Αν στις μέρες μας το Euro της Γαλλίας, εκτός από την εμπορική του πλευρά, συνδέεται όπως κάθε μεγάλη διοργάνωση και με άλλες εξελίξεις, όπως τα εργασιακά και οι σχετικές αντιδράσεις στη Γαλλία, ή όπως το θέμα της τρομοκρατίας, μετά και τα γεγονότα του Νοεμβρίου του 2015 με την επίθεση στο bataclan, χρήσιμο είναι να θυμηθούμε τι συνέβαινε σε άλλες εποχές, όπου η εμπορευματοποίηση του αθλητισμού δεν ήταν η κυρίαρχη τάση.
Mε τους ξυλοδαρμούς μεταξύ οπαδών στη Γαλλία του σήμερα, θα πάμε αρκετά χρόνια πίσω και θα θυμηθούμε την εποχή του κινήματος του εργατικού αθλητισμού, με την αναδημοσίευση του σχετικού κεφαλαίου για τη Γαλλία, από το βιβλίο «Αθλητισμός και Κοινωνικά Κινήματα» (εκδόσεις Νότιος Άνεμος, συγγραφέας Νάσος Μπράτσος, ISBN13 9789609511261).
Ίσως η πιό σημαντική συνεισφορά του κινήματος του εργατικού αθλητισμού, που υποστηρίχτηκε από σοσιαλιστές και κομμουνιστές, να ήταν ότι έδωσε διέξοδο ώστε να μην πάρουν μέρος στις διεθνείς αθλητικές διοργανώσεις που φιλοξένησε η φασιστική Ιταλία και η ναζιστική Γερμανία, με στόχο να τις εκμεταλλευτούν για προβολή των καθεστώτων τους, όσοι αθλητές και φίλαθλοι εκείνη την περίοδο, αντιδρούσαν στις φιέστες αυτές.
Ας περιοριστούμε όμως στο αντίστοιχο ιστορικό πλαίσιο για τη Γαλλία, λόγω και του Euro.
Το Ιβρύ: μια χαρακτηριστική περίπτωση
Αν και σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες αναπτύχθηκε το φαινόμενο του εργατικού αθλητισμού, η περίπτωση της Γαλλίας είναι ένα καλό παράδειγμα για να κατανοήσουμε το φαινόμενο. Επιλέξαμε, λοιπόν, μια ενδεικτική περίπτωση, αφού η αναφορά στο σύνολο του ευρωπαϊκού χώρου θα μας «έβγαζε» από τον στόχο μας, που είναι κυρίως η καταγραφή στοιχείων από την ελληνική Ιστορία.
Στη Γαλλία τον Νοέμβριο του 1907 ιδρύθηκε η Ένωση Αθλητισμού του Σοσιαλιστικού Κόμματος.
Την 1η Ιανουαρίου του 1909 (κατά μία άλλη εκδοχή, στα τέλη του 1908) ιδρύθηκε η Σοσιαλιστική Αθλητική Ομοσπονδία (FSAS), η οποία μετεξελίχθηκε το 1913 σε Σοσιαλιστική Ομοσπονδία Αθλητισμού και Γυμναστικής (FSSG) και το 1919 σε Αθλητική Ομοσπονδία Εργασίας (FST), η οποία είχε ως στόχο να «δημιουργήσει απόσταση από τα κέντρα απόσπασης της προσοχής της εργατικής τάξης, να αναπτυχθεί παράλληλα με το κόμμα και ωστόσο να είναι για το κόμμα κέντρο προπαγάνδας και στρατολόγησης».
Το 1919 νεαροί σοσιαλιστές ιδρύουν την Αθλητική Ένωση της Εργασίας στο Ιβρύ (Union Sportive du Travail d’Ivry – USTI), με πρόεδρο τον Γκαστόν Ρισάρντ. Ακολούθως, η ένωση έπαιξε έναν πολύ σημαντικό ρόλο, παρά τις αρχικές δυσκολίες που αντιμετώπισε, όπως το γεγονός ότι ο δήμος ήταν στα χέρια της Δεξιάς και δεν αντιμετώπιζε φιλικά την USTI. Τα πρώτα αθλήματα που ίδρυσε η ένωση ήταν το ποδόσφαιρο, ο κλασικός αθλητισμός, το πρωτοεμφανιζόμενο στην Ευρώπη μπάσκετ.
Η ύπαρξη μέσα στο εργατικό κίνημα σοσιαλιστών και κομμουνιστών καθώς και οι διαμάχες τους αποτυπώνονται και οργανωτικά, αφού το 1923 οι σοσιαλιστές δεν ακολουθούν οργανωτικά την FST (Federation Sportive du Travail – Εργατική Ομοσπονδία των Σπορ και της Γυμναστικής) και ιδρύουν την Ένωση Αθλητικών Συλλόγων και Εργασιακού Αθλητισμού Εργασίας (USSGT).
Το Ιβρύ παραμένει στην FST (Federation Sportive du Travail).
Ακολούθως, ήρθαν και κάποιες ποδοσφαιρικές επιτυχίες το 1924, που βοήθησαν στην ανάπτυξή της.
Η εκλογή στη δημαρχία του Ιβρύ το 1925 του 37χρονου τότε (υποστηριζόμενου από το Κομμουνιστικό Κόμμα) υποψήφιου με το Μέτωπο Εργατών και Αγροτών Georges Marrane, ο οποίος έμεινε πολλά χρόνια στον δημαρχιακό θώκο και ήταν υποστηρικτής του εργατικού αθλητισμού, έδωσε νέα ώθηση στην προσπάθεια, στην εργατικής σύνθεσης πόλη του Ιβρύ.
Την εκλογή του ακολουθεί μια έκρηξη ανάπτυξης, ιδρύεται το στάδιο «Λένιν», το γήπεδο μπάσκετ «Sacco και Vanzetti» καθώς και άλλα γήπεδα. Οι κρατικές αρχές και μεταξύ αυτών και οι επίσημες αθλητικές ομοσπονδίες βλέπουν με εχθρικό μάτι την προσπάθεια αυτή.
Η εξέλιξή του, όμως, προχωρά και στις αρχές της δεκαετίας του ’30 η UST Ivry δεν είναι η μόνη ομάδα του εργατικού αθλητισμού, καθώς δημιουργούνται η ομάδα ποδοσφαίρου Etoile Rouge Sportive Internationale (ERSI), Διεθνής Ερυθρός Αστέρας των σπορ, Red Star International Sports (ISPR) και ο Προλεταριακός – Prolétarienne, που είναι σωματείο γυμναστικής, ενώ ακολουθεί και το Cyclo-Cross Ivry, το οποίο περιλαμβάνει δικυκλιστές και συνδέεται με τη σοσιαλιστική USSGT.
Η δημιουργία του Λαϊκού Μετώπου
Το 1934 στη Γαλλία θορυβημένοι σοσιαλιστές και κομμουνιστές από την απόπειρα των φασιστών να επιτεθούν στη Βουλή, στις 6 Φεβρουαρίου του 1934, με αιχμή την καταγγελία σκανδάλων, απαντούν με την οργάνωση μιας τεράστιας γενικής απεργίας στις 12 του ίδιου μήνα. Άλλωστε, ο Χίτλερ έχει ήδη χτυπήσει το καμπανάκι της ανησυχίας.
Τον Ιούνη τα δύο κόμματα της Αριστεράς (σοσιαλιστές και κομμουνιστές), που μέχρι τότε ήταν σε αντιπαράθεση, αποφάσισαν να συνεργαστούν ενάντια στη φασιστική απειλή. Βασικό πεδίο σύγκλισης ήταν η άποψη ότι κυρίαρχο ζήτημα ήταν η υπεράσπιση της κοινοβουλευτικής αστικής δημοκρατίας από τον φασισμό, αντίληψη που εξέφρασε και η Τρίτη Διεθνής.
Ανεξάρτητα από τις αναλύσεις στο ιδεολογικό επίπεδο, πρακτικά αυτό δημιούργησε κλίμα ενθουσιασμού και αυτοπεποίθησης στη βάση τους, που μεταφράστηκε σε μία διετία μεγάλων αγώνων και τη δημιουργία του πολιτικού «οχήματος», που ήταν το Λαϊκό Μέτωπο, το οποίο στις 14 Ιουλίου, ημερομηνία επετείου της άλωσης της Βαστίλης, έκανε την πρώτη κοινή συγκέντρωση στο Παρίσι, με 500.000 κόσμο και συμμετοχή των δυνάμεων που το αποτελούσαν. Επικεφαλής τέθηκαν οι ηγέτες των τριών κομμάτων: ο Τορέζ (ΚΚΓ), ο Μπλουμ (ΣΚ) και ο Νταλαντιέ (Ριζοσπάστες).
Οι εξελίξεις αυτές είχαν αντανάκλαση και στο κίνημα του εργασιακού αθλητισμού.
Οι συζητήσεις μεταξύ της USSGT και της FST οδήγησαν κατά τη διάρκεια του 1934 στη διοργάνωση Διεθνούς Αθλητικού Αντιφασιστικού Συλλαλητηρίου τον Αύγουστο. Ακολούθως, την ίδια περίοδο (24 Δεκεμβρίου του 1934) ιδρύουν από κοινού με συγχώνευση της FST και της USSGT τη Federation Sportive et Gymnique du Travail – Εργατική Ομοσπονδία των Σπορ και της Γυμναστικής.
Το επίσημο Μουντιάλ ποδοσφαίρου του 1934 είχε γίνει στην Ιταλία, με τον τελικό – νικήτρια η Ιταλία επί της Τσεχοσλοβακίας – να διεξάγεται στο στάδιο του Εθνικού Φασιστικού Κόμματος, πράγμα που δείχνει και τον τρόπο που ο Μουσολίνι εκμεταλλεύτηκε για προβολή τη διοργάνωση. Άλλωστε, η επόμενη μεγάλη επίσημη διοργάνωση, οι Ολυμπιακοί Αγώνες στη Γερμανία το 1936, αποτέλεσαν αφορμή για καλέσματα αποχής αλλά και συμμετοχής στην Εργατική Ολυμπιάδα της Ισπανίας.
Δεν αργεί και η οργανωτικού τύπου ενότητα σε σωματεία, όπως τον Μάρτιο του 1935 μεταξύ της ομάδας της Usti και του ESRI, που σχηματίζουν την ομάδα Etoile Sportive (Αστέρας των Σπορ).
Κάνοντας μια σύγκριση, το 1909 υπήρχαν 11 ομάδες ποδοσφαίρου, το 1914 41 ομάδες, το 1927 ήταν 160 ομάδες και την περίοδο του Λαϊκού Μετώπου 783.
Το 1936 η κυβέρνηση του Λαϊκού Μετώπου, που κερδίζει τις εκλογές, μεταξύ άλλων, δημιουργεί αντικειμενικά ευνοϊκές συνθήκες για την εξάπλωση του κινήματος του εργασιακού αθλητισμού, συμβαδίζοντας με εξελίξεις στους κοινωνικούς αγώνες: για παράδειγμα, 1,8 εκατ. απεργοί τελικά κατακτούν άδεια μετ’ αποδοχών δύο εβδομάδων, 40 ώρες εργασίας την εβδομάδα και αυξήσεις μισθών (7% έως 15%).
Θεσμικά δημιουργείται το πρώτο Υφυπουργείο Αθλητισμού και Αναψυχής, που πάει στα χέρια του σοσιαλιστή βουλευτή Léo Lagrange. Οργανωτικά η FSGT (Federation Sportive et Gymnique du Travail) έχει τώρα 42.000 μέλη στην περιοχή του Παρισιού και 120.000 στη Γαλλία και τις «αποικίες» (μερικά κλαμπ στη Βόρεια Αφρική).
Κατοχή
Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος και η γερμανική Κατοχή έπληξαν όπως και σε άλλες χώρες το κίνημα αυτό. Φυλακίσεις, διώξεις, εκτελέσεις αλλά και συμμετοχή στην Αντίσταση ήταν το τίμημα για τα στελέχη του, ενώ έδωσε θύματα και στις μάχες για την Απελευθέρωση του Ιβρύ. Μεταξύ αυτών που θυσιάστηκαν ήταν και ο Auguste Delaune, γενικός γραμματέας της FSGT, που δολοφονείται από την Γκεστάπο το 1943, σε ηλικία 35 ετών.
*Το κεφάλαιο αυτό είναι ελεύθερη μετάφραση από το ιστορικό αρχείο της Union Sportive d’ Ivry.
Αναδημοσίευση από : http://www.ert.gr
