Η συμμετοχή της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) έχει καταστήσει υποχρεωτικό όπως ο σχεδιασμός και η εφαρμογή μιας νησιωτικής πολιτικής έχει τρία διακριτά επίπεδα:
- Το πρώτο αναφέρεται στην ΕΕ η οποία έχει συγκεκριμένες αρμοδιότητες σε μια σειρά από θέματα όπως είναι η πολιτική ανταγωνισμού, η φορολογική πολιτική, η δημοσιονομική πολιτική, η αγροτική πολιτική, η πολιτική εθνικών ενισχύσεων κλπ. Οι πολιτικές αυτές καθορίζονται με βάση τις συνθήκες και την ισχύουσα ευρωπαϊκή νομοθεσία που κάθε χώρα οφείλει να ενσωματώσει στο εσωτερικό της δίκαιο. Επομένως για μια σειρά από θέματα, η εφαρμογή ειδικής νησιωτικής πολιτικής απαιτεί αλλαγή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Δυστυχώς παρά τις προσπάθειες που έχουν γίνει κατά καιρούς από νησιωτικές περιοχές, χώρες και ομάδες πίεσης όπως η Επιτροπή Νησιών της Διάσκεψης Παράκτιων Περιφερειακών Περιοχών της ΕΕ (CPMR), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και πολλές χώρες που δεν έχουν σημαντική παρουσία νησιών δεν επέτρεψαν να υπάρξει κάποια σημαντική πρόοδος παρά την ενσωμάτωση στις συνθήκες του άρθρου 174 που το προβλέπει. Η Ευρώπη συνεχίζει να εφαρμόζει μια ενιαία οριζόντια πολιτική έστω και αν από τη δεκαετία του 70 υπάρχει καταδικαστική απόφαση γι’αυτό από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
- Το δεύτερο αναφέρεται στα κράτη-μέλη τα οποία έχουν αποκλειστικές αρμοδιότητες σε τομείς πολιτικής (υγεία, παιδεία, τουρισμός κλπ), αλλά και δυνατότητες εξειδίκευσης των ευρωπαϊκών πολιτικών. Η Ελλάδα παρά το γεγονός ότι σημαντικό τμήμα του πληθυσμού (13%) κατοικεί σε νησιά και την ύπαρξη ξεκάθαρης συνταγματικής διάταξης στο σύνταγμα (άρθρο 101) εδώ και 15 χρόνια, δεν έχει προχωρήσει σε ολοκληρωμένη νησιωτική πολιτική έστω και αν το 2013 υιοθετήθηκαν νομοθετικές διατάξεις που δίνουν το σχετικό πράσινο φως. Στο σημερινό άρθρο θα αναφερθώ πως η Γαλλία και η Περιφέρεια της Κορσικής εφαρμόζουν στη πράξη νησιωτική πολιτική στον τομέα της υγείας.
Το τρίτο αναφέρεται στις αυτοδιοικούμενες πλέον περιφέρειες που από το 2011 με τον ν. 3852/10 (Καλλικράτης) έχουν ως βασική αρμοδιότητα να σχεδιάζουν και να εφαρμόζουν αναπτυξιακή πολιτική που βασίζεται στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των νησιών σε συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους και την τοπική αυτοδιοίκηση μέσα από την Περιφερειακή Επιτροπή Διαβούλευσης.
Πρόσφατα το Περιφερειακό Συμβούλιο της Κορσικής συζήτησε το θέμα της υγείας και πήρε μια απόφαση που συνοψίζεται στα παρακάτω κύρια σημεία:
«Τον περασμένο Μάρτιο η Περιφέρεια της Κορσικής ζήτησε από την κεντρική κυβέρνηση ειδικές διατάξεις και ειδικό κεφάλαιο για την Κορσική στην εθνική στρατηγική υγείας. Η εξειδίκευση της πολιτικής αυτής γίνεται από την Περιφέρεια της Κορσικής σε συνεργασία με την αρμόδια κρατική υπηρεσία, κάτι σαν τη δική μας ΔΥΠΕ. Ζητήθηκε στο κείμενο της εθνικής στρατηγικής να προστεθεί η ακόλουθη διάταξη: «λαμβάνοντας ιδιαίτερα υπόψη τους περιορισμούς που οφείλονται στην νησιωτικότητα που προέρχονται από γεωγραφικά, τοπογραφικά, δημογραφικά και επιδημιολογικά δεδομένα καθώς και τους ειδικούς κινδύνους που υπάρχουν».
Προβλέπεται ότι στο σχέδιο που αφορά την Κορσική θα πρέπει να ενσωματωθούν οι διαπιστώσεις της κοινής ομάδας εργασίας κράτους-περιφέρειας που αναφέρεται στα παρακάτω:
- Αυξημένο κόστος λειτουργίας του συστήματος υγείας λόγω νησιωτικότητας και στην επίπτωση που έχει στο κόστος λειτουργίας των μονάδων υγείας, του ΕΚΑΒ και της άμεσης βοήθειας σε άτομα που έχουν ανάγκη.
- Ειδική προβληματική σε ότι αφορά τη δημογραφία του υγειονομικού προσωπικού, την ελκυστικότητα της περιοχής, τη προσβασιμότητα στις υπηρεσίες υγείας και τις χωρικές ανισότητες που οφείλονται σε ένα πληθυσμό που γερνά (ειδικά στις αγροτικές περιοχές), την σημαντική απόσταση από έναν γιατρό γενικής ιατρικής σε σχέση με τον μέσο εθνικό όρο, την απόσταση από μονάδες έκτακτης ανάγκης
Το σχέδιο δράσης προβλέπει την ανάληψη πρωτοβουλιών σε θέματα:
- Εκπαίδευσης υγειονομικού προσωπικού
- Δημιουργίας ενός παρατηρητηρίου των επαγγελμάτων υγείας σε σχέση με τις ανάγκες και τη πρόβλεψη για εκπαίδευση των διαφορετικών ειδικοτήτων
- Αναγνώριση της Κορσικής ως «ορεινού νησιού» ώστε να εφαρμοστούν οι διατάξεις του «νόμου για τους ορεινούς όγκους» σε ότι αφορά την πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας.
- Την μελέτη και εισαγωγή πειραματικών μεθόδων και πρωτοβουλιών για την αντιμετώπιση των ειδικών προβλημάτων .
Οι παραπάνω πρωτοβουλίες προήλθαν τόσο από τους αιρετούς και τους άλλους θεσμικούς εταίρους όσο και από το υγειονομικό προσωπικό πρέπει να καταλήξουν σε μια σειρά από επιλογές σε ότι αφορά την ανάπτυξη υπηρεσιών υγείας.
Τα παραπάνω προβλέπεται να συμβάλλουν στην επεξεργασία, στη παρακολούθηση και στην αξιολόγηση του νέου περιφερειακού σχεδίου υγείας και κυρίως στην οργάνωση των διαδικασιών μεταξύ όλων των επιπέδων παροχής υγείας (από την πρωτοβάθμιας έως την εξειδικευμένη νοσοκομειακή περίθαλψη). Η επεξεργασία του νέου σχεδίου υγείας που θα ισχύει για τα επόμενα 5 χρόνια, θα ξεκινήσει μετά την αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης.»
Το παραπάνω κείμενο εισήχθηκε από την Επιτροπή Κοινωνικών και Πολιτιστικών Υποθέσεων στην Ολομέλεια και ψηφίστηκε με πολύ μεγάλη πλειοψηφία. Αξίζει κανείς να ανατρέξει στη σχετικά πρόσφατη συζήτηση που έγινε στο δικό μας Περιφερειακό Συμβούλιο για τα θέματα υγείας και ειδικά η εισήγηση που έγινε από την Περιφερειακή Αρχή και ας συγκριθεί με τη δική μας παρέμβαση στη συζήτηση της 17/3/2016 (http://ioannispilanis.blogspot.fr/2016_03_01_archive.html).
Το γεγονός ότι η Περιφέρεια Κορσικής δεν έχει καμία αρμοδιότητα σε θέματα υγείας, αυτό δεν εμποδίζει στην ανάληψη πρωτοβουλίας από το Περιφερειακό Συμβούλιο που αναμένεται να ευοδωθεί αφού γίνεται με βάση το εθνικό σχέδιο υγείας.
Το ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ θα επιμείνει ότι οι νησιωτικές περιφέρειες θα πρέπει να πάρουν πρωτοβουλίες για κάθε ένα από βασικά θέματα για τα νησιά μαζί με τους άλλους φορείς των νησιών ώστε να ξεκινήσει η επεξεργασία ειδικών σχεδίων που θα αποτελέσουν το πλέγμα της νησιωτικής πολιτικής της χώρας. Παράλληλα ελπίζουμε ότι η τοποθέτηση υφυπουργού αρμόδιου για τη νησιωτική πολιτική, πρώτη φορά μετά το 2011, θα επιτρέψει να προχωρήσει η διαδικασία συγκρότησης μιας νησιωτικής πολιτικής με την ενεργοποίηση του Συμβουλίου Νησιωτικής Πολιτικής και της ρήτρας νησιωτικότητας όπως προβλέπονται στον νόμο 4150/13, άρθρα 32-34.
Γιάννης Σπιλάνης
ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ
