικών και αρνητικών. Βάσει της αποτίμησης να γίνει και σχέδιο στήριξης εφόσον απαιτείται όλων των επαγγελματικών κλάδων που επλήγησαν, όχι μόνο των τουριστικών επιχειρήσεων.
Να υπάρχει τακτική παρουσία κλιμακίων της Γενικής Γραμματείας Εμπορείου και Προστασίας Καταναλωτή για πρόληψη και αποφυγή φαινομένων εκμετάλλευσης και μαύρης αγοράς σε υπηρεσίες εστίασης, καταλύματα και ταξιδιωτικά πρακτορεία.
Να προσαρμοστεί το πρόγραμμα εορτασμού της 28ης Οκτωβρίου, και αντί παρέλασης να πραγματοποιηθούν, παράλληλα με τις εκδηλώσεις μνήμης, και εκδηλώσεις με έντονο αντιπολεμικό χαρακτήρα και συμβολισμό.
Να αναληφθούν πρωτοβουλίες για αντιρατσιστικές καμπάνιες για τα σχολεία και την τοπική κοινωνία.
Να γίνονται δράσεις αναγνώρισης προσφοράς και τόνωσης του ηθικού εθελοντών και υπηρεσιακών παραγόντων.
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ
Να υπάρξει πρόβλεψη για συνεχή και έγκαιρο καθαρισμό ακτών και βυθού. Να υπάρχει κεντρικός σχεδιασμός από την Περιφέρεια ώστε πρέπει να υλικά που συλλέγονται να οδηγούνται για ανακύκλωση ή επαναχρησιμοποίηση (recycling /upcycling).
