Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσιάζει αναθεώρηση της νομοθεσίας της ΕΕ για τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλειας.
Η αναθεώρηση αυτή αποτελεί μέρος του προγράμματος εργασίας της Επιτροπής για το 2016 και των προσπαθειών της Επιτροπής να διευκολύνει την εργασιακή κινητικότητα, να εξασφαλίσει αμερόληπτη μεταχείριση των μετακινούμενων πολιτών και των φορολογουμένων και να παράσχει καλύτερα εργαλεία για τη συνεργασία μεταξύ των αρχών των κρατών μελών. Η πρόταση εκσυγχρονίζει τους ισχύοντες κανόνες ώστε να διασφαλιστεί ότι είναι αμερόληπτοι, σαφείς και ότι η επιβολή τους είναι ευκολότερη.
Η ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων δεν θα ήταν δυνατή χωρίς τους κανόνες της ΕΕ για τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλειας. Οι κανόνες αυτοί εξασφαλίζουν ότι δεν χάνετε την προστασία κοινωνικής ασφάλισης όταν μετακινείστε σε άλλο κράτος μέλος. Οι κανόνες υπάρχουν από το 1959 και εκσυγχρονίζονται σε τακτά χρονικά διαστήματα ώστε να διασφαλίζεται ότι είναι κατάλληλοι για τον επιδιωκόμενο σκοπό και ότι ανταποκρίνονται στην οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα στην ΕΕ.
Η επικαιροποίηση που προτείνεται σήμερα αντανακλά την πολιτική δέσμευση της παρούσας Επιτροπής για αμερόληπτη εργασιακή κινητικότητα. Είναι μια ισορροπημένη πρόταση, η οποία διευκολύνει την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων και προστατεύει τα δικαιώματά τους, ενισχύοντας παράλληλα τα εργαλεία με τα οποία οι εθνικές αρχές καταπολεμούν τους κινδύνους κατάχρησης ή απάτης. Δημιουργεί στενότερη σύνδεση μεταξύ του τόπου όπου καταβάλλονται εισφορές και του τόπου όπου προβάλλονται αξιώσεις για παροχές, εξασφαλίζοντας αμερόληπτη δημοσιονομική κατανομή της επιβάρυνσης μεταξύ των κρατών μελών.
Η Eπίτροπος αρμόδια για την απασχόληση, τις κοινωνικές υποθέσεις, τις δεξιότητες και την κινητικότητα του εργατικού δυναμικού, κ. Μαριάν Τίσεν, δήλωσε: «Η ελεύθερη κυκλοφορία είναι θεμελιώδες δικαίωμα της Ένωσης, πολύτιμο για τους πολίτες της. Αποφέρει οφέλη στους εργαζομένους, στους εργοδότες και στην οικονομία εν γένει, ενώ βοηθά στην αντιμετώπιση των ελλείψεων σε εργατικό δυναμικό και σε δεξιότητες. Για να αποκατασταθεί η οικονομική ανάπτυξη και η ανταγωνιστικότητα, χρειαζόμαστε την εργασιακή κινητικότητα. Ωστόσο, η κινητικότητα πρέπει να βασίζεται σε σαφείς, αμερόληπτους και εφαρμόσιμους κανόνες. Σκοπός της πρότασής μας για την επικαιροποίηση των κανόνων της ΕΕ περί κοινωνικής ασφάλισης είναι ο εξής: να διασφαλίσει την ελεύθερη κυκλοφορία και να προστατεύσει τα δικαιώματα των πολιτών, ενισχύοντας παράλληλα τα εργαλεία για την αντιμετώπιση πιθανών καταχρήσεων».
Η πρόταση επικαιροποιεί τους κανόνες της ΕΕ στους ακόλουθους τέσσερις τομείς:
1. Παροχές ανεργίας:
- Τα άτομα που αναζητούν εργασία μπορούν πλέον να εξαγάγουν τις παροχές ανεργίας τους για τουλάχιστον 6 μήνες έναντι της ισχύουσας ελάχιστης 3μηνης περιόδου. Αυτό θα τους δώσει περισσότερες ευκαιρίες να βρουν εργασία και θα συμβάλει στην αντιμετώπιση της ανεργίας και της αναντιστοιχίας δεξιοτήτων σε ολόκληρη την ΕΕ.
- Για τους μεθοριακούς εργαζομένους (που ζουν σε μια χώρα, εργάζονται σε άλλη χώρα και επιστρέφουν στην πατρίδα τους τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα), υπεύθυνο για την καταβολή των παροχών ανεργίας θα είναι το κράτος μέλος στο οποίο εργάστηκαν τους τελευταίους 12 μήνες. Αυτό βασίζεται στην αρχή ότι το κράτος μέλος που έχει λάβει εισφορές θα πρέπει να καταβάλει παροχές.
- Τα κράτη μέλη μπορούν να απαιτούν από τον άνεργο να έχει εργαστεί τουλάχιστον επί 3 μήνες στο έδαφός τους προτού μπορέσει να επικαλεστεί προηγούμενη πείρα που αποκτήθηκε σε άλλο κράτος μέλος ώστε να ζητήσει παροχές ανεργίας.
2. Παροχές μακροχρόνιας φροντίδας:
Η παρούσα πρόταση διευκρινίζει ποιες είναι οι παροχές μακροχρόνιας φροντίδας και πού μπορούν οι μετακινούμενοι πολίτες να ζητούν τη χορήγηση των εν λόγω παροχών. Αυτό θα προσφέρει μεγαλύτερη ασφάλεια δικαίου σε μια διευρυνόμενη ομάδα πολιτών στις κοινωνίες μας που γηράσκουν και στηρίζονται στη μακροχρόνια φροντίδα.
3. Πρόσβαση των οικονομικά ανενεργών πολιτών σε κοινωνικές παροχές:
Βάσει νομολογίας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, η πρόταση διευκρινίζει ότι τα κράτη μέλη μπορούν να αποφασίζουν να μην χορηγήσουν κοινωνικές παροχές σε μετακινούμενους πολίτες οι οποίοι είναι οικονομικά ανενεργοί –αυτό περιλαμβάνει όσους δεν εργάζονται ούτε αναζητούν ενεργά εργασία και δεν έχουν το νόμιμο δικαίωμα διαμονής στο έδαφός τους. Οι οικονομικά ανενεργοί πολίτες έχουν νόμιμο δικαίωμα διαμονής μόνον όταν διαθέτουν τα μέσα διαβίωσης και πλήρη ιατροφαρμακευτική κάλυψη.
4. Συντονισμός συστημάτων κοινωνικής ασφάλειας για αποσπασμένους εργαζομένους:
Η Επιτροπή προτείνει να ενισχυθούν οι διοικητικοί κανόνες για τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλειας για τους αποσπασμένους εργαζομένους. Επιθυμεί να διασφαλίσει ότι οι εθνικές αρχές έχουν τα κατάλληλα εργαλεία για να εξακριβώνουν το καθεστώς κοινωνικής ασφάλισης των εργαζομένων αυτών και καθορίζει σαφέστερες διαδικασίες για τη συνεργασία μεταξύ των αρχών των κρατών μελών για την αντιμετώπιση δυνητικά αθέμιτων πρακτικών ή καταχρήσεων.
Τέλος, η πρόταση δεν μεταβάλλει τους ισχύοντες κανόνες σχετικά με την εξαγωγή των επιδομάτων τέκνων. Δεν προβλέπεται τιμαριθμική αναπροσαρμογή των επιδομάτων τέκνων: η χώρα στην οποία εργάζεται/-ονται ο/οι γονέας/-είς παραμένει αρμόδια για την καταβολή των επιδομάτων τέκνων και το ποσό αυτό δεν μπορεί να προσαρμοστεί εάν το παιδί διαμένει αλλού. Λιγότερο από το 1% των επιδομάτων τέκνων στην ΕΕ εξάγονται από το ένα κράτος μέλος στο άλλο.
Συνολικά, οι προτεινόμενες αλλαγές θα προσφέρουν μεγαλύτερη διαφάνεια, ασφάλεια δικαίου και αμεροληψία προς όφελος των πολιτών, των δημόσιων αρχών, των εργοδοτών και των φορολογουμένων. Διευκολύνουν την ελεύθερη κυκλοφορία, παρέχοντας ταυτόχρονα στα κράτη μέλη καλύτερα εργαλεία για την αποφυγή καταχρήσεων.
Ιστορικό
Η ΕΕ προβλέπει κανόνες για τον συντονισμό των εθνικών συστημάτων κοινωνικής ασφάλειας και την εξασφάλιση της προστασίας κοινωνικής ασφάλισης όταν μετακινείστε εντός της Ευρώπης (ΕΕ 28, Ισλανδία, Λιχτενστάιν, Νορβηγία και Ελβετία). Οι κανόνες αυτοί ισχύουν για παροχές ασθένειας, παροχές μητρότητας και ισοδύναμες παροχές πατρότητας, συντάξεις γήρατος, παροχές πρόωρης συνταξιοδότησης και παροχές αναπηρίας, παροχές επιζώντων και επιδόματα θανάτου, παροχές ανεργίας, οικογενειακές παροχές, παροχές για εργατικά ατυχήματα και επαγγελματικές ασθένειες.
Οι κανόνες της ΕΕ δεν ρυθμίζουν ποιος μπορεί να ασφαλιστεί βάσει εθνικών διατάξεων ή ποιες παροχές χορηγούνται –αυτό παραμένει αρμοδιότητα των κρατών μελών. Προβλέπουν μόνον τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλειας για τον καθορισμό του συστήματος στο οποίο υπόκειται ένας μετακινούμενος πολίτης. Οι κανόνες εμποδίζουν τη στέρηση της κοινωνικής προστασίας από τους πολίτες ή τη διπλή κάλυψή τους σε περίπτωση διασυνοριακής κατάστασης.
Η αναθεώρηση των κανόνων που διέπουν το συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλειας είχε ανακοινωθεί στο πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής του 2016 στο πλαίσιο των ευρύτερων προσπαθειών της Επιτροπής για την προώθηση της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων.
Περισσότερες πληροφορίες
Είδηση στον δικτυακό τόπο της ΓΔ Απασχόλησης
Ανακοίνωση για την τροποποίηση του κανονισμού EΚ/883/2004 για τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλειας και του κανονισμού EΚ/987/2009 για τον καθορισμό της διαδικασίας εφαρμογής του κανονισμού EΚ/883/2004
Ακολουθήστε την Μαριάν Τίσεν στο Twitter και στο Facebook
Γίνετε συνδρομητής στο ενημερωτικό δελτίο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την απασχόληση, τις κοινωνικές υποθέσεις και την ένταξη, το οποίο αποστέλλεται δωρεάν μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
Το Δελτίο Τύπου στον ιστότοπο της ΕΕ
