Μεγάλη εργοληπτική εταιρεία, που κατασκευάζει δημόσιες υποδομές στα νησιά, χρησιμοποιεί παμπάλαια μηχανήματα του αμερικανικού στρατού από την εποχή των διενέξεων στην ασιατική χερσόνησο, στα «φονικά» γρανάζια των οποίων διαμελίστηκαν δύο εργάτες στην Ικαρία κι έπειτα από τέσσερα χρόνια αρνείται να καταβάλει τις νόμιμες αποζημιώσεις στις οικογένειές τους.Λατομείο οδικών έργων, Καρκινάγρι Ικαρίας, 25 Φεβρουαρίου 2016. Οι δυο Ικαριώτες εργάτες Ηλίας Γενούζος και Ηλίας Καρούτσος, φίλοι και συνονόματοι, ξεκινούν το πρωί τη βάρδια τους, ως χειριστές μηχανημάτων έργων οδοποιίας, στην κατασκευή του οδικού δικτύου Κάλαμος-Νας, το οποίο έχει αναλάβει για λογαριασμό της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου η εταιρεία P&C Development (Χ. Παναγιωτόπουλος). Χειρίζονται ερπυστριοφόρο εκσκαφέα και έναν πανάρχαιο σπαστήρα αδρανών υλικών του αμερικανικού στρατού, που έχει ξεμείνει από την εποχή του πολέμου της Κορέας (κατασκευή: Corps of Engineers U.S. Army 1951).
Οι δυο εργάτες, που είχαν διαφορετικές ειδικότητες από τις απαιτούμενες για τον χειρισμό αυτών των μηχανημάτων, βρέθηκαν νεκροί λίγο μετά τις 10 το πρωί, κυριολεκτικά διαμελισμένοι από τα γρανάζια του σπαστήρα.
Η σκηνή του δυστυχήματος, όπως την κατέγραψαν οι επιθεωρητές Εργασίας και όπως αποτυπώθηκε στη δικογραφία, κάνει και τον πιο ψυχρό παρατηρητή να ανατριχιάσει:
«Οι αστυνομικοί Γ. και Α. είδαν τους εργαζόμενους πιασμένους και μπλεγμένους από τα ρούχα τους στο γρανάζι και τον άξονα του ιμάντα διακίνησης υλικού, γυμνούς στο μεγαλύτερο μέρος του σώματός τους (…) Το γρανάζι του σπαστήρα ήταν καλυμμένο με αίμα και μικρά τεμάχια ιστών και οστών (…) σε όλο τον χώρο γύρω από τον σπαστήρα και στα εξαρτήματά του υπήρχαν κομμάτια ανθρώπινης σάρκας…».
Οι δυο φίλοι και συνάδελφοι έγιναν κομμάτια από το φονικό μηχάνημα, προσπαθώντας ο ένας να σώσει τη ζωή του άλλου, βρίσκοντας έναν εξαιρετικά βίαιο, οδυνηρό και άδικο θάνατο. Μέχρι σήμερα οι οικογένειες των δυο εργατών -που είναι και οι δύο πολυμελείς και σε δύσκολη οικονομική κατάσταση- δεν έχουν λάβει από την ανάδοχο εταιρεία τη νόμιμη αποζημίωση που τους έχει επιδικάσει το δικαστήριο για την αποκατάσταση της ψυχικής οδύνης που υπέστησαν.
Ανασφάλιστο έργο
Το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθήνας αναγνώρισε αποκλειστική υπαιτιότητα για το εργατικό δυστύχημα στην ανάδοχο εταιρεία, επιδικάζοντας «ποσά τα οποία είναι εύλογα ενόψει των συνθηκών υπό τις οποίες έλαβε χώρα το εργατικό ατύχημα και της οικονομικής επιφάνειας της εναγόμενης» – όπως γράφει χαρακτηριστικά το σκεπτικό της δικαστικής απόφασης.
Η εταιρεία άσκησε έφεση, ενώ οι δυο αποφάσεις που δημοσίευσε πρόσφατα το Εφετείο αναγνωρίζουν κατά 30% υπαιτιότητα των δύο εργατών, μειώνοντας κατά πολύ την αρχική αποζημίωση.
«Σημειώνουμε ότι το εν λόγω έργο οδοποιίας ήταν ανασφάλιστο, παρότι ήταν υποχρεωτική η ασφάλιση των εργαζομένων. Μετά από επικοινωνία με τον νομικό εκπρόσωπο της αναδόχου εταιρείας για να αποζημιωθούν οι οικογένειες, έγινε η πρόταση να κλείσει η υπόθεση συναινετικά, χωρίς να πληρωθούν οι τόκοι ούτε οι δικαστικές δαπάνες, αλλά να δοθεί το 79% του ποσού που επιδικάστηκε – να περικοπεί δηλαδή το 21% της αποζημίωσης. Το ποσό που προτείνει η εταιρεία αντιστοιχεί σε μια ευτελή αποζημίωση για την ανθρώπινη ζωή και μάλιστα σε δύο δόσεις. Διαφορετικά, θα ασκήσουν αναίρεση στον Αρειο Πάγο, προσδοκώντας καλύτερο αποτέλεσμα, σε βάρος των διαμελισθέντων νεκρών. Αυτή είναι η αξία της ανθρώπινης ζωής;» δήλωσε στην «Εφ.Συν.» η συνήγορος των δύο οικογενειών, Χρύσα Πετσιμέρη.
«Η εταιρεία αυτή κάνει παζάρια πάνω στους διαμελισμένους εργάτες. Ακόμα και μετά το δυστύχημα, δεν έγινε κάποιος ουσιαστικός έλεγχος, συνέχισε να αναλαμβάνει έργα δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ», συνεχίζει η δικηγόρος των οικογενειών.
Οπως σημειώνει, η εταιρεία που παζαρεύει το κόστος της αποζημίωσης για δυο νεκρούς εργάτες δεν είναι κάποια μικρομεσαία επιχείρηση, αλλά αναλαμβάνει μεγάλα δημόσια έργα σε όλη την Ελλάδα – από σχολεία και νοσοκομεία μέχρι οδικά δίκτυα και αεροδρόμια.
Ο κύκλος εργασιών της εταιρείας την τελευταία διετία για την οποία υπάρχει δημοσιευμένος ισολογισμός (2017-2018) είναι πάνω από 26 εκατομμύρια ευρώ, ενώ εμφανίζει ετήσια κέρδη 2 και 2,8 εκατομμυρίων ευρώ. Μετά το δυστύχημα η εταιρεία συνέχισε να αναλαμβάνει μεγάλα δημόσια έργα, κυρίως στο Αιγαίο και στην Κρήτη.
Χαρακτηριστικά, στις 21 Μαρτίου 2020 υπεγράφη από τον περιφερειάρχη Κρήτης, Σταύρο Αρναουτάκη, το έργο βελτίωσης του οδικού δικτύου του νησιού, με ανάδοχο την P&C Development και προϋπολογισμό ύψους 35 εκατομμυρίων ευρώ.
Εξευτελιστικά ποσά
«Αυτό που έγινε είναι πάρα πολύ αισχρό και πολύ βίαιο, σε δυο ανθρώπους που ήταν φίλοι και πήγαιναν το πρωί στη δουλειά τους. Είχαμε μιλήσει με τον πατέρα μου την ημέρα πριν από το δυστύχημα και μου είχε πει ότι δεν υπήρχε ασφάλεια, δεν υπήρχαν κράνη, μέσα προστασίας, οτιδήποτε για να λειτουργήσει ένα λατομείο. Είχαν κάνει πολλές φορές αίτημα στους εργοδηγούς να τους δώσουν τα απαραίτητα για να δουλέψουν, χωρίς ανταπόκριση. Η εταιρεία δεν μας ενημέρωσε καν ότι χάσαμε τον πατέρα μας. Το μάθαμε από συγγενικό πρόσωπο. Μας είδανε στη λαϊκή και μας είπαν συλλυπητήρια, χωρίς να ξέρουμε τίποτα», μας λέει συγκλονισμένη η κόρη του ενός από τους δύο εργάτες, που ζει στον Πειραιά (το όνομά της στη διάθεση της «Εφ.Συν.»).
«Τα ποσά αυτά έχουν εκδικαστεί. Ο,τι ποσό και να δίνανε, τους πατεράδες μας δεν τους γυρνάνε πίσω. Ο πατέρας μας δούλευε για να βγάλει τα υπόλοιπα ένσημα, για να βγει σε μια αξιοπρεπή σύνταξη. Στον χειρότερο εχθρό να μη συμβεί αυτό που συνέβη σε μας. Εμείς διεκδικούμε τη νόμιμη αποζημίωση. Εχουν γίνει δύο δικαστήρια, έχουν βγει δύο αποζημιώσεις. Μας δίνουν ένα εξευτελιστικό ποσό για να κάνουμε στην άκρη, για να μην τους είμαστε εμπόδιο. Είναι μια γιγαντο-εταιρεία που φτιάχνει δρόμους σε όλα τα νησιά του Αιγαίου. Ποντάρουν στο ότι είμαστε από φτωχές οικογένειες. Ξέρουν ότι δεν έχουμε πόρους, δεν έχουμε λεφτά στην άκρη. Ομως τα λεφτά που μας δίνουν, και να μην έχω να φάω, δεν τα παίρνω. Θέλω ηθική δικαίωση. Θέλω να το ξέρει όλη η Ελλάδα ότι η εταιρεία αυτή παίζει αυτό το παιχνίδι σε πλάτες ανθρώπων που χάνονται», καταλήγει η ίδια.
Η Ανθή Γενούζου, κόρη του Ηλία Γενούζου -η μία από τα τέσσερα παιδιά του- μας μίλησε επώνυμα: «Ο εργασιακός μεσαίωνας της Ελλάδας του 2016 παίρνει τους δικούς μας ανθρώπους μακριά, τόσο άδικα και τόσο γρήγορα. Η ανθρώπινη ζωή, και πονά πολύ αυτό, δεν έρχεται πίσω, αλλά οι υπεύθυνοι δεν θα μείνουν ατιμώρητοι. Κανείς δεν πρέπει να πεθαίνει πια στο μεροκάματο. Πιστεύω ότι υπάρχει ελληνική δικαιοσύνη και ακόμα Άνθρωποι με Α κεφαλαίο, λειτουργοί της, που καταλαβαίνουν τον πόνο της άδικης απώλειας. Εύχομαι και ελπίζω να δικαιωθώ ηθικά και ψυχικά για τη μνήμη του πατέρα μου».
«Πώς γίνεται εργολάβοι να αναλαμβάνουν δημόσια έργα με εξοπλισμό του ’50;». Αυτό το ερώτημα θέταμε το 2016 από την «Εφ.Συν.», απευθυνόμενοι στους τότε αρμόδιους της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου. Σήμερα, τέσσερα χρόνια μετά, αυτό και πολλά άλλα ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα – και οι νεκροί εργάτες αδικαίωτοι.
■ Επικοινωνήσαμε γραπτά και τηλεφωνικά με την ανάδοχο εταιρεία, ενημερώνοντας για το επικείμενο δημοσίευμα και ζητώντας επίμονα την άποψή τους. Μέχρι τη στιγμή δημοσίευσης του ρεπορτάζ δεν λάβαμε απάντηση.
