Η πανδημία που ταλανίζει τον πλανήτη και την χώρα μας, έχει καταστήσει αδήριτη ανάγκη την συνεχή ενημέρωση των πολιτών σε αυτό το τεράστιο πρόβλημα της κοινωνίας και της δημόσιας υγείας.
Η σωστή ενημέρωση έχει πολλαπλά οφέλη που αφορούν την ασφάλεια και την υγεία του λαού, αλλά και την απόδοση του συστήματος υγείας που πιέζεται ασφυκτικά αυτή την περίοδο.
Η πληροφορίες και η ενημέρωση αφορούν ένα νέο ιό, που την βιολογική του συμπεριφορά, την επιδημιολογία του και την εξέλιξη της νόσου που προκαλεί, την Covid-19), η επιστήμη συνεχώς διερευνά.
Χαρακτηριστικά, την τελευταία 2ετία, τεράστιος αριθμός επιστημόνων, επιστημονικών ομάδων, Πανεπιστημίων και ιατρικών ινστιτούτων , ασχολούνται ερευνητικά με το πρόβλημα. Αποτέλεσμα είναι, να έχει μέχρι σήμερα, δημοσιευθεί στον διεθνή ιατρικό τύπο, τεράστιος αριθμός επιστημονικών εργασιών (άνω των 200.000!) με συμμετοχή εκατοντάδων χιλιάδων επιστημόνων.
Γεγονός που δεν συνέβη για πολλές δεκαετίες και για την μελέτη άλλων νόσων που έχουν προκαλέσει κατά το παρελθόν μεγαλύτερο αριθμό θανάτων παγκόσμια, όπως η Φυματίωση. Από την πρωτόγνωρη αυτή ερευνητική προσπάθεια, είναι η παραγωγή τεράστιου όγκου νέων γνώσεων, που αφορούν την βιολογική συμπεριφορά του επικίνδυνου ιού, τις μεταλλάξεις του, τον τρόπο μετάδοσης, την κλινική πορεία, τα ευάλωτα άτομα σε όλα τα στάδια της νόσου και νέες νοσολογικές οντότητες, που περιλαμβάνονται στο λεγόμενο σύνδρομο μετά Covid.
Επίσης, θαυμαστό επιστημονικό επίτευγμα, είναι και η παρασκευή ασφαλών και αποτελεσματικών εμβολίων, με τα οποία έχουν μέχρι σήμερα εμβολιασθεί και προστατευθεί απόλυτα ή από σοβαρή νόσηση ,δισεκατομμύρια συνανθρώπων μας σε όλο τον κόσμο.
Επομένως, αυτοί που ενημερώνουν τους πολίτες από τα ΜΜΕ για την Covid-19, απαιτείται να έχουν συνεχή ενημέρωση των επιστημονικών δεδομένων που προκύπτουν στην διεθνή ιατρική βιβλιογραφία. .
Και εδώ τίθεται το ερώτημα : με ποια κριτήρια θα πρέπει να επιλέγονται αυτοί που ενημερώνουν ;
Σε μια χώρα που η επικοινωνία είναι ελεύθερη, όπως η χώρα μας, είναι προφανές ότι η επιλογή των προσώπων που παρουσιάζονται στα ΜΜΕ για να ενημερώνουν, γίνεται με πολλά κριτήρια που δεν σχετίζονται απαραίτητα με το κατά πόσο αυτοί που καλούνται είναι επαΐοντες…
Τα κριτήρια αυτά έχουν σχέση με την τηλεθέαση, την διαχείριση του λόγου και του χρόνου και πολλές φορές, δευτερευόντως με την επιστημονική επάρκεια στο αντικείμενο της ενημέρωσης, αυτού που προσκαλείται.
Για αυτό το θέμα, έχουν διατυπωθεί από διάφορους άτυπα κριτήρια. Ορισμένοι πιστεύουν (όπως πολύ γνωστός Έλληνας καθηγητής σε Αμερικανικό πανεπιστήμιο, με μεγάλη επιρροή στην ιατρική βιβλιογραφία) ότι κριτήριο πρέπει να είναι η επιστημονική επίδοση , όπως αυτή αντικειμενοποιείται από τον συντελεστή απήχησης του συγγραφικού τους έργου. Ο εν λόγω καθηγητής μάλιστα, σε πρόσφατη δημοσίευση του σε έγκυρο διεθνές ιατρικό περιοδικό, ανάλυσε μεταξύ άλλων, τα στοιχεία από 12 Έλληνες επιστήμονες που παρουσιάζονται με την μεγαλύτερη συχνότητα και ενημερώνουν για την πανδημία, στα Ελληνικά ΜΜΕ.
Είναι ενδιαφέρον, ότι αναφέρει ότι μόνο 2 από τους 12 περιλαμβάνονται στο 2% των ερευνητών παγκοσμίως από πλευράς απήχησης του ερευνητικού τους έργου, όπως αυτό καταγράφεται σε έγκυρες βάσεις δεδομένων.
Βέβαια αυτή η προσέγγιση, δηλαδή επιλογή με μόνο κριτήριο το δημοσιευμένο ερευνητικό έργο και τις αναφορές σε αυτό, δεν μπορεί σε όλες τις περιπτώσεις να καλύψει τις ανάγκες μιας σωστής και εύληπτης ενημέρωσης, αφού απαιτείται πέρα από την επιστημονική γνώση, και ικανότητα μετάδοσης της γνώσης.
Δηλαδή, κατά την άποψή μας , μια έγκυρη ενημέρωση απαιτεί από αυτόν( -την) που παρουσιάζεται στα ΜΜΕ :
Ερευνητική εμπειρία. Αυτή βοηθάει στην κριτική ανάλυση των δεδομένων της βιβλιογραφίας και στην αποφυγή υιοθέτησης ακραίων απόψεων
Κλινική εμπειρία. Αυτή βοηθάει στην γνώση της κλινικής πορείας των ασθενών και την αποφυγή υπερβολικής κινδυνολογίας.
Δυνατότητα εκφοράς κατανοητού λόγου. Αυτή βοηθάει στην κατανόηση από το ευρύ κοινό, των πληροφοριών που θα δώσει αυτός που ενημερώνει . Δυστυχώς όμως, οι ανάγκες και ο ανταγωνισμός της τηλεθέασης, στην επιλογή των προσκεκλημένων για ενημέρωση, προτάσσονται κριτήρια επικοινωνίας. Έτσι σε πολλές περιπτώσεις καλούνται συνεχώς άτομα χωρίς ερευνητική και κλινική εμπειρία, που διαθέτουν όμως:
-Ευφράδεια , που δεν διστάζουν να μιλούν για όλα τα θέματα άσχετα αν τα γνωρίζουν ή όχι. Πολλοί από αυτούς, έχουν υπερβεί κατά πολύ το χρόνο δημοσιότητας που αντιστοιχεί στις δυνατότητες και στα αντικειμενικά προσόντα τους.
Άλλοι χρησιμοποιούν την θεσμική-συνδικαλιστική τους ιδιότητα, και χωρίς να έχουν ανάλογο με την πανδημία γνωστικό αντικείμενο, δεν περιορίζονται στον ρόλο τους, αλλά υπεισέρχονται και σε θέματα λοιμωξιολογίας ή επιδημιολογίας.
– Τα λεγόμενά τους αποτελούν γενικότητες (γιατί γνωρίζουν ότι η αναφορά σε εξειδικευμένους όρους αποτελεί παγίδα).
– Χρησιμοποιούν δυσνόητες λέξεις για να εντυπωσιάσουν .
-Αποφεύγουν σαφείς απαντήσεις.
… Σίγουρα η ελεύθερη επιλογή προσκεκλημένων ειδικών για ενημέρωση από ένα μέσο μαζικής επικοινωνίας, δεν μπορεί να χειραγωγηθεί.
Στην περίπτωση όμως της πανδημίας , τα πράγματα διαφέρουν. Σε μια κοινωνία που στενάζει υγειονομικά, οικονομικά και ψυχολογικά, με εκατόμβη νεκρών συνανθρώπων μας, η επικοινωνία και η τηλεθέαση θα πρέπει να υποχωρεί εμπρός στην επιστημονική αλήθεια και την εγκυρότητα.
Και οι ειδήμονες να προτιμώνται από τους “ειδήμονες” για να ενημερώνουν σωστά τον λαό μας.
Γιατί όπως είπε ο Ξενοφώντας : “ … είναι λάθος να λες και να κάνεις αυτά που δεν ξέρεις… ”
Χριστόδουλος Ι. Στεφανάδης
Καθηγητής Καρδιολογίας
Πηγή: protothema.gr
