Η Αρέθουσα είναι πλέον η πρώτη ελληνική ποικιλία ρίγανης εγγεγραμμένη στον ελληνικό εθνικό (και ευρωπαϊκό) κατάλογο καλλιεργούμενων φυτικών ειδών. Το επίτευγμα αυτό είναι αποτέλεσμα της μακροχρόνιας συνεργασίας (από το 2008) τριών καθηγητών του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΓΠΑ), της καθηγήτριας γεωργίας Φ. Οικονόμου, του καθηγητή γενικής χημείας Π. Ταραντίλη, και του καθηγητή διοίκησης γεωργικών επιχειρήσεων και εκμεταλλεύσεων Κ. Τσιμπούκα, οι οποίοι συντονίζουν πλέον το έργο και τις δράσεις του Ινστιτούτου Μελέτης και Προώθησης Φαρμακευτικών Αρωματικών Φυτών – Πανεπιστημιακό Ερευνητικό Κέντρο ΓΠΑ.
Σκοπός της συνεργασίας αυτής είναι η επίλυση των θεμάτων αιχμής του τομέα, όπως η κατοχύρωση των ελληνικών ΦΑΦ, η αειφόρος παραγωγή τους, η ταυτότητα και πιστοποίηση των προϊόντων τους και η διείσδυσή τους στις ευρωπαϊκές και διεθνείς αγορές.
Η ξεχωριστή ικαριώτικη ρίγανη
Όπως μας εξηγεί η κα Οικονόμου, «στο πλαίσιο αυτό, σε 3 ερευνητικές αποστολές που διενεργήθηκαν το 2008 στη νήσο Ικαρία εντοπίστηκαν και συλλέχθηκαν στο στάδιο της ανθοφορίας τους αυτοφυή φυτά της ελληνικής ρίγανης (O. vulgare ssp. Hirtum) σε διάφορους οικοτόπους, όπου εμφανιζόταν σε μεγάλους πληθυσμούς. Τα φυτά αυτά αξιολογήθηκαν ως προς την απόδοσή τους σε αιθέριο έλαιο και την περιεκτικότητα αυτού στο κύριο δραστικό συστατικό του, την καρβακρόλη. Με βάση τα παραπάνω χαρακτηριστικά, επιλέχθηκε ο βιότυπος “Iκαριώτικη Ρίγανη 2”, καθώς είχε την υψηλότερη απόδοση σε αιθέριο έλαιο (8,5%) και την υψηλότερη εκατοστιαία περιεκτικότητα σε καρβακρόλη (89%) σε σχέση με άλλες δειγματοληψίες.
Αξιολογήθηκε η προσαρμοστικότητα της ικαριώτικης ρίγανης σε διαφορετικά περιβάλλοντα μέσω της εγκατάστασης φυτειών με αγενή πολλαπλασιασμό από τη μητρική φυτεία στην Ικαρία (Αρέθουσα), στο ΓΠΑ (Αθήνα), σε αγρόκτημα στα Σπάτα και στη Μήλο. Ο ιδιαίτερος χαρακτήρας της Ικαριώτικης Ρίγανης 2 επιβεβαιώθηκε κατά το τρίτο έτος της καλλιέργειάς της στο ΓΠΑ, όπου εμφάνισε υψηλή απόδοση σε αιθέριο έλαιο (12%) και υψηλή περιεκτικότητα σε καρβακρόλη (95%), από τις υψηλότερες τιμές που έχουν καταγραφεί στη διεθνή βιβλιογραφία.
Η εγγραφή στον εθνικό κατάλογο ποικιλιών
Το 2015 έγινε αίτηση για αξιολόγηση και εγγραφή στον εθνικό κατάλογο ποικιλιών υπό την ονομασία «Αρέθουσα», από το Ινστιτούτο Ελέγχου ποικιλιών Καλλιεργούμενων Ειδών του ΥΠΑΑΤ.
Οι αρμόδιοι επιστήμονες αξιολογητές του Ινστιτούτου και οι αρμόδιοι γεωπόνοι της Διεύθυνσης Πολλαπλασιαστικού Υλικού Καλλιεργούμενων Ειδών και Φυτογενετικών Πόρων, μαζί με την ηγεσία του υπουργείου, συνέβαλαν αποφασιστικά για να προχωρήσει η διαδικασία αξιολόγησης της ποικιλίας «Αρέθουσας» για εγγραφή στον Εθνικό Κατάλογο, με σκοπό την παραγωγή πιστοποιημένου πολλαπλασιαστικού υλικού για καλλιέργεια και εμπορική χρήση (ΦΕΚ 933/10/5/21).
«Δεκάδες προϊόντα περιμένουν την εγγραφή τους»
Από την πλευρά του, ο βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ και πρώην υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Βασίλης Κόκκαλης, ο οποίος συντόνισε την διαδικασία αξιολόγησης της ποικιλίας «Αρέθουσα» για εγγραφή στον Εθνικό Κατάλογο, δήλωσε στην ΥΧ»: «Η κατοχύρωση και η πιστοποίηση του πολλαπλασιαστικού υλικού αποτέλεσε προτεραιότητα για την κυβέρνησή μας. Είχα την τιμή να έχω την αρμοδιότητα της Δ/νσης Πολλαπλασιαστικού Υλικού για δύο χρόνια. Μαζί με την “Αρέθουσα”, υπάρχουν δεκάδες άλλα προϊόντα, για τα οποία πρέπει η τωρινή ηγεσία του ΥΠΑΑΤ να ακολουθήσει τον ίδιο δρόμο».
| Γαστρονομική και πολιτιστική παρέμβαση
Σύμφωνα με την κα Οικονόμου, «η ποικιλία ρίγανης “Αρέθουσα” από την Ικαρία αποτελεί τμήμα της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της νήσου, καθώς αποτελεί ένα φαρμακευτικό αρωματικό φυτό (ΦΑΦ), μεταξύ άλλων σημαντικών που εμφανίζονται στην Ικαρία και συνδέονται άρρηκτα με τις διατροφικές συνήθειες των κατοίκων της. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε πολλές μελέτες έχει αναδειχθεί ότι η χρήση των ΦΑΦ στη διατροφή των κατοίκων της Ικαρίας, μαζί με άλλα συστατικά της ζωής τους, συμβάλλει στην καταγεγραμμένη μακροβιότητά τους. Επιπλέον, η γαστρονομία του νησιού, με τα μοναδικής ποιότητας προϊόντα της ικαριώτικης γης, όπου κυριαρχούν τα βότανα, είναι βασικό στοιχείο του ιδιαίτερου πολιτισμού του και συνυφασμένο με την ιστορία του τόπου και τα χαρακτηριστικά της κοινωνίας». |
