Η μερική αποκέντρωση των πόρων του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης δεν αρκεί. Χρειάζεται αλλαγή φιλοσοφίας πολιτικής
Αποτελεί κατ’ αρχή θετικό βήμα ότι το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ) αποφάσισε να «περιφερειοποιήσει» έστω ένα μικρό τμήμα του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-20 στις Περιφέρειες. Βέβαια, θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι τα 60 εκατ. είναι μέρος της χρηματοδότησης που έτσι κι’ αλλιώς θα έρχονταν στο Β. Αιγαίο, και δεν πρόκειται για πρόσθετη χρηματοδότηση.
Αυτή η εξέλιξη φέρνει την Περιφέρεια προ αυξημένων ευθυνών, γιατί θα πρέπει:
Α) να δημιουργήσει αδιάβλητους μηχανισμούς αξιολόγησης των ιδιωτικών και δημόσιων επενδύσεων που θα προταθούν, ώστε να μην μεταφερθούν, όλες οι παθογένειες του πελατειακού και αναποτελεσματικού συστήματος, από το κέντρο στη περιφέρεια,
Β) να συντάξει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο αγροτικής ανάπτυξης, για τη Περιφέρεια στο σύνολο της, με αρχές την παραγωγή ποιοτικών και επώνυμων προϊόντων και στόχους την αύξηση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας της αγροτικής παραγωγής. Στη συνέχεια το πρόγραμμα πρέπει να εξειδικευθεί με βάση τις ιδιαιτερότητες του κάθε νησιού ξεχωριστά, ώστε να υπάρχει ένας μπούσουλας προς τους ενδιαφερόμενους, για τις υπάρχουσες προτεραιότητες. Ένα αντίστοιχο σχέδιο για κάθε νησί και ένα ολοκληρωμένο σχέδιο αλιείας έχει ετοιμάσει ήδη η Γενική Δ/νση Αγροτικής Ανάπτυξης της Περιφέρειας Ν. Αιγαίου. Να περιμένουμε να δούμε το αντίστοιχο του Β. Αιγαίου σύντομα;
Όμως, αυτό το βήμα του Υπουργείου για αποκέντρωση μέρους των πόρων, είναι ανεπαρκές:
– διότι δεν συνοδεύεται από ένα εξειδικευμένο πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης (της αλιείας και της γαλάζιας ανάπτυξης συμπεριλαμβανόμενων) για τη νησιωτική Ελλάδα με στόχους, προτεραιότητες, μέτρα και δράσεις διαφοροποιημένες από αυτές της υπόλοιπης χώρας, ενσωματώνοντας και χρηματοδοτήσεις που προέρχονται από άλλα προγράμματα – όπως είναι αυτό των Ειδικών Μέτρων για τα μικρά νησιά του Αιγαίου – αλλά και την αξιοποίηση των δυνατοτήτων χρηματοδότησης της προώθησης αγροτικών προϊόντων κατ’ ευθείαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (όπως μας ενημέρωσε στη πρόσφατη επίσκεψη μας στις Βρυξέλλες ο συμπατριώτης μας και στέλεχος της Ε.Ε. κ. Πλωμαρίτης).
– διότι, ειδικά στον νησιωτικό χώρο, όπου οι παρεμβάσεις είναι τοπικού χαρακτήρα, το ΥΠΑΑΤ θα έπρεπε να εκχωρήσει στις νησιωτικές Περιφέρειες το σύνολο των πόρων με τις προϋποθέσεις που αναφέραμε προηγούμενα (αδιάβλητους μηχανισμούς αξιολόγησης και ολοκληρωμένο σχέδιο) και να διατηρήσει εποπτικό ρόλο σε ότι αφορά την υλοποίηση του.
– διότι φαίνεται ότι διατηρείται η ίδια φιλοσοφία στον σχεδιασμό που δίνει έμφαση στις επιδοτήσεις και δεν γίνεται η απαραίτητη στροφή προς τη παραγωγή και διακίνηση ποιοτικών και επώνυμων προϊόντων που έχει ανάγκη η χώρα και ειδικά το Αιγαίο.
Τέλος, ελπίζουμε ότι στον νέο σχεδιασμό του ΥΠΑΑΤ, δεν θα υπάρξουν ούτε οι επικαλύψεις μεταξύ κεντρικών και περιφερειακών δράσεων που σημειώθηκαν σε προηγούμενα προγράμματα (πχ. μεταξύ Leader και ΟΠΑΑΧ) και είχαν σαν αποτέλεσμα φοβερή γραφειοκρατία και αναποτελεσματική χρήση των πόρων, ούτε παλινωδίες σχετικά με το ποιος σχεδιάζει τις δράσεις, που είχε ως συνέπεια τελικά οι δράσεις να σχεδιάζονται κεντρικά πάνω σε ενιαίους κανόνες για όλη την επικράτεια και απλά να προκηρύσσονται περιφερειακά.
Υπάρχουν ακόμη πολλά βήματα να γίνουν τόσο από το Υπουργείο όσο και από τη Περιφέρεια μέχρις ότου να υπάρξει ουσιαστική αγροτική πολιτική που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των νησιών και των κατοίκων τους.
