Περί νόμων και Ελλήνων ζωής
Γράφει ο Γιώργος Αθανασιάδης Δικηγόρος
Η γέννηση των νόμων και του νομοθέτη Μίνωος
Το αναφέρει κανείς διαρκώς νόμους και διατάξεις, θεωρείται χρηστικό και ωφέλιμο, ειδικά για τους συμπαροίκους μας. Πολλές φορές όμως, ξεφεύγει το όλο ζήτημα απο τα νενομισμένα και του σκοπού του, καταντά ανιαρό, βαρετό τόσο για τον αναγνώστη όσο και για τον γράφοντα. Απο τις απαρχές της δόμησης του ανθρώπινου είδους σε κοινωνικές ομάδες, αρχικά μικρότερες και μεταγενέστερα ευρύτερες, μέχρι την κοινωνικά δομημένη ζωή σε πόλεις, ο άνθρωπος έθεσε νόμους στην υπηρεσία της ομαλής και συγκροτημένης διαβίωσης των μελών της κοινωνίας. Ποιά όμως είναι η πηγή της γέννησης των νόμων και επειδή είμαστε Ελληνες, πως γεννήθηκαν οι νόμοι για την εξυπηρέτηση των αναγκών των πρώτων Ελληνικών κοινωνιών; Τι καταγωγή είχαν οι νόμοι, ήταν ανθρώπινη καθαρά δημιουργία και έμπνευση ή θεϊκή προέλευση; Ποιό απο τα δύο ισχύει ή και τα δύο μαζί; Κάποιες λίγες σκέψεις μας οδηγούν ίσως στα σωστά συμπεράσματα και για το λόγο αυτό ας ανατρέξουμε στις πηγές
Μελετώντας τους αρχαίους συγγραφείς, αρχαίους ποιητές αλλά και τραγωδούς, επιλέγοντας τον Απολλόδωρο στα περί καταγωγής Ελλήνων και Θεών διαβάζουμε στον δεύτερο τόμο του έργου του «Απολλοδώρου Βιβλιοθήκη Τόμος Β΄» (Β.1.3) ότι απο το γένος του Ινάχου η κόρη του Ιώ κατέφυγε στην Αίγυπτο «… όταν ήλθε (η Ιώ) στην Αίγυπτο, παντρεύτηκε τον Τηλεγόνα που βασίλευε τότε και ίδρυσε άγαλμα της θεάς Δήμητρος, την οποία οι Αιγύπτιοι ονόμασαν Ισιν καθώς επίσης και την ίδια την Ιώ..» *
*Σημείωση: Το κείμενο αποδίδεται σε μετάφραση την νέα ελληνική απο το αρχαίο πρωτότυπο
Από την γενεά εκείνη λοιπόν του Τηλεγόνα (Αιγυπτίου) και της Ελληνίδας Ιούς, ακολουθούν τέσσερεις γενεές βασιλέων και διαδόχων Αιγυπτίων, όπου αναφέρεται ως μόνη Ελληνίδα η Ιώ και σημαίνει το τέλος της μητριαρχικής γραμμής, που παράλληλα ήταν και νόμος άγραφος για τους Ελληνες της προϊστορικής ή προκλασσικής περιόδου. (Για το θέμα αυτό, θα μιλήσουμε σε άλλο άρθρο μας). Από την συνέχεια λοιπόν της γενεάς της Ιούς του Ινάχου, στην Αίγυπτο γεννώνται δύο βασιλόπαιδες απο τον Θεό Ποσειδώνα και την εγγονή της Ιούς Λιβύη, ο Βήλος και ο Αγήνωρ. Την περίοδο της εξόδου, μεγάλων ομάδων και φυλών απο την πολυπληθή τότε Αίγυπτο, λόγω του συνεχιζόμενου λιμού (έξοδος και των Εβραίων υπό των Μωϋσή, όπως λέει η Παλαιά Διαθήκη, φύλλου συγγενούς με τους Αιγύπτιους), ο εκ των βασιλοπαίδων Αγήνωρ, φεύγει με λαό πολύ και κατευθύνεται βορειοανατολικά στην περιοχή της Συρία που ονομάστηκε αργότερα Φοινίκη, σήμερα δε ορίζεται στην περιοχή του Λιβάνου. Ο Αγήνωρ, όπως μας λέει ο Απολλόδωρος : (Τόμος Γ΄ 1,1) «… όταν δε έφτασε ο Αγήνωρ στην Φοινίκη, παντρεύεται την Τηλέφασσα και απο αυτήν αποκτά παιδιά τον Κάδμο, τον Φοίνικα, τον Κίλικα και την Ευρώπη..» στην συνέχεια δε ο συγγραφέας εξιστορεί τα περί την κόρη Ευρώπη και την εξ αυτής θεϊκή καταγωγή του πρώτου μεγάλου και επίσημα τουλάχιστον ιστορικά καταγεγραμμένου νομοθέτου, του βασιλιά Μίνωα της Κρήτης και ιδρυτή του μεγάλου Μινωϊκού πολιτισμού. Στο σημείο αυτό παρατίθεται αυτούσιο το κείμενο στην αρχαία γλώσσα και ακολουθεί η μετάφραση.
Ο Απολλόδωρος λοιπόν στη Βιβλιοθήκη του Τόμος Γ΄ 1,1 λέει «…ταύτης (της Ευρώπης) Ζεύς ερασθείς, ρόδου αποπλέων, ταύρος χειροήθης γενόμενος, επιβιβασθείσαν δια της θαλάσσης εκόμισεν εις Κρήτην, η δε, εκεί συνευνασθέντος αυτή Διός, εγέννησε Μίνωαν, Σαρπηδόνα, Ραδάμανθυ…» σε δε ελεύθερη μετάφραση «.. αυτήν αφού ερωτεύτηκε ο Ζεύς, αποπλέοντας απο τη Ρόδο, μεταμορφώθηκε σε ταύρο, τον οποίο ίππευσε η Ευρώπη και αφού αυτός τρέχοντας διασχίζοντας την θάλασσα, έφτασε στην Κρήτη, όπου εκεί, συνευρέθη με την Ευρώπη και απο την ερωτική τους αυτή ένωση, γέννησε τρείς γυιούς τον Μίνωα, τον Σαρπηδόνα και τον Ραδάμανθυ. Ο Μίνωας έλαχε να είναι ο μελλοντικός βασιλιάς της Κρήτης και ιδρυτής του μεγάλου Μινωϊκου πολιτισμού. Την εποχή εκείνη στην Κρήτη διέμενε το Ελληνικό φύλο των Αχαιών και ο νέος βασιλιάς, βασίλευσε στο νησί αφού δε παντρεύτηκε την Πασιφάη, απέκτησε μαζί της παιδιά και συνεχίστηκε με τους διαδόχους τους ο μινωϊκός πολιτισμός της Κρήτης.
Η όσο το δυνατόν επιγραμματική αυτή αναφορά στην ιστορία των απαρχών του ελληνικού πολιτισμού και της δόμησης του σε πόλεις και κοινωνικές ομάδες έχει ιδιαίτερη σημασία ενόψει του γεγονότος ότι ο Μίνως ήταν ο πρώτος μεγάλος νομοθέτης. Εφόσον ο Μίνως, ίδρυσε και οργάνωσε ένα μεγάλο βασίλειο, ένα μεγάλο κράτος, που οριοθετούνταν σε όλη την έκταση της Ελληνικής μεγαλονήσου, σοφά και σωστά θεώρησε ότι έπρεπε να θεσμοθετήσει νόμους για την οργάνωση και εύρυθμη, ομαλή και ειρηνική λειτουργία και προκοπή του.
Μελετώντας την ιστορία και το θέμα των νόμων, καθώς επίσης και το γενεαλογικό δέντρο του Μίνωος, διαπιστώνει κανείς ότι ο ίδιος ο βασιλιάς είναι γόνος Θεού και θνητής γυναίκας, γεγονός άλλωστε σύνηθες στις αναφορές των μυθολογιών περί προελεύσεως ανθρώπων, ηρώων και θεών, όπως των Ελλήνων, των Εβραίων (παλαιά διαθήκη) αλλά και άλλων λαών της Μεσοποταμίας, των Περσών, των Ινδών, των Ασσυρίων, των Βαβυλωνίων κλπ. Η περιοχή της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, απετέλεσε την κοιτίδα του πολιτισμού, της ανάπτυξης του ανθρωπίνου γένους, της οργάνωσης και δομής της κοινωνίας, των πολιτευμάτων, της οικονομίας, του εμπορίου και των πολιτισμικών και πολιτιστικών στοιχείων, που είναι αποτέλεσμα αλληλοεπιρροών. Η ίδια η θεϊκή προέλευση του Μίνωος, του δίνει το απόλυτο δικαίωμα του νομοθετείν αλλά και του ιερουργείν, ως απολύτου άρχοντος νομοθέτου και αρχιερέως, παράδοση που διατηρήθηκε επέκεινα μέχρι την εποχή μας. Ο βασιλιάς την εποχή του Μίνωα, τόσο στην Κρήτη αλλά και στην υπόλοιπο Ελλάδα, Μικρά Ασία και στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της εγγύς Αραβίας και μέχρι των Ινδιών, επιβάλλει ως θεϊκό θέλημα, τους νόμους που ο ίδιος λαμβάνει απο τον ή τούς Θεούς, που περιέχουν αρχικούς κανόνες ηθικής, σεβασμού της ζωής και της περιουσίας. Τα θέματα της τιμής, της ηθικής, της ατομικής ιδιοκτησίας, τυγχάνουν της άμεσης προτεραιότητας του κάθε βασιλείου της εποχής εκείνης και του κάθε ηγέτη λαών. Είναι σεβαστά, πρέπει οι νόμοι εκείνοι να τύχουν άμεσης υπακουής, και η παράβαση τους πλέον της ανθρώπινης τιμωρίας υπόκειται σε έκτιση ποινών εκ θεών προερχομένων, οι οποίες ποινές ακούγονται φοβερότερες και αυστηρότερες εκείνων των ανθρωπίνων στις περισσότερες των περιπτώσεων.
Φωτεινό παράδειγμα ηγέτου λαού και των θεόσταλτων νόμων του, που είναι πέρα των υπό των ανθρώπων νοουμένων και αντιληπτέων αποτελεί ο Μωϋσής της παλαιάς διαθήκης, όπου μόνος εκείνος ηγέτης παραλαμβάνει γεγραμμένες επί πινάκων, τις δέκα εντολές, τον θεμελιώδη νόμο των εβραίων στα πρώτα χρόνια της προσπάθειας σύνταξης τους εθνολογικά αλλά και κοινωνικά στα πλαίσια της δικής τους, πλέον, αυτόνομης κοινωνικής οργάνωσης, μετά την έξοδο τους απο την Αίγυπτο. Παράλληλα, άλλοι λαοί της περιοχής, μετά την απομάκρυνση τους απο μητροπόλεις είτε ιδρύοντας αποικίες, είτε αποδεσμευόμενοι απο δεσμά άλλων επικυρίαρχων λαών στο πλαίσια της ανασύνταξης τους και της οργάνωσης του, υπάγονται απο τους ηγέτες – οδηγούς ή βασιλείς κάτω απο καθεστώτα νομοθεσιών, θεϊκής προελεύσεως.
Οι πρώτοι νόμοι, για το έθνος των Ελλήνων (αν και παράλληλα αναφέρονται οι συγγραφείς και σε άλλους συγχρονους νομοθέτες της εποχής, όπως ο Λυκούργος κλπ) έχουν την προέλευση τους απο τον βασιλιά Μίνωα της Κρήτης, ο οποίος εν συνεχεία φεύγοντας απο την επίγεια ζωή του και μεταβαίνοντας στον κόσμο των νεκρών γίνεται ανώτατος δικαστής μαζί με τον αδελφό του Ραδάμανθυ και δικάζουν τις ψυχές των νεκρών, για τις πράξεις τους όταν ήταν στη ζωή. Ο νόμος, έρχεται στην ζωή των ανθρώπων έχοντας θεϊκή προέλευση, όχι πάντα όμως σύμφωνος με αυτή τη φύση του ανθρώπου αλλά διαφοροποιούμενος στις περισσότερες περιπτώσεις, διότι τελικά η σύγκρουση μεταξύ θείου και ανθρώπου, είναι αναπόφευκτη, εφόσον ο άνθρωπος εκ της συστάσεως του είναι ελεύθερος και σκεπτόμενος. Οι νόμοι, απαραίτητοι απο την άλλη για τη δόμηση και εύρυθμη λειτουργία των πρώτων Ελληνικών κοινωνιών ενδύονται θεϊκή περιβολή και συνεπώς καθίστανται αδιαμφισβήτητοι από τους εμπνευστές και επιβολείς τους. Ομως στον αντίποδα όλων αυτών υπάρχει και πανάρχαια σύγκρουση ανθρώπου – θεού, ανθρώπου-φύσης, ανθρώπου-νόμων, σε μια αέναη σχέση προσέγγισης και απομάκρυνσης, απο την οποία μόνη μπορεί να επέλθει ισορροπία και αρμονία. Πάντα οι άνθρωποι θεσπίζουν νόμους για να τους σέβονται αλλά και για να τους παραβιάζουν.
